Art. 13. 1. Podatnikiem akcyzy jest osoba fizyczna, osoba prawna oraz jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej, która dokonuje czynności podlegających opodatkowaniu akcyzą lub wobec której zaistniał stan faktyczny podlegający opodatkowaniu akcyzą, w tym podmiot:

1) nabywający lub posiadający wyroby akcyzowe znajdujące się poza procedurą zawieszenia poboru akcyzy, jeżeli od wyrobów tych nie została zapłacona akcyza w należnej wysokości, a w wyniku kontroli podatkowej, kontroli celno-skarbowej albo postępowania podatkowego nie ustalono, że podatek został zapłacony;

2) będący nabywcą końcowym zużywającym energię elektryczną, jeżeli od tej energii nie została zapłacona akcyza w należnej wysokości i nie można ustalić podmiotu, który dokonał sprzedaży tej energii elektrycznej nabywcy końcowemu;

2a) będący nabywcą lub posiadaczem suszu tytoniowego niebędący podmiotem prowadzącym skład podatkowy, pośredniczącym podmiotem tytoniowym, grupą producentów lub rolnikiem, który wyprodukował susz tytoniowy, jeżeli nie została od niego zapłacona akcyza w należnej wysokości i nie można ustalić podmiotu, który dokonał sprzedaży suszu tytoniowego;

3) u którego powstają ubytki wyrobów akcyzowych lub doszło do całkowitego zniszczenia wyrobów akcyzowych, o których mowa w art. 2 ust. 1 pkt 20, również gdy nie jest właścicielem tych wyrobów akcyzowych;

4) będący przedstawicielem podatkowym;

5) będący zarejestrowanym odbiorcą, z wyłączeniem zarejestrowanego odbiorcy posiadającego zezwolenie na jednorazowe nabycie wyrobów akcyzowych jako zarejestrowany odbiorca - z tytułu nabycia wewnątrzwspólnotowego wyrobów akcyzowych na rzecz innego podmiotu;

6) będący zarejestrowanym wysyłającym, jeżeli wysyła z zastosowaniem procedury zawieszenia poboru akcyzy wyroby akcyzowe z miejsca importu;

7) dokonujący użycia lub sprzedaży wyrobów węglowych, które uzyskał w drodze czynu zabronionego pod groźbą kary;

8) będący pośredniczącym podmiotem tytoniowym zużywającym susz tytoniowy;

9) będący podmiotem prowadzącym skład podatkowy zużywającym susz tytoniowy do innych celów niż produkcja wyrobów tytoniowych lub wyrobów nowatorskich;

10) będący pośredniczącym podmiotem węglowym używającym wyrobów węglowych;

11) będący finalnym nabywcą węglowym - w przypadku, o którym mowa w art. 9a ust. 1 pkt 5;

12) będący pośredniczącym podmiotem gazowym używającym wyrobów gazowych;

13) będący finalnym nabywcą gazowym - w przypadku, o którym mowa w art. 9c ust. 1 pkt 5.

1a. Podatnikiem z tytułu produkcji:

1) papierosów, o której mowa w art. 99 ust. 1a,

2) płynu do papierosów elektronicznych, o której mowa w art. 99b ust. 1,

3) wyrobów nowatorskich, o której mowa w art. 99c ust. 1

- niezgodnej z art. 47, jest osoba fizyczna, osoba prawna oraz jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej, która produkuje te wyroby akcyzowe, oraz każda inna osoba, która uczestniczy w ich produkcji.

1b. Jeżeli obowiązek podatkowy z tytułu produkcji:

1) papierosów, o której mowa w art. 99 ust. 1a,

2) płynu do papierosów elektronicznych, o której mowa w art. 99b ust. 1,

3) wyrobów nowatorskich, o której mowa w art. 99c ust. 1

- niezgodnej z art. 47, ciąży na kilku podatnikach, podatnicy ci ponoszą solidarną odpowiedzialność za zobowiązanie podatkowe.

2. Podatnikiem jest również podmiot niebędący importerem, jeżeli ciąży na nim obowiązek uiszczenia cła.

3. Podatnikiem z tytułu wyprowadzenia ze składu podatkowego, poza procedurą zawieszenia poboru akcyzy, wyrobów akcyzowych niebędących własnością podmiotu prowadzącego ten skład podatkowy jest podmiot będący właścicielem tych wyrobów, który uzyskał od właściwego naczelnika urzędu skarbowego zezwolenie, o którym mowa w art. 54 ust. 1.

4. Jeżeli obowiązek podatkowy ciąży na kilku podatnikach z tytułu dokonania czynności lub zaistnienia stanu faktycznego, o których mowa w art. 8 ust. 1 pkt 3 oraz ust. 2, 3 i 5, których przedmiotem są te same wyroby akcyzowe, zapłata akcyzy związanej z tymi wyrobami przez jednego z tych podatników powoduje wygaśnięcie zobowiązania podatkowego pozostałych podatników.

5. Podatnikiem w przypadku nabycia wewnątrzwspólnotowego:

1) energii elektrycznej przez nabywcę końcowego,

2) wyrobów gazowych przez finalnego nabywcę gazowego

- od podmiotu zagranicznego niemającego siedziby, miejsca zamieszkania lub stałego miejsca prowadzenia działalności na terytorium kraju jest podmiot reprezentujący wyznaczony przez podmiot zagraniczny.

5a. W przypadku prowadzenia działalności w zakresie suszu tytoniowego przez przedsiębiorcę zagranicznego, o którym mowa w art. 20d pkt 1 lit. c, i powstania zobowiązania podatkowego w stosunku do suszu tytoniowego podatnikiem akcyzy jest podmiot reprezentujący przedsiębiorcę zagranicznego.

6. W przypadku:

1) niewyznaczenia podmiotu reprezentującego lub

2) odmowy przyjęcia zgłoszenia rejestracyjnego podmiotu reprezentującego przez właściwego naczelnika urzędu skarbowego, lub

3) nieprzesłania w terminie przez nabywcę końcowego podmiotowi reprezentującemu kopii faktury, o której mowa w art. 24 ust. 1 pkt 1

- podatnikiem z tytułu nabycia wewnątrzwspólnotowego energii elektrycznej od podmiotu zagranicznego niemającego siedziby, miejsca zamieszkania lub stałego miejsca prowadzenia działalności na terytorium kraju jest nabywca końcowy, który dokonał nabycia wewnątrzwspólnotowego energii elektrycznej.

6a. W przypadku:

1) niewyznaczenia podmiotu reprezentującego lub

2) odmowy przyjęcia zgłoszenia rejestracyjnego podmiotu reprezentującego przez właściwego naczelnika urzędu skarbowego, lub

3) nieprzesłania w terminie przez finalnego nabywcę gazowego podmiotowi reprezentującemu kopii faktury, o której mowa w art. 24b ust. 1 pkt 1

- podatnikiem z tytułu nabycia wewnątrzwspólnotowego wyrobów gazowych od podmiotu zagranicznego niemającego siedziby, miejsca zamieszkania lub stałego miejsca prowadzenia działalności na terytorium kraju jest finalny nabywca gazowy, który dokonał nabycia wewnątrzwspólnotowego wyrobów gazowych.

7. (uchylony)

Art. 14. 1. Organami podatkowymi właściwymi w zakresie akcyzy są naczelnik urzędu skarbowego, naczelnik urzędu celno-skarbowego i dyrektor izby administracji skarbowej, z zastrzeżeniem ust. 1b.

1a. Organem podatkowym właściwym w zakresie WIA jest dyrektor izby administracji skarbowej.

1b. Naczelnik urzędu celno-skarbowego jest organem podatkowym właściwym w zakresie akcyzy z tytułu importu i eksportu, z wyłączeniem poboru, oraz w zakresie wydania decyzji w przypadku stwierdzenia nieprawidłowości w wyniku kontroli celno-skarbowej.

2. Zadania w zakresie akcyzy na terytorium kraju wykonują odpowiednio naczelnicy urzędów skarbowych, naczelnicy urzędów celno-skarbowych i dyrektorzy izb administracji skarbowych wyznaczeni przez ministra właściwego do spraw finansów publicznych.

3. Właściwość miejscową naczelnika urzędu skarbowego, naczelnika urzędu celno-skarbowego i dyrektora izby administracji skarbowej ustala się ze względu na miejsce wykonania czynności lub wystąpienia stanu faktycznego, podlegających opodatkowaniu akcyzą, z zastrzeżeniem ust. 3a-5b i 8-10.

3a. Właściwymi w zakresie akcyzy z tytułu importu są naczelnik urzędu celno-skarbowego właściwy, na podstawie przepisów prawa celnego, do obliczenia i zaksięgowania kwoty należności celnych przywozowych wynikających z długu celnego i właściwy dla tego naczelnika dyrektor izby administracji skarbowej oraz naczelnik urzędu skarbowego, właściwy na podstawie przepisów prawa celnego, do poboru kwoty należności celnych przywozowych wynikających z długu celnego.

4. Jeżeli czynności podlegające opodatkowaniu akcyzą są wykonywane lub stany faktyczne podlegające opodatkowaniu akcyzą występują na obszarze właściwości miejscowej dwóch lub więcej organów podatkowych, właściwość miejscową, z zastrzeżeniem ust. 4a-5, ustala się dla:

1) osób prawnych oraz jednostek organizacyjnych niemających osobowości prawnej - ze względu na adres ich siedziby;

2) osób fizycznych - ze względu na adres ich zamieszkania.

4a. W przypadku gdy czynności podlegające opodatkowaniu akcyzą są wykonywane lub stany faktyczne podlegające opodatkowaniu akcyzą występują na obszarze właściwości miejscowej dwóch lub więcej organów podatkowych, organem podatkowym właściwym miejscowo, z zastrzeżeniem ust. 3a, 5-6 i 9, może być jeden z tych organów, wybrany przez podatnika i wskazany w oświadczeniu złożonym do wybranego organu podatkowego oraz organu podatkowego właściwego dla podatnika zgodnie z ust. 4.

4b. W przypadku złożenia oświadczenia, o którym mowa w ust. 4a, przez podatnika po rozpoczęciu działalności, organ podatkowy wskazany w oświadczeniu jest organem właściwym miejscowo począwszy od pierwszego dnia drugiego miesiąca następującego po miesiącu, w którym zostało złożone to oświadczenie.

4c. Jeżeli w okresie ostatnich 12 miesięcy, licząc od dnia wykonania na obszarze właściwości miejscowej organu podatkowego wybranego przez podatnika zgodnie z ust. 4a ostatniej czynności podlegającej opodatkowaniu akcyzą lub wystąpienia na tym obszarze ostatniego stanu faktycznego podlegającego opodatkowaniu akcyzą, podatnik ten nie wykonywał na tym obszarze takich czynności lub nie występowały w przypadku tego podatnika na tym obszarze takie stany faktyczne, podatnik jest obowiązany, w terminie 14 dni od dnia upływu tego okresu, złożyć oświadczenie o niewykonywaniu na tym obszarze takich czynności lub o niewystępowaniu na tym obszarze takich stanów faktycznych. Oświadczenie składa się do organu podatkowego wybranego zgodnie z ust. 4a oraz organu podatkowego właściwego dla podatnika zgodnie z ust. 4.

4d. W przypadku złożenia oświadczenia, o którym mowa w ust. 4c, właściwość miejscową ustala się ponownie zgodnie z ust. 3, 4 albo 4a. Przepis ust. 4b stosuje się odpowiednio.

4e. Organ podatkowy wybrany przez podatnika zgodnie z ust. 4a, do którego w okresie ostatnich 12 miesięcy, licząc od dnia złożenia przez tego podatnika oświadczenia, o którym mowa w ust. 4a, lub od dnia złożenia przez niego do tego organu po raz ostatni deklaracji podatkowej, informacji lub innego dokumentu, których obowiązek złożenia wynika z ustawy, nie zostały przez tego podatnika złożone deklaracje podatkowe, informacje lub inne dokumenty, których obowiązek złożenia wynika z ustawy, ani oświadczenie, o którym mowa w ust. 4c, wzywa tego podatnika do złożenia, w terminie 14 dni od dnia otrzymania wezwania:

1) informacji o wykonanych w tym okresie na obszarze właściwości miejscowej tego organu podatkowego czynnościach podlegających opodatkowaniu akcyzą lub o wystąpieniu w tym okresie na tym obszarze stanów faktycznych podlegających opodatkowaniu akcyzą albo

2) oświadczenia o niewykonywaniu w tym okresie na obszarze właściwości miejscowej tego organu podatkowego czynności podlegających opodatkowaniu akcyzą lub o niewystępowaniu w tym okresie na tym obszarze stanów faktycznych podlegających opodatkowaniu akcyzą.

4f. W przypadku niezłożenia informacji albo oświadczenia, o których mowa w ust. 4e, albo złożenia przez podatnika oświadczenia, o którym mowa w ust. 4e pkt 2, właściwość miejscową ustala się zgodnie z ust. 3 albo 4 począwszy od pierwszego dnia drugiego miesiąca następującego po miesiącu, w którym upłynął termin do złożenia tej informacji albo tego oświadczenia albo w którym złożono oświadczenie, o którym mowa w ust. 4e pkt 2. Właściwość ustalona zgodnie z ust. 3 albo 4 może zostać ponownie ustalona na podstawie ust. 4a. Przepis ust. 4b stosuje się odpowiednio.

5. W sytuacjach:

1) ustalania norm dopuszczalnych ubytków wyrobów akcyzowych lub dopuszczalnych norm zużycia wyrobów akcyzowych,

2) przemieszczania wyrobów akcyzowych z zastosowaniem procedury zawieszenia poboru akcyzy,

3) powiadamiania naczelnika urzędu skarbowego przez podmiot prowadzący skład podatkowy o zamiarze wyprowadzenia wyrobów akcyzowych ze składu podatkowego,

4) (uchylony)

- właściwość miejscową ustala się ze względu na miejsce wykonywania czynności podlegających opodatkowaniu akcyzą lub występowania stanów faktycznych podlegających opodatkowaniu akcyzą, z którymi związane są czynności, o których mowa w pkt 1-3.

5a. Właściwość miejscową organu podatkowego w sprawach odnotowania obciążenia lub zwolnienia zabezpieczenia generalnego z obciążenia ustala się ze względu na miejsce dokonania czynności lub wystąpienia stanu faktycznego, stanowiących podstawę do tego odnotowania.

5b. W przypadku gdy zobowiązanie podatkowe lub obowiązek zapłaty opłaty paliwowej, o której mowa w art. 37h ust. 1 ustawy z dnia 27 października 1994 r. o autostradach płatnych oraz o Krajowym Funduszu Drogowym (Dz. U. z 2017 r. poz. 1057 oraz z 2018 r. poz. 12 i 138), zwanej dalej "opłatą paliwową", wygasa na skutek zapłaty tego zobowiązania podatkowego lub tej opłaty paliwowej, organem właściwym do odnotowania zwolnienia zabezpieczenia generalnego z obciążenia jest naczelnik urzędu skarbowego, któremu podatnik składa deklarację podatkową.

5c. Na wniosek podatnika zwolnienie zabezpieczenia generalnego z obciążenia na skutek zapłaty zobowiązania podatkowego lub zapłaty opłaty paliwowej może odnotować inny niż określony w ust. 5b naczelnik urzędu skarbowego, pod warunkiem że posiada on informację, że zobowiązanie podatkowe lub opłata paliwowa zostały zapłacone, lub podatnik przedstawi mu dokumenty potwierdzające dokonanie tej zapłaty.

6. W przypadkach, o których mowa w ust. 4-4f, na wniosek właściwego naczelnika urzędu skarbowego lub właściwego dyrektora izby administracji skarbowej, określone we wniosku czynności: sprawdzające, kontroli podatkowej, kontroli celno-skarbowej lub postępowania podatkowego wykonuje odpowiednio naczelnik urzędu skarbowego, naczelnik urzędu celno-skarbowego lub dyrektor izby administracji skarbowej, na którego obszarze właściwości miejscowej są wykonywane czynności podlegające opodatkowaniu akcyzą lub występują stany faktyczne podlegające opodatkowaniu akcyzą.

7. (uchylony)

8. W przypadku osób fizycznych, które dokonują nabycia wewnątrzwspólnotowego, z wyjątkiem nabycia wewnątrzwspólnotowego w ramach prowadzonej działalności gospodarczej, organami podatkowymi właściwymi miejscowo są naczelnik urzędu skarbowego i dyrektor izby administracji skarbowej, właściwi ze względu na adres zamieszkania tych osób.

9. Organami podatkowymi właściwymi do orzekania w sprawie zwrotu akcyzy, o którym mowa w art. 42 ust. 4 i 8 oraz art. 82 ust. 1, 2 i 2e, są naczelnik urzędu skarbowego, któremu została złożona deklaracja podatkowa dla tej akcyzy lub który wydał decyzję określającą wysokość tej akcyzy, i właściwy dla tego naczelnika w zakresie akcyzy dyrektor izby administracji skarbowej.

9a. Właściwy naczelnik urzędu skarbowego dokonuje wypłaty kwoty z tytułu zwrotu akcyzy na wniosek organu podatkowego, który określił wysokość kwoty zwrotu akcyzy.

10. Jeżeli nie można ustalić właściwości w sposób określony w ust. 3-5, 8 i 9, właściwym organem podatkowym jest Naczelnik Trzeciego Urzędu Skarbowego Warszawa-Śródmieście w Warszawie i Dyrektor Izby Administracji Skarbowej w Warszawie.

11. Minister właściwy do spraw finansów publicznych określi, w drodze rozporządzenia:

1) wykaz urzędów skarbowych i izb administracji skarbowej, których odpowiednio naczelnicy i dyrektorzy są właściwi do wykonywania zadań w zakresie akcyzy na terytorium kraju, oraz terytorialny zasięg ich działania, uwzględniając liczbę podatników prowadzących działalność na danym obszarze,

2) właściwy urząd skarbowy lub właściwe urzędy skarbowe, na których rachunek bankowy dokonuje się wpłaty kwot z tytułu zapłaty akcyzy, przedpłat akcyzy i wpłat dziennych oraz z których rachunku bankowego dokonuje się wypłaty kwot z tytułu zwrotu akcyzy, a także określi terytorialny zasięg ich działania w tym zakresie

- uwzględniając potrzebę zapewnienia sprawnego poboru i zwrotu akcyzy.

12. Minister właściwy do spraw finansów publicznych wyznaczy, w drodze rozporządzenia, dyrektora lub dyrektorów izb administracji skarbowej właściwych do prowadzenia spraw, o których mowa w ust. 1a, oraz dyrektora izby administracji skarbowej właściwego do prowadzenia tych spraw jako organ odwoławczy, uwzględniając potrzebę sprawnego wykonywania zadań oraz zapewnienia jednolitości postępowania.

13. Minister właściwy do spraw finansów publicznych określi, w drodze rozporządzenia, wykaz dokumentów potwierdzających dokonanie zapłaty zobowiązania podatkowego i opłaty paliwowej, o których mowa w ust. 5c, uwzględniając konieczność zapewnienia właściwego stosowania zabezpieczenia akcyzowego.

Art. 15. 1. Organami właściwymi w zakresie spraw dotyczących znaków akcyzy są naczelnik urzędu skarbowego i dyrektor izby administracji skarbowej, wyznaczeni przez ministra właściwego do spraw finansów publicznych, zwani dalej odpowiednio "właściwym naczelnikiem urzędu skarbowego w sprawach znaków akcyzy" oraz "właściwym dyrektorem izby administracji skarbowej w sprawach znaków akcyzy", których właściwość miejscową ustala się ze względu na adres siedziby lub zamieszkania podmiotu obowiązanego do oznaczania wyrobów akcyzowych znakami akcyzy.

1a. Właściwy naczelnik urzędu skarbowego dokonuje wypłaty kwoty z tytułu zwrotu:

1) kwoty stanowiącej wartość podatkowych znaków akcyzy,

2) kwoty na pokrycie kosztów wytworzenia znaków akcyzy,

3) należności za legalizacyjne znaki akcyzy,

4) należności za legalizacyjne znaki akcyzy pomniejszonych o koszty ich wytworzenia

- na wniosek organu podatkowego, który odpowiednio wydał decyzję o odmowie wydania lub sprzedaży znaków akcyzy lub wydał upoważnienie do odbioru znaków akcyzy w razie wystąpienia strat lub zwrotu tych znaków akcyzy.

2. Jeżeli nie można ustalić właściwości miejscowej w sposób określony w ust. 1, właściwym naczelnikiem urzędu skarbowego w sprawach znaków akcyzy i właściwym dyrektorem izby administracji skarbowej w sprawach znaków akcyzy jest Naczelnik Trzeciego Urzędu Skarbowego Warszawa-Śródmieście w Warszawie i Dyrektor Izby Administracji Skarbowej w Warszawie.

3. Minister właściwy do spraw finansów publicznych określi, w drodze rozporządzenia:

1) wykaz urzędów skarbowych i izb administracji skarbowej, których odpowiednio naczelnicy i dyrektorzy są właściwi w zakresie spraw dotyczących znaków akcyzy, a także terytorialny zasięg ich działania, uwzględniając terytorialne rozmieszczenie podmiotów obowiązanych do oznaczania wyrobów akcyzowych znakami akcyzy;

2) właściwy urząd skarbowy lub właściwe urzędy skarbowe, na których rachunek bankowy lub z których rachunku bankowego dokonuje się odpowiednio:

a) wpłaty:

- kwoty stanowiącej wartość podatkowych znaków akcyzy,

- kwoty na pokrycie kosztów wytworzenia znaków akcyzy,

- należności za legalizacyjne znaki akcyzy,

b) wypłaty z tytułu zwrotu kwot lub należności, o których mowa w lit. a, oraz należności, o których mowa w ust. 1a pkt 4

- a także określi terytorialny zasięg ich działania w tym zakresie, uwzględniając potrzebę zapewnienia sprawnego rozliczania kwot stanowiących wartość podatkowych znaków akcyzy, kwot na pokrycie kosztów wytworzenia znaków akcyzy i należności za legalizacyjne znaki akcyzy.