Art. 109. 1. Podatnicy, u których sprzedaż jest zwolniona od podatku na podstawie art. 113 ust. 1 i 9, są obowiązani prowadzić ewidencję sprzedaży za dany dzień, nie później jednak niż przed dokonaniem sprzedaży w dniu następnym.

2. W przypadku stwierdzenia, że podatnik nie prowadzi ewidencji, o której mowa w ust. 1, albo prowadzi ją w sposób nierzetelny, a na podstawie dokumentacji nie jest możliwe ustalenie wartości sprzedaży, organ podatkowy określi, w drodze oszacowania, wartość sprzedaży opodatkowanej i ustali od niej kwotę podatku należnego. Jeżeli nie można określić przedmiotu opodatkowania, kwotę podatku ustala się przy zastosowaniu stawki 22%.

Uwaga od redakcji:
Zgodnie z art. 146aa ust. 1 pkt 1 stawka podatku wynosi 23%.

3. Podatnicy, z wyjątkiem podatników wykonujących wyłącznie czynności zwolnione od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 lub przepisów wydanych na podstawie art. 82 ust. 3 oraz podatników, u których sprzedaż jest zwolniona od podatku na podstawie art. 113 ust. 1 lub 9, są obowiązani prowadzić ewidencję zawierającą dane pozwalające na prawidłowe rozliczenie podatku i sporządzenie informacji podsumowującej, w szczególności dane dotyczące:

1) rodzaju sprzedaży i podstawy opodatkowania, wysokości kwoty podatku należnego, w tym korekty podatku należnego, z podziałem na stawki podatku;

2) kwoty podatku naliczonego obniżającego kwotę podatku należnego, w tym korekty podatku naliczonego;

3) kontrahentów;

4) dowodów sprzedaży i zakupów.

3a. Podatnicy świadczący usługi, których miejscem świadczenia nie jest terytorium kraju, są obowiązani w prowadzonej ewidencji podać nazwę usługi, wartość usługi bez podatku od wartości dodanej lub podatku o podobnym charakterze, uwzględniając moment powstania obowiązku podatkowego określany dla tego rodzaju usług świadczonych na terytorium kraju. W przypadku usług, do których stosuje się art. 28b, stosuje się odpowiednio przepisy art. 19a ust. 1-3 i 8.

3b. Podatnicy, o których mowa w art. 99 ust. 1, są obowiązani przesyłać, na zasadach określonych w art. 99 ust. 11c, za każdy miesiąc do urzędu skarbowego, za pomocą środków komunikacji elektronicznej, ewidencję, o której mowa w ust. 3, łącznie z deklaracją podatkową, w terminie do złożenia tej deklaracji.

3c. Podatnicy, o których mowa w art. 99 ust. 2 i 3, są obowiązani przesyłać do urzędu skarbowego, za pomocą środków komunikacji elektronicznej, ewidencję, o której mowa w ust. 3, na zasadach określonych w art. 99 ust. 11c:

1) za pierwszy i drugi miesiąc danego kwartału - w terminie do 25. dnia miesiąca następującego odpowiednio po każdym z tych miesięcy;

2) za ostatni miesiąc danego kwartału, łącznie z deklaracją - w terminie do złożenia tej deklaracji.

3d. Faktury, o których mowa w art. 106h ust. 1-3, ujmuje się w ewidencji, o której mowa w ust. 3, w okresie rozliczeniowym, w którym zostały wystawione. Faktury te nie zwiększają wartości sprzedaży oraz podatku należnego za okres, w którym zostały ujęte w tej ewidencji.

3e. W terminie 14 dni od dnia:

1) stwierdzenia przez podatnika, że przesłana ewidencja zawiera błędy lub dane niezgodne ze stanem faktycznym, lub

2) zmiany danych zawartych w przesłanej ewidencji

- podatnik jest obowiązany przesłać korektę ewidencji na zasadach określonych w art. 99 ust. 11c.

3f. W przypadku stwierdzenia przez naczelnika urzędu skarbowego w przesłanej ewidencji błędów, które uniemożliwiają przeprowadzenie weryfikacji prawidłowości transakcji, naczelnik urzędu skarbowego wzywa podatnika do ich skorygowania, wskazując te błędy.

3g. Podatnik w terminie 14 dni od dnia doręczenia wezwania, o którym mowa w ust. 3f, przesyła, na zasadach określonych w art. 99 ust. 11c, do naczelnika urzędu skarbowego ewidencję skorygowaną w zakresie błędów wskazanych w wezwaniu lub składa wyjaśnienia wskazujące, że ewidencja nie zawiera błędów, o których mowa w wezwaniu.

3h. Jeżeli podatnik, wbrew obowiązkowi określonemu w ust. 3g:

1) nie prześle ewidencji skorygowanej w zakresie błędów wskazanych w wezwaniu lub nie złoży wyjaśnień, albo zrobi to po terminie,

2) w złożonych wyjaśnieniach nie wykaże, że ewidencja nie zawiera błędów, o których mowa w wezwaniu

- naczelnik urzędu skarbowego może nałożyć, w drodze decyzji, na tego podatnika karę pieniężną w wysokości 500 zł za każdy błąd, o którym mowa w ust. 3f.

3i. Przepisu ust. 3h nie stosuje się do podatnika będącego osobą fizyczną prowadzącą działalność gospodarczą, który za ten sam czyn ponosi odpowiedzialność za wykroczenie skarbowe lub przestępstwo skarbowe.

3j. Wpływy z kar pieniężnych, o których mowa w ust. 3h, stanowią dochód budżetu państwa.

3k. Karę pieniężną, o której mowa w ust. 3h, uiszcza się bez wezwania naczelnika urzędu skarbowego w terminie 14 dni od dnia doręczenia decyzji, o której mowa w ust. 3h.

3l. W zakresie nieuregulowanym w ust. 3h, 3i i 3k do kary pieniężnej stosuje się odpowiednio przepisy działu IV Ordynacji podatkowej.

4. (uchylony)

5. (uchylony)

6. (uchylony)

7. (uchylony)

8. (uchylony)

8a. Ewidencja, o której mowa w ust. 3, prowadzona jest w formie elektronicznej przy użyciu programów komputerowych.

9. W przypadku, o którym mowa w art. 12 ust. 1 pkt 6, podatnicy są obowiązani prowadzić ewidencję otrzymywanych towarów zawierającą w szczególności datę ich otrzymania, dane pozwalające na identyfikację towarów oraz datę wydania towaru po wykonaniu usługi przez podatnika.

9a. W przypadkach, o których mowa w art. 12 ust. 1 pkt 7 i 8, podatnicy podatku od wartości dodanej są obowiązani prowadzić ewidencję przemieszczanych towarów zawierającą w szczególności datę ich przemieszczenia na terytorium kraju oraz dane pozwalające na identyfikację towarów.

10. Przepis ust. 9 stosuje się odpowiednio do towarów przemieszczanych przez podatnika na terytorium państwa członkowskiego inne niż terytorium kraju, jeżeli na tych towarach mają być wykonane usługi na rzecz podatnika, a po wykonaniu tych usług towary te są wysyłane lub transportowane z powrotem do tego podatnika na terytorium kraju.

10a. Przepis ust. 9a stosuje się odpowiednio do towarów przemieszczanych przez podatnika w przypadkach, o których mowa w art. 13 ust. 4 pkt 7 i 8.

11. Podmioty, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 2, są obowiązane prowadzić ewidencję, na podstawie której można określić wartość nabywanych przez nie towarów z innych państw członkowskich; prowadzenie ewidencji powinno zapewnić wskazanie dnia, w którym wartość nabywanych przez te podmioty towarów z innych państw członkowskich przekroczy kwotę 50.000 zł, z uwzględnieniem wartości towarów określonych w art. 10 ust. 3.

11a. Dostawcy, o których mowa w art. 22a ust. 1 pkt 1, których towary w momencie rozpoczęcia ich wysyłki lub transportu znajdują się na terytorium kraju, oraz podatnicy, o których mowa w art. 28k ust. 2, posiadający siedzibę działalności gospodarczej, a w razie braku takiej siedziby - stałe miejsce zamieszkania lub zwykłe miejsce pobytu, tylko na terytorium kraju, są obowiązani prowadzić ewidencję, na podstawie której można określić łączną wartość dostaw dokonywanych na rzecz podmiotów, o których mowa w art. 2 pkt 22a, oraz świadczonych usług, o których mowa w art. 28k ust. 1. Ewidencja powinna zapewnić również wskazanie dostawy lub usługi, w związku z którymi nastąpiło przekroczenie kwoty, o której mowa w art. 22a ust. 1 pkt 3 lub art. 28k ust. 2 pkt 3.

11b. Podatnicy, na rzecz których są przemieszczane towary z terytorium państwa członkowskiego innego niż terytorium kraju na terytorium kraju w procedurze magazynu typu call-off stock, o której mowa w dziale II rozdziale 3a, są obowiązani prowadzić ewidencję tych towarów zgodnie z wymogami, o których mowa w art. 54a ust. 2 rozporządzenia 282/2011.

11c. Podatnicy, którzy przemieszczają towary z terytorium kraju na terytorium państwa członkowskiego inne niż terytorium kraju w procedurze magazynu typu call-off stock, o której mowa w dziale II rozdziale 3b, są obowiązani prowadzić ewidencję tych towarów zgodnie z wymogami, o których mowa w art. 54a ust. 1 rozporządzenia 282/2011.

11d. Podatnicy niebędący podatnikami, o których mowa w ust. 11b, oraz podatnicy podatku od wartości dodanej, prowadzący magazyn, do którego wprowadzane są towary w procedurze magazynu typu call-off stock, o której mowa w dziale II rozdziale 3a, są obowiązani prowadzić ewidencję towarów, dostępną dla organów podatkowych w miejscu prowadzenia magazynu.

11e. Ewidencja, o której mowa w ust. 11d, zawiera następujące dane:

1) numer identyfikacyjny podatnika podatku od wartości dodanej przemieszczającego towary w procedurze magazynu typu call-off stock, o której mowa w dziale II rozdziale 3a, jeżeli prowadzącym magazyn jest podatnik;

2) numer identyfikacyjny, o którym mowa w art. 13a ust. 2 pkt 3, a w przypadku podatnika zastępującego - numer identyfikacyjny, o którym mowa w art. 13c pkt 3;

3) opis i ilość towarów wprowadzonych do magazynu oraz datę ich wprowadzenia;

4) opis i ilość towarów wyprowadzonych z magazynu oraz datę ich wyprowadzenia;

5) opis i ilość towarów zniszczonych, utraconych lub skradzionych oraz datę zniszczenia, utraty lub kradzieży towarów, które uprzednio zostały wprowadzone do magazynu, a jeżeli określenie takiej daty nie jest możliwe - datę stwierdzenia ich zniszczenia lub braku.

12. Minister właściwy do spraw finansów publicznych może określić, w drodze rozporządzenia, szczegółowe dane, jakie powinny zawierać prowadzone przez podatnika ewidencje, o których mowa w ust. 9 i 10, a także wzory tych ewidencji, uwzględniając:

1) specyfikę wykonywania czynności, których przedmiotem są przemieszczane towary objęte obowiązkiem ewidencyjnym;

2) konieczność zapewnienia dokumentacji umożliwiającej zweryfikowanie prawidłowości rozliczenia podatku.

13. Minister właściwy do spraw finansów publicznych może zwolnić, w drodze rozporządzenia, niektóre grupy podatników będących osobami fizycznymi z prowadzenia ewidencji, o której mowa w ust. 1, jeżeli jest to uzasadnione specyfiką wykonywanej przez tych podatników działalności, a dodatkowo jeżeli w związku z wykonywanymi przez nich czynnościami naczelnik urzędu skarbowego otrzymuje dokumenty umożliwiające prawidłowe określenie osiąganego przez tych podatników obrotu.

14. Minister właściwy do spraw finansów publicznych określi, w drodze rozporządzenia, szczegółowy zakres danych, o których mowa w ust. 3, oraz sposób wykazywania danych w ewidencji przesyłanej zgodnie z ust. 3b i 3c, uwzględniając konieczność zapewnienia prawidłowości rozliczeń podatników oraz kontroli obowiązków podatników przez organ podatkowy, identyfikowania obszarów, w których występują nadużycia w podatku lub narażonych na te nadużycia, oraz możliwości techniczno-organizacyjne prowadzenia przez podatników ewidencji.

Art. 109a. W przypadku ujęcia w ewidencji przez podatnika, o którym mowa w art. 109 ust. 3, wystawionej dla niego faktury dotyczącej sprzedaży potwierdzonej paragonem, który nie zawiera numeru, za pomocą którego jest on zidentyfikowany na potrzeby podatku, organ podatkowy ustala temu podatnikowi dodatkowe zobowiązanie podatkowe w wysokości odpowiadającej 100% kwoty podatku wykazanego na tej fakturze. W stosunku do osób fizycznych, które za ten sam czyn ponoszą odpowiedzialność za wykroczenie skarbowe albo za przestępstwo skarbowe, dodatkowego zobowiązania podatkowego nie ustala się.

Art. 109b. 1. Podatnik ułatwiający poprzez użycie interfejsu elektronicznego dokonanie na terytorium Unii Europejskiej:

1) sprzedaży na odległość towarów importowanych innej niż dostawa towarów, o której mowa w art. 7a ust. 1, lub

2) wewnątrzwspólnotowej sprzedaży towarów na odległość lub dostawy towarów na rzecz podmiotu niebędącego podatnikiem innych niż dostawy towarów, o których mowa w art. 7a ust. 2, lub

3) świadczenia usług na rzecz podmiotu niebędącego podatnikiem innego niż świadczenie usług, w przypadku których przyjmuje się, że podatnik uczestniczący w świadczeniu tych usług działa w imieniu własnym zgodnie z art. 9a rozporządzenia 282/2011

- jest obowiązany prowadzić ewidencję tych czynności w postaci elektronicznej, zgodnie z wymogami, o których mowa w art. 54c ust. 2 rozporządzenia 282/2011.

2. Przez ułatwianie, o którym mowa w ust. 1, rozumie się ułatwianie w rozumieniu art. 54b rozporządzenia 282/2011.

3. Ewidencja, o której mowa w ust. 1, jest prowadzona w sposób umożliwiający sprawdzenie prawidłowości rozliczenia podatku lub podatku od wartości dodanej w odniesieniu do każdego towaru będącego przedmiotem dostawy lub każdej świadczonej usługi, o których mowa w ust. 1.

4. Podatnik jest obowiązany udostępnić drogą elektroniczną, w zakresie wskazanym w żądaniu właściwego organu podatkowego, ewidencję, o której mowa w ust. 1, nie później niż w terminie 14 dni od dnia doręczenia tego żądania, w odniesieniu do:

1) dostaw towarów, w przypadku których wysyłka lub transport rozpoczyna się lub kończy na terytorium kraju;

2) świadczenia usług, w przypadku których miejsce świadczenia znajduje się na terytorium kraju.

5. W przypadku wystąpienia problemów technicznych uniemożliwiających udostępnienie ewidencji drogą elektroniczną zgodnie z ust. 4 ewidencję udostępnia się w sposób wskazany przez właściwy organ podatkowy w wezwaniu, w terminie 14 dni od dnia doręczenia tego wezwania.

6. Elektroniczna kopia żądania, o którym mowa w ust. 4, lub wezwania, o którym mowa w ust. 5, może być przekazana na adres poczty elektronicznej:

1) wskazany w zgłoszeniu informującym o zamiarze skorzystania przez podatnika z procedur szczególnych, o których mowa w dziale XII w rozdziałach 6a, 7 i 9 lub odpowiadających im regulacjach;

2) wskazany przez podatnika w inny sposób niż określony w pkt 1, w przypadku gdy podatnik nie korzysta z procedur szczególnych, o których mowa w dziale XII w rozdziałach 6a, 7 i 9 lub odpowiadających im regulacjach;

3) podatnika, podany na stronie internetowej podatnika, w przypadku gdy adres poczty elektronicznej, o którym mowa w pkt 1 i 2, nie został wskazany.

7. Podatnik przechowuje ewidencję, o której mowa w ust. 1, przez okres 10 lat od zakończenia roku podatkowego, w którym została dokonana dostawa towarów lub wykonana usługa podlegające obowiązkowi ewidencyjnemu.

Art. 110. W przypadku gdy osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne nie są obowiązane do prowadzenia ewidencji określonej w art. 109 ust. 3 w związku z dokonywaniem sprzedaży zwolnionej od podatku na podstawie art. 43 i art. 82 ust. 3, dokonają sprzedaży opodatkowanej i nie zapłacą podatku należnego, a na podstawie dokumentacji nie jest możliwe ustalenie wartości tej sprzedaży, organ podatkowy określi, w drodze oszacowania, wartość sprzedaży opodatkowanej i ustali od niej kwotę podatku należnego. Jeżeli nie można określić przedmiotu opodatkowania, kwotę podatku ustala się przy zastosowaniu stawki 22%.

Uwaga od redakcji:
Zgodnie z art. 146aa ust. 1 pkt 1 stawka podatku wynosi 23%.