Facebook

Kliknij ten link, aby przejść do panelu logowania.
Teraz do wszystkich płatnych Serwisów internetowych
Wydawnictwa Podatkowego GOFIN loguj się w jednym
miejscu.


Po zalogowaniu znajdziesz menu z linkiem do swojego
konta abonenta i dodatkowych opcji.

gofin.pl
Wydawnictwo Podatkowe
wtorek, 5 listopada 2024 r.

Jak szukać?»

Uwaga: Przedsiębiorcy mogą już składać wnioski o wakacje składkowe w grudniu br. •
Ujednolicone przepisy prawne - www.przepisy.gofin.pl
Aktualnie jesteś: Ujednolicone przepisy prawne (strona główna) » Kodeksy

Ustawa z dnia 17.11.1964 r. Kodeks postępowania cywilnego

Tekst ujednolicony przez redakcję na dzień:
•
 uwzględniający ww. zmiany
•
 zmieniony przez
zmiany w:
art. 476,
•
 zmieniony przez
zmiany w:
art. 9116,
•
•
•
 zmieniony przez
zmiany w:
art. 3941,
 
 zmieniony przez
zmiany w:
art. 3984, art. 3986,
•
•
 zmieniony przez
zmiany w:
art. 41, art. 49, art. 1302, art. 235, art. 403, art. 412, art. 42411, art. 4798a, art. 47912, art. 59814, art. 734, art. 1096, art. 1097, art. 1098, art. 10981, art. 1099, art. 10991, tytuł II, art. 1100, art. 1101, art. 1102, art. 1103, art. 11031, art. 11032, art. 11033, art. 11034, art. 11035, art. 11036, art. 11037, art. 11038, art. 11039, art. 110310, art. 1104, art. 1105, art. 11051, art. 1106, art. 11061, art. 11062, art. 11063, art. 11064, art. 1107, art. 11071, art. 1108, art. 1109, art. 11091, art. 1110, art. 11101, art. 11102, tytuł IVa, art. 11103, art. 11104, Księga pierwsza a, art. 1111, art. 1112, art. 1113, art. 11131, art. 1114, art. 1115, art. 11151, art. 1116, art. 1117, art. 1119, art. 1120, art. 1121, art. 1123, art. 1124, art. 1127, art. 1128, art. 1129, tytuł IV, art. 1130, art. 1131, art. 11311, art. 1132, art. 1133, art. 11331, art. 1134, art. 1135, art. 11351, art. 11352, art. 11353, art. 11354, art. 11355, art. 1137, art. 1138, tytuł VII, art. 1139, art. 1140, art. 1141, art. 1142, art. 1143, tytuł IX, art. 11441, Księga trzecia, tytuł I, art. 1145, art. 1146, art. 1147, art. 1148, art. 11481, art. 1149, art. 11491, tytuł II, art. 1150, art. 1151, art. 11511, art. 11512, art. 11513, art. 11514, art. 1152, art. 1153, art. 11533, art. 11536, art. 11539, art. 1162,
•
•
 
 zmieniony przez
zmiany w:
art. 129, art. 485,
•
 zmieniony przez
zmiany w:
art. 1046,
•
•
 zmieniony przez
zmiany w:
art. 833,
•
•
•
•
 zmieniony przez
zmiany w:
art. 5791,
•
•
√
•
•
•
 zmieniony przez
zmiany w:
art. 47922,
•
•
•
 zmieniony przez
zmiany w:
art. 829,
•
 zmieniony przez
zmiany w:
art. 531, art. 3942,
•
•
•
 zmieniony przez
zmiany w:
art. 1046,
•
 
 zmieniony przez
zmiany w:
art. 18312,
•
 
 
•
 zmieniony przez
zmiany w:
art. 955,
•
•
 zmieniony przez
zmiany w:
art. 3, art. 5, art. 6, art. 8, art. 17, art. 34, art. 54, tytuł III, art. 61, art. 62, art. 63, art. 633, art. 64, art. 65, art. 67, art. 89, art. 125, art. 127, art. 1301, art. 139, art. 153, art. 158, art. 174, art. 180, art. 1821, art. 1832, art. 18315, art. 1872, art. 207, art. 210, art. 212, art. 217, art. 244, art. 269, art. 301, art. 327, art. 343, art. 344, art. 357, art. 369, art. 3941, art. 3942, art. 3982, art. 39822, art. 462, art. 474, dział IVa, art. 47929a, dział IVb, art. 47937, art. 47938, dział IVc, dział IVd, dział IVe, art. 491, art. 493, art. 495, art. 502, art. 503, art. 5055, art. 50518, art. 50519, art. 546, art. 548, art. 600, art. 738, art. 743, art. 7431, art. 746, art. 7524, art. 7531, art. 755, art. 7561, art. 7562, art. 762, art. 764, art. 767, art. 7673, art. 7673a, art. 7681, art. 773, art. 7732, art. 776, art. 777, art. 782, art. 783, art. 7861, art. 791, art. 801, art. 807, art. 808, art. 812, art. 816, art. 8211, art. 863, art. 8641, art. 8671, art. 8672, art. 884, art. 886, art. 8891, art. 8931, art. 9041, art. 908, art. 9116, art. 9117, art. 913, art. 916, art. 9202, art. 9211, art. 924, art. 929, art. 930, art. 937, art. 945, art. 948, art. 950, art. 962, art. 969, art. 985, art. 999, art. 1002, art. 10131, art. 1018, art. 1019, art. 1026, art. 10501, art. 10511, art. 1052, art. 1053, art. 1055, art. 106415, art. 106419, art. 1099, art. 1214,
•
 zmieniony przez
zmiany w:
art. 461,
•
•
•
 zmieniony przez
zmiany w:
art. 47963,
•
•
 zmieniony przez
zmiany w:
art. 485,
•
•
 zmieniony przez
zmiany w:
art. 165, art. 11355,
•
 zmieniony przez
zmiany w:
art. 773, art. 7733,
•
•
•
 Dz. U. z 2014 r. poz. 101
•
 zmieniony przez
zmiany w:
art. 831,
•
•
 zmieniony przez
zmiany w:
art. 394, art. 3942,
•
 zmieniony przez
zmiany w:
art. 833,
•
 zmieniony przez
zmiany w:
art. 476,
•
 zmieniony przez
zmiany w:
art. 829,
•
•
 zmieniony przez
zmiany w:
art. 6945,
•
 zmieniony przez
zmiany w:
art. 6031, art. 6681,
•
 
 zmieniony przez
zmiany w:
art. 6943,
•
 zmieniony przez
zmiany w:
art. 50515, art. 50518, art. 50519, art. 50520, art. 50521, art. 50523, art. 50524, art. 50527a, art. 7951, art. 7954, art. 7955, art. 7956, art. 7958, dział IId, art. 79510, art. 79511, dział IIe, art. 79512, art. 79513, dział IIf, art. 79514, art. 79515, art. 79516, art. 79517, art. 8201, art. 8202, art. 825, art. 8403, art. 11441, art. 11442, tytuł III, art. 11531, art. 11532, art. 11533, tytuł IV, art. 11534, art. 11535, art. 11536, tytuł V, art. 11537, art. 11538, art. 11539, tytuł VI, art. 115310, art. 115311, art. 115312, Księga czwarta, tytuł I, art. 115313, art. 115314, art. 115315, tytuł II, art. 115316, art. 115317, art. 115318, art. 115319, art. 115320, art. 115321, art. 115322, tytuł III, art. 115323, art. 115324, art. 115325,
•
 zmieniony przez
zmiany w:
art. 6943, art. 6944,
•
•
 zmieniony przez
zmiany w:
art. 564, art. 581,
•
•
 zmieniony przez
zmiany w:
art. 9, art. 158, art. 525,
•
•
•
•
 zmieniony przez
zmiany w:
art. 6103, art. 62612,
•
 zmieniony przez
zmiany w:
art. 829,
•
•
 zmieniony przez
zmiany w:
art. 831, art. 833,
•
 zmieniony przez
zmiany w:
art. 67, art. 871, art. 99,
•
 zmieniony przez
zmiany w:
art. 7862,
•
 zmieniony przez
zmiany w:
art. 871,
•
 zmieniony przez
zmiany w:
art. 2901,
 
 
•
 zmieniony przez
zmiany w:
art. 7531,
•
 zmieniony przez
zmiany w:
art. 833,
•
 zmieniony przez
zmiany w:
art. 163,
•
•
 zmieniony przez
zmiany w:
art. 11034,
•
 zmieniony przez
zmiany w:
art. 50531,
 
•
 zmieniony przez
zmiany w:
art. 890,
•
 zmieniony przez
zmiany w:
art. 9, art. 50, art. 51, art. 52, art. 68, art. 89, art. 125, art. 126, art. 128, art. 129, art. 130, art. 1305, art. 1311, art. 132, art. 133, art. 140, art. 142, art. 1481, art. 1491, art. 151, art. 158, art. 1621, art. 165, art. 177, art. 235, art. 2431, art. 244, art. 245, art. 250, art. 254, art. 308, art. 3191, art. 324, art. 328, art. 331, art. 332, art. 3531, art. 3971, art. 39822, art. 39823, art. 472, art. 4971, art. 5056, art. 50513a, art. 50519a, art. 50529, art. 50530, art. 50531, art. 50532, art. 50535, art. 50536, art. 50537, art. 50538, art. 50539, art. 5091, art. 5981, art. 624, art. 6691, art. 6791, art. 6792, art. 759, art. 7592, art. 760, art. 767, art. 7673, art. 7673a, art. 768, art. 770, art. 7701, art. 773, art. 7732, art. 7733, art. 774, art. 775, art. 781, art. 782, art. 783, art. 7941, art. 7942, art. 795, art. 7952a, art. 7955, art. 797, art. 7971, art. 7981, art. 799, art. 801, art. 8011, art. 8012, art. 8041, art. 823, art. 824, art. 827, art. 840, art. 843, art. 847, art. 855, art. 864, art. 8662, art. 867, art. 8671, art. 8673, art. 868, art. 871, art. 872, art. 8821, art. 889, art. 8891, art. 890, art. 891, art. 8911, art. 892, art. 8931, art. 8932, art. 8932a, art. 8934, art. 896, art. 9022, art. 910, art. 9118, art. 9202, art. 947, art. 948, art. 967, art. 968, art. 972, art. 985, art. 986, art. 1024, art. 1027, art. 1035, art. 1037, art. 1040, art. 10401, art. 1064, art. 1081, art. 1086, art. 115323,
 
 zmieniony przez
zmiany w:
art. 10427,
•
•
•
 Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
•
 zmieniony przez
zmiany w:
art. 833,
 
 
 zmieniony przez
zmiany w:
art. 1060,
 
•
•
•
 zmieniony przez
zmiany w:
art. 408,
•
 
•
•
 zmieniony przez
zmiany w:
art. 775,
•
•
 zmieniony przez
zmiany w:
dział IVa, art. 47928,
•
 zmieniony przez
zmiany w:
art. 6943, art. 6944,
•
 zmieniony przez
zmiany w:
art. 152,
•
 zmieniony przez
zmiany w:
art. 1116, art. 1143,
•
 zmieniony przez
zmiany w:
art. 831,
•
 zmieniony przez
zmiany w:
art. 831,
•
•
•
•
 zmieniony przez
zmiany w:
art. 5701, art. 5701a,
•
 Dz. U. z 2018 r. poz. 155
•
•
•
 zmieniony przez
zmiany w:
art. 48, art. 62611,
•
 zmieniony przez
zmiany w:
art. 890, art. 8902,
 
 zmieniony przez
zmiany w:
art. 126, art. 47928,
•
•
 zmieniony przez
zmiany w:
art. 17,
•
 zmieniony przez
zmiany w:
art. 7541,
•
•
•
 Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
•
 zmieniony przez
zmiany w:
art. 890, art. 8902,
•
•
 zmieniony przez
zmiany w:
art. 739, art. 7551,
•
 zmieniony przez
zmiany w:
art. 126, art. 6944,
•
•
•
 zmieniony przez
zmiany w:
art. 117,
 
 
•
 zmieniony przez
zmiany w:
art. 7781,
•
 zmieniony przez
zmiany w:
art. 831, art. 886, art. 1052,
•
 zmieniony przez
zmiany w:
art. 126, art. 6944,
•
 zmieniony przez
zmiany w:
art. 1046,
•
 Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
•
•
•
•
 zmieniony przez
zmiany w:
art. 454, art. 456,
•
 zmieniony przez
zmiany w:
art. 472,
•
 zmieniony przez
zmiany w:
art. 41, art. 6, art. 91, art. 17, art. 31, art. 34, art. 351, art. 372, art. 38, art. 44, art. 441, art. 442, art. 45, art. 47, art. 471, art. 481, art. 49, art. 531, art. 54, art. 69, art. 77, art. 78, art. 98, art. 981, art. 103, art. 1081, art. 117, art. 1172, art. 123, art. 127, art. 130, art. 1301a, art. 1303, art. 1304, art. 131, art. 132, art. 133, art. 1391, art. 152, art. 1561, art. 1562, art. 162, art. 1621, art. 185, art. 186, art. 1861, art. 187, art. 1871, art. 1911, art. 200, art. 202, art. 2031, art. 204, rozdz. 2a, art. 2051, art. 2052, art. 2053, art. 2054, art. 2055, art. 2056, art. 2057, art. 2058, art. 2059, art. 20510, art. 20511, art. 20512, art. 206, art. 2061, art. 207, art. 208, art. 210, art. 212, art. 213, art. 217, art. 224, art. 2261, art. 2262, art. 228, art. 2351, art. 2352, art. 236, art. 2421, art. 2422, art. 2432, art. 258, art. 263, art. 266, art. 270, art. 2711, art. 2721, art. 2781, art. 279, art. 281, art. 282, art. 283, art. 284, art. 286, art. 288, art. 290, art. 2901, art. 322, art. 326, art. 327, art. 3271, art. 328, art. 329, art. 330, art. 331, art. 3311, art. 332, art. 339, art. 340, art. 342, art. 343, art. 344, art. 345, art. 3501, art. 357, art. 367, art. 368, art. 369, art. 370, art. 371, art. 372, art. 373, art. 3731, art. 374, art. 375, art. 386, art. 387, art. 388, art. 3911, art. 394, art. 3941, art. 3941a, art. 3941b, art. 3942, art. 3943, art. 395, art. 396, art. 397, art. 3982, art. 3986, art. 39822, art. 39823, art. 39824, art. 403, art. 4248, dział IIa, art. 4581, art. 4582, art. 4583, art. 4584, art. 4585, art. 4586, art. 4587, art. 4588, art. 4589, art. 45810, art. 45811, art. 45812, art. 45813, art. 461, art. 467, art. 468, art. 470, art. 471, art. 4751, art. 476, art. 4772, art. 4776, art. 4777, art. 47714, art. 4801, art. 4802, art. 4803, art. 4804, art. 4841, art. 485, art. 486, art. 491, art. 492, art. 4921, art. 493, art. 494, art. 495, art. 496, art. 497, art. 4971, art. 498, art. 499, art. 502, art. 5021, art. 503, art. 504, art. 505, art. 5051, art. 5052, art. 5053, art. 5056, art. 5057, art. 5058, art. 50510, art. 50511, art. 50512, art. 50514, art. 50525, art. 508, art. 5091, art. 5112, art. 517, art. 5181, art. 519, art. 544, art. 5671, art. 735, art. 740, art. 741, art. 742, art. 748, art. 7592, art. 7631, art. 7632, art. 7661, art. 7673a, art. 7674, art. 770, art. 7942, art. 805, art. 1214,
•
 zmieniony przez
zmiany w:
art. 586, art. 589,
•
 zmieniony przez
zmiany w:
art. 9117,
•
 
 
 zmieniony przez
zmiany w:
art. 5792,
•
•
 zmieniony przez
zmiany w:
art. 47977,
•
 zmieniony przez
zmiany w:
art. 9521,
•
•
•
•
 Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
•
 zmieniony przez
zmiany w:
art. 831,
•
 zmieniony przez
zmiany w:
art. 890, art. 8934,
•
•
 zmieniony przez
zmiany w:
art. 833,
•
 zmieniony przez
zmiany w:
art. 1025,
•
 zmieniony przez
zmiany w:
art. 9113,
•
 
 zmieniony przez
zmiany w:
art. 9113,
•
 zmieniony przez
zmiany w:
art. 8796, art. 953,
•
•
 zmieniony przez
zmiany w:
art. 165, art. 4802, art. 485,
•
 Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
•
 zmieniony przez
zmiany w:
art. 833,
•
 zmieniony przez
zmiany w:
art. 9118,
•
 zmieniony przez
zmiany w:
art. 47968,
•
 zmieniony przez
zmiany w:
art. 1086,
 
 zmieniony przez
zmiany w:
art. 126,
•
 zmieniony przez
zmiany w:
art. 47928,
•
 zmieniony przez
zmiany w:
art. 833,
 
 zmieniony przez
zmiany w:
art. 833,
 
•
 zmieniony przez
zmiany w:
art. 833,
•
•
 zmieniony przez
zmiany w:
art. 8295,
•
•
 zmieniony przez
zmiany w:
art. 9521,
•
 zmieniony przez
zmiany w:
art. 829,
•
•
 zmieniony przez
zmiany w:
art. 1836,
 
•
 zmieniony przez
zmiany w:
art. 1025,
•
 zmieniony przez
zmiany w:
art. 833,
•
•
 zmieniony przez
zmiany w:
art. 833,
•
 zmieniony przez
zmiany w:
art. 4582,
•
 zmieniony przez
zmiany w:
art. 833,
•
 zmieniony przez
zmiany w:
art. 6944, art. 6944a,
•
 zmieniony przez
zmiany w:
art. 777, art. 781,
•
 zmieniony przez
zmiany w:
art. 833,
•
 zmieniony przez
zmiany w:
art. 151,
 
 zmieniony przez
zmiany w:
art. 9022,
•
•
•
 zmieniony przez
zmiany w:
art. 1049, art. 1050,
•
•
•
 zmieniony przez
zmiany w:
art. 47928, art. 47933,
•
 zmieniony przez
zmiany w:
art. 7783, art. 1163,
•
•
 zmieniony przez
zmiany w:
art. 17, art. 49, art. 531, art. 68, art. 87, art. 88, art. 91, art. 98, art. 981, art. 118, art. 126, art. 1281, art. 1301a, art. 132, art. 133, art. 135, art. 136, art. 139, art. 1391, art. 1392, art. 1481, art. 1561, art. 165, art. 181, art. 1835, art. 18313, art. 18314, art. 2031, art. 2051, art. 2052, art. 2054, art. 2054a, art. 2055, art. 2059, art. 20510, art. 20511, art. 20512, art. 224, art. 2261, art. 278, art. 280, art. 288, art. 3261, art. 333, art. 357, art. 367, art. 369, art. 387, art. 394, art. 3941, art. 3941a, art. 3942, art. 395, art. 397, art. 39822, art. 39823, art. 4101, art. 4241, art. 4245, art. 4248, art. 431, art. 4581, art. 4582, art. 4583, art. 4584, dział IIb, art. 45814, art. 45815, art. 45816, art. 461, art. 4779, art. 47955, art. 47966, art. 47985, art. 5051a, art. 5058, art. 50510, art. 50512, art. 50518, art. 50519, art. 50527, art. 5091, art. 5111a, art. 5181, art. 569, art. 622, art. 62610, art. 6912, art. 6913, art. 6916, art. 6918, art. 7301, art. 736, art. 741, art. 755, art. 7581, art. 7592, art. 7661, art. 767, art. 7673a, art. 7674, art. 770, art. 7821, art. 784, art. 785, art. 797, art. 8001, art. 801, art. 804, art. 8042, art. 8043, art. 805, art. 813, art. 8181, art. 820, art. 824, art. 825, art. 837, art. 867, art. 8673, art. 8792, art. 8794, art. 8795, art. 8796, art. 8797, art. 8798, art. 8799, art. 929, art. 930, art. 940, art. 941, art. 945, art. 948, art. 950, art. 953, art. 955, art. 966, art. 968, art. 973, art. 985, art. 9864, art. 9866, art. 9867, art. 98610, art. 10136, art. 1025, art. 1028, art. 10281, art. 1029, art. 1031, art. 1033, art. 10631, art. 1086, art. 11611, art. 1165,
•
 Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
•
•
 zmieniony przez
zmiany w:
art. 1049,
•
 zmieniony przez
zmiany w:
art. 4772, art. 7555,
•
•
 zmieniony przez
zmiany w:
art. 1025,
 
 zmieniony przez
zmiany w:
art. 1025,
•
•
•
•
•
•
 zmieniony przez
zmiany w:
art. 833,
•
 zmieniony przez
zmiany w:
•
 zmieniony przez
zmiany w:
art. 833,
Wyświetl wersje poprzedzające
•
 Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
•
2024.11.01 - bieżąca
 zmieniony przez
zmiany w:
art. 4778,
Wyświetl późniejsze wersje
•
•
 zmieniony przez
zmiany w:
art. 125, art. 1312,
•
 zmieniony przez
zmiany w:
dział IVb, art. 47945,
A   A   A
Informacja o przepisie
Informacja
o przepisie
Pełna treść aktu prawnego
Pełna treść
aktu prawnego
Drukuj pełną treść aktu prawnego
Drukuj
pełną treść
Drukuj widoczną część aktu prawnego
Drukuj
widoczną część
Publikacje powiązane
Publikacje
powiązane
Druki powiązane
Druki
powiązane
Poprzedni
Spis treści
Następny
Tytuł wstępny

Przepisy ogólne

Istniejące wersje czasowe art. 1
•
Tekst ujednolicony przez redakcję na dzień:
2008.12.12
•
2014.01.21 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2014 r. poz. 101
•
2016.11.09 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
•
2017.09.11
 
Dz. U. z 2017 r. poz. 1727
•
2018.01.19 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 155
•
2018.07.16 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
•
2019.08.05 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
•
2020.09.14 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
•
2021.10.04 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
•
2023.08.08 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
•
2024.10.23 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
• Pokaż wszystkie w jednym oknie

Art. 1. Kodeks postępowania cywilnego normuje postępowanie sądowe w sprawach ze stosunków z zakresu prawa cywilnego, rodzinnego i opiekuńczego oraz prawa pracy, jak również w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych oraz w innych sprawach, do których przepisy tego Kodeksu stosuje się z mocy ustaw szczególnych (sprawy cywilne).

Uwaga:
Na podstawie wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 10.07.2000 r. (Dz. U. z 2000 r. nr 55, poz. 665), z dniem 17.07.2000 r. art. 1 rozumiany w ten sposób, iż w zakresie pojęcia "sprawy cywilnej" nie mogą się mieścić roszczenia dotyczące zobowiązań pieniężnych, których źródło stanowi decyzja administracyjna, jest niezgodny z art. 45 ust. 1 w związku z art. 31 ust. 3 Konstytucji RP.

Art. 2. § 1. Do rozpoznawania spraw cywilnych powołane są sądy powszechne, o ile sprawy te nie należą do właściwości sądów szczególnych, oraz Sąd Najwyższy.

§ 1a. (uchylony)

§ 2. (skreślony)

§ 3. Nie są rozpoznawane w postępowaniu sądowym sprawy cywilne, jeżeli przepisy szczególne przekazują je do właściwości innych organów.

Istniejące wersje czasowe art. 3
•
Tekst ujednolicony przez redakcję na dzień:
2008.12.12
•
2012.05.03
zmieniony przez
Dz. U. z 2011 r. nr 233, poz. 1381
•
2014.01.21 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2014 r. poz. 101
•
2016.11.09 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
•
2018.01.19 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 155
•
2018.07.16 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
•
2019.08.05 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
•
2020.09.14 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
•
2021.10.04 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
•
2023.08.08 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
•
2024.10.23 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
• Pokaż wszystkie w jednym oknie

Art. 3. Strony i uczestnicy postępowania obowiązani są dawać wyjaśnienia co do okoliczności sprawy zgodnie z prawdą i bez zatajania czegokolwiek oraz przedstawiać dowody.

Art. 4. (skreślony)

Istniejące wersje czasowe art. 41
•
2019.11.07
dodany przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1469
•
2020.09.14 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
•
2021.10.04 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
•
2023.08.08 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
•
2024.10.23 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
• Pokaż wszystkie w jednym oknie

Art. 41

Istniejące wersje czasowe art. 5
•
Tekst ujednolicony przez redakcję na dzień:
2008.12.12
•
2012.05.03
zmieniony przez
Dz. U. z 2011 r. nr 233, poz. 1381
•
2014.01.21 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2014 r. poz. 101
•
2016.11.09 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
•
2017.01.01
zmieniony przez
Dz. U. z 2016 r. poz. 2261
•
2018.01.19 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 155
•
2018.07.16 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
•
2019.08.05 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
•
2020.09.14 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
•
2021.10.04 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
•
2023.08.08 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
•
2024.10.23 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
• Pokaż wszystkie w jednym oknie

Art. 5. W razie uzasadnionej potrzeby sąd może udzielić stronom i uczestnikom postępowania występującym w sprawie bez adwokata lub radcy prawnego niezbędnych pouczeń co do czynności procesowych.

Istniejące wersje czasowe art. 6
•
Tekst ujednolicony przez redakcję na dzień:
2008.12.12
•
2012.05.03
zmieniony przez
Dz. U. z 2011 r. nr 233, poz. 1381
•
2014.01.21 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2014 r. poz. 101
•
2016.11.09 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
•
2018.01.19 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 155
•
2018.07.16 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
•
2019.08.05 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
•
2019.11.07
zmieniony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1469
•
2020.09.14 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
•
2021.10.04 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
•
2023.08.08 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
•
2024.10.23 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
• Pokaż wszystkie w jednym oknie

Art. 6. Sąd powinien przeciwdziałać przewlekaniu postępowania i dążyć do tego, aby rozstrzygnięcie nastąpiło na pierwszym posiedzeniu, jeżeli jest to możliwe bez szkody dla wyjaśnienia sprawy.

Art. 7. Prokurator może żądać wszczęcia postępowania w każdej sprawie, jak również wziąć udział w każdym toczącym się już postępowaniu, jeżeli według jego oceny wymaga tego ochrona praworządności, praw obywateli lub interesu społecznego. W sprawach niemajątkowych z zakresu prawa rodzinnego prokurator może wytaczać powództwa tylko w wypadkach wskazanych w ustawie.

Istniejące wersje czasowe art. 8
•
Tekst ujednolicony przez redakcję na dzień:
2008.12.12
•
2012.05.03
zmieniony przez
Dz. U. z 2011 r. nr 233, poz. 1381
•
2014.01.21 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2014 r. poz. 101
•
2016.11.09 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
•
2018.01.19 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 155
•
2018.07.16 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
•
2019.08.05 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
•
2020.09.14 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
•
2021.10.04 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
•
2023.08.08 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
•
2024.10.23 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
• Pokaż wszystkie w jednym oknie

Art. 8. Organizacje społeczne, których zadanie statutowe nie polega na prowadzeniu działalności gospodarczej, mogą w wypadkach przewidzianych w ustawie dla ochrony praw obywateli spowodować wszczęcie postępowania, jak również brać udział w toczącym się postępowaniu.

Istniejące wersje czasowe art. 9
•
Tekst ujednolicony przez redakcję na dzień:
2008.12.12
•
2010.07.01
zmieniony przez
•
2014.01.21 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2014 r. poz. 101
•
2015.03.27
zmieniony przez
Dz. U. z 2014 r. poz. 1296
•
2016.09.08
zmieniony przez
Dz. U. z 2015 r. poz. 1311
•
2016.11.09 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
•
2018.01.19 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 155
•
2018.07.16 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
•
2019.08.05 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
•
2020.09.14 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
•
2021.10.04 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
•
2023.08.08 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
•
2024.03.14
zmieniony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 1860
•
2024.10.23 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
• Pokaż wszystkie w jednym oknie

Art. 9. § 1. Rozpoznawanie spraw odbywa się jawnie, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej. Strony i uczestnicy postępowania mają prawo przeglądać akta sprawy i otrzymywać odpisy, kopie lub wyciągi z tych akt.

§ 2. Strony i uczestnicy postępowania mają prawo do otrzymania z akt sprawy zapisu dźwięku, chyba że protokół został sporządzony wyłącznie pisemnie.

Istniejące wersje czasowe art. 91
•
2019.11.07
dodany przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1469
•
2020.09.14 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
•
2021.10.04 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
•
2023.08.08 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
•
2024.10.23 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
• Pokaż wszystkie w jednym oknie

Art. 91

Istniejące wersje czasowe art. 10
•
Tekst ujednolicony przez redakcję na dzień:
2008.12.12
•
2014.01.21 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2014 r. poz. 101
•
2016.01.01
zmieniony przez
Dz. U. z 2015 r. poz. 1595
•
2016.11.09 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
•
2018.01.19 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 155
•
2018.07.16 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
•
2019.08.05 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
•
2020.09.14 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
•
2021.10.04 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
•
2023.08.08 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
•
2024.10.23 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
• Pokaż wszystkie w jednym oknie

Art. 10. W sprawach, w których zawarcie ugody jest dopuszczalne, sąd powinien w każdym stanie postępowania dążyć do ich ugodowego załatwienia. W tych sprawach strony mogą także zawrzeć ugodę przed mediatorem.

Art. 11. Ustalenia wydanego w postępowaniu karnym prawomocnego wyroku skazującego co do popełnienia przestępstwa wiążą sąd w postępowaniu cywilnym. Jednakże osoba, która nie była oskarżona, może powoływać się w postępowaniu cywilnym na wszelkie okoliczności wyłączające lub ograniczające jej odpowiedzialność cywilną.

Art. 12. Roszczenia majątkowe wynikające z przestępstwa mogą być dochodzone w postępowaniu cywilnym albo w wypadkach w ustawie przewidzianych w postępowaniu karnym.

Art. 13. § 1. Sąd rozpoznaje sprawy w procesie, chyba że ustawa stanowi inaczej. W wypadkach przewidzianych w ustawie sąd rozpoznaje sprawy według przepisów o postępowaniach odrębnych.

§ 2. Przepisy o procesie stosuje się odpowiednio do innych rodzajów postępowań unormowanych w niniejszym kodeksie, chyba że przepisy szczególne stanowią inaczej.

Art. 14. (skreślony)

Część pierwsza

Postępowanie rozpoznawcze

Księga pierwsza

Proces

Tytuł I

Sąd

Dział I

Właściwość sądu

Przepis wstępny

Art. 15. § 1. Sąd właściwy w chwili wniesienia pozwu pozostaje właściwy aż do ukończenia postępowania, choćby podstawy właściwości zmieniły się w toku sprawy.

§ 2. Sąd nie może uznać, że jest niewłaściwy, jeżeli w toku postępowania stał się właściwy.

Rozdział 1

Właściwość rzeczowa

Oddział 1

Podstawy właściwości

Art. 16. Sądy rejonowe rozpoznają wszystkie sprawy z wyjątkiem spraw, dla których zastrzeżona jest właściwość sądów okręgowych.

Istniejące wersje czasowe art. 17
•
Tekst ujednolicony przez redakcję na dzień:
2008.12.12
•
2009.06.13
zmieniony przez
•
2010.01.01
zmieniony przez
•
2010.09.25
zmieniony przez
•
2012.05.03
zmieniony przez
Dz. U. z 2011 r. nr 233, poz. 1381
•
2014.01.21 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2014 r. poz. 101
•
2016.11.09 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
•
2018.01.19 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 155
•
2018.05.25
zmieniony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 1000
•
2018.07.16 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
•
2019.08.05 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
•
2019.11.07
zmieniony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1469
•
2020.07.01
zmieniony przez
Dz. U. z 2020 r. poz. 288
•
2020.09.14 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
•
2021.10.04 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
•
2023.07.01
zmieniony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 614
•
2023.08.08 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
•
2024.10.23 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
• Pokaż wszystkie w jednym oknie

Art. 17. Do właściwości sądów okręgowych należą sprawy:

    1) o prawa niemajątkowe i łącznie z nimi dochodzone roszczenia majątkowe oprócz spraw o ustalenie lub zaprzeczenie pochodzenia dziecka, o ustalenie bezskuteczności uznania ojcostwa oraz o rozwiązanie przysposobienia,

    2) o ochronę praw autorskich i pokrewnych, jak również dotyczących wynalazków, wzorów użytkowych, wzorów przemysłowych, znaków towarowych, oznaczeń geograficznych i topografii układów scalonych oraz o ochronę innych praw na dobrach niematerialnych,

    3) o roszczenia wynikające z Prawa prasowego,

    4) o prawa majątkowe, w których wartość przedmiotu sporu przewyższa siedemdziesiąt pięć tysięcy złotych, a w postępowaniu w sprawach gospodarczych sto tysięcy złotych, oprócz spraw o alimenty, o naruszenie posiadania, o ustanowienie rozdzielności majątkowej między małżonkami, o uzgodnienie treści księgi wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym oraz spraw rozpoznawanych w elektronicznym postępowaniu upominawczym,

    41) o wydanie orzeczenia zastępującego uchwałę o podziale spółdzielni,

    42) o uchylenie, stwierdzenie nieważności albo o ustalenie nieistnienia uchwał organów osób prawnych lub jednostek organizacyjnych niebędących osobami prawnymi, którym ustawa przyznaje zdolność prawną,

    43) o zapobieganie i zwalczanie nieuczciwej konkurencji,

    44) o odszkodowanie z tytułu szkody wyrządzonej przez wydanie prawomocnego orzeczenia niezgodnego z prawem.

    5) (uchylony)

    6) (uchylony)

Istniejące wersje czasowe art. 18
•
Tekst ujednolicony przez redakcję na dzień:
2008.12.12
•
2014.01.21 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2014 r. poz. 101
•
2016.11.09 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
•
2018.01.19 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 155
•
2018.07.16 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
•
2019.08.05 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
•
2019.08.21
zmieniony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1469
•
2020.09.14 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
•
2021.10.04 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
•
2023.08.08 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
•
2024.10.23 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
• Pokaż wszystkie w jednym oknie

Art. 18. § 1. Jeżeli przy rozpoznawaniu sprawy w sądzie rejonowym powstanie zagadnienie prawne budzące poważne wątpliwości, sąd ten może przekazać sprawę do rozpoznania sądowi okręgowemu. Postanowienie o przekazaniu sprawy wymaga uzasadnienia.

§ 2. Sąd okręgowy może przed pierwszą rozprawą odmówić przyjęcia sprawy do rozpoznania i zwrócić sprawę sądowi rejonowemu, jeżeli uzna, że poważne wątpliwości nie zachodzą. Postanowienie zapada na posiedzeniu niejawnym w składzie trzech sędziów i wymaga uzasadnienia. Ponowne przekazanie tej samej sprawy przez sąd rejonowy nie jest dopuszczalne.

Oddział 2

Wartość przedmiotu sporu

Art. 19. § 1. W sprawach o roszczenia pieniężne, zgłoszone choćby w zamian innego przedmiotu, podana kwota pieniężna stanowi wartość przedmiotu sporu.

§ 2. W innych sprawach majątkowych powód obowiązany jest oznaczyć w pozwie kwotą pieniężną wartość przedmiotu sporu, uwzględniając postanowienia zawarte w artykułach poniższych.

Art. 20. Do wartości przedmiotu sporu nie wlicza się odsetek, pożytków i kosztów, żądanych obok roszczenia głównego.

Art. 21. Jeżeli powód dochodzi pozwem kilku roszczeń, zlicza się ich wartość.

Art. 22. W sprawach o prawo do świadczeń powtarzających się wartość przedmiotu sporu stanowi suma świadczeń za jeden rok, a jeżeli świadczenia trwają krócej niż rok - za cały czas ich trwania.

Art. 23. W sprawach o istnienie, unieważnienie albo rozwiązanie umowy najmu lub dzierżawy, o wydanie albo odebranie przedmiotu najmu lub dzierżawy, wartość przedmiotu sporu stanowi przy umowach zawartych na czas oznaczony - suma czynszu za czas sporny, lecz nie więcej niż za rok; przy umowach zawartych na czas nie oznaczony - suma czynszu za okres trzech miesięcy.

Art. 231. W sprawach o roszczenia pracowników dotyczące nawiązania, istnienia lub rozwiązania stosunku pracy wartość przedmiotu sporu stanowi, przy umowach na czas określony - suma wynagrodzenia za pracę za okres sporny, lecz nie więcej niż za rok, a przy umowach na czas nieokreślony - za okres jednego roku.

Art. 232. W sprawach o wydanie nieruchomości posiadanej bez tytułu prawnego lub na podstawie tytułu innego niż najem lub dzierżawa wartość przedmiotu sporu oblicza się przyjmując, stosownie do rodzaju nieruchomości i sposobu korzystania z niej, podaną przez powoda sumę odpowiadającą trzymiesięcznemu czynszowi najmu lub dzierżawy należnemu od danego rodzaju nieruchomości.

Art. 24. W sprawach o zabezpieczenie, zastaw lub hipotekę wartość przedmiotu sporu stanowi suma wierzytelności. Jeżeli jednak przedmiot zabezpieczenia lub zastawu ma mniejszą wartość niż wierzytelność, rozstrzyga wartość mniejsza.

Istniejące wersje czasowe art. 25
•
Tekst ujednolicony przez redakcję na dzień:
2008.12.12
•
2014.01.21 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2014 r. poz. 101
•
2016.11.09 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
•
2018.01.19 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 155
•
2018.07.16 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
•
2019.08.05 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
•
2019.08.21
zmieniony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1469
•
2020.09.14 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
•
2021.10.04 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
•
2023.08.08 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
•
2024.10.23 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
• Pokaż wszystkie w jednym oknie

Art. 25. § 1. Sąd może na posiedzeniu niejawnym sprawdzić wartość przedmiotu sporu oznaczoną przez powoda i zarządzić w tym celu dochodzenie.

§ 2. Po doręczeniu pozwu sprawdzenie nastąpić może jedynie na zarzut pozwanego, zgłoszony przed wdaniem się w spór co do istoty sprawy.

§ 3. Jeżeli sąd w wyniku sprawdzenia wartości przedmiotu sporu uzna się za niewłaściwy, przekaże sprawę sądowi właściwemu; jeżeli jest kilka sądów właściwych - przekaże temu z nich, który wskaże powód.

Art. 26. Po ustaleniu w myśl artykułu poprzedzającego, wartość przedmiotu sporu nie podlega ponownemu badaniu w dalszym toku postępowania.

Rozdział 2

Właściwość miejscowa

Oddział 1

Właściwość ogólna

Art. 27. § 1. Powództwo wytacza się przed sąd pierwszej instancji, w którego okręgu pozwany ma miejsce zamieszkania.

§ 2. Miejsce zamieszkania określa się według przepisów kodeksu cywilnego.

Art. 28. Jeżeli pozwany nie ma miejsca zamieszkania w Polsce, ogólną właściwość oznacza się według miejsca jego pobytu w Polsce, a gdy nie jest ono znane lub nie leży w Polsce - według ostatniego miejsca zamieszkania pozwanego w Polsce.

Art. 29. Powództwo przeciwko Skarbowi Państwa wytacza się według siedziby państwowej jednostki organizacyjnej, z której działalnością wiąże się dochodzone roszczenie.

Art. 30. Powództwo przeciwko osobie prawnej lub innemu podmiotowi nie będącemu osobą fizyczną wytacza się według miejsca ich siedziby.

Oddział 2

Właściwość przemienna

Istniejące wersje czasowe art. 31
•
Tekst ujednolicony przez redakcję na dzień:
2008.12.12
•
2014.01.21 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2014 r. poz. 101
•
2016.11.09 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
•
2018.01.19 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 155
•
2018.07.16 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
•
2019.08.05 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
•
2019.11.07
zmieniony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1469
•
2020.09.14 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
•
2021.10.04 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
•
2023.08.08 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
•
2024.10.23 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
• Pokaż wszystkie w jednym oknie

Art. 31. Powództwo w sprawach objętych przepisami oddziału niniejszego wytoczyć można bądź według przepisów o właściwości ogólnej, bądź przed sąd oznaczony w przepisach poniższych.

Istniejące wersje czasowe art. 32
•
Tekst ujednolicony przez redakcję na dzień:
2008.12.12
•
2009.06.13
zmieniony przez
•
2014.01.21 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2014 r. poz. 101
•
2016.11.09 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
•
2018.01.19 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 155
•
2018.07.16 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
•
2019.08.05 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
•
2020.09.14 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
•
2021.10.04 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
•
2023.08.08 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
•
2024.10.23 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
• Pokaż wszystkie w jednym oknie

Art. 32. Powództwo o roszczenie alimentacyjne oraz o ustalenie pochodzenia dziecka i związane z tym roszczenia wytoczyć można według miejsca zamieszkania osoby uprawnionej.

Art. 33. Powództwo o roszczenie majątkowe przeciwko przedsiębiorcy można wytoczyć przed sąd, w którego okręgu znajduje się zakład główny lub oddział, jeżeli roszczenie pozostaje w związku z działalnością tego zakładu lub oddziału.

Istniejące wersje czasowe art. 34
•
Tekst ujednolicony przez redakcję na dzień:
2008.12.12
•
2012.05.03
zmieniony przez
Dz. U. z 2011 r. nr 233, poz. 1381
•
2014.01.21 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2014 r. poz. 101
•
2016.11.09 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
•
2018.01.19 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 155
•
2018.07.16 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
•
2019.08.05 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
•
2019.11.07
zmieniony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1469
•
2020.09.14 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
•
2021.10.04 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
•
2023.08.08 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
•
2024.10.23 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
• Pokaż wszystkie w jednym oknie

Art. 34. Powództwo o ustalenie istnienia umowy, o jej wykonanie, rozwiązanie lub unieważnienie, jako też o odszkodowanie z powodu niewykonania lub nienależytego wykonania umowy wytoczyć można przed sąd miejsca jej wykonania. W razie wątpliwości miejsce wykonania umowy powinno być stwierdzone dokumentem.

Art. 35. Powództwo o roszczenie z czynu niedozwolonego wytoczyć można przed sąd, w którego okręgu nastąpiło zdarzenie wywołujące szkodę.

Istniejące wersje czasowe art. 351
•
2019.11.07
dodany przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1469
•
2020.09.14 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
•
2021.10.04 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
•
2023.08.08 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
•
2024.10.23 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
• Pokaż wszystkie w jednym oknie

Art. 351

Art. 36. Powództwo o zapłatę należności za prowadzenie sprawy wytoczyć można przed sąd miejsca, gdzie pełnomocnik procesowy sprawę prowadził.

Art. 37. Powództwo o roszczenie ze stosunku najmu lub dzierżawy nieruchomości wytoczyć można przed sąd miejsca położenia nieruchomości.

Art. 371. § 1. Powództwo przeciwko zobowiązanemu z weksla lub czeku można wytoczyć przed sąd miejsca płatności.

§ 2. Kilku zobowiązanych z weksla lub czeku można łącznie pozwać przed sąd miejsca płatności lub sąd właściwości ogólnej dla akceptanta albo wystawcy weksla własnego lub czeku.

Istniejące wersje czasowe art. 372
•
2019.11.07
dodany przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1469
•
2020.09.14 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
•
2021.10.04 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
•
2023.08.08 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
•
2024.10.23 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
• Pokaż wszystkie w jednym oknie

Art. 372

Oddział 3

Właściwość wyłączna

Istniejące wersje czasowe art. 38
•
Tekst ujednolicony przez redakcję na dzień:
2008.12.12
•
2014.01.21 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2014 r. poz. 101
•
2016.11.09 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
•
2018.01.19 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 155
•
2018.07.16 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
•
2019.08.05 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
•
2019.11.07
zmieniony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1469
•
2020.09.14 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
•
2021.10.04 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
•
2023.08.08 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
•
2024.10.23 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
• Pokaż wszystkie w jednym oknie

Art. 38. § 1. Powództwo o własność lub o inne prawa rzeczowe na nieruchomości, jak również powództwo o posiadanie nieruchomości można wytoczyć wyłącznie przed sąd miejsca jej położenia. Jeżeli przedmiotem sporu jest służebność gruntowa, właściwość oznacza się według położenia nieruchomości obciążonej.

§ 2. Właściwość powyższa rozciąga się na roszczenia osobiste związane z prawami rzeczowymi i dochodzone łącznie z nimi przeciwko temu samemu pozwanemu.

Istniejące wersje czasowe art. 39
•
Tekst ujednolicony przez redakcję na dzień:
2008.12.12
•
2014.01.21 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2014 r. poz. 101
•
2015.08.17
zmieniony przez
Dz. U. z 2015 r. poz. 1137
•
2016.11.09 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
•
2018.01.19 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 155
•
2018.07.16 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
•
2019.08.05 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
•
2020.09.14 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
•
2021.10.04 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
•
2023.08.08 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
•
2024.10.23 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
• Pokaż wszystkie w jednym oknie

Art. 39. Powództwo z tytułu dziedziczenia, zachowku, jak również z tytułu zapisu, polecenia oraz innych rozrządzeń testamentowych wytacza się wyłącznie przed sąd ostatniego miejsca zamieszkania spadkodawcy, a jeżeli jego miejsca zamieszkania w Polsce nie da się ustalić, przed sąd miejsca, w którym znajduje się majątek spadkowy lub jego część.

Art. 40. Powództwo ze stosunku członkostwa spółdzielni, spółki lub stowarzyszenia wytacza się wyłącznie według miejsca ich siedziby.

Istniejące wersje czasowe art. 41
•
Tekst ujednolicony przez redakcję na dzień:
2008.12.12
•
2009.07.01
zmieniony przez
•
2014.01.21 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2014 r. poz. 101
•
2016.11.09 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
•
2018.01.19 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 155
•
2018.07.16 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
•
2019.08.05 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
•
2020.09.14 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
•
2021.10.04 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
•
2023.08.08 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
•
2024.10.23 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
• Pokaż wszystkie w jednym oknie

Art. 41. Powództwo ze stosunku małżeństwa wytacza się wyłącznie przed sąd, w którego okręgu małżonkowie mieli ostatnie miejsce zamieszkania, jeżeli choć jedno z nich w okręgu tym jeszcze ma miejsce zamieszkania lub zwykłego pobytu. Z braku takiej podstawy wyłącznie właściwy jest sąd miejsca zamieszkania strony pozwanej, a jeżeli i tej podstawy nie ma - sąd miejsca zamieszkania powoda.

Art. 42. Powództwo ze stosunku między rodzicami a dziećmi oraz między przysposabiającym a przysposobionym wytacza się wyłącznie przed sąd miejsca zamieszkania powoda, jeżeli brak jest podstaw do wytoczenia powództwa według przepisów o właściwości ogólnej.

Oddział 4

Przepisy szczególne

Art. 43. § 1. Jeżeli uzasadniona jest właściwość kilku sądów albo jeżeli powództwo wytacza się przeciwko kilku osobom, dla których według przepisów o właściwości ogólnej właściwe są różne sądy, wybór między tymi sądami należy do powoda.

§ 2. To samo dotyczy wypadku, gdy nieruchomość, której położenie jest podstawą oznaczenia właściwości sądu, jest położona w kilku okręgach sądowych.

Istniejące wersje czasowe art. 44
•
Tekst ujednolicony przez redakcję na dzień:
2008.12.12
•
2014.01.21 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2014 r. poz. 101
•
2016.11.09 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
•
2018.01.19 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 155
•
2018.07.16 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
•
2019.08.05 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
•
2019.11.07
zmieniony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1469
•
2020.09.14 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
•
2021.10.04 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
•
2023.08.08 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
•
2024.10.23 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
• Pokaż wszystkie w jednym oknie

Art. 44. Jeżeli sąd właściwy nie może z powodu przeszkody rozpoznać sprawy lub podjąć innej czynności, sąd nad nim przełożony wyznaczy na posiedzeniu niejawnym inny sąd.

Istniejące wersje czasowe art. 441
•
2019.11.07
dodany przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1469
•
2020.09.14 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
•
2021.10.04 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
•
2023.08.08 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
•
2024.10.23 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
• Pokaż wszystkie w jednym oknie

Art. 441

Istniejące wersje czasowe art. 442
•
2019.11.07
dodany przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1469
•
2020.09.14 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
•
2021.10.04 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
•
2023.08.08 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
•
2024.10.23 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
• Pokaż wszystkie w jednym oknie

Art. 442

Istniejące wersje czasowe art. 45
•
Tekst ujednolicony przez redakcję na dzień:
2008.12.12
•
2014.01.21 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2014 r. poz. 101
•
2016.11.09 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
•
2018.01.19 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 155
•
2018.07.16 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
•
2019.08.05 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
•
2019.11.07
zmieniony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1469
•
2020.09.14 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
•
2021.10.04 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
•
2023.08.08 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
•
2024.10.23 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
• Pokaż wszystkie w jednym oknie

Art. 45. Jeżeli w myśl przepisów kodeksu nie można na podstawie okoliczności sprawy ustalić właściwości miejscowej, Sąd Najwyższy na posiedzeniu niejawnym oznaczy sąd, przed który należy wytoczyć powództwo.

Istniejące wersje czasowe art. 46
•
Tekst ujednolicony przez redakcję na dzień:
2008.12.12
•
2010.01.01
zmieniony przez
•
2014.01.21 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2014 r. poz. 101
•
2016.11.09 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
•
2018.01.19 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 155
•
2018.07.16 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
•
2019.08.05 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
•
2020.09.14 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
•
2021.10.04 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
•
2023.08.08 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
•
2024.10.23 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
• Pokaż wszystkie w jednym oknie

Art. 46. § 1. Strony mogą umówić się na piśmie o poddanie sądowi pierwszej instancji, który według ustawy nie jest miejscowo właściwy, sporu już wynikłego lub sporów mogących w przyszłości wyniknąć z oznaczonego stosunku prawnego. Sąd ten będzie wówczas wyłącznie właściwy, jeżeli strony nie postanowiły inaczej lub jeżeli powód nie złożył pozwu w elektronicznym postępowaniu upominawczym. Strony mogą również ograniczyć umową pisemną prawo wyboru powoda pomiędzy kilku sądami właściwymi dla takich sporów.

§ 2. Strony nie mogą jednak zmieniać właściwości wyłącznej.

Dział II

Skład sądu

Istniejące wersje czasowe art. 47
•
Tekst ujednolicony przez redakcję na dzień:
2008.12.12
•
2009.06.13
zmieniony przez
•
2014.01.21 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2014 r. poz. 101
•
2016.11.09 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
•
2018.01.19 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 155
•
2018.07.16 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
•
2019.08.05 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
•
2019.11.07
zmieniony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1469
•
2020.09.14 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
•
2021.10.04 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
•
2023.08.08 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
•
2024.10.23 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
• Pokaż wszystkie w jednym oknie

Art. 47. § 1. W pierwszej instancji sąd rozpoznaje sprawy w składzie jednego sędziego, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej.

§ 2. W pierwszej instancji sąd w składzie jednego sędziego jako przewodniczącego i dwóch ławników rozpoznaje sprawy:

    1) z zakresu prawa pracy o:

      a) ustalenie istnienia, nawiązanie lub wygaśnięcie stosunku pracy, o uznanie bezskuteczności wypowiedzenia stosunku pracy, o przywrócenie do pracy i przywrócenie poprzednich warunków pracy lub płacy oraz łącznie z nimi dochodzone roszczenia i o odszkodowanie w przypadku nieuzasadnionego lub naruszającego przepisy wypowiedzenia oraz rozwiązania stosunku pracy,

      b) naruszenia zasady równego traktowania w zatrudnieniu i o roszczenia z tym związane,

      c) odszkodowanie lub zadośćuczynienie w wyniku stosowania mobbingu;

    2) ze stosunków rodzinnych o:

      a) rozwód,

      b) separację,

      c) ustalenie bezskuteczności uznania ojcostwa,

      d) rozwiązanie przysposobienia.

§ 3. Postanowienia poza rozprawą oraz zarządzenia wydaje przewodniczący.

§ 4. Prezes sądu może zarządzić rozpoznanie sprawy w składzie trzech sędziów zawodowych, jeżeli uzna to za wskazane ze względu na szczególną zawiłość lub precedensowy charakter sprawy.

Istniejące wersje czasowe art. 471
•
Tekst ujednolicony przez redakcję na dzień:
2008.12.12
•
2014.01.21 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2014 r. poz. 101
•
2016.11.09 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
•
2018.01.19 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 155
•
2018.07.16 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
•
2019.08.05 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
•
2019.11.07
zmieniony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1469
•
2020.09.14 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
•
2021.10.04 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
•
2023.08.08 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
•
2024.10.23 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
• Pokaż wszystkie w jednym oknie

Art. 471. Referendarz sądowy może wykonywać czynności w postępowaniu cywilnym w wypadkach wskazanych w ustawie. W zakresie powierzonych mu czynności referendarz sądowy ma kompetencje sądu, chyba że ustawa stanowi inaczej.

Istniejące wersje czasowe art. 472
•
2019.10.08
dodany przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1802
•
2020.09.14 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
•
2021.10.04 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
•
2023.08.08 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
•
2024.10.23 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
• Pokaż wszystkie w jednym oknie

Art. 472

Dział III

Wyłączenie sędziego

Istniejące wersje czasowe art. 48
•
Tekst ujednolicony przez redakcję na dzień:
2008.12.12
•
2010.09.25
zmieniony przez
•
2014.01.21 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2014 r. poz. 101
•
2016.11.09 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
•
2018.01.19 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 155
•
2018.04.03
zmieniony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 5
•
2018.07.16 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
•
2019.08.05 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
•
2020.09.14 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
•
2021.10.04 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
•
2023.08.08 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
•
2024.10.23 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
• Pokaż wszystkie w jednym oknie

Art. 48. § 1. Sędzia jest wyłączony z mocy samej ustawy:

    1) w sprawach, w których jest stroną lub pozostaje z jedną ze stron w takim stosunku prawnym, że wynik sprawy oddziaływa na jego prawa lub obowiązki;

    2) w sprawach swego małżonka, krewnych lub powinowatych w linii prostej, krewnych bocznych do czwartego stopnia i powinowatych bocznych do drugiego stopnia;

    3) w sprawach osób związanych z nim z tytułu przysposobienia, opieki lub kurateli;

    4) w sprawach, w których był lub jest jeszcze pełnomocnikiem albo był radcą prawnym jednej ze stron;

    5) w sprawach, w których w instancji niższej brał udział w wydaniu zaskarżonego orzeczenia, jako też w sprawach o ważność aktu prawnego z  jego udziałem sporządzonego lub przez niego rozpoznanego oraz w  sprawach, w których występował jako prokurator;

    Uwaga:
    Na podstawie wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 20.07.2004 r. (Dz. U. z 2004 r. nr 169, poz. 1783), z dniem 30.07.2003 r. art. 48 § 1 pkt 5 w związku z art. 401 pkt 1 i art. 379 pkt 4 niniejszej ustawy, w zakresie, w jakim ogranicza wyłączenie sędziego z mocy samej ustawy tylko do spraw, w których rozstrzyganiu brał udział w instancji bezpośrednio niższej, jest niezgodny z art. 45 ust. 1 Konstytucji RP.

    6) w sprawach o odszkodowanie z tytułu szkody wyrządzonej przez wydanie prawomocnego orzeczenia niezgodnego z prawem, jeżeli brał udział w wydaniu tego orzeczenia.

§ 2. Powody wyłączenia trwają także po ustaniu uzasadniającego je małżeństwa, przysposobienia, opieki lub kurateli.

§ 3. Sędzia, który brał udział w wydaniu orzeczenia objętego skargą o  wznowienie, nie może orzekać co do tej skargi.

Istniejące wersje czasowe art. 481
•
2019.11.07
dodany przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1469
•
2020.09.14 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
•
2021.10.04 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
•
2023.08.08 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
•
2024.10.23 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
• Pokaż wszystkie w jednym oknie

Art. 481

Istniejące wersje czasowe art. 49
•
Tekst ujednolicony przez redakcję na dzień:
2008.12.12
•
2009.07.01
zmieniony przez
•
2014.01.21 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2014 r. poz. 101
•
2016.11.09 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
•
2018.01.19 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 155
•
2018.07.16 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
•
2019.08.05 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
•
2019.11.07
zmieniony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1469
•
2020.06.09
 
Dz. U. z 2020 r. poz. 1017
•
2020.09.14 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
•
2021.10.04 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
•
2022.02.28
 
Dz. U. z 2022 r. poz. 480
•
2023.07.01
zmieniony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 614
•
2023.08.08 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
•
2024.10.23 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
• Pokaż wszystkie w jednym oknie

Art. 49. Niezależnie od przyczyn wymienionych w art. 48, sąd wyłącza sędziego na jego żądanie lub na wniosek strony, jeżeli istnieje okoliczność tego rodzaju, że mogłaby wywołać uzasadnioną wątpliwość co do bezstronności sędziego w danej sprawie.

Istniejące wersje czasowe art. 50
•
Tekst ujednolicony przez redakcję na dzień:
2008.12.12
•
2014.01.21 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2014 r. poz. 101
•
2016.09.08
zmieniony przez
Dz. U. z 2015 r. poz. 1311
•
2016.11.09 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
•
2018.01.19 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 155
•
2018.07.16 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
•
2019.08.05 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
•
2020.09.14 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
•
2021.10.04 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
•
2023.08.08 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
•
2024.10.23 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
• Pokaż wszystkie w jednym oknie

Art. 50. § 1. Wniosek o wyłączenie sędziego strona zgłasza na piśmie lub ustnie do protokołu w sądzie, w którym sprawa się toczy, uprawdopodabniając przyczyny wyłączenia.

§ 2. Strona, która przystąpiła do rozprawy, powinna uprawdopodobnić ponadto, że przyczyna wyłączenia dopiero później powstała lub stała się jej znana.

§ 3. Aż do rozstrzygnięcia sprawy o wyłączenie sędzia może spełniać tylko czynności nie cierpiące zwłoki.

Istniejące wersje czasowe art. 51
•
Tekst ujednolicony przez redakcję na dzień:
2008.12.12
•
2014.01.21 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2014 r. poz. 101
•
2016.09.08
zmieniony przez
Dz. U. z 2015 r. poz. 1311
•
2016.11.09 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
•
2018.01.19 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 155
•
2018.07.16 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
•
2019.08.05 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
•
2020.09.14 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
•
2021.10.04 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
•
2023.08.08 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
•
2024.10.23 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
• Pokaż wszystkie w jednym oknie

Art. 51. Sędzia powinien zawiadomić sąd o zachodzącej podstawie swego wyłączenia i wstrzymać się od udziału w sprawie.

Istniejące wersje czasowe art. 52
•
Tekst ujednolicony przez redakcję na dzień:
2008.12.12
•
2014.01.21 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2014 r. poz. 101
•
2016.09.08
zmieniony przez
Dz. U. z 2015 r. poz. 1311
•
2016.11.09 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
•
2018.01.19 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 155
•
2018.07.16 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
•
2019.08.05 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
•
2019.08.21
zmieniony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1469
•
2020.09.14 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
•
2021.10.04 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
•
2023.08.08 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
•
2024.10.23 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
• Pokaż wszystkie w jednym oknie

Art. 52. § 1. O wyłączeniu sędziego rozstrzyga sąd, w którym sprawa się toczy, a gdyby sąd ten nie mógł wydać postanowienia z powodu braku dostatecznej liczby sędziów - sąd nad nim przełożony.

§ 2. Postanowienie wydaje sąd w składzie trzech sędziów zawodowych po złożeniu wyjaśnienia przez sędziego, którego wniosek dotyczy. Postanowienie może być wydane na posiedzeniu niejawnym.

Art. 53. (utracił moc)

Istniejące wersje czasowe art. 531
•
Tekst ujednolicony przez redakcję na dzień:
2008.12.12
•
2011.07.20
zmieniony przez
•
2014.01.21 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2014 r. poz. 101
•
2016.11.09 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
•
2018.01.19 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 155
•
2018.07.16 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
•
2019.08.05 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
•
2019.11.07
zmieniony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1469
•
2020.09.14 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
•
2021.10.04 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
•
2023.07.01
zmieniony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 614
•
2023.08.08 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
•
2024.10.23 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
• Pokaż wszystkie w jednym oknie

Art. 531. Ponowny wniosek o wyłączenie sędziego oparty na tych samych okolicznościach lub wniosek oczywiście bezzasadny podlega odrzuceniu bez składania wyjaśnień przez sędziego, którego dotyczy. O odrzuceniu orzeka sąd rozpoznający sprawę. Przepis art. 51 stosuje się odpowiednio. Postanowienie może być wydane na posiedzeniu niejawnym.

Istniejące wersje czasowe art. 54
•
Tekst ujednolicony przez redakcję na dzień:
2008.12.12
•
2012.05.03
zmieniony przez
Dz. U. z 2011 r. nr 233, poz. 1381
•
2014.01.21 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2014 r. poz. 101
•
2016.11.09 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
•
2018.01.19 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 155
•
2018.07.16 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
•
2019.08.05 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
•
2019.11.07
zmieniony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1469
•
2020.09.14 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
•
2021.10.04 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
•
2023.08.08 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
•
2024.10.23 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
• Pokaż wszystkie w jednym oknie

Art. 54. Przepisy niniejszego działu stosuje się odpowiednio do wyłączenia ławników, jak również innych organów sądowych oraz prokuratora. Wniosek o wyłączenie ławnika sąd rozstrzyga zgodnie z przepisami poprzedzającymi, a wniosek o wyłączenie pozostałych osób przekazuje odpowiedniemu organowi nadrzędnemu.

Tytuł II

Prokurator

Art. 55. Prokurator, wytaczając powództwo na rzecz oznaczonej osoby, powinien ją wskazać w pozwie. Nie dotyczy to spraw niemajątkowych z zakresu prawa rodzinnego, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej.

Art. 56. § 1. Osobę, na rzecz której prokurator wytoczył powództwo, sąd zawiadamia o tym, doręczając jej odpis pozwu. Osoba ta może wstąpić do sprawy w każdym jej stanie w charakterze powoda; w tym wypadku do udziału prokuratora w sprawie stosuje się odpowiednio przepisy o współuczestnictwie jednolitym.

§ 2. Prokurator nie może samodzielnie rozporządzać przedmiotem sporu.

Art. 57. Jeżeli prokurator, wytaczając powództwo, nie działa na rzecz oznaczonej osoby, wnosi on pozew przeciwko wszystkim osobom będącym stronami stosunku prawnego, którego dotyczy powództwo.

Art. 58. Wyrok prawomocny zapadły w sprawie wytoczonej przez prokuratora ma powagę rzeczy osądzonej pomiędzy stroną, na rzecz której prokurator wytoczył powództwo, a stroną przeciwną. Jednakże w sprawach o roszczenia majątkowe prawomocne rozstrzygnięcie sprawy nie pozbawia strony zainteresowanej, która nie brała udziału w sporze, możności dochodzenia swoich roszczeń w całości lub w tej części, w której nie zostały zasądzone.

Art. 59. Sąd zawiadamia prokuratora o każdej sprawie, w której udział jego uważa za potrzebny.

Art. 60. § 1. Prokurator może wstąpić do postępowania w każdym jego stadium. Prokurator nie jest związany z żadną ze stron. Może on składać oświadczenia i zgłaszać wnioski, jakie uzna za celowe, oraz przytaczać fakty i dowody na ich potwierdzenie. Od chwili, kiedy prokurator zgłosił udział w postępowaniu, należy mu doręczać pisma procesowe, zawiadomienia o terminach i posiedzeniach oraz orzeczenia sądowe.

§ 2. Prokurator może zaskarżyć każde orzeczenie sądowe, od którego służy środek odwoławczy. Terminy do zaskarżenia orzeczeń sądowych, ustanowione dla stron, wiążą również prokuratora.

Istniejące wersje czasowe tytułu III
•
Tekst ujednolicony przez redakcję na dzień:
2008.12.12
•
2012.05.03
zmieniony przez
Dz. U. z 2011 r. nr 233, poz. 1381
•
2014.01.21 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2014 r. poz. 101
•
2016.11.09 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
•
2018.01.19 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 155
•
2018.07.16 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
•
2019.08.05 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
•
2020.09.14 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
•
2021.10.04 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
•
2023.08.08 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
•
2024.10.23 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
• Pokaż wszystkie w jednym oknie

Tytuł III

 Organizacje społeczne

Istniejące wersje czasowe art. 61
•
Tekst ujednolicony przez redakcję na dzień:
2008.12.12
•
2012.05.03
zmieniony przez
Dz. U. z 2011 r. nr 233, poz. 1381
•
2014.01.21 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2014 r. poz. 101
•
2016.11.09 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
•
2018.01.19 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 155
•
2018.07.16 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
•
2019.08.05 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
•
2020.09.14 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
•
2021.10.04 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
•
2023.05.12
zmieniony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 803
•
2023.08.08 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
•
2024.10.23 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
• Pokaż wszystkie w jednym oknie

Art. 61. § 1. W sprawach o roszczenia alimentacyjne oraz w sprawach o ochronę konsumentów organizacje społeczne mogą wytaczać powództwa na rzecz obywateli.

§ 2. W sprawach wymienionych w § 1 organizacja taka może wstąpić do postępowania w każdym jego stadium.

§ 3. Organizacje społeczne, do których zadań statutowych należy ochrona środowiska albo ochrona praw własności przemysłowej, mogą w sprawach z tego zakresu wstąpić, za zgodą powoda, do postępowania w każdym jego stadium.

§ 4. Organizacje społeczne, do których zadań statutowych należy ochrona równości oraz niedyskryminacji przez bezpodstawne bezpośrednie lub pośrednie zróżnicowanie praw i obowiązków obywateli, mogą w sprawach o roszczenia z tego zakresu wytaczać za zgodą obywateli powództwa na ich rzecz oraz, za zgodą powoda, wstępować do postępowania w każdym jego stadium.

§ 5. Organizacje społeczne, do których zadań statutowych należy pomoc ofiarom przestępstw, mogą w sprawach o roszczenia z tytułu odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną czynem niedozwolonym, który stanowi przestępstwo ścigane z oskarżenia publicznego w postępowaniu karnym, wytaczać za zgodą obywateli powództwa na ich rzecz oraz, za zgodą powoda, wstępować do postępowania w każdym jego stadium.

Istniejące wersje czasowe art. 62
•
Tekst ujednolicony przez redakcję na dzień:
2008.12.12
•
2012.05.03
zmieniony przez
Dz. U. z 2011 r. nr 233, poz. 1381
•
2014.01.21 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2014 r. poz. 101
•
2016.11.09 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
•
2018.01.19 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 155
•
2018.07.16 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
•
2019.08.05 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
•
2020.09.14 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
•
2021.10.04 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
•
2023.05.12
zmieniony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 803
•
2023.08.08 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
•
2024.10.23 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
• Pokaż wszystkie w jednym oknie

Art. 62. Do organizacji społecznych wnoszących powództwa na rzecz obywateli, jak również do uczestnictwa takich organizacji w postępowaniu dla ochrony praw obywateli, stosuje się odpowiednio przepisy o prokuratorze.

Istniejące wersje czasowe art. 63
•
Tekst ujednolicony przez redakcję na dzień:
2008.12.12
•
2012.05.03
zmieniony przez
Dz. U. z 2011 r. nr 233, poz. 1381
•
2014.01.21 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2014 r. poz. 101
•
2016.11.09 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
•
2018.01.19 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 155
•
2018.07.16 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
•
2019.08.05 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
•
2020.09.14 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
•
2021.10.04 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
•
2023.08.08 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
•
2024.10.23 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
• Pokaż wszystkie w jednym oknie

Art. 63. Organizacje wymienione w artykułach poprzedzających, które nie uczestniczą w sprawie, mogą przedstawiać sądowi istotny dla sprawy pogląd wyrażony w uchwale lub oświadczeniu ich należycie umocowanych organów.

Tytuł IIIa

Państwowa Inspekcja Pracy

Art. 631. W sprawach o ustalenie istnienia stosunku pracy inspektorzy pracy mogą wytaczać powództwa na rzecz obywateli, a także wstępować, za zgodą powoda, do postępowania w tych sprawach w każdym jego stadium.

Art. 632. W sprawach wymienionych w artykule poprzedzającym do inspektorów pracy stosuje się odpowiednio przepisy o prokuratorze.

Tytuł IIIb

Powiatowy (miejski) rzecznik konsumentów

Istniejące wersje czasowe art. 633
•
Tekst ujednolicony przez redakcję na dzień:
2008.12.12
•
2012.05.03
zmieniony przez
Dz. U. z 2011 r. nr 233, poz. 1381
•
2014.01.21 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2014 r. poz. 101
•
2016.11.09 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
•
2018.01.19 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 155
•
2018.07.16 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
•
2019.08.05 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
•
2019.08.21
zmieniony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1469
•
2020.09.14 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
•
2021.10.04 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
•
2023.08.08 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
•
2024.10.23 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
• Pokaż wszystkie w jednym oknie

Art. 633. W sprawach o ochronę interesów konsumentów powiatowy (miejski) rzecznik konsumentów może wytaczać powództwa na rzecz obywateli, a także wstępować, za zgodą powoda, do postępowania w tych sprawach w każdym jego stadium.

Art. 634. W sprawach, o których mowa w art. 633, do powiatowego (miejskiego) rzecznika konsumentów stosuje się odpowiednio przepisy o prokuratorze.

Istniejące wersje czasowe tytułu IIIc
•
2015.01.18
dodany przez
Dz. U. z 2014 r. poz. 945
•
2016.11.09 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
•
2018.01.19 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 155
•
2018.07.16 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
•
2019.08.05 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
•
2020.09.14 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
•
2021.10.04 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
•
2023.08.08 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
•
2024.10.23 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
• Pokaż wszystkie w jednym oknie

Tytuł IIIc

Istniejące wersje czasowe art. 63
•
2015.01.18
dodany przez
Dz. U. z 2014 r. poz. 945
•
2016.11.09 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
•
2018.01.19 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 155
•
2018.07.16 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
•
2019.08.05 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
•
2020.09.14 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
•
2021.10.04 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
•
2023.08.08 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
•
2024.10.23 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
• Pokaż wszystkie w jednym oknie

Art. 63

Tytuł IV

Strony

Dział I

Zdolność sądowa i procesowa

Istniejące wersje czasowe art. 64
•
Tekst ujednolicony przez redakcję na dzień:
2008.12.12
•
2012.05.03
zmieniony przez
Dz. U. z 2011 r. nr 233, poz. 1381
•
2014.01.21 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2014 r. poz. 101
•
2016.11.09 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
•
2018.01.19 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 155
•
2018.07.16 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
•
2019.08.05 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
•
2020.09.14 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
•
2021.10.04 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
•
2023.08.08 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
•
2024.10.23 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
• Pokaż wszystkie w jednym oknie

Art. 64. § 1. Każda osoba fizyczna i prawna ma zdolność występowania w procesie jako strona (zdolność sądowa).

§ 11. Zdolność sądową mają także jednostki organizacyjne niebędące osobami prawnymi, którym ustawa przyznaje zdolność prawną.

§ 2. Zdolność sądową mają także organizacje społeczne dopuszczone do działania na podstawie obowiązujących przepisów, choćby nie posiadały osobowości prawnej.

Istniejące wersje czasowe art. 65
•
Tekst ujednolicony przez redakcję na dzień:
2008.12.12
•
2012.05.03
zmieniony przez
Dz. U. z 2011 r. nr 233, poz. 1381
•
2014.01.21 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2014 r. poz. 101
•
2016.11.09 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
•
2018.01.19 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 155
•
2018.07.16 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
•
2019.08.05 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
•
2020.09.14 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
•
2021.10.04 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
•
2023.08.08 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
•
2024.10.23 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
• Pokaż wszystkie w jednym oknie

Art. 65. § 1. Zdolność do czynności procesowych (zdolność procesową) mają osoby fizyczne posiadające pełną zdolność do czynności prawnych, osoby prawne, inne jednostki organizacyjne oraz organizacje społeczne, o których mowa w art. 64.

§ 2. Osoba fizyczna ograniczona w zdolności do czynności prawnych ma zdolność procesową w sprawach wynikających z czynności prawnych, których może dokonywać samodzielnie.

Art. 66. Osoba fizyczna nie mająca zdolności procesowej może podejmować czynności procesowe tylko przez swego przedstawiciela ustawowego.

Istniejące wersje czasowe art. 67
•
Tekst ujednolicony przez redakcję na dzień:
2008.12.12
•
2012.05.03
zmieniony przez
Dz. U. z 2011 r. nr 233, poz. 1381
•
2014.01.21 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2014 r. poz. 101
•
2015.11.19
zmieniony przez
Dz. U. z 2015 r. poz. 1635
•
2016.11.09 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
•
2017.01.01
zmieniony przez
Dz. U. z 2016 r. poz. 2261
•
2018.01.19 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 155
•
2018.07.16 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
•
2019.08.05 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
•
2020.09.14 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
•
2021.10.04 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
•
2023.08.08 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
•
2024.10.23 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
• Pokaż wszystkie w jednym oknie

Art. 67. § 1. Osoby prawne, inne jednostki organizacyjne oraz organizacje społeczne mające zdolność sądową dokonują czynności procesowych przez swoje organy albo przez osoby uprawnione do działania w ich imieniu.

§ 2. Za Skarb Państwa podejmuje czynności procesowe organ państwowej jednostki organizacyjnej, z której działalnością wiąże się dochodzone roszczenie, lub organ jednostki nadrzędnej. W zakresie określonym odrębną ustawą za Skarb Państwa czynności procesowe podejmuje Prokuratoria Generalna Skarbu Państwa.

§ 3. (uchylony)

Istniejące wersje czasowe art. 68
•
Tekst ujednolicony przez redakcję na dzień:
2008.12.12
•
2010.01.01
zmieniony przez
•
2014.01.21 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2014 r. poz. 101
•
2016.09.08
zmieniony przez
Dz. U. z 2015 r. poz. 1311
•
2016.11.09 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
•
2017.09.11
 
Dz. U. z 2017 r. poz. 1727
•
2018.01.19 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 155
•
2018.07.16 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
•
2019.08.05 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
•
2020.09.14 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
•
2021.10.04 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
•
2023.07.01
zmieniony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 614
•
2023.08.08 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
•
2024.10.23 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
• Pokaż wszystkie w jednym oknie

Art. 68. Przedstawiciel ustawowy, organy oraz osoby wymienione w art. 67, mają obowiązek wykazać swoje umocowanie dokumentem przy pierwszej czynności procesowej. Zdania pierwszego nie stosuje się w przypadku dokonania czynności procesowej w elektronicznym postępowaniu upominawczym, jednak przedstawiciel ustawowy i organy oraz osoby wymienione w art. 67 mają obowiązek wskazać podstawę swojego umocowania.

Istniejące wersje czasowe art. 69
•
Tekst ujednolicony przez redakcję na dzień:
2008.12.12
•
2014.01.21 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2014 r. poz. 101
•
2016.11.09 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
•
2018.01.19 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 155
•
2018.03.15
zmieniony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 398
•
2018.07.16 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
•
2019.08.05 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
•
2019.11.07
zmieniony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1469
•
2020.09.14 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
•
2021.10.04 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
•
2023.08.08 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
•
2024.10.23 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
• Pokaż wszystkie w jednym oknie

Art. 69. Dla strony nie mającej zdolności procesowej, która nie ma przedstawiciela ustawowego, jak również dla strony nie mającej organu powołanego do jej reprezentowania, sąd na wniosek strony przeciwnej ustanowi kuratora, jeżeli strona ta podejmuje przeciwko drugiej stronie czynność procesową nie cierpiącą zwłoki. Postanowienie sądu może zapaść na posiedzeniu niejawnym.

Art. 70. § 1. Jeżeli braki w zakresie zdolności sądowej lub procesowej albo w składzie właściwych organów dają się uzupełnić, sąd wyznaczy w tym celu odpowiedni termin. W wypadkach, w których ustanowienie przedstawiciela ustawowego powinno nastąpić z urzędu, sąd zwraca się o to do właściwego sądu opiekuńczego.

§ 2. Sąd może dopuścić tymczasowo do czynności stronę nie mającą zdolności sądowej lub procesowej albo osobę nie mającą należytego ustawowego umocowania, z zastrzeżeniem, że przed upływem wyznaczonego terminu braki będą uzupełnione, a czynności zatwierdzone przez powołaną do tego osobę.

Art. 71. Jeżeli braków powyższych nie można uzupełnić albo nie zostały one w wyznaczonym terminie uzupełnione, sąd zniesie postępowanie w zakresie, w jakim jest ono dotknięte brakami, i w miarę potrzeby wyda odpowiednie postanowienie.

Dział II

Współuczestnictwo w sporze

Art. 72. § 1. Kilka osób może w jednej sprawie występować w roli powodów lub pozwanych, jeżeli przedmiot sporu stanowią:

    1) prawa lub obowiązki im wspólne lub oparte na tej samej podstawie faktycznej i prawnej (współuczestnictwo materialne);

    2) roszczenia lub zobowiązania jednego rodzaju, oparte na jednakowej podstawie faktycznej i prawnej, jeżeli ponadto właściwość sądu jest uzasadniona dla każdego z roszczeń lub zobowiązań z osobna, jako też dla wszystkich wspólnie (współuczestnictwo formalne).

§ 2. Jeżeli przeciwko kilku osobom sprawa może toczyć się tylko łącznie (współuczestnictwo konieczne), przepis paragrafu poprzedzającego stosuje się także do osób, których udział w sprawie uzasadniałby jej rozpoznanie w postępowaniu odrębnym.

§ 3. Przepis § 2 stosuje się odpowiednio w wypadku współuczestnictwa materialnego, innego niż współuczestnictwo konieczne.

Art. 73. § 1. Każdy współuczestnik działa w imieniu własnym.

§ 2. W wypadku jednak, gdy z istoty spornego stosunku prawnego lub z przepisu ustawy wynika, że wyrok dotyczyć ma niepodzielnie wszystkich współuczestników (współuczestnictwo jednolite), czynności procesowe współuczestników działających są skuteczne wobec nie działających. Do zawarcia ugody, zrzeczenia się roszczenia albo uznania powództwa potrzeba zgody wszystkich współuczestników.

Art. 74. Każdy ze współuczestników sporu ma prawo samodzielnie popierać sprawę. Na posiedzenie sądowe wzywa się wszystkich tych współuczestników, co do których sprawa nie jest zakończona.

Dział III

Interwencja główna i uboczna

Art. 75. Kto występuje z roszczeniem o rzecz lub prawo, o które sprawa toczy się pomiędzy innymi osobami, może aż do zamknięcia rozprawy w pierwszej instancji wytoczyć powództwo o tę rzecz lub prawo przeciwko obu stronom przed sąd, w którym toczy się sprawa (interwencja główna).

Art. 76. Kto ma interes prawny w tym, aby sprawa została rozstrzygnięta na korzyść jednej ze stron, może w każdym stanie sprawy aż do zamknięcia rozprawy w drugiej instancji przystąpić do tej strony (interwencja uboczna).

Istniejące wersje czasowe art. 77
•
Tekst ujednolicony przez redakcję na dzień:
2008.12.12
•
2014.01.21 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2014 r. poz. 101
•
2016.11.09 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
•
2018.01.19 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 155
•
2018.07.16 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
•
2019.08.05 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
•
2019.11.07
zmieniony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1469
•
2020.09.14 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
•
2021.10.04 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
•
2023.08.08 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
•
2024.10.23 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
• Pokaż wszystkie w jednym oknie

Art. 77. § 1. Wstąpienie swe do sprawy interwenient uboczny powinien zgłosić w piśmie, w którym poda, jaki ma interes prawny we wstąpieniu i do której ze stron przystępuje. Pismo to należy doręczyć obu stronom.

§ 2. Interwenient uboczny może ze wstąpieniem do sprawy połączyć dokonanie innej czynności procesowej.

Istniejące wersje czasowe art. 78
•
Tekst ujednolicony przez redakcję na dzień:
2008.12.12
•
2014.01.21 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2014 r. poz. 101
•
2016.11.09 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
•
2018.01.19 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 155
•
2018.07.16 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
•
2019.08.05 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
•
2019.11.07
zmieniony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1469
•
2020.09.14 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
•
2021.10.04 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
•
2023.08.08 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
•
2024.10.23 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
• Pokaż wszystkie w jednym oknie

Art. 78. § 1. Każda ze stron może zgłosić opozycję przeciwko wstąpieniu interwenienta ubocznego, jednakże nie później niż przy rozpoczęciu najbliższej rozprawy.

§ 2. Sąd oddali opozycję po przeprowadzeniu co do niej rozprawy, jeżeli interwenient uprawdopodobni, że ma interes prawny we wstąpieniu do sprawy.

§ 3. Mimo wniesienia opozycji interwenient uboczny bierze udział w sprawie, dopóki orzeczenie uwzględniające opozycję nie stanie się prawomocne. W razie prawomocnego uwzględnienia opozycji czynności interwenienta ubocznego uważane będą za niebyłe.

Art. 79. Interwenient uboczny jest uprawniony do wszelkich czynności procesowych dopuszczalnych według stanu sprawy. Nie mogą one jednak pozostawać w sprzeczności z czynnościami i oświadczeniami strony, do której przystąpił.

Art. 80. Interwenientowi ubocznemu należy od chwili jego wstąpienia do sprawy doręczać, tak jak stronie, zawiadomienia o terminach i posiedzeniach sądowych, jako też orzeczenia sądu.

Art. 81. Jeżeli z istoty spornego stosunku prawnego lub z przepisu ustawy wynika, że wyrok w sprawie ma odnieść bezpośredni skutek prawny w stosunku między interwenientem a przeciwnikiem strony, do której interwenient przystąpił, do stanowiska interwenienta w procesie stosuje się odpowiednio przepisy o współuczestnictwie jednolitym.

Art. 82. Interwenient uboczny nie może w stosunku do strony, do której przystąpił, podnieść zarzutu, że sprawa została rozstrzygnięta błędnie albo że strona ta prowadziła proces wadliwie, chyba że stan sprawy w chwili przystąpienia interwenienta uniemożliwił mu korzystanie ze środków obrony albo że strona umyślnie lub przez niedbalstwo nie skorzystała ze środków, które nie były interwenientowi znane.

Art. 83. Za zgodą stron interwenient uboczny może wejść na miejsce strony, do której przystąpił.

Dział IV

Przypozwanie

Art. 84. § 1. Strona, której w razie niekorzystnego dla niej rozstrzygnięcia przysługiwałoby roszczenie względem osoby trzeciej albo przeciwko której osoba trzecia mogłaby wystąpić z roszczeniem, może zawiadomić taką osobę o toczącym się procesie i wezwać ją do wzięcia w nim udziału.

§ 2. W tym celu strona wnosi do sądu pismo procesowe wskazujące przyczynę wezwania i stan sprawy. Pismo to doręcza się niezwłocznie osobie trzeciej, która może zgłosić swe przystąpienie do strony jako interwenient uboczny.

Art. 85. Skutki związane z interwencją uboczną określone w art. 82 powstają w stosunku do wezwanego, który nie zgłosił przystąpienia, z chwilą, w której przystąpienie było możliwe.

Dział V

Pełnomocnicy procesowi

Art. 86. Strony i ich organy lub przedstawiciele ustawowi mogą działać przed sądem osobiście lub przez pełnomocników.

Istniejące wersje czasowe art. 87
•
Tekst ujednolicony przez redakcję na dzień:
2008.12.12
•
2009.06.13
zmieniony przez
•
2014.01.21 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2014 r. poz. 101
•
2015.10.18
zmieniony przez
Dz. U. z 2015 r. poz. 539
•
2016.01.01
zmieniony przez
Dz. U. z 2015 r. poz. 978
•
2016.11.09 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
•
2018.01.19 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 155
•
2018.07.16 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
•
2019.08.05 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
•
2020.07.01
zmieniony przez
Dz. U. z 2020 r. poz. 288
•
2020.09.14 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
•
2021.10.04 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
•
2023.07.01
zmieniony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 614
•
2023.08.08 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
•
2024.10.23 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
• Pokaż wszystkie w jednym oknie

Art. 87. § 1. Pełnomocnikiem może być adwokat lub radca prawny, a w sprawach własności przemysłowej także rzecznik patentowy, a ponadto osoba sprawująca zarząd majątkiem lub interesami strony oraz osoba pozostająca ze stroną w stałym stosunku zlecenia, jeżeli przedmiot sprawy wchodzi w zakres tego zlecenia, współuczestnik sporu, jak również rodzice, małżonek, rodzeństwo lub zstępni strony oraz osoby pozostające ze stroną w stosunku przysposobienia.

§ 2. Pełnomocnikiem osoby prawnej lub przedsiębiorcy, w tym nie posiadającego osobowości prawnej, może być również pracownik tej jednostki albo jej organu nadrzędnego. Osoba prawna prowadząca, na podstawie odrębnych przepisów, obsługę prawną przedsiębiorcy, osoby prawnej lub innej jednostki organizacyjnej może udzielić pełnomocnictwa procesowego - w imieniu podmiotu, którego obsługę prawną prowadzi - adwokatowi lub radcy prawnemu, jeżeli została do tego upoważniona przez ten podmiot.

§ 3. W sprawach o ustalenie i zaprzeczenie pochodzenia dziecka i o roszczenia alimentacyjne pełnomocnikiem może być również przedstawiciel właściwego w sprawach z zakresu pomocy społecznej organu jednostki samorządu terytorialnego oraz organizacji społecznej, mającej na celu udzielanie pomocy rodzinie.

§ 4. W sprawach związanych z prowadzeniem gospodarstwa rolnego pełnomocnikiem rolnika może być również przedstawiciel organizacji zrzeszającej rolników indywidualnych, której rolnik jest członkiem.

§ 5. W sprawach związanych z ochroną praw konsumentów pełnomocnikiem może być przedstawiciel organizacji, do której zadań statutowych należy ochrona konsumentów.

§ 6. W sprawach związanych z ochroną własności przemysłowej pełnomocnikiem twórcy projektu wynalazczego może być również przedstawiciel organizacji, do której zadań statutowych należą sprawy popierania własności przemysłowej i udzielania pomocy twórcom projektów wynalazczych.

Istniejące wersje czasowe art. 871
•
Tekst ujednolicony przez redakcję na dzień:
2008.12.12
•
2014.01.21 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2014 r. poz. 101
•
2015.11.19
zmieniony przez
Dz. U. z 2015 r. poz. 1635
•
2015.11.30
zmieniony przez
Dz. U. z 2015 r. poz. 1505
•
2016.11.09 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
•
2017.01.01
zmieniony przez
Dz. U. z 2016 r. poz. 2261
•
2018.01.19 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 155
•
2018.07.16 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
•
2019.08.05 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
•
2020.07.01
zmieniony przez
Dz. U. z 2020 r. poz. 288
•
2020.09.14 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
•
2021.10.04 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
•
2023.08.08 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
•
2024.10.23 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
• Pokaż wszystkie w jednym oknie

Art. 871. § 1. W postępowaniu przed Sądem Najwyższym obowiązuje zastępstwo stron przez adwokatów lub radców prawnych. Zastępstwo to dotyczy także czynności procesowych związanych z postępowaniem przed Sądem Najwyższym, podejmowanych przed sądem niższej instancji.

§ 2. Przepisu § 1 nie stosuje się w postępowaniu o zwolnienie od kosztów sądowych oraz o ustanowienie adwokata lub radcy prawnego oraz gdy stroną, jej organem, jej przedstawicielem ustawowym lub pełnomocnikiem jest sędzia, prokurator, notariusz albo profesor lub doktor habilitowany nauk prawnych, a także gdy stroną, jej organem lub jej przedstawicielem ustawowym jest adwokat, radca prawny lub radca Prokuratorii Generalnej Skarbu Państwa.

§ 3. Przepisu § 1 nie stosuje się także wtedy, gdy zastępstwo procesowe Skarbu Państwa jest wykonywane przez Prokuratorię Generalną Skarbu Państwa.

Istniejące wersje czasowe art. 872
•
2020.07.01
dodany przez
Dz. U. z 2020 r. poz. 288
•
2020.09.14 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
•
2021.10.04 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
•
2023.08.08 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
•
2024.10.23 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
• Pokaż wszystkie w jednym oknie

Art. 872

Istniejące wersje czasowe art. 88
•
Tekst ujednolicony przez redakcję na dzień:
2008.12.12
•
2014.01.21 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2014 r. poz. 101
•
2016.11.09 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
•
2018.01.19 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 155
•
2018.07.16 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
•
2019.08.05 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
•
2020.09.14 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
•
2021.10.04 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
•
2023.07.01
zmieniony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 614
•
2023.08.08 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
•
2024.10.23 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
• Pokaż wszystkie w jednym oknie

Art. 88. Pełnomocnictwo może być albo procesowe - bądź to ogólne, bądź do prowadzenia poszczególnych spraw - albo do niektórych tylko czynności procesowych.

Istniejące wersje czasowe art. 89
•
Tekst ujednolicony przez redakcję na dzień:
2008.12.12
•
2010.01.01
zmieniony przez
•
2012.05.03
zmieniony przez
Dz. U. z 2011 r. nr 233, poz. 1381
•
2014.01.21 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2014 r. poz. 101
•
2016.09.08
zmieniony przez
Dz. U. z 2015 r. poz. 1311
•
2016.11.09 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
•
2017.01.01
zmieniony przez
Dz. U. z 2016 r. poz. 2261
•
2018.01.19 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 155
•
2018.07.16 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
•
2019.08.05 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
•
2020.09.14 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
•
2021.10.04 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
•
2023.08.08 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
•
2024.10.23 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
• Pokaż wszystkie w jednym oknie

Art. 89. § 1. Pełnomocnik jest obowiązany przy pierwszej czynności procesowej dołączyć do akt sprawy pełnomocnictwo z podpisem mocodawcy lub wierzytelny odpis pełnomocnictwa. Adwokat, radca prawny, rzecznik patentowy, a także radca Prokuratorii Generalnej Skarbu Państwa mogą sami uwierzytelnić odpis udzielonego im pełnomocnictwa oraz odpisy innych dokumentów wykazujących ich umocowanie. Sąd może w razie wątpliwości zażądać urzędowego poświadczenia podpisu strony. Zdania pierwszego nie stosuje się w przypadku dokonania czynności procesowej w elektronicznym postępowaniu upominawczym, jednak pełnomocnik powinien powołać się na pełnomocnictwo, wskazując jego datę, zakres oraz okoliczności wymienione w art. 87.

§ 2. W toku sprawy pełnomocnictwo może być udzielone ustnie na posiedzeniu sądu przez oświadczenie złożone przez stronę i wciągnięte do protokołu.

§ 3. (uchylony)

Art. 90. Za stronę, która nie może się podpisać, podpisuje pełnomocnictwo osoba przez nią upoważniona, z wymienieniem przyczyny, dla której strona sama się nie podpisała.

Istniejące wersje czasowe art. 91
•
Tekst ujednolicony przez redakcję na dzień:
2008.12.12
•
2014.01.21 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2014 r. poz. 101
•
2016.11.09 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
•
2018.01.19 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 155
•
2018.07.16 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
•
2019.08.05 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
•
2020.09.14 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
•
2021.10.04 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
•
2023.07.01
zmieniony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 614
•
2023.08.08 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
•
2024.10.23 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
• Pokaż wszystkie w jednym oknie

Art. 91. Pełnomocnictwo procesowe obejmuje z samego prawa umocowanie do:

    1) wszystkich łączących się ze sprawą czynności procesowych, nie wyłączając powództwa wzajemnego, skargi o wznowienie postępowania i postępowania wywołanego ich wniesieniem, jako też wniesieniem interwencji głównej przeciwko mocodawcy;

    2) wszelkich czynności dotyczących zabezpieczenia i egzekucji;

    3) udzielenia dalszego pełnomocnictwa procesowego adwokatowi lub radcy prawnemu;

    4) zawarcia ugody, zrzeczenia się roszczenia albo uznania powództwa, jeżeli czynności te nie zostały wyłączone w danym pełnomocnictwie;

    5) odbioru kosztów procesu od strony przeciwnej.

Art. 92. Zakres, czas trwania i skutki umocowania szerszego niż pełnomocnictwo procesowe, jak również umocowanie do poszczególnych czynności procesowych, ocenia się według treści pełnomocnictwa oraz przepisów prawa cywilnego.

Art. 93. Mocodawca stawający jednocześnie z pełnomocnikiem może niezwłocznie prostować lub odwoływać oświadczenia pełnomocnika.

Art. 94. § 1. Wypowiedzenie pełnomocnictwa procesowego przez mocodawcę odnosi skutek prawny w stosunku do sądu z chwilą zawiadomienia go o tym, w stosunku zaś do przeciwnika i innych uczestników - z chwilą doręczenia im tego zawiadomienia przez sąd.

§ 2. Adwokat lub radca prawny, który wypowiedział pełnomocnictwo, obowiązany jest działać za stronę jeszcze przez dwa tygodnie, chyba że mocodawca zwolni go od tego obowiązku. Każdy inny pełnomocnik powinien, mimo wypowiedzenia, działać za mocodawcę przez ten sam czas, jeżeli jest to konieczne do uchronienia mocodawcy od niekorzystnych skutków prawnych.

Istniejące wersje czasowe art. 95
•
Tekst ujednolicony przez redakcję na dzień:
2008.12.12
•
2010.04.19
zmieniony przez
•
2014.01.21 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2014 r. poz. 101
•
2016.11.09 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
•
2018.01.19 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 155
•
2018.07.16 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
•
2019.08.05 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
•
2020.09.14 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
•
2021.10.04 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
•
2023.08.08 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
•
2024.10.23 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
• Pokaż wszystkie w jednym oknie

Art. 95. Przepis artykułu poprzedzającego stosuje się odpowiednio do adwokata lub radcy prawnego ustanowionego przez sąd w przypadku zwolnienia go od obowiązku zastępowania strony w procesie.

Art. 96. W razie śmierci strony albo utraty przez nią zdolności sądowej pełnomocnictwo wygasa. Jednakże pełnomocnik procesowy działa aż do czasu zawieszenia postępowania.

Art. 97. § 1. Po wniesieniu pozwu sąd może dopuścić tymczasowo do podjęcia naglącej czynności procesowej osobę nie mogącą na razie przedstawić pełnomocnictwa. Zarządzenie to sąd może uzależnić od zabezpieczenia kosztów.

§ 2. Sąd wyznaczy równocześnie termin, w ciągu którego osoba działająca bez pełnomocnictwa powinna je złożyć albo przedstawić zatwierdzenie swej czynności przez stronę. Jeżeli termin upłynął bezskutecznie, sąd pominie czynności procesowe tej osoby. W tym wypadku przeciwnik może żądać od działającego bez umocowania zwrotu kosztów spowodowanych jego tymczasowym dopuszczeniem.

Tytuł V

Koszty procesu

Dział I

Zwrot kosztów procesu

Istniejące wersje czasowe art. 98
•
Tekst ujednolicony przez redakcję na dzień:
2008.12.12
•
2014.01.21 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2014 r. poz. 101
•
2016.11.09 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
•
2018.01.19 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 155
•
2018.07.16 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
•
2019.08.05 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
•
2019.11.07
zmieniony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1469
•
2020.09.14 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
•
2021.10.04 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
•
2023.07.01
zmieniony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 614
•
2023.08.08 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
•
2024.10.23 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
• Pokaż wszystkie w jednym oknie

Art. 98. § 1. Strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony (koszty procesu).

§ 2. Do niezbędnych kosztów procesu prowadzonego przez stronę osobiście lub przez pełnomocnika, który nie jest adwokatem, radcą prawnym lub rzecznikiem patentowym, zalicza się poniesione przez nią koszty sądowe, koszty przejazdów do sądu strony lub jej pełnomocnika oraz równowartość zarobku utraconego wskutek stawiennictwa w sądzie. Suma kosztów przejazdów i równowartość utraconego zarobku nie może przekraczać wynagrodzenia jednego adwokata wykonującego zawód w siedzibie sądu procesowego.

§ 3. Do niezbędnych kosztów procesu strony reprezentowanej przez adwokata zalicza się wynagrodzenie, jednak nie wyższe niż stawki opłat określone w odrębnych przepisach i wydatki jednego adwokata, koszty sądowe oraz koszty nakazanego przez sąd osobistego stawiennictwa strony.

§ 4. Wysokość kosztów sądowych, zasady zwrotu utraconego zarobku lub dochodu oraz kosztów stawiennictwa strony w sądzie, a także wynagrodzenie adwokata, radcy prawnego i rzecznika patentowego regulują odrębne przepisy.

Istniejące wersje czasowe art. 981
•
Tekst ujednolicony przez redakcję na dzień:
2008.12.12
•
2014.01.21 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2014 r. poz. 101
•
2016.01.01
zmieniony przez
Dz. U. z 2015 r. poz. 1595
•
2016.11.09 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
•
2018.01.19 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 155
•
2018.07.16 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
•
2019.08.05 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
•
2019.11.07
zmieniony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1469
•
2020.09.14 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
•
2021.10.04 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
•
2023.07.01
zmieniony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 614
•
2023.08.08 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
•
2024.10.23 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
• Pokaż wszystkie w jednym oknie

Art. 981. § 1. Do niezbędnych kosztów procesu zalicza się koszty mediacji prowadzonej na skutek skierowania przez sąd.

§ 2. Jeżeli postępowanie cywilne zostało wszczęte w ciągu trzech miesięcy od dnia zakończenia mediacji, która nie została zakończona ugodą albo w ciągu trzech miesięcy od dnia uprawomocnienia się postanowienia o odmowie zatwierdzenia ugody przez sąd, do niezbędnych kosztów procesu zalicza się także koszty mediacji w wysokości nieprzekraczającej czwartej części opłaty.

§ 3. Do określenia kosztów mediacji stosuje się odpowiednio art. 98 § 2 i 3.

§ 4. Minister Sprawiedliwości określi, w drodze rozporządzenia, wysokość wynagrodzenia mediatora za prowadzenie postępowania mediacyjnego wszczętego na podstawie skierowania sądu i wydatki mediatora podlegające zwrotowi, biorąc pod uwagę rodzaj sprawy i wartość przedmiotu sporu oraz niezbędne wydatki związane z prowadzeniem mediacji.

Istniejące wersje czasowe art. 99
•
Tekst ujednolicony przez redakcję na dzień:
2008.12.12
•
2014.01.21 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2014 r. poz. 101
•
2015.11.19
zmieniony przez
Dz. U. z 2015 r. poz. 1635
•
2016.11.09 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
•
2017.01.01
zmieniony przez
Dz. U. z 2016 r. poz. 2261
•
2018.01.19 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 155
•
2018.07.16 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
•
2019.08.05 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
•
2020.09.14 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
•
2021.10.04 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
•
2023.08.08 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
•
2024.10.23 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
• Pokaż wszystkie w jednym oknie

Art. 99. Stronom reprezentowanym przez radcę prawnego lub rzecznika patentowego oraz Skarbowi Państwa reprezentowanemu przez Prokuratorię Generalną Skarbu Państwa zwraca się koszty w wysokości należnej według przepisów o wynagrodzeniu adwokata.

Art. 100. W razie częściowego tylko uwzględnienia żądań koszty będą wzajemnie zniesione lub stosunkowo rozdzielone. Sąd może jednak włożyć na jedną ze stron obowiązek zwrotu wszystkich kosztów, jeżeli jej przeciwnik uległ tylko co do nieznacznej części swego żądania albo gdy określenie należnej mu sumy zależało od wzajemnego obrachunku lub oceny sądu.

Art. 101. Zwrot kosztów należy się pozwanemu pomimo uwzględnienia powództwa, jeżeli nie dał powodu do wytoczenia sprawy i uznał przy pierwszej czynności procesowej żądanie pozwu.

Art. 102. W wypadkach szczególnie uzasadnionych sąd może zasądzić od strony przegrywającej tylko część kosztów albo nie obciążać jej w ogóle kosztami.

Istniejące wersje czasowe art. 103
•
Tekst ujednolicony przez redakcję na dzień:
2008.12.12
•
2014.01.21 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2014 r. poz. 101
•
2016.01.01
zmieniony przez
Dz. U. z 2015 r. poz. 1595
•
2016.11.09 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
•
2018.01.19 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 155
•
2018.07.16 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
•
2019.08.05 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
•
2019.11.07
zmieniony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1469
•
2020.09.14 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
•
2021.10.04 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
•
2023.08.08 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
•
2024.10.23 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
• Pokaż wszystkie w jednym oknie

Art. 103. § 1. Niezależnie od wyniku sprawy sąd może włożyć na stronę lub interwenienta obowiązek zwrotu kosztów, wywołanych ich niesumiennym lub oczywiście niewłaściwym postępowaniem.

§ 2. Przepis § 1 dotyczy zwłaszcza kosztów powstałych wskutek uchylenia się od wyjaśnień lub złożenia wyjaśnień niezgodnych z prawdą, zatajenia lub opóźnionego powołania dowodów, a także nieusprawiedliwionej odmowy poddania się mediacji, na którą strona uprzednio wyraziła zgodę.

Art. 104. Koszty procesu, w którym zawarto ugodę, znosi się wzajemnie, jeżeli strony nie postanowiły inaczej.

Art. 1041. Koszty mediacji prowadzonej na skutek skierowania przez sąd i zakończonej ugodą znosi się wzajemnie, jeżeli strony nie postanowiły inaczej.

Art. 105. § 1. Współuczestnicy sporu zwracają koszty procesu w częściach równych. Sąd może jednak nakazać zwrot kosztów odpowiednio do udziału każdego ze współuczestników w sprawie, jeżeli pod tym względem zachodzą znaczne różnice.

§ 2. Na współuczestników sporu odpowiadających solidarnie co do istoty sprawy sąd włoży solidarny obowiązek zwrotu kosztów. Za koszty wynikłe z czynności procesowych, podjętych przez poszczególnych współuczestników wyłącznie we własnym interesie, inni współuczestnicy nie odpowiadają.

Art. 106. Udział prokuratora w sprawie nie uzasadnia zasądzenia zwrotu kosztów na rzecz Skarbu Państwa ani od Skarbu Państwa.

Art. 107. Interwenient uboczny, do którego nie mają zastosowania przepisy o współuczestnictwie jednolitym, nie zwraca kosztów przeciwnikowi strony, do której przystąpił. Sąd może jednak przyznać od interwenienta na rzecz wygrywającego sprawę przeciwnika strony, do której interwenient przystąpił, zwrot kosztów wywołanych samoistnymi czynnościami procesowymi interwenienta. Sąd może także przyznać interwenientowi koszty interwencji od przeciwnika obowiązanego do zwrotu kosztów.

Art. 108. § 1. Sąd rozstrzyga o kosztach w każdym orzeczeniu kończącym sprawę w instancji. Sąd może jednak rozstrzygnąć jedynie o zasadach poniesienia przez strony kosztów procesu, pozostawiając szczegółowe wyliczenie referendarzowi sądowemu; w tej sytuacji, po uprawomocnieniu się orzeczenia kończącego postępowanie w sprawie, referendarz sądowy w sądzie pierwszej instancji wydaje postanowienie, w którym dokonuje szczegółowego wyliczenia kosztów obciążających strony.

§ 2. Sąd drugiej instancji, uchylając zaskarżone orzeczenie i przekazując sprawę sądowi pierwszej instancji do rozpoznania, pozostawia temu sądowi rozstrzygnięcie o kosztach instancji odwoławczej.

Istniejące wersje czasowe art. 1081
•
Tekst ujednolicony przez redakcję na dzień:
2008.12.12
•
2014.01.21 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2014 r. poz. 101
•
2016.11.09 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
•
2018.01.19 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 155
•
2018.07.16 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
•
2019.08.05 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
•
2019.11.07
zmieniony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1469
•
2020.09.14 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
•
2021.10.04 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
•
2023.08.08 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
•
2024.10.23 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
• Pokaż wszystkie w jednym oknie

Art. 1081. Jeżeli w toku postępowania sąd nie orzekł o obowiązku poniesienia kosztów sądowych lub orzeczeniem nie objął całej kwoty należnej z tego tytułu, postanowienie w tym przedmiocie wydaje na posiedzeniu niejawnym sąd, przed którym sprawa toczyła się w pierwszej instancji.

Istniejące wersje czasowe art. 109
•
Tekst ujednolicony przez redakcję na dzień:
2008.12.12
•
2014.01.21 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2014 r. poz. 101
•
2016.01.01
zmieniony przez
Dz. U. z 2015 r. poz. 1595
•
2016.11.09 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
•
2018.01.19 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 155
•
2018.07.16 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
•
2019.08.05 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
•
2020.09.14 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
•
2021.10.04 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
•
2023.08.08 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
•
2024.10.23 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
• Pokaż wszystkie w jednym oknie

Art. 109. § 1. Roszczenie o zwrot kosztów wygasa, jeśli strona najpóźniej przed zamknięciem rozprawy bezpośrednio poprzedzającej wydanie orzeczenia nie złoży sądowi spisu kosztów albo nie zgłosi wniosku o przyznanie kosztów według norm przepisanych. Jednakże o kosztach należnych stronie działającej bez adwokata, radcy prawnego lub rzecznika patentowego sąd orzeka z urzędu.

§ 2. Orzekając o wysokości przyznanych stronie kosztów procesu, sąd bierze pod uwagę celowość poniesionych kosztów oraz niezbędność ich poniesienia z uwagi na charakter sprawy. Przy ustalaniu wysokości kosztów poniesionych przez stronę reprezentowaną przez pełnomocnika będącego adwokatem, radcą prawnym lub rzecznikiem patentowym, sąd bierze pod uwagę niezbędny nakład pracy pełnomocnika oraz czynności podjęte przez niego w sprawie, a także charakter sprawy i wkład pełnomocnika w przyczynienie się do jej wyjaśnienia i rozstrzygnięcia.

Istniejące wersje czasowe art. 110
•
Tekst ujednolicony przez redakcję na dzień:
2008.12.12
•
2014.01.21 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2014 r. poz. 101
•
2016.11.09 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
•
2018.01.19 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 155
•
2018.07.16 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
•
2019.08.05 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
•
2019.08.21
zmieniony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1469
•
2020.09.14 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
•
2021.10.04 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
•
2023.08.08 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
•
2024.10.23 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
• Pokaż wszystkie w jednym oknie

Art. 110. Sąd może zasądzić od świadka, biegłego, pełnomocnika lub przedstawiciela ustawowego - po ich wysłuchaniu - zwrot kosztów wywołanych ich rażącą winą. Postanowienie sądu może zapaść na posiedzeniu niejawnym.

Dział II

Pomoc prawna z urzędu

Art. 111 - 116. (uchylone)

Istniejące wersje czasowe art. 117
•
Tekst ujednolicony przez redakcję na dzień:
2008.12.12
•
2010.04.19
zmieniony przez
•
2014.01.21 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2014 r. poz. 101
•
2016.11.09 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
•
2018.01.19 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 155
•
2018.07.16 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
•
2019.01.01
zmieniony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 1467
•
2019.08.05 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
•
2019.11.07
zmieniony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1469
•
2020.09.14 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
•
2021.10.04 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
•
2022.01.01
zmieniony przez
Dz. U. z 2021 r. poz. 2328
•
2023.08.08 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
•
2024.10.23 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
• Pokaż wszystkie w jednym oknie

Art. 117. § 1. Strona zwolniona przez sąd od kosztów sądowych w całości lub części, może domagać się ustanowienia adwokata lub radcy prawnego.

§ 2. Osoba fizyczna, niezwolniona przez sąd od kosztów sądowych, może się domagać ustanowienia adwokata lub radcy prawnego, jeżeli złoży oświadczenie, z którego wynika, że nie jest w stanie ponieść kosztów wynagrodzenia adwokata lub radcy prawnego bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny.

§ 3. Osoba prawna lub inna jednostka organizacyjna, której ustawa przyznaje zdolność sądową, niezwolniona przez sąd od kosztów sądowych, może się domagać ustanowienia adwokata lub radcy prawnego, jeżeli wykaże, że nie ma dostatecznych środków na poniesienie kosztów wynagrodzenia adwokata lub radcy prawnego.

§ 4. Wniosek o ustanowienie adwokata lub radcy prawnego strona zgłasza wraz z wnioskiem o zwolnienie od kosztów sądowych lub osobno, na piśmie lub ustnie do protokołu, w sądzie, w którym sprawa ma być wytoczona lub już się toczy. Osoba fizyczna, która nie ma miejsca zamieszkania w siedzibie tego sądu, może złożyć wniosek o ustanowienie adwokata lub radcy prawnego w sądzie rejonowym właściwym ze względu na miejsce swego zamieszkania, który niezwłocznie przesyła ten wniosek sądowi właściwemu.

§ 5. Sąd uwzględni wniosek, jeżeli udział adwokata lub radcy prawnego w sprawie uzna za potrzebny.

§ 6. Wniosek o ustanowienie adwokata lub radcy prawnego, zgłoszony po raz pierwszy w postępowaniu apelacyjnym, kasacyjnym lub postępowaniu ze skargi o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia, sąd przekazuje do rozpoznania sądowi pierwszej instancji, chyba że uzna wniosek za uzasadniony.

Istniejące wersje czasowe art. 1171
•
2010.04.19
dodany przez
•
2014.01.21 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2014 r. poz. 101
•
2016.11.09 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
•
2018.01.19 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 155
•
2018.07.16 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
•
2019.08.05 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
•
2020.09.14 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
•
2021.10.04 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
•
2023.08.08 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
•
2024.10.23 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
• Pokaż wszystkie w jednym oknie

Art. 1171. § 1. Osoba fizyczna dołącza do wniosku o ustanowienie adwokata lub radcy prawnego oświadczenie obejmujące szczegółowe dane o swoim stanie rodzinnym, majątku, dochodach i źródłach utrzymania. Oświadczenie sporządza się według ustalonego wzoru. Jeżeli wniosek o ustanowienie adwokata lub radcy prawnego składany jest łącznie z wnioskiem o zwolnienie od kosztów sądowych, osoba fizyczna dołącza tylko jedno oświadczenie.

§ 2. Sąd może odebrać od osoby fizycznej przyrzeczenie o treści: "Świadomy znaczenia mych słów i odpowiedzialności przed prawem zapewniam, że złożone przeze mnie oświadczenie o stanie rodzinnym, majątku, dochodach i źródłach utrzymania jest prawdziwe i rzetelne". Przed odebraniem przyrzeczenia poucza się stronę ubiegającą się o ustanowienie adwokata lub radcy prawnego o treści art. 120 § 4.

§ 3. Wniosek o ustanowienie adwokata lub radcy prawnego złożony przez stronę reprezentowaną przez adwokata lub radcę prawnego bez dołączenia oświadczenia, o którym mowa w § 1, przewodniczący zwraca bez wzywania do uzupełnienia braków.

§ 4. W razie złożenia wniosku ustnie do protokołu, oświadczenie, o którym mowa w § 1, może być złożone także do protokołu.

§ 5. Przepisów § 1-4 nie stosuje się, jeżeli wniosek składa strona, o której mowa w art. 117 § 1.

§ 6. Minister Sprawiedliwości określi, w drodze rozporządzenia, wzór oświadczenia o stanie rodzinnym, majątku, dochodach i źródłach utrzymania, o którym mowa w § 1, a także sposób udostępniania osobom fizycznym wzoru druków tych oświadczeń, mając na względzie umożliwienie stronie złożenia jednego oświadczenia w razie składania wniosku o ustanowienie adwokata lub radcy prawnego wraz z wnioskiem o zwolnienie od kosztów sądowych i komunikatywność niezbędnych pouczeń dla stron co do sposobu wypełnienia, skutków niezłożenia oraz złożenia nieprawdziwego oświadczenia.

Istniejące wersje czasowe art. 1172
•
2010.04.19
dodany przez
•
2014.01.21 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2014 r. poz. 101
•
2016.11.09 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
•
2018.01.19 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 155
•
2018.07.16 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
•
2019.08.05 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
•
2019.11.07
zmieniony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1469
•
2020.09.14 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
•
2021.10.04 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
•
2023.08.08 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
•
2024.10.23 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
• Pokaż wszystkie w jednym oknie

Art. 1172. § 1. W razie oddalenia wniosku o ustanowienie adwokata lub radcy prawnego strona nie może ponownie domagać się ustanowienia adwokata lub radcy prawnego, powołując się na te same okoliczności, które stanowiły uzasadnienie oddalonego wniosku.

§ 2. Ponowny wniosek o ustanowienie adwokata lub radcy prawnego, oparty na tych samych okolicznościach, podlega odrzuceniu. Na postanowienie o odrzuceniu wniosku nie przysługuje zażalenie.

Istniejące wersje czasowe art. 1173
•
2010.04.19
dodany przez
•
2014.01.21 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2014 r. poz. 101
•
2016.11.09 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
•
2018.01.19 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 155
•
2018.07.16 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
•
2019.08.05 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
•
2020.09.14 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
•
2021.10.04 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
•
2023.08.08 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
•
2024.10.23 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
• Pokaż wszystkie w jednym oknie

Art. 1173. § 1. O wyznaczenie adwokata lub radcy prawnego sąd zwraca się do właściwej okręgowej rady adwokackiej lub rady okręgowej izby radców prawnych.

§ 2. Właściwa okręgowa rada adwokacka lub rada okręgowej izby radców prawnych, wyznacza adwokata lub radcę prawnego niezwłocznie, nie później jednak niż w terminie dwóch tygodni, zawiadamiając o tym sąd. W zawiadomieniu właściwa okręgowa rada adwokacka lub rada okręgowej izby radców prawnych wskazuje imię i nazwisko wyznaczonego adwokata lub radcy prawnego oraz jego adres do doręczeń.

§ 3. Jeżeli strona we wniosku wskazała adwokata lub radcę prawnego, właściwa okręgowa rada adwokacka lub rada okręgowej izby radców prawnych, w miarę możliwości i w porozumieniu ze wskazanym adwokatem lub radcą prawnym, wyznaczy adwokata lub radcę prawnego wskazanego przez stronę.

Istniejące wersje czasowe art. 118
•
Tekst ujednolicony przez redakcję na dzień:
2008.12.12
•
2010.04.19
zmieniony przez
•
2014.01.21 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2014 r. poz. 101
•
2016.11.09 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
•
2018.01.19 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 155
•
2018.07.16 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
•
2019.08.05 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
•
2020.09.14 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
•
2021.10.04 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
•
2023.07.01
zmieniony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 614
•
2023.08.08 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
•
2024.10.23 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
• Pokaż wszystkie w jednym oknie

Art. 118. § 1. Ustanowienie adwokata lub radcy prawnego przez sąd jest równoznaczne z udzieleniem pełnomocnictwa procesowego.

§ 2. Adwokat lub radca prawny ustanowiony przez sąd jest obowiązany zastępować stronę do prawomocnego zakończenia postępowania, chyba że z postanowienia sądu wynika, iż obowiązek zastępowania strony ustaje wcześniej.

§ 3. Z ważnych przyczyn adwokat lub radca prawny może wnosić o zwolnienie od obowiązku zastępowania strony w procesie. Sąd, zwalniając adwokata lub radcę prawnego, zwraca się jednocześnie do właściwej okręgowej rady adwokackiej lub rady okręgowej izby radców prawnych o wyznaczenie innego adwokata lub radcy prawnego. Przepis art. 1173 § 2 stosuje się odpowiednio.

§ 4. Jeżeli adwokat lub radca prawny ustanowiony przez sąd ma podjąć czynności poza siedzibą sądu orzekającego, sąd, na uzasadniony wniosek ustanowionego adwokata lub radcy prawnego, zwróci się w razie potrzeby do właściwej okręgowej rady adwokackiej lub rady okręgowej izby radców prawnych o wyznaczenie adwokata lub radcy prawnego z innej miejscowości. Przepis art. 1173 § 2 stosuje się odpowiednio.

§ 5. Jeżeli adwokat lub radca prawny ustanowiony w związku z postępowaniem kasacyjnym lub postępowaniem ze skargi o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia, nie stwierdza podstaw do wniesienia skargi, jest obowiązany niezwłocznie zawiadomić na piśmie o tym stronę oraz sąd, nie później niż w terminie dwóch tygodni od dnia zawiadomienia go o wyznaczeniu. Do zawiadomienia adwokat lub radca prawny dołącza sporządzoną przez siebie opinię o braku podstaw do wniesienia skargi. Opinia nie jest załączana do akt sprawy i nie jest doręczana stronie przeciwnej.

§ 6. Jeżeli opinia, o której mowa w § 5, nie została sporządzona z zachowaniem zasad należytej staranności, sąd zawiadamia o tym właściwy organ samorządu zawodowego, do którego należy adwokat lub radca prawny. W takim przypadku właściwa okręgowa rada adwokacka lub rada okręgowej izby radców prawnych wyznaczy innego adwokata lub radcę prawnego. Przepis art. 1173 § 2 stosuje się odpowiednio.

Istniejące wersje czasowe art. 119
•
Tekst ujednolicony przez redakcję na dzień:
2008.12.12
•
2010.04.19
zmieniony przez
•
2014.01.21 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2014 r. poz. 101
•
2016.11.09 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
•
2018.01.19 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 155
•
2018.07.16 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
•
2019.08.05 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
•
2020.09.14 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
•
2021.10.04 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
•
2023.08.08 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
•
2024.10.23 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
• Pokaż wszystkie w jednym oknie

Art. 119. Ustanowienie adwokata lub radcy prawnego wygasa ze śmiercią strony, która je uzyskała. Jednakże na zasadzie tego ustanowienia adwokat lub radca prawny strony podejmuje czynności niecierpiące zwłoki.

Istniejące wersje czasowe art. 1191
•
2010.04.19
dodany przez
•
2014.01.21 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2014 r. poz. 101
•
2016.11.09 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
•
2018.01.19 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 155
•
2018.07.16 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
•
2019.08.05 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
•
2020.09.14 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
•
2021.10.04 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
•
2023.08.08 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
•
2024.10.23 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
• Pokaż wszystkie w jednym oknie

Art. 1191. Sąd może zarządzić stosowne dochodzenie, jeżeli na podstawie okoliczności sprawy lub oświadczeń strony przeciwnej powziął wątpliwości co do rzeczywistego stanu majątkowego strony domagającej się ustanowienia lub zastępowanej przez ustanowionego adwokata lub radcę prawnego.

Art. 120. § 1. Sąd cofnie ustanowienie adwokata lub radcy prawnego, jeżeli okaże się, że okoliczności, na których podstawie je przyznano, nie istniały lub przestały istnieć.

§ 2. W wypadkach, o których mowa w § 1, strona obowiązana jest uiścić wynagrodzenie adwokata lub radcy prawnego dla niej ustanowionego.

§ 3. Ponadto, w wypadku gdy okoliczności, na podstawie których przyznano ustanowienie adwokata lub radcy prawnego, przestały istnieć, sąd może obciążyć stronę tym obowiązkiem tylko częściowo, stosownie do zmiany, jaka nastąpiła w jej stosunkach.

§ 4. Stronę, która uzyskała ustanowienie adwokata lub radcy prawnego na podstawie podania świadomie nieprawdziwych okoliczności, sąd skaże na grzywnę, niezależnie od jej obowiązku uiszczenia wynagrodzenia adwokata lub radcy prawnego.

Art. 121. (uchylony)

Istniejące wersje czasowe art. 122
•
Tekst ujednolicony przez redakcję na dzień:
2008.12.12
•
2010.04.19
zmieniony przez
•
2014.01.21 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2014 r. poz. 101
•
2016.11.09 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
•
2018.01.19 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 155
•
2018.07.16 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
•
2019.08.05 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
•
2020.09.14 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
•
2021.10.04 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
•
2023.08.08 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
•
2024.10.23 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
• Pokaż wszystkie w jednym oknie

Art. 122. § 1. Adwokat lub radca prawny ustanowiony zgodnie z przepisami niniejszego działu ma prawo - z wyłączeniem strony - ściągnąć sumę należną mu tytułem wynagrodzenia i zwrotu wydatków z kosztów zasądzonych na rzecz tej strony od przeciwnika. Przeciwnik nie może czynić żadnych potrąceń, z wyjątkiem kosztów nawzajem mu przyznanych od strony korzystającej z pomocy prawnej z urzędu.

§ 2. Na kosztach, przypadających od przeciwnika strony korzystającej z pomocy prawnej z urzędu, należności adwokata lub radcy prawnego ustanowionego według przepisów poprzedzających przysługuje pierwszeństwo przed roszczeniami osób trzecich.

Istniejące wersje czasowe art. 123
•
Tekst ujednolicony przez redakcję na dzień:
2008.12.12
•
2010.04.19
zmieniony przez
•
2014.01.21 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2014 r. poz. 101
•
2016.11.09 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
•
2018.01.19 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 155
•
2018.07.16 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
•
2019.08.05 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
•
2019.11.07
zmieniony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1469
•
2020.09.14 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
•
2021.10.04 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
•
2023.08.08 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
•
2024.10.23 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
• Pokaż wszystkie w jednym oknie

Art. 123. § 1. Postanowienia, o których mowa w dziale niniejszym sąd może wydać na posiedzeniu niejawnym. Postanowienia doręcza się tylko stronie, która złożyła wniosek o ustanowienie dla niej adwokata lub radcy prawnego.

§ 2. Postanowienie o ustanowieniu albo odmowie ustanowienia adwokata lub radcy prawnego może wydać także referendarz sądowy.

Istniejące wersje czasowe art. 124
•
Tekst ujednolicony przez redakcję na dzień:
2008.12.12
•
2010.04.19
zmieniony przez
•
2014.01.21 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2014 r. poz. 101
•
2016.11.09 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
•
2018.01.19 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 155
•
2018.07.16 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
•
2019.08.05 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
•
2020.09.14 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
•
2021.10.04 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
•
2023.08.08 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
•
2024.10.23 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
• Pokaż wszystkie w jednym oknie

Art. 124. § 1. Zgłoszenie wniosku o ustanowienie adwokata lub radcy prawnego, jak również wniesienie środka odwoławczego od odmowy ich ustanowienia nie wstrzymuje biegu toczącego się postępowania, chyba że chodzi o ustanowienie adwokata lub radcy prawnego dla powoda na skutek wniosku zgłoszonego w pozwie lub przed wytoczeniem powództwa. Sąd może jednak wstrzymać rozpoznanie sprawy aż do prawomocnego rozstrzygnięcia wniosku i w związku z tym nie wyznaczać rozprawy, a wyznaczoną rozprawę odwołać lub odroczyć.

§ 2. W razie ustanowienia adwokata lub radcy prawnego na wniosek zgłoszony przed upływem terminu do wniesienia zażalenia, dla którego sporządzenia ustawa wymaga zastępstwa prawnego przez adwokata lub radcę prawnego, sąd doręcza ustanowionemu adwokatowi lub radcy prawnemu odpis postanowienia z urzędu, a termin do wniesienia zażalenia na postanowienie biegnie od dnia jego doręczenia pełnomocnikowi. Jeżeli strona prawidłowo zażądała doręczenia postanowienia z uzasadnieniem, odpis postanowienia doręcza się pełnomocnikowi z uzasadnieniem.

§ 3. W razie ustanowienia adwokata lub radcy prawnego na wniosek zgłoszony przed upływem terminu do wniesienia skargi kasacyjnej przez stronę, która prawidłowo zażądała doręczenia orzeczenia z uzasadnieniem, sąd doręcza ustanowionemu adwokatowi lub radcy prawnemu orzeczenie z uzasadnieniem z urzędu, a termin do wniesienia skargi kasacyjnej biegnie od dnia doręczenia pełnomocnikowi orzeczenia z uzasadnieniem.

§ 4. W razie oddalenia wniosku o ustanowienie adwokata lub radcy prawnego, zgłoszonego w przypadkach, o których mowa w § 2 lub § 3, termin do wniesienia środka zaskarżenia biegnie od dnia doręczenia stronie postanowienia, a jeżeli postanowienie zostało wydane na posiedzeniu jawnym - od dnia jego ogłoszenia. Jeżeli jednak strona wniosła zażalenie w przepisanym terminie, termin do złożenia środka zaskarżenia biegnie od dnia doręczenia stronie postanowienia oddalającego zażalenie, a jeżeli postanowienie sądu drugiej instancji zostało wydane na posiedzeniu jawnym - od dnia jego ogłoszenia.

§ 5. Ponowny wniosek o ustanowienie adwokata lub radcy prawnego, oparty na tych samych okolicznościach, nie ma wpływu na bieg terminu do wniesienia środka zaskarżenia.

Tytuł VI

Postępowanie

Dział I

Przepisy ogólne o czynnościach procesowych

Rozdział 1

Pisma procesowe

Istniejące wersje czasowe art. 125
•
Tekst ujednolicony przez redakcję na dzień:
2008.12.12
•
2010.01.01
zmieniony przez
•
2012.05.03
zmieniony przez
Dz. U. z 2011 r. nr 233, poz. 1381
•
2014.01.21 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2014 r. poz. 101
•
2016.07.01
zmieniony przez
Dz. U. z 2015 r. poz. 218
•
2016.09.08
zmieniony przez
Dz. U. z 2015 r. poz. 1311
•
2016.11.09 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
•
2018.01.19 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 155
•
2018.07.16 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
•
2019.08.05 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
•
2019.08.21
zmieniony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1469
•
2020.09.14 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
•
2021.10.04 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
•
2023.08.08 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
•
2024.10.23 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
•
2025.01.01
zmieniony przez
Dz. U. z 2020 r. poz. 2320
• Pokaż wszystkie w jednym oknie

Art. 125. § 1. Pisma procesowe obejmują wnioski i oświadczenia stron składane poza rozprawą.

§ 2. Jeżeli przepis szczególny tak stanowi, pisma procesowe wnosi się na urzędowych formularzach lub za pomocą systemu teleinformatycznego (drogą elektroniczną) lub na informatycznych nośnikach danych.

§ 3. Minister Sprawiedliwości określi, w drodze rozporządzenia, wzory i sposób udostępniania stronom urzędowych formularzy, o których mowa w § 2, odpowiadających wymaganiom przewidzianym dla pism procesowych, szczególnym wymaganiom postępowania, w którym mają być stosowane, oraz zawierających niezbędne pouczenia dla stron co do sposobu ich wypełniania, wnoszenia i skutków niedostosowania pisma do tych wymagań. Urzędowe formularze powinny być udostępniane w siedzibach sądów oraz poza sądami, w dogodny dla stron sposób, za niewygórowaną odpłatnością.

§ 4. Minister Sprawiedliwości określi, w drodze rozporządzenia, szczegółowe zasady i termin wprowadzenia techniki informatycznej, warunki, jakim powinny odpowiadać informatyczne nośniki danych, na których pisma procesowe mają być wnoszone, tryb odtwarzania danych na nich zawartych oraz sposób ich przechowywania i zabezpieczania, uwzględniając stan wyposażenia sądów w odpowiednie środki techniczne i poziom rozwoju technik informatycznych.

Istniejące wersje czasowe art. 126
•
Tekst ujednolicony przez redakcję na dzień:
2008.12.12
•
2009.02.17
zmieniony przez
•
2010.01.01
zmieniony przez
•
2013.07.07
zmieniony przez
Dz. U. z 2013 r. poz. 654
•
2014.01.21 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2014 r. poz. 101
•
2016.07.01
zmieniony przez
Dz. U. z 2015 r. poz. 218
•
2016.09.08
zmieniony przez
Dz. U. z 2015 r. poz. 1311
•
2016.10.07
zmieniony przez
Dz. U. z 2016 r. poz. 1579
•
2016.11.09 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
•
2018.01.19 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 155
•
2018.04.30
zmieniony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 650
•
2018.07.16 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
•
2018.09.11
zmieniony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 1544
•
2019.03.04
zmieniony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 60
•
2019.08.05 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
•
2020.09.14 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
•
2021.10.04 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
•
2021.12.01
zmieniony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 55
•
2023.07.01
zmieniony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 614
•
2023.08.08 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
•
2024.10.23 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
• Pokaż wszystkie w jednym oknie

Art. 126. § 1. Każde pismo procesowe powinno zawierać:

    1) oznaczenie sądu, do którego jest skierowane, imię i nazwisko lub nazwę stron, ich przedstawicieli ustawowych i pełnomocników;

    2) oznaczenie rodzaju pisma;

    3) osnowę wniosku lub oświadczenia oraz dowody na poparcie przytoczonych okoliczności;

    4) podpis strony albo jej przedstawiciela ustawowego lub pełnomocnika;

    5) wymienienie załączników.

§ 2. Gdy pismo procesowe jest pierwszym pismem w sprawie, powinno ponadto zawierać oznaczenie miejsca zamieszkania lub siedziby stron, ich przedstawicieli ustawowych i pełnomocników oraz przedmiotu sporu, pisma zaś dalsze - sygnaturę akt.

§ 3. Do pisma należy dołączyć pełnomocnictwo, jeżeli pismo wnosi pełnomocnik, który przedtem nie złożył pełnomocnictwa.

§ 31. Przepisu § 3 nie stosuje się do pism wnoszonych w elektronicznym postępowaniu upominawczym.

§ 4. Za stronę, która nie może się podpisać, podpisuje pismo osoba przez nią upoważniona, z wymienieniem przyczyny, dla której strona sama się nie podpisała.

§ 5. Pismo procesowe wniesione drogą elektroniczną powinno być opatrzone podpisem elektronicznym w rozumieniu art. 3 pkt 1 ustawy z dnia 18 września 2001 r. o podpisie elektronicznym (Dz. U. nr 130, poz. 1450, z późn. zm.).

§ 6. Minister Sprawiedliwości w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw informatyzacji określi, w drodze rozporządzenia, szczegółowe wymagania dotyczące trybu zakładania konta w systemie teleinformatycznym służącym do prowadzenia elektronicznego postępowania upominawczego oraz sposobu posługiwania się podpisem elektronicznym w tym postępowaniu, mając na względzie sprawność postępowania, dostępność drogi elektronicznej dla stron postępowania oraz ochronę praw stron postępowania, przy uwzględnieniu możliwości składania jednorazowo wielu pozwów.

Art. 1261. § 1. W każdym piśmie należy podać wartość przedmiotu sporu lub wartość przedmiotu zaskarżenia, jeżeli od tej wartości zależy właściwość rzeczowa sądu, wysokość opłaty lub dopuszczalność środka odwoławczego, a przedmiotem sprawy nie jest oznaczona kwota pieniężna.

§ 2. Pisma dotyczące części przedmiotu sporu lub zaskarżenia podlegają opłacie tylko w stosunku do wartości tej części.

§ 3. Wartości przedmiotu sporu lub zaskarżenia podaje się w złotych, zaokrąglając w górę do pełnego złotego.

Art. 1262. § 1. Sąd nie podejmie żadnej czynności na skutek pisma, od którego nie została uiszczona należna opłata.

§ 2. Nie żąda się opłaty od pisma, jeżeli już z jego treści wynika, że podlega ono odrzuceniu.

Istniejące wersje czasowe art. 127
•
Tekst ujednolicony przez redakcję na dzień:
2008.12.12
•
2012.05.03
zmieniony przez
Dz. U. z 2011 r. nr 233, poz. 1381
•
2014.01.21 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2014 r. poz. 101
•
2016.11.09 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
•
2018.01.19 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 155
•
2018.07.16 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
•
2019.08.05 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
•
2019.11.07
zmieniony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1469
•
2020.09.14 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
•
2021.10.04 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
•
2023.08.08 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
•
2024.10.23 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
• Pokaż wszystkie w jednym oknie

Art. 127. W pismach procesowych mających na celu przygotowanie rozprawy (pisma przygotowawcze) należy podać zwięźle stan sprawy, wypowiedzieć się co do twierdzeń strony przeciwnej i dowodów przez nią powołanych, wreszcie wskazać dowody, które mają być przedstawione na rozprawie, lub je załączyć.

Istniejące wersje czasowe art. 128
•
Tekst ujednolicony przez redakcję na dzień:
2008.12.12
•
2010.01.01
zmieniony przez
•
2014.01.21 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2014 r. poz. 101
•
2016.09.08
zmieniony przez
Dz. U. z 2015 r. poz. 1311
•
2016.11.09 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
•
2018.01.19 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 155
•
2018.07.16 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
•
2019.08.05 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
•
2020.09.14 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
•
2021.10.04 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
•
2023.08.08 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
•
2024.10.23 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
• Pokaż wszystkie w jednym oknie

Art. 128. § 1. Do pisma procesowego należy dołączyć jego odpisy i odpisy załączników dla doręczenia ich uczestniczącym w sprawie osobom, a ponadto, jeżeli w sądzie nie złożono załączników w oryginale, po jednym odpisie każdego załącznika do akt sądowych.

§ 2. W elektronicznym postępowaniu upominawczym przepisu § 1 nie stosuje się.

Istniejące wersje czasowe art. 1281
•
2023.07.01
dodany przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 614
•
2023.08.08 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
•
2024.10.23 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
• Pokaż wszystkie w jednym oknie

Art. 1281

Istniejące wersje czasowe art. 129
•
Tekst ujednolicony przez redakcję na dzień:
2008.12.12
•
2010.01.01
zmieniony przez
•
2014.01.21 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2014 r. poz. 101
•
2016.09.08
zmieniony przez
Dz. U. z 2015 r. poz. 1311
•
2016.11.09 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
•
2017.01.01
zmieniony przez
Dz. U. z 2016 r. poz. 2261
•
2018.01.19 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 155
•
2018.07.16 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
•
2019.08.05 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
•
2020.09.14 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
•
2021.10.04 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
•
2023.08.08 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
•
2024.10.23 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
• Pokaż wszystkie w jednym oknie

Art. 129. § 1. Strona powołująca się w piśmie na dokument obowiązana jest na żądanie przeciwnika złożyć oryginał dokumentu w sądzie jeszcze przed rozprawą.

§ 2. Zamiast oryginału dokumentu strona może złożyć odpis dokumentu, jeżeli jego zgodność z oryginałem została poświadczona przez notariusza albo przez występującego w sprawie pełnomocnika strony będącego adwokatem, radcą prawnym, rzecznikiem patentowym lub radcą Prokuratorii Generalnej Skarbu Państwa.

§ 3. Zawarte w odpisie dokumentu poświadczenie zgodności z oryginałem przez występującego w sprawie pełnomocnika strony będącego adwokatem, radcą prawnym, rzecznikiem patentowym lub radcą Prokuratorii Generalnej Skarbu Państwa ma charakter dokumentu urzędowego.

§ 4. Jeżeli jest to uzasadnione okolicznościami sprawy, sąd, na wniosek strony albo z urzędu, zażąda od strony składającej odpis dokumentu, o którym mowa w § 2, przedłożenia oryginału tego dokumentu.

Istniejące wersje czasowe art. 130
•
Tekst ujednolicony przez redakcję na dzień:
2008.12.12
•
2010.01.01
zmieniony przez
•
2014.01.21 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2014 r. poz. 101
•
2016.09.08
zmieniony przez
Dz. U. z 2015 r. poz. 1311
•
2016.11.09 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
•
2018.01.19 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 155
•
2018.07.16 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
•
2019.08.05 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
•
2019.11.07
zmieniony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1469
•
2020.09.14 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
•
2021.10.04 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
•
2023.08.08 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
•
2024.10.23 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
• Pokaż wszystkie w jednym oknie

Art. 130. § 1. Jeżeli pismo procesowe nie może otrzymać prawidłowego biegu wskutek niezachowania warunków formalnych lub jeżeli od pisma nie uiszczono należnej opłaty, przewodniczący wzywa stronę, pod rygorem zwrócenia pisma, do poprawienia, uzupełnienia lub opłacenia go w terminie tygodniowym. Mylne oznaczenie pisma procesowego lub inne oczywiste niedokładności nie stanowią przeszkody do nadania pismu biegu i rozpoznania go w trybie właściwym.

§ 11. Jeżeli pismo wniosła osoba zamieszkała lub mająca siedzibę za granicą, która nie ma w kraju przedstawiciela, przewodniczący wyznacza termin do poprawienia lub uzupełnienia pisma albo uiszczenia opłaty nie krótszy niż miesiąc.

§ 2. Po bezskutecznym upływie terminu przewodniczący zwraca pismo stronie. Pismo zwrócone nie wywołuje żadnych skutków, jakie ustawa wiąże z wniesieniem pisma procesowego do sądu.

§ 3. Pismo poprawione lub uzupełnione w terminie wywołuje skutki od chwili jego wniesienia.

§ 4. Zarządzenie przewodniczącego o zwrocie pozwu doręcza się tylko powodowi.

§ 5. Pisma procesowe sporządzone z naruszeniem art. 871 podlegają zwrotowi bez wzywania do usunięcia braków, chyba że ustawa stanowi inaczej.

§ 6. W elektronicznym postępowaniu upominawczym pozew wnosi się wraz z opłatą sądową. Wniesienie pozwu bez opłaty nie wywołuje skutków jakie ustawa wiąże z wniesieniem pisma procesowego do sądu. Przepisów zdania pierwszego i drugiego nie stosuje się, jeżeli powód jest zwolniony od kosztów sądowych z mocy prawa.

Istniejące wersje czasowe art. 1301
•
Tekst ujednolicony przez redakcję na dzień:
2008.12.12
•
2012.05.03
zmieniony przez
Dz. U. z 2011 r. nr 233, poz. 1381
•
2014.01.21 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2014 r. poz. 101
•
2016.11.09 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
•
2018.01.19 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 155
•
2018.07.16 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
•
2019.08.05 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
•
2020.09.14 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
•
2021.10.04 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
•
2023.08.08 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
•
2024.10.23 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
• Pokaż wszystkie w jednym oknie

Art. 1301. § 1. (utracił moc)

§ 11. Jeżeli pismo procesowe, które powinno być wniesione na urzędowym formularzu, nie zostało wniesione na takim formularzu lub nie może otrzymać prawidłowego biegu na skutek niezachowania innych warunków formalnych, przewodniczący wzywa stronę do jego poprawienia lub uzupełnienia w terminie tygodniowym, przesyłając złożone pismo. Wezwanie powinno wskazywać wszystkie braki pisma oraz zawierać pouczenie o treści § 2.

§ 2. W razie bezskutecznego upływu terminu lub ponownego złożenia pisma dotkniętego brakami przewodniczący zarządza zwrot pisma. Sprzeciw od wyroku zaocznego, zarzuty od nakazu zapłaty oraz sprzeciw od nakazu zapłaty sąd odrzuca.

§ 3. Przepisy § 11 i § 2 stosuje się odpowiednio do pism, które powinny być wniesione na informatycznych nośnikach danych.

§ 4. (uchylony)

Istniejące wersje czasowe art. 1301a
•
2019.11.07
dodany przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1469
•
2020.09.14 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
•
2021.10.04 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
•
2023.07.01
zmieniony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 614
•
2023.08.08 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
•
2024.10.23 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
• Pokaż wszystkie w jednym oknie

Art. 1301a

Istniejące wersje czasowe art. 1302
•
Tekst ujednolicony przez redakcję na dzień:
2008.12.12
•
2009.07.01
zmieniony przez
•
2014.01.21 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2014 r. poz. 101
•
2016.11.09 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
•
2018.01.19 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 155
•
2018.07.16 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
•
2019.08.05 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
•
2020.09.14 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
•
2021.10.04 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
•
2023.08.08 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
•
2024.10.23 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
• Pokaż wszystkie w jednym oknie

Art. 1302. § 1. Pismo wniesione przez adwokata, radcę prawnego lub rzecznika patentowego, które nie zostało należycie opłacone, przewodniczący zwraca bez wezwania o uiszczenie opłaty, jeżeli pismo podlega opłacie w wysokości stałej lub stosunkowej obliczonej od wskazanej przez stronę wartości przedmiotu sporu.

§ 2. W terminie tygodniowym od dnia doręczenia zarządzenia o zwrocie pisma z przyczyn określonych w § 1 strona może uiścić brakującą opłatę. Jeżeli opłata została wniesiona we właściwej wysokości, pismo wywołuje skutek od daty pierwotnego wniesienia. Skutek taki nie następuje w razie kolejnego zwrotu pisma z tej samej przyczyny.

§ 3. (uchylony)

§ 4. (uchylony)

§ 5. Przepisu § 1 nie stosuje się, gdy obowiązek uiszczenia opłaty stosunkowej powstał na skutek sprawdzenia przez sąd wskazanej przez stronę wartości przedmiotu sporu lub zaskarżenia.

Istniejące wersje czasowe art. 1303
•
Tekst ujednolicony przez redakcję na dzień:
2008.12.12
•
2014.01.21 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2014 r. poz. 101
•
2016.11.09 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
•
2018.01.19 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 155
•
2018.07.16 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
•
2019.08.05 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
•
2019.11.07
zmieniony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1469
•
2020.09.14 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
•
2021.10.04 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
•
2023.08.08 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
•
2024.10.23 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
• Pokaż wszystkie w jednym oknie

Art. 1303. § 1. Przepisy art. 1261, art. 1262, art. 130 § 1 i 11, art. 1302 stosuje się odpowiednio, gdy przed wysłaniem odpisu pisma innym stronom, a w braku takich stron - przed wysłaniem zawiadomienia o terminie posiedzenia, powstał obowiązek uiszczenia lub uzupełnienia opłaty na skutek ustalenia przez sąd wyższej wartości przedmiotu sporu, cofnięcia zwolnienia od kosztów sądowych albo uchylenia kurateli.

§ 2. Jeżeli obowiązek uiszczenia lub uzupełnienia opłaty powstał na skutek rozszerzenia lub innej zmiany żądania, z innych przyczyn niż wymienione w § 1, albo po wysłaniu odpisu pisma innym stronom, a w braku takich stron - po wysłaniu zawiadomienia o terminie posiedzenia, przewodniczący wzywa zobowiązanego do uiszczenia należnej opłaty w terminie tygodnia, a jeżeli mieszka on lub ma siedzibę za granicą i nie ma w kraju przedstawiciela - w terminie nie krótszym od miesiąca. W razie bezskutecznego upływu terminu sąd prowadzi sprawę bez wstrzymywania biegu postępowania, a o obowiązku uiszczenia opłaty orzeka w orzeczeniu kończącym sprawę w instancji, stosując odpowiednio zasady obowiązujące przy zwrocie kosztów procesu.

Istniejące wersje czasowe art. 1304
•
Tekst ujednolicony przez redakcję na dzień:
2008.12.12
•
2014.01.21 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2014 r. poz. 101
•
2016.11.09 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
•
2018.01.19 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 155
•
2018.07.16 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
•
2019.08.05 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
•
2019.11.07
zmieniony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1469
•
2020.09.14 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
•
2021.10.04 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
•
2023.08.08 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
•
2024.10.23 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
• Pokaż wszystkie w jednym oknie

Art. 1304. § 1. Strona, która wnosi o podjęcie czynności połączonej z wydatkami, obowiązana jest uiścić zaliczkę na ich pokrycie w wysokości i terminie oznaczonym przez sąd. Jeżeli więcej niż jedna strona wnosi o podjęcie czynności, sąd zobowiązuje każdą stronę, która z czynności wywodzi skutki prawne, do uiszczenia zaliczki w równych częściach lub w innym stosunku według swego uznania.

§ 2. Przewodniczący wzywa stronę zobowiązaną do wniesienia zaliczki, aby w wyznaczonym terminie nie dłuższym niż dwa tygodnie zapłaciła oznaczoną kwotę. Jeżeli strona mieszka lub ma siedzibę za granicą, wyznaczony termin nie może być krótszy niż miesiąc.

§ 3. Jeżeli okazuje się, że przewidywane lub rzeczywiste wydatki są większe od wniesionej zaliczki, przewodniczący wzywa o jej uzupełnienie w trybie określonym w § 2.

§ 4. Sąd podejmie czynność połączoną z wydatkami, jeżeli zaliczka zostanie uiszczona w oznaczonej wysokości.

§ 5. W razie nieuiszczenia zaliczki sąd pominie czynność połączoną z wydatkami.

Istniejące wersje czasowe art. 1305
•
Tekst ujednolicony przez redakcję na dzień:
2008.12.12
•
2014.01.21 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2014 r. poz. 101
•
2016.09.08
zmieniony przez
Dz. U. z 2015 r. poz. 1311
•
2016.11.09 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
•
2018.01.19 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 155
•
2018.07.16 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
•
2019.08.05 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
•
2020.09.14 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
•
2021.10.04 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
•
2023.08.08 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
•
2024.10.23 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
• Pokaż wszystkie w jednym oknie

Art. 1305. W wypadkach, o których mowa w art. 130-1304, zarządzenia może wydać także referendarz sądowy.

Rozdział 2

Doręczenia

Istniejące wersje czasowe art. 131
•
Tekst ujednolicony przez redakcję na dzień:
2008.12.12
•
2010.04.19
zmieniony przez
•
2013.01.01
zmieniony przez
Dz. U. z 2012 r. poz. 1529
•
2014.01.21 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2014 r. poz. 101
•
2016.11.09 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
•
2018.01.19 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 155
•
2018.07.16 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
•
2019.08.05 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
•
2019.11.07
zmieniony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1469
•
2020.09.14 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
•
2020.11.30
zmieniony przez
Dz. U. z 2020 r. poz. 956
•
2021.10.04 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
•
2023.08.08 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
•
2024.10.23 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
• Pokaż wszystkie w jednym oknie

Art. 131. § 1. Sąd dokonuje doręczeń przez operatora publicznego lub innego operatora pocztowego w rozumieniu ustawy z dnia 12 czerwca 2003 r. - Prawo pocztowe (Dz. U. z 2008 r. nr 189, poz. 1159 oraz z 2009 r. nr 18, poz. 97 i nr 168, poz. 1323), osoby zatrudnione w sądzie, komornika lub sądową służbę doręczeniową.

§ 2. Minister Sprawiedliwości w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw łączności określi, w drodze rozporządzenia, szczegółowy tryb i sposób doręczania pism sądowych przez podmioty, o których mowa w § 1, mając na uwadze konieczność zapewnienia sprawnego toku postępowania, a także realizacji gwarancji procesowych jego uczestników, ochronę praw osób, którym pisma są doręczane, oraz ochronę ich danych osobowych.

§ 3. Minister Sprawiedliwości, na uzasadniony wniosek prezesa sądu, w drodze zarządzenia, tworzy i znosi w tym sądzie sądową służbę doręczeniową.

§ 4. Minister Sprawiedliwości określi, w drodze rozporządzenia, warunki organizacji oraz strukturę sądowej służby doręczeniowej, mając na względzie wielkość sądu, koszty oraz zapewnienie skuteczności doręczeń i zachowanie wymogów postępowania sądowego.

Istniejące wersje czasowe art. 1311
•
2009.02.17
dodany przez
•
2010.01.01
dodany przez
•
2014.01.21 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2014 r. poz. 101
•
2016.07.01
zmieniony przez
Dz. U. z 2015 r. poz. 218
•
2016.09.08
zmieniony przez
Dz. U. z 2015 r. poz. 1311
•
2016.11.09 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
•
2018.01.19 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 155
•
2018.07.16 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
•
2019.08.05 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
•
2020.09.14 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
•
2021.10.04 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
•
2023.08.08 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
•
2024.10.23 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
• Pokaż wszystkie w jednym oknie

Art. 1311. § 1. W elektronicznym postępowaniu upominawczym doręczeń powodowi dokonuje się za pośrednictwem systemu teleinformatycznego obsługującego elektroniczne postępowanie upominawcze (doręczenie elektroniczne), a pozwanemu, w przypadku gdy wniesie pismo drogą elektroniczną.

§ 2. W przypadku doręczenia elektronicznego pismo uznaje się za doręczone z datą wskazaną w elektronicznym potwierdzeniu odbioru korespondencji, a przy braku takiego potwierdzenia doręczenie uznaje się za skuteczne z upływem 14 dni od daty umieszczenia pisma w systemie teleinformatycznym.

§ 3. Minister Sprawiedliwości w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw informatyzacji określi, w drodze rozporządzenia, tryb doręczeń elektronicznych w elektronicznym postępowaniu upominawczym mając na względzie zapewnienie skuteczności doręczeń oraz ochronę praw osób, którym pisma są doręczane.

Istniejące wersje czasowe art. 1311a
•
2024.03.14
dodany przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 1860
•
2024.10.23 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
• Pokaż wszystkie w jednym oknie

Art. 1311a

Istniejące wersje czasowe art. 1312
•
2025.01.01
dodany przez
Dz. U. z 2020 r. poz. 2320

Art. 1312

Istniejące wersje czasowe art. 132
•
Tekst ujednolicony przez redakcję na dzień:
2008.12.12
•
2010.04.19
zmieniony przez
•
2014.01.21 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2014 r. poz. 101
•
2016.09.08
zmieniony przez
Dz. U. z 2015 r. poz. 1311
•
2016.11.09 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
•
2017.01.01
zmieniony przez
Dz. U. z 2016 r. poz. 2261
•
2018.01.19 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 155
•
2018.07.16 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
•
2019.08.05 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
•
2019.11.07
zmieniony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1469
•
2020.09.14 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
•
2021.10.04 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
•
2023.07.01
zmieniony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 614
•
2023.08.08 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
•
2024.10.23 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
• Pokaż wszystkie w jednym oknie

Art. 132. § 1. W toku sprawy adwokat, radca prawny, rzecznik patentowy oraz radca Prokuratorii Generalnej Skarbu Państwa doręczają sobie nawzajem bezpośrednio odpisy pism procesowych z załącznikami. Do pisma procesowego wniesionego do sądu dołącza się dowód doręczenia drugiej stronie odpisu albo dowód jego wysłania przesyłką poleconą. Pisma, do których nie dołączono dowodu doręczenia albo dowodu wysłania przesyłką poleconą, podlegają zwrotowi bez wzywania do usunięcia tego braku.

§ 11. Przepis § 1 nie dotyczy wniesienia pozwu wzajemnego, apelacji, skargi kasacyjnej, zażalenia, sprzeciwu od wyroku zaocznego, sprzeciwu od nakazu zapłaty, zarzutów od nakazu zapłaty, wniosku o zabezpieczenie powództwa, skargi o wznowienie postępowania, skargi o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia i skargi na orzeczenia referendarza sądowego, które należy złożyć w sądzie z odpisami dla strony przeciwnej.

§ 2. Doręczenie adresatowi może nastąpić także przez wręczenie mu pisma bezpośrednio w sekretariacie sądu.

Istniejące wersje czasowe art. 133
•
Tekst ujednolicony przez redakcję na dzień:
2008.12.12
•
2010.04.19
zmieniony przez
•
2014.01.21 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2014 r. poz. 101
•
2016.09.08
zmieniony przez
Dz. U. z 2015 r. poz. 1311
•
2016.11.09 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
•
2018.01.19 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 155
•
2018.03.15
zmieniony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 398
•
2018.07.16 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
•
2019.08.05 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
•
2019.11.07
zmieniony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1469
•
2020.09.14 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
•
2021.10.04 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
•
2023.07.01
zmieniony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 614
•
2023.08.08 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
•
2024.10.23 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
• Pokaż wszystkie w jednym oknie

Art. 133. § 1. Jeżeli stroną jest osoba fizyczna, doręczenia dokonuje się jej osobiście, a gdy nie ma ona zdolności procesowej - jej przedstawicielowi ustawowemu.

§ 2. Pisma procesowe lub orzeczenia dla osoby prawnej, jak również dla organizacji, która nie ma osobowości prawnej, doręcza się organowi uprawnionemu do reprezentowania ich przed sądem lub do rąk pracownika upoważnionego do odbioru pism.

§ 2a. Pisma procesowe dla przedsiębiorców i wspólników spółek handlowych, wpisanych do rejestru sądowego na podstawie odrębnych przepisów, doręcza się na adres podany w rejestrze, chyba że strona wskazała inny adres dla doręczeń. Jeżeli ostatni wpisany adres został wykreślony jako niezgodny z rzeczywistym stanem rzeczy i nie zgłoszono wniosku o wpis nowego adresu, adres wykreślony jest uważany za adres podany w rejestrze.

§ 2b. (uchylony)

§ 3. Jeżeli ustanowiono pełnomocnika procesowego lub osobę upoważnioną do odbioru pism sądowych, doręczenia należy dokonać tym osobom. Jednakże Skarbowi Państwa doręczenia dokonuje się zawsze w sposób określony w § 2.

Art. 134. § 1. W dni ustawowo uznane za wolne od pracy, jako też w porze nocnej doręczać można tylko w wyjątkowych wypadkach za uprzednim zarządzeniem prezesa sądu.

§ 2. Za porę nocną uważa się czas od godziny dwudziestej pierwszej do godziny siódmej.

Istniejące wersje czasowe art. 135
•
Tekst ujednolicony przez redakcję na dzień:
2008.12.12
•
2010.04.19
zmieniony przez
•
2013.01.01
zmieniony przez
Dz. U. z 2012 r. poz. 1529
•
2014.01.21 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2014 r. poz. 101
•
2016.11.09 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
•
2018.01.19 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 155
•
2018.07.16 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
•
2019.08.05 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
•
2020.09.14 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
•
2021.10.04 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
•
2023.07.01
zmieniony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 614
•
2023.08.08 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
•
2024.10.23 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
• Pokaż wszystkie w jednym oknie

Art. 135. § 1. Doręczenia dokonuje się w mieszkaniu, w miejscu pracy lub tam, gdzie się adresata zastanie.

§ 2. Na wniosek strony doręczenie może być dokonane na wskazany przez nią adres skrytki pocztowej. W tym wypadku pismo sądowe przesłane pocztą składa się w placówce pocztowej operatora publicznego, umieszczając zawiadomienie o tym w skrytce pocztowej adresata.

Istniejące wersje czasowe art. 136
•
Tekst ujednolicony przez redakcję na dzień:
2008.12.12
•
2014.01.21 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2014 r. poz. 101
•
2016.11.09 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
•
2018.01.19 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 155
•
2018.07.16 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
•
2019.08.05 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
•
2020.09.14 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
•
2021.10.04 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
•
2023.07.01
zmieniony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 614
•
2023.08.08 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
•
2024.10.23 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
• Pokaż wszystkie w jednym oknie

Art. 136. § 1. Strony i ich przedstawiciele mają obowiązek zawiadamiać sąd o każdej zmianie swego zamieszkania.

§ 2. W razie zaniedbania tego obowiązku pismo sądowe pozostawia się w aktach sprawy ze skutkiem doręczenia, chyba że nowy adres jest sądowi znany. O powyższym obowiązku i skutkach jego niedopełnienia sąd powinien pouczyć stronę przy pierwszym doręczeniu.

§ 3. Przepisu § 2 nie stosuje się do doręczenia skargi o wznowienie postępowania lub skargi o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia.

§ 4. Strona, która zgłosiła wniosek o dokonywanie doręczeń na adres oznaczonej skrytki pocztowej, ma obowiązek zawiadamiać sąd o każdej zmianie tego adresu. Przepisy § 2 i 3 stosuje się odpowiednio.

Istniejące wersje czasowe art. 137
•
Tekst ujednolicony przez redakcję na dzień:
2008.12.12
•
2010.04.19
zmieniony przez
•
2014.01.21 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2014 r. poz. 101
•
2016.11.09 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
•
2018.01.19 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 155
•
2018.07.16 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
•
2019.08.05 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
•
2020.09.14 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
•
2021.10.04 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
•
2023.08.08 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
•
2024.10.23 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
• Pokaż wszystkie w jednym oknie

Art. 137. § 1. Doręczenia żołnierzom zasadniczej służby wojskowej, funkcjonariuszom Policji i Służby Więziennej dokonuje się przez ich organy bezpośrednio przełożone.

§ 2. Doręczenia osobom pozbawionym wolności dokonuje się przez zarząd odpowiedniego zakładu.

Art. 138. § 1. Jeżeli doręczający nie zastanie adresata w mieszkaniu, może doręczyć pismo sądowe dorosłemu domownikowi, a gdyby go nie było - administracji domu, dozorcy domu lub sołtysowi, jeżeli osoby te nie są przeciwnikami adresata w sprawie i podjęły się oddania mu pisma.

§ 2. Dla adresata, którego doręczający nie zastanie w miejscu pracy, można doręczyć pismo osobie upoważnionej do odbioru pism.

Istniejące wersje czasowe art. 139
•
Tekst ujednolicony przez redakcję na dzień:
2008.12.12
•
2010.04.19
zmieniony przez
•
2012.05.03
zmieniony przez
Dz. U. z 2011 r. nr 233, poz. 1381
•
2013.01.01
zmieniony przez
Dz. U. z 2012 r. poz. 1529
•
2013.07.07
zmieniony przez
Dz. U. z 2013 r. poz. 654
•
2014.01.21 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2014 r. poz. 101
•
2016.11.09 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
•
2018.01.19 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 155
•
2018.03.15
zmieniony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 398
•
2018.07.16 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
•
2019.08.05 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
•
2019.08.21
zmieniony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1469
•
2020.09.14 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
•
2021.10.04 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
•
2023.07.01
zmieniony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 614
•
2023.08.08 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
•
2024.10.23 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
• Pokaż wszystkie w jednym oknie

Art. 139. § 1. W razie niemożności doręczenia w sposób przewidziany w artykułach poprzedzających, pismo przesłane za pośrednictwem operatora publicznego lub innego operatora pocztowego należy złożyć w placówce pocztowej tego operatora, a doręczane w inny sposób - w urzędzie właściwej gminy, umieszczając zawiadomienie o tym w drzwiach mieszkania adresata lub w oddawczej skrzynce pocztowej ze wskazaniem, gdzie i kiedy pismo pozostawiono, oraz z pouczeniem, że należy je odebrać w terminie siedmiu dni od dnia umieszczenia zawiadomienia. W przypadku bezskutecznego upływu tego terminu, czynność zawiadomienia należy powtórzyć.

§ 2. Jeżeli adresat odmawia przyjęcia pisma, doręczenie uważa się za dokonane. W takim przypadku doręczający zwraca pismo do sądu z adnotacją o odmowie jego przyjęcia.

§ 3. Pisma dla osób prawnych, organizacji, osób fizycznych podlegających wpisowi do rejestru albo ewidencji na podstawie odrębnych przepisów - w razie niemożności doręczenia w sposób przewidziany w artykułach poprzedzających z uwagi na nieujawnienie w rejestrze albo w ewidencji zmiany adresu, a w przypadku osób fizycznych miejsca zamieszkania i adresu - pozostawia się w aktach sprawy ze skutkiem doręczenia, chyba że nowe miejsce zamieszkania i adres są sądowi znane.

§ 4. Sąd rejestrowy przy ogłoszeniu lub doręczeniu postanowienia o  pierwszym wpisie poucza wnioskodawcę o skutkach zaniedbania ujawnienia w  rejestrze zmian określonych w § 3.

Istniejące wersje czasowe art. 1391
•
2019.11.07
dodany przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1469
•
2020.09.14 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
•
2021.10.04 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
•
2023.07.01
zmieniony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 614
•
2023.08.08 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
•
2024.10.23 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
• Pokaż wszystkie w jednym oknie

Art. 1391

Istniejące wersje czasowe art. 1392
•
2023.07.01
dodany przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 614
•
2023.08.08 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
•
2024.10.23 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
• Pokaż wszystkie w jednym oknie

Art. 1392

Istniejące wersje czasowe art. 140
•
Tekst ujednolicony przez redakcję na dzień:
2008.12.12
•
2014.01.21 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2014 r. poz. 101
•
2016.09.08
zmieniony przez
Dz. U. z 2015 r. poz. 1311
•
2016.11.09 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
•
2018.01.19 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 155
•
2018.07.16 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
•
2019.08.05 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
•
2020.09.14 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
•
2021.10.04 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
•
2023.08.08 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
•
2024.10.23 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
• Pokaż wszystkie w jednym oknie

Art. 140. Pisma procesowe i orzeczenia doręcza się w odpisach.

Art. 141. § 1. Pełnomocnikowi procesowemu kilku osób doręcza się jeden egzemplarz pisma i załączników.

§ 2. Uprawnionemu przez kilku współuczestników sporu do odbioru pism sądowych doręcza się po jednym egzemplarzu dla każdego współuczestnika.

§ 3. Jeżeli jest kilku pełnomocników jednej strony, sąd doręcza pismo tylko jednemu z nich.

Istniejące wersje czasowe art. 142
•
Tekst ujednolicony przez redakcję na dzień:
2008.12.12
•
2014.01.21 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2014 r. poz. 101
•
2016.09.08
zmieniony przez
Dz. U. z 2015 r. poz. 1311
•
2016.11.09 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
•
2018.01.19 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 155
•
2018.07.16 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
•
2019.08.05 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
•
2020.09.14 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
•
2021.10.04 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
•
2023.08.08 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
•
2024.03.14
zmieniony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 1860
•
2024.10.23 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
• Pokaż wszystkie w jednym oknie

Art. 142. § 1. Odbierający pismo potwierdza odbiór i jego datę własnoręcznym podpisem. Jeżeli tego nie może lub nie chce uczynić, doręczający sam oznacza datę doręczenia oraz przyczyny braku podpisu.

§ 2. Doręczający stwierdza na potwierdzeniu odbioru sposób doręczenia, a na doręczonym piśmie zaznacza dzień doręczenia i opatruje to stwierdzenie swoim podpisem.

Art. 143. Jeżeli stronie, której miejsce pobytu nie jest znane, ma być doręczony pozew lub inne pismo procesowe wywołujące potrzebę podjęcia obrony jej praw, doręczenie może do chwili zgłoszenia się strony albo jej przedstawiciela lub pełnomocnika nastąpić tylko do rąk kuratora ustanowionego na wniosek osoby zainteresowanej przez sąd orzekający.

Istniejące wersje czasowe art. 144
•
Tekst ujednolicony przez redakcję na dzień:
2008.12.12
•
2009.06.13
zmieniony przez
•
2010.04.19
zmieniony przez
•
2014.01.21 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2014 r. poz. 101
•
2016.11.09 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
•
2018.01.19 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 155
•
2018.07.16 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
•
2019.08.05 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
•
2020.09.14 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
•
2021.10.04 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
•
2023.08.08 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
•
2024.10.23 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
• Pokaż wszystkie w jednym oknie

Art. 144. § 1. Przewodniczący ustanowi kuratora, jeżeli wnioskodawca uprawdopodobni, że miejsce pobytu strony nie jest znane. W sprawach o roszczenia alimentacyjne, jak również w sprawach o ustalenie pochodzenia dziecka i o związane z tym roszczenia, przewodniczący przed ustanowieniem kuratora przeprowadzi stosowne dochodzenie w celu ustalenia miejsca zamieszkania lub pobytu pozwanego.

§ 2. O ustanowieniu kuratora przewodniczący ogłosi publicznie w budynku sądowym i lokalu wójta (burmistrza, prezydenta miasta), w sprawach zaś większej wagi, gdy uzna to za potrzebne, także w prasie.

§ 3. Z chwilą doręczenia pisma kuratorowi doręczenie staje się skuteczne. Sąd może jednak uzależnić skuteczność doręczenia od upływu oznaczonego terminu od chwili wywieszenia obwieszczenia w budynku sądowym.

§ 4. Czynności określone w § 1-3 może wykonywać także referendarz sądowy.

Art. 145. W wypadkach, w których ustanowienie kuratora według przepisów poprzedzających nie jest wymagane, pismo doręcza się stronie, której miejsce pobytu nie jest znane, przez wywieszenie w budynku sądowym. Doręczenie takie staje się skuteczne z upływem miesiąca od dnia wywieszenia.

Istniejące wersje czasowe art. 146
•
Tekst ujednolicony przez redakcję na dzień:
2008.12.12
•
2014.01.21 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2014 r. poz. 101
•
2016.11.09 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
•
2018.01.19 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 155
•
2018.03.15
zmieniony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 398
•
2018.07.16 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
•
2019.08.05 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
•
2020.09.14 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
•
2021.10.04 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
•
2023.08.08 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
•
2024.10.23 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
• Pokaż wszystkie w jednym oknie

Art. 146. Przepisy o doręczeniu stronie, której miejsce pobytu nie jest znane, i ustanowieniu dla niej kuratora stosuje się również do organizacji, które nie mają organów albo których organy są nie znane z miejsca pobytu.

Art. 147. Gdy okaże się, że żądanie ustanowienia kuratora lub wywieszenia pisma nie było uzasadnione, sąd zarządzi doręczenie pisma w sposób właściwy, a w miarę potrzeby zniesie na wniosek strony zainteresowanej postępowanie przeprowadzone z udziałem kuratora lub po wywieszeniu pisma w budynku sądowym.

Rozdział 3

Posiedzenia sądowe

Istniejące wersje czasowe art. 148
•
Tekst ujednolicony przez redakcję na dzień:
2008.12.12
•
2014.01.21 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2014 r. poz. 101
•
2016.11.09 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
•
2018.01.19 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 155
•
2018.07.16 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
•
2019.08.05 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
•
2019.08.21
zmieniony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1469
•
2020.09.14 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
•
2021.10.04 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
•
2023.08.08 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
•
2024.10.23 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
• Pokaż wszystkie w jednym oknie

Art. 148. § 1. Jeżeli przepis szczególny nie stanowi inaczej, posiedzenia sądowe są jawne, a sąd orzekający rozpoznaje sprawy na rozprawie.

§ 2. Sąd może skierować sprawę na posiedzenie jawne i wyznaczyć rozprawę także wówczas, gdy sprawa podlega rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym.

Istniejące wersje czasowe art. 1481
•
2016.09.08
dodany przez
Dz. U. z 2015 r. poz. 1311
•
2016.11.09 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
•
2018.01.19 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 155
•
2018.07.16 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
•
2019.08.05 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
•
2019.08.21
zmieniony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1469
•
2020.09.14 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
•
2021.10.04 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
•
2023.07.01
zmieniony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 614
•
2023.08.08 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
•
2024.10.23 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
• Pokaż wszystkie w jednym oknie

Art. 1481

Art. 149. § 1. Posiedzenia sądowe wyznacza przewodniczący z urzędu, ilekroć wymaga tego stan sprawy.

§ 2. O posiedzeniach jawnych zawiadamia się strony i osoby zainteresowane przez wezwanie lub ogłoszenie podczas posiedzenia. Stronie nieobecnej na posiedzeniu jawnym należy zawsze doręczyć wezwanie na następne posiedzenie. Wezwanie powinno być doręczone co najmniej na tydzień przed posiedzeniem. W wypadkach pilnych termin ten może być skrócony do trzech dni.

Istniejące wersje czasowe art. 1491
•
2016.09.08
dodany przez
Dz. U. z 2015 r. poz. 1311
•
2016.11.09 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
•
2018.01.19 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 155
•
2018.07.16 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
•
2019.08.05 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
•
2020.09.14 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
•
2021.10.04 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
•
2023.08.08 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
•
2024.10.23 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
• Pokaż wszystkie w jednym oknie

Art. 1491

Istniejące wersje czasowe art. 150
•
Tekst ujednolicony przez redakcję na dzień:
2008.12.12
•
2014.01.21 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2014 r. poz. 101
•
2016.11.09 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
•
2018.01.19 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 155
•
2018.07.16 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
•
2019.08.05 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
•
2020.09.14 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
•
2021.10.04 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
•
2023.08.08 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
•
2024.03.14
zmieniony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 1860
•
2024.10.23 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
• Pokaż wszystkie w jednym oknie

Art. 150. W wezwaniu na posiedzenie oznacza się:

    1) imię, nazwisko i miejsce zamieszkania wezwanego;

    2) sąd oraz miejsce i czas posiedzenia;

    3) strony i przedmiot sprawy;

    4) cel posiedzenia;

    5) skutki niestawiennictwa.

Istniejące wersje czasowe art. 151
•
Tekst ujednolicony przez redakcję na dzień:
2008.12.12
•
2014.01.21 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2014 r. poz. 101
•
2016.09.08
zmieniony przez
Dz. U. z 2015 r. poz. 1311
•
2016.11.09 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
•
2018.01.19 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 155
•
2018.07.16 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
•
2019.08.05 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
•
2020.09.14 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
•
2021.10.04 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
•
2023.01.01
zmieniony przez
Dz. U. z 2022 r. poz. 1855
•
2023.08.08 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
•
2024.03.14
zmieniony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 1860
•
2024.10.23 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
• Pokaż wszystkie w jednym oknie

Art. 151. Posiedzenia sądowe odbywają się w budynku sądowym, a poza tym budynkiem tylko wówczas, gdy czynności sądowe muszą być wykonane w innym miejscu albo gdy odbycie posiedzenia poza budynkiem sądowym ułatwia przeprowadzenie sprawy lub przyczynia się znacznie do zaoszczędzenia kosztów.

Istniejące wersje czasowe art. 152
•
Tekst ujednolicony przez redakcję na dzień:
2008.12.12
•
2014.01.21 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2014 r. poz. 101
•
2016.11.09 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
•
2017.07.14
zmieniony przez
Dz. U. z 2017 r. poz. 1136
•
2018.01.19 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 155
•
2018.07.16 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
•
2019.08.05 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
•
2019.11.07
zmieniony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1469
•
2020.09.14 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
•
2021.10.04 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
•
2023.08.08 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
•
2024.10.23 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
• Pokaż wszystkie w jednym oknie

Art. 152. Na posiedzenia jawne wstęp na salę sądową mają - poza stronami i osobami wezwanymi - tylko osoby pełnoletnie. Na posiedzenia niejawne mają wstęp tylko osoby wezwane.

Istniejące wersje czasowe art. 153
•
Tekst ujednolicony przez redakcję na dzień:
2008.12.12
•
2011.01.02
zmieniony przez
•
2012.05.03
zmieniony przez
Dz. U. z 2011 r. nr 233, poz. 1381
•
2014.01.21 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2014 r. poz. 101
•
2016.11.09 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
•
2018.01.19 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 155
•
2018.07.16 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
•
2019.08.05 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
•
2020.09.14 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
•
2021.10.04 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
•
2023.08.08 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
•
2024.10.23 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
• Pokaż wszystkie w jednym oknie

Art. 153. § 1. Sąd z urzędu zarządza odbycie całego posiedzenia lub jego części przy drzwiach zamkniętych, jeżeli publiczne rozpoznanie sprawy zagraża porządkowi publicznemu lub moralności albo gdy mogą być ujawnione okoliczności objęte tajemnicą państwową lub służbową.

§ 2. Sąd może zarządzić odbycie posiedzenia przy drzwiach zamkniętych również na wniosek strony, jeżeli podane przez nią przyczyny uzna za uzasadnione lub jeżeli roztrząsane być mają szczegóły życia rodzinnego. Postępowanie dotyczące tego wniosku odbywa się przy drzwiach zamkniętych. Postanowienie w tym przedmiocie sąd ogłasza publicznie.

Istniejące wersje czasowe art. 154
•
Tekst ujednolicony przez redakcję na dzień:
2008.12.12
•
2014.01.21 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2014 r. poz. 101
•
2016.11.09 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
•
2018.01.19 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 155
•
2018.07.16 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
•
2019.08.05 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
•
2020.09.14 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
•
2021.10.04 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
•
2023.08.08 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
•
2024.03.14
zmieniony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 1860
•
2024.10.23 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
• Pokaż wszystkie w jednym oknie

Art. 154. § 1. Podczas posiedzenia odbywającego się przy drzwiach zamkniętych mogą być obecni na sali: strony, interwenienci uboczni, ich przedstawiciele ustawowi i pełnomocnicy, prokurator oraz osoby zaufania po dwie z każdej strony.

§ 2. Ogłoszenie orzeczenia kończącego postępowanie w sprawie odbywa się publicznie.

Art. 155. § 1. Przewodniczący otwiera, prowadzi i zamyka posiedzenia, udziela głosu, zadaje pytania, upoważnia do zadawania pytań i ogłasza orzeczenia.

§ 2. Przewodniczący może odebrać głos, gdy przemawiający go nadużywa, jak również uchylić pytanie, jeżeli uzna je za niewłaściwe lub zbyteczne.

Art. 156. Sąd nawet na zgodny wniosek stron może odroczyć posiedzenie tylko z ważnej przyczyny.

Istniejące wersje czasowe art. 1561
•
2019.11.07
dodany przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1469
•
2020.09.14 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
•
2021.10.04 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
•
2023.07.01
zmieniony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 614
•
2023.08.08 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
•
2024.10.23 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
• Pokaż wszystkie w jednym oknie

Art. 1561

Istniejące wersje czasowe art. 1562
•
2019.11.07
dodany przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1469
•
2020.09.14 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
•
2021.10.04 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
•
2023.08.08 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
•
2024.10.23 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
• Pokaż wszystkie w jednym oknie

Art. 1562

Istniejące wersje czasowe art. 157
•
Tekst ujednolicony przez redakcję na dzień:
2008.12.12
•
2010.07.01
zmieniony przez
•
2014.01.21 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2014 r. poz. 101
•
2016.11.09 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
•
2018.01.19 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 155
•
2018.07.16 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
•
2019.08.05 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
•
2020.09.14 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
•
2021.10.04 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
•
2023.08.08 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
•
2024.10.23 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
• Pokaż wszystkie w jednym oknie

Art. 157. § 1. Z przebiegu posiedzenia jawnego protokolant sporządza protokół. Protokół sporządza się, utrwalając przebieg posiedzenia za pomocą urządzenia rejestrującego dźwięk albo obraz i dźwięk oraz pisemnie, pod kierunkiem przewodniczącego, zgodnie z art. 158 § 1.

§ 11. Jeżeli ze względów technicznych utrwalenie przebiegu posiedzenia za pomocą urządzenia rejestrującego dźwięk albo obraz i dźwięk nie jest możliwe, protokół jest sporządzany wyłącznie pisemnie, pod kierunkiem przewodniczącego, zgodnie z art. 158 § 2.

§ 2. Przy wydawaniu wyroków zaocznych wystarcza zaznaczenie w aktach, że pozwany nie stawił się na posiedzenie, nie żądał przeprowadzenia rozprawy w swej nieobecności i nie złożył żadnych wyjaśnień, oraz wzmianka co do ogłoszenia wyroku.

§ 3. Z posiedzenia niejawnego sporządza się notatkę urzędową, jeżeli nie wydano orzeczenia.

Istniejące wersje czasowe art. 158
•
Tekst ujednolicony przez redakcję na dzień:
2008.12.12
•
2010.07.01
zmieniony przez
•
2012.05.03
zmieniony przez
Dz. U. z 2011 r. nr 233, poz. 1381
•
2014.01.21 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2014 r. poz. 101
•
2014.10.27
zmieniony przez
Dz. U. z 2014 r. poz. 1296
•
2015.03.27
zmieniony przez
Dz. U. z 2014 r. poz. 1296
•
2016.09.08
zmieniony przez
Dz. U. z 2015 r. poz. 1311
•
2016.11.09 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
•
2018.01.19 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 155
•
2018.07.16 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
•
2019.08.05 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
•
2020.09.14 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
•
2021.10.04 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
•
2023.08.08 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
•
2024.10.23 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
• Pokaż wszystkie w jednym oknie

Art. 158. § 1. Protokół sporządzony pisemnie zawiera oznaczenie sądu, miejsca i daty posiedzenia, nazwiska sędziów, protokolanta, prokuratora, stron, interwenientów, jak również obecnych na posiedzeniu przedstawicieli ustawowych i pełnomocników oraz oznaczenie sprawy i wzmianki co do jawności. Ponadto protokół sporządzony pisemnie powinien zawierać wymienienie zarządzeń i orzeczeń wydanych na posiedzeniu oraz stwierdzenie, czy zostały ogłoszone, a także czynności stron wpływające na rozstrzygnięcie sądu (ugoda, zrzeczenie się roszczenia, uznanie powództwa, cofnięcie, zmiana, rozszerzenie lub ograniczenie żądania pozwu) oraz inne czynności stron, które według szczególnych przepisów ustawy powinny być wciągnięte, wpisane, przyjęte, złożone, zgłoszone lub wniesione do protokołu. Jeżeli sporządzenie odrębnej sentencji orzeczenia nie jest wymagane, wystarcza zamieszczenie w protokole treści samego rozstrzygnięcia.

§ 2. Jeżeli przebiegu posiedzenia nie utrwala się za pomocą urządzenia rejestrującego dźwięk albo obraz i dźwięk, protokół sporządzony pisemnie powinien, oprócz danych i okoliczności określonych w § 1, zawierać wnioski oraz twierdzenia stron, a także wyniki postępowania dowodowego oraz inne okoliczności istotne dla przebiegu posiedzenia; zamiast podania wniosków i twierdzeń można w protokole powołać się na pisma przygotowawcze.

§ 3. Protokół sporządzony za pomocą urządzenia rejestrującego dźwięk albo obraz i dźwięk protokolant podpisuje podpisem elektronicznym gwarantującym identyfikację osoby protokolanta oraz rozpoznawalność jakiejkolwiek późniejszej zmiany protokołu. Protokół sporządzony pisemnie podpisują przewodniczący i protokolant.

§ 4. Jeżeli jest to niezbędne dla zapewnienia prawidłowego orzekania w sprawie, prezes sądu na wniosek przewodniczącego może zarządzić sporządzenie transkrypcji odpowiedniej części protokołu sporządzonego za pomocą urządzenia rejestrującego dźwięk albo obraz i dźwięk. Transkrypcja stanowi załącznik do protokołu.

§ 5. Minister Sprawiedliwości określi, w drodze rozporządzenia, rodzaje urządzeń i środków technicznych służących do utrwalania dźwięku albo obrazu i dźwięku, sposób sporządzania zapisów dźwięku albo obrazu i dźwięku oraz sposób identyfikacji osób je sporządzających, jak również sposób udostępniania oraz przechowywania takich zapisów, mając na uwadze:

    1) konieczność właściwego zabezpieczenia zapisu dźwięku albo obrazu i dźwięku przed ich utratą, zniekształceniem, nieuprawnionym dostępem, usunięciem lub inną nieuprawnioną zmianą, a także rozpoznawalność dokonania uprawnionej zmiany lub usunięcia i identyfikacji osoby dokonującej tych czynności;

    2) minimalne wymagania dla systemów teleinformatycznych używanych do realizacji zadań publicznych, określone w odrębnych przepisach;

    3) konieczność zmiany formatu zapisu dźwięku albo obrazu i dźwięku lub przeniesienia na inny informatyczny nośnik danych w celu ponownego odtworzenia zapisu;

    4) konieczność zapewnienia możliwości zapoznania się z zapisem dźwięku albo obrazu i dźwięku oraz uzyskania z akt sprawy zapisu dźwięku.

Istniejące wersje czasowe art. 159
•
Tekst ujednolicony przez redakcję na dzień:
2008.12.12
•
2010.07.01
uchylony przez
•
2014.01.21 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2014 r. poz. 101
•
2016.11.09 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
•
2018.01.19 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 155
•
2018.07.16 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
•
2019.08.05 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
•
2020.09.14 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
•
2021.10.04 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
•
2023.08.08 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
•
2024.10.23 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
• Pokaż wszystkie w jednym oknie

Art. 159. (uchylony)

Istniejące wersje czasowe art. 160
•
Tekst ujednolicony przez redakcję na dzień:
2008.12.12
•
2010.07.01
zmieniony przez
•
2014.01.21 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2014 r. poz. 101
•
2016.11.09 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
•
2018.01.19 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 155
•
2018.07.16 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
•
2019.08.05 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
•
2020.09.14 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
•
2021.10.04 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
•
2023.08.08 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
•
2024.10.23 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
• Pokaż wszystkie w jednym oknie

Art. 160. § 1. Strony mogą żądać sprostowania lub uzupełnienia protokołu, nie później jednak jak na następnym posiedzeniu, a jeśli idzie o protokół rozprawy, po której zamknięciu nastąpiło wydanie wyroku - dopóki akta sprawy znajdują się w sądzie. Od zarządzenia przewodniczącego strony mogą odwołać się do sądu w terminie tygodniowym od doręczenia im zarządzenia.

§ 2. Zapis dźwięku albo obrazu i dźwięku nie podlega sprostowaniu.

Istniejące wersje czasowe art. 161
•
Tekst ujednolicony przez redakcję na dzień:
2008.12.12
•
2014.01.21 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2014 r. poz. 101
•
2016.11.09 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
•
2017.01.01
zmieniony przez
Dz. U. z 2016 r. poz. 2261
•
2018.01.19 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 155
•
2018.07.16 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
•
2019.08.05 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
•
2020.09.14 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
•
2021.10.04 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
•
2023.08.08 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
•
2024.10.23 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
• Pokaż wszystkie w jednym oknie

Art. 161. W toku posiedzenia wnioski, oświadczenia, uzupełnienia i sprostowania wniosków i oświadczeń można zamieścić w załączniku do protokołu. Jeżeli stronę zastępuje adwokat, radca prawny, rzecznik patentowy lub Prokuratoria Generalna Skarbu Państwa, przewodniczący może zażądać złożenia takiego załącznika w wyznaczonym terminie.

Istniejące wersje czasowe art. 162
•
Tekst ujednolicony przez redakcję na dzień:
2008.12.12
•
2014.01.21 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2014 r. poz. 101
•
2016.11.09 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
•
2018.01.19 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 155
•
2018.07.16 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
•
2019.08.05 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
•
2019.11.07
zmieniony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1469
•
2020.09.14 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
•
2021.10.04 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
•
2023.08.08 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
•
2024.10.23 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
• Pokaż wszystkie w jednym oknie

Art. 162. Strony mogą w toku posiedzenia, a jeżeli nie były obecne, na najbliższym posiedzeniu zwrócić uwagę sądu na uchybienia przepisom postępowania, wnosząc o wpisanie zastrzeżenia do protokołu. Stronie, która zastrzeżenia nie zgłosiła, nie przysługuje prawo powoływania się na takie uchybienia w dalszym toku postępowania, chyba że chodzi o przepisy postępowania, których naruszenie sąd powinien wziąć pod rozwagę z urzędu, albo że strona uprawdopodobni, iż nie zgłosiła zastrzeżeń bez swojej winy.

Istniejące wersje czasowe art. 1621
•
2016.09.08
dodany przez
Dz. U. z 2015 r. poz. 1311
•
2016.11.09 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
•
2018.01.19 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 155
•
2018.07.16 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
•
2019.08.05 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
•
2019.11.07
uchylony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1469
•
2020.09.14 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
•
2021.10.04 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
•
2023.08.08 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
•
2024.10.23 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
• Pokaż wszystkie w jednym oknie

Art. 1621

Istniejące wersje czasowe art. 163
•
Tekst ujednolicony przez redakcję na dzień:
2008.12.12
•
2010.04.19
zmieniony przez
•
2014.01.21 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2014 r. poz. 101
•
2016.04.15
zmieniony przez
Dz. U. z 2016 r. poz. 437
•
2016.11.09 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
•
2017.01.01
zmieniony przez
Dz. U. z 2016 r. poz. 2138
•
2018.01.19 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 155
•
2018.02.01
zmieniony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 138
•
2018.05.20
zmieniony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 730
•
2018.07.16 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
•
2019.08.05 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
•
2020.09.14 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
•
2021.10.04 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
•
2023.08.08 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
•
2024.10.23 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
• Pokaż wszystkie w jednym oknie

Art. 163. § 1. Jeżeli kodeks przewiduje grzywnę bez określenia jej wysokości, grzywnę wymierza się w kwocie do pięciu tysięcy złotych. Grzywny ściąga się w drodze egzekucji sądowej na rzecz Skarbu Państwa.

§ 2. Ilekroć kodeks dopuszcza zarządzenie przymusowego sprowadzenia lub aresztowania, stosuje się odpowiednio przepisy kodeksu postępowania karnego.

§ 3. O przymusowe sprowadzenie żołnierza w czynnej służbie wojskowej sąd zwraca się do dowódcy jednostki wojskowej, w której pełni on służbę, lub do Żandarmerii Wojskowej, a o przymusowe sprowadzenie funkcjonariusza Policji, Biura Ochrony Rządu, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego lub Straży Granicznej - do jego przełożonego.

§ 4. O ukaranie żołnierza w czynnej służbie wojskowej sąd występuje do dowódcy jednostki wojskowej, w której pełni on służbę, a o ukaranie funkcjonariusza Policji, Biura Ochrony Rządu, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego lub Straży Granicznej - do jego przełożonego.

Rozdział 4

Terminy

Art. 164. Bieg terminu wyznaczonego przez sąd lub przewodniczącego (termin sądowy) rozpoczyna się od ogłoszenia w tym przedmiocie postanowienia lub zarządzenia, a gdy kodeks przewiduje doręczenie z urzędu - od jego doręczenia.

Istniejące wersje czasowe art. 165
•
Tekst ujednolicony przez redakcję na dzień:
2008.12.12
•
2013.01.01
zmieniony przez
Dz. U. z 2012 r. poz. 1529
•
2013.08.17
zmieniony przez
Dz. U. z 2013 r. poz. 880
•
2014.01.21 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2014 r. poz. 101
•
2016.09.08
zmieniony przez
Dz. U. z 2015 r. poz. 1311
•
2016.11.09 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
•
2018.01.19 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 155
•
2018.07.16 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
•
2019.08.05 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
•
2020.09.14 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
•
2021.09.24
zmieniony przez
Dz. U. z 2021 r. poz. 1655
•
2021.10.04 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
•
2023.07.01
zmieniony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 614
•
2023.08.08 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
•
2024.10.23 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
• Pokaż wszystkie w jednym oknie

Art. 165. § 1. Terminy oblicza się według przepisów prawa cywilnego.

§ 2. Oddanie pisma procesowego w polskiej placówce pocztowej operatora publicznego jest równoznaczne z wniesieniem go do sądu.

§ 3. To samo dotyczy złożenia pisma przez żołnierza w dowództwie jednostki wojskowej albo przez osobę pozbawioną wolności w administracji zakładu karnego oraz przez członka załogi polskiego statku morskiego u kapitana statku.

Art. 166. Przewodniczący może z ważnej przyczyny przedłużyć lub skrócić termin sądowy na wniosek zgłoszony przed upływem terminu, nawet bez wysłuchania strony przeciwnej.

Rozdział 5

Uchybienie i przywrócenie terminu

Art. 167. Czynność procesowa podjęta przez stronę po upływie terminu jest bezskuteczna.

Istniejące wersje czasowe art. 168
•
Tekst ujednolicony przez redakcję na dzień:
2008.12.12
•
2010.04.19
zmieniony przez
•
2014.01.21 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2014 r. poz. 101
•
2016.11.09 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
•
2018.01.19 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 155
•
2018.07.16 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
•
2019.08.05 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
•
2020.09.14 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
•
2021.10.04 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
•
2023.08.08 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
•
2024.10.23 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
• Pokaż wszystkie w jednym oknie

Art. 168. § 1. Jeżeli strona nie dokonała w terminie czynności procesowej bez swojej winy, sąd na jej wniosek postanowi przywrócenie terminu.

§ 2. Przywrócenie nie jest dopuszczalne, jeżeli uchybienie terminu nie pociąga za sobą ujemnych dla strony skutków procesowych.

Istniejące wersje czasowe art. 169
•
Tekst ujednolicony przez redakcję na dzień:
2008.12.12
•
2010.04.19
zmieniony przez
•
2014.01.21 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2014 r. poz. 101
•
2016.11.09 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
•
2018.01.19 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 155
•
2018.07.16 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
•
2019.08.05 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
•
2019.08.21
zmieniony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1469
•
2020.09.14 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
•
2021.10.04 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
•
2023.08.08 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
•
2024.10.23 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
• Pokaż wszystkie w jednym oknie

Art. 169. § 1. Pismo z wnioskiem o przywrócenie terminu wnosi się do sądu, w którym czynność miała być dokonana, w ciągu tygodnia od czasu ustania przyczyny uchybienia terminu.

§ 2. W piśmie tym należy uprawdopodobnić okoliczności uzasadniające wniosek.

§ 3. Równocześnie z wnioskiem strona powinna dokonać czynności procesowej.

§ 4. Po upływie roku od uchybionego terminu, jego przywrócenie jest dopuszczalne tylko w wypadkach wyjątkowych.

§ 5. Postanowienie w przedmiocie wniosku o przywrócenie terminu może być wydane na posiedzeniu niejawnym.

Art. 170. Niedopuszczalne jest przywrócenie terminu do złożenia środka odwoławczego od wyroku orzekającego unieważnienie małżeństwa lub rozwód albo ustalającego nieistnienie małżeństwa, jeżeli choćby jedna ze stron zawarła po uprawomocnieniu się wyroku nowy związek małżeński.

Istniejące wersje czasowe art. 171
•
Tekst ujednolicony przez redakcję na dzień:
2008.12.12
•
2010.04.19
zmieniony przez
•
2014.01.21 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2014 r. poz. 101
•
2016.11.09 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
•
2018.01.19 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 155
•
2018.07.16 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
•
2019.08.05 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
•
2020.09.14 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
•
2021.10.04 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
•
2023.08.08 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
•
2024.10.23 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
• Pokaż wszystkie w jednym oknie

Art. 171. Spóźniony lub z mocy ustawy niedopuszczalny wniosek o przywrócenie terminu sąd odrzuca.

Istniejące wersje czasowe art. 172
•
Tekst ujednolicony przez redakcję na dzień:
2008.12.12
•
2014.01.21 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2014 r. poz. 101
•
2016.11.09 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
•
2018.01.19 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 155
•
2018.07.16 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
•
2019.08.05 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
•
2019.08.21
zmieniony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1469
•
2020.09.14 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
•
2021.10.04 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
•
2023.08.08 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
•
2024.10.23 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
• Pokaż wszystkie w jednym oknie

Art. 172. Zgłoszenie wniosku o przywrócenie terminu nie wstrzymuje postępowania w sprawie ani wykonania orzeczenia. Sąd może jednak, stosownie do okoliczności, wstrzymać postępowanie lub wykonanie orzeczenia. Postanowienie może być wydane na posiedzeniu niejawnym. W razie uwzględnienia wniosku sąd może natychmiast przystąpić do rozpoznania sprawy.

Rozdział 6

Zawieszenie postępowania

Art. 173. Postępowanie ulega zawieszeniu z mocy prawa w razie zaprzestania czynności przez sąd wskutek siły wyższej.

Istniejące wersje czasowe art. 174
•
Tekst ujednolicony przez redakcję na dzień:
2008.12.12
•
2012.05.03
zmieniony przez
Dz. U. z 2011 r. nr 233, poz. 1381
•
2014.01.21 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2014 r. poz. 101
•
2016.01.01
zmieniony przez
Dz. U. z 2015 r. poz. 978
•
2016.11.09 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
•
2018.01.19 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 155
•
2018.03.15
zmieniony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 398
•
2018.07.16 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
•
2018.11.25
zmieniony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 1629
•
2019.08.05 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
•
2020.09.14 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
•
2021.10.04 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
•
2023.08.08 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
•
2024.10.23 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
• Pokaż wszystkie w jednym oknie

Art. 174. § 1. Sąd zawiesza postępowanie z urzędu:

    1) w razie śmierci strony lub jej przedstawiciela ustawowego, utraty przez nich zdolności procesowej, utraty przez stronę zdolności sądowej lub utraty przez przedstawiciela ustawowego charakteru takiego przedstawiciela;

    2) jeżeli w składzie organów jednostki organizacyjnej będącej stroną zachodzą braki uniemożliwiające jej działanie;

    3) jeżeli strona lub jej przedstawiciel ustawowy znajduje się w miejscowości pozbawionej wskutek nadzwyczajnych wydarzeń komunikacji z siedzibą sądu;

    4) jeżeli postępowanie dotyczy masy upadłości i ogłoszono upadłość z możliwością zawarcia układu, a strona pozbawiona została prawa zarządu masą upadłości, albo ogłoszono upadłość obejmującą likwidację majątku powoda.

§ 2. W wypadkach wymienionych w § 1 pkt 1 i 4 zawieszenie ma skutek od chwili zdarzeń, które je spowodowały. Zawieszając postępowanie, sąd z urzędu uchyla orzeczenia wydane po nastąpieniu tych zdarzeń, chyba że nastąpiły one po zamknięciu rozprawy.

§ 3. W wypadku, o którym mowa w § 1 pkt 4, sąd zawiadamia syndyka albo zarządcę o trwającym postępowaniu, wyznaczając mu odpowiedni termin do wstąpienia do tego postępowania. Brak oświadczenia syndyka albo zarządcy w wyznaczonym terminie uznaje się za odmowę wstąpienia do postępowania.

Art. 175. W razie śmierci pełnomocnika procesowego postępowanie może toczyć się dalej dopiero po wezwaniu strony nie stawającej. Wezwanie doręcza się stronie w miejscu jej rzeczywistego zamieszkania, zawiadamiając ją równocześnie o śmierci pełnomocnika procesowego. W wypadku tym nie stosuje się art. 136 § 2.

Art. 1751. Jeżeli zastępstwo stron przez adwokatów lub radców prawnych jest obowiązkowe, w razie śmierci adwokata lub radcy prawnego, skreślenia z listy adwokatów lub radców prawnych, utraty możliwości wykonywania zawodu albo utraty zdolności procesowej, sąd zawiesza postępowanie z urzędu, wyznaczając odpowiedni termin do wskazania innego adwokata lub radcy prawnego, i po upływie tego terminu podejmuje postępowanie. Przepis art. 175 stosuje się odpowiednio.

Istniejące wersje czasowe art. 176
•
Tekst ujednolicony przez redakcję na dzień:
2008.12.12
•
2014.01.21 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2014 r. poz. 101
•
2016.10.09
zmieniony przez
Dz. U. z 2016 r. poz. 996
•
2016.11.09 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
•
2018.01.19 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 155
•
2018.07.16 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
•
2019.08.05 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
•
2020.09.14 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
•
2021.10.04 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
•
2023.08.08 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
•
2024.10.23 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
• Pokaż wszystkie w jednym oknie

Art. 176. Sąd zawiesi postępowanie na wniosek spadkobiercy, jeżeli powód dochodzi przeciwko niemu wykonania obowiązku, należącego do długów spadkowych, a spadkobierca nie złożył jeszcze oświadczenia o przyjęciu spadku i termin do złożenia takiego oświadczenia jeszcze nie upłynął.

Istniejące wersje czasowe art. 177
•
Tekst ujednolicony przez redakcję na dzień:
2008.12.12
•
2013.07.07
zmieniony przez
Dz. U. z 2013 r. poz. 654
•
2014.01.21 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2014 r. poz. 101
•
2016.09.08
zmieniony przez
Dz. U. z 2015 r. poz. 1311
•
2016.11.09 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
•
2018.01.19 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 155
•
2018.07.16 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
•
2019.08.05 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
•
2020.09.14 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
•
2021.10.04 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
•
2023.08.08 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
•
2024.10.23 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
• Pokaż wszystkie w jednym oknie

Art. 177. § 1. Sąd może zawiesić postępowanie z urzędu:

    1) jeżeli rozstrzygnięcie sprawy zależy od wyniku innego toczącego się postępowania cywilnego;

    2) jeżeli osoba trzecia wystąpiła przeciwko obu stronom z interwencją główną;

    3) jeżeli rozstrzygnięcie sprawy zależy od uprzedniej decyzji organu administracji publicznej,

    4) jeżeli ujawni się czyn, którego ustalenie w drodze karnej lub dyscyplinarnej mogłoby wywrzeć wpływ na rozstrzygnięcie sprawy cywilnej;

    5) w razie niestawiennictwa obu stron na rozprawie, jeżeli ustawa nie stanowi inaczej, oraz w razie niestawiennictwa powoda, gdy powód nie żądał rozpoznania sprawy w jego nieobecności, a pozwany nie zgłosił wniosku o rozpoznanie sprawy;

    6) jeżeli na skutek braku lub wskazania złego adresu powoda albo niewskazania przez powoda w wyznaczonym terminie adresu pozwanego lub niewykonania przez powoda innych zarządzeń nie można nadać sprawie dalszego biegu.

§ 2. Jeżeli postępowanie karne, dyscyplinarne lub administracyjne nie jest jeszcze rozpoczęte, a jego rozpoczęcie zależy od wniosku strony, sąd wyznaczy termin do wszczęcia postępowania, w innych wypadkach może zwrócić się do właściwego organu.

Art. 178. Sąd może również zawiesić postępowanie na zgodny wniosek stron.

Istniejące wersje czasowe art. 1781
•
2019.08.21
dodany przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1469
•
2020.09.14 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
•
2021.10.04 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
•
2023.08.08 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
•
2024.10.23 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
• Pokaż wszystkie w jednym oknie

Art. 1781

Art. 179. § 1. W wypadku zawieszenia postępowania na zgodny wniosek stron albo wskutek ich niestawiennictwa lub niemożności nadania sprawie dalszego biegu, zawieszenie wstrzymuje tylko bieg terminów sądowych, które biegną dalej dopiero z chwilą podjęcia postępowania.

§ 2. We wszystkich innych wypadkach zawieszenia żadne terminy nie biegną i zaczynają biec dopiero od początku z chwilą podjęcia postępowania. Terminy sądowe należy w miarę potrzeby wyznaczać na nowo.

§ 3. Podczas zawieszenia sąd nie podejmuje żadnych czynności z wyjątkiem tych, które mają na celu podjęcie postępowania albo zabezpieczenie powództwa lub dowodu. Czynności podejmowane przez strony, a nie dotyczące tych przedmiotów, wywołują skutki dopiero z chwilą podjęcia postępowania.

Istniejące wersje czasowe art. 180
•
Tekst ujednolicony przez redakcję na dzień:
2008.12.12
•
2012.05.03
zmieniony przez
Dz. U. z 2011 r. nr 233, poz. 1381
•
2014.01.21 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2014 r. poz. 101
•
2016.01.01
zmieniony przez
Dz. U. z 2015 r. poz. 978
•
2016.11.09 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
•
2018.01.19 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 155
•
2018.03.15
zmieniony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 398
•
2018.07.16 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
•
2018.11.25
zmieniony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 1629
•
2019.08.05 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
•
2020.09.14 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
•
2021.10.04 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
•
2023.08.08 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
•
2024.10.23 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
• Pokaż wszystkie w jednym oknie

Art. 180. § 1. Sąd postanowi podjąć postępowanie z urzędu, gdy ustanie przyczyna zawieszenia, w szczególności:

    1) w razie śmierci strony - z chwilą zgłoszenia się lub wskazania następców prawnych zmarłego albo z chwilą ustanowienia we właściwej drodze kuratora spadku;

    2) w razie utraty zdolności sądowej - z chwilą ustalenia ogólnego następcy prawnego;

    3) w razie braku przedstawiciela ustawowego - z chwilą jego ustanowienia;

    4) gdy rozstrzygnięcie sprawy zależy od wyniku innego postępowania - z chwilą uprawomocnienia się orzeczenia kończącego to postępowanie; sąd może jednak i przedtem, stosownie do okoliczności, podjąć dalsze postępowanie;

    5) jeżeli postępowanie dotyczy masy upadłości i ogłoszenia upadłości z możliwością zawarcia układu, a strona pozbawiona została prawa zarządu masą upadłości, albo ogłoszono upadłość obejmującą likwidację majątku powoda - z chwilą złożenia przez syndyka lub zarządcę oświadczenia w przedmiocie wstąpienia do postępowania. W razie odmowy wstąpienia przez nich do postępowania, sprawa toczy się z udziałem upadłego.

§ 2. Jeżeli w ciągu roku od dnia postanowienia o  zawieszeniu postępowania nie zgłoszą się lub nie zostaną wskazani następcy prawni zmarłej strony, sąd może z urzędu zwrócić się do sądu spadku o  ustanowienie kuratora spadku, chyba że kurator taki już wcześniej został ustanowiony.

Istniejące wersje czasowe art. 181
•
Tekst ujednolicony przez redakcję na dzień:
2008.12.12
•
2014.01.21 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2014 r. poz. 101
•
2016.10.09
zmieniony przez
Dz. U. z 2016 r. poz. 996
•
2016.11.09 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
•
2018.01.19 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 155
•
2018.07.16 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
•
2019.08.05 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
•
2020.09.14 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
•
2021.10.04 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
•
2023.07.01
zmieniony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 614
•
2023.08.08 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
•
2024.10.23 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
• Pokaż wszystkie w jednym oknie

Art. 181. Sąd postanowi podjąć postępowanie na wniosek którejkolwiek ze stron:

    1) gdy postępowanie zostało zawieszone na wniosek spadkobiercy - po złożeniu oświadczenia o przyjęciu lub odrzuceniu spadku albo po upływie terminu do złożenia takiego oświadczenia;

    2) w wypadku zawieszenia na wniosek obu stron albo wskutek niestawiennictwa - nie wcześniej niż po upływie trzech miesięcy od zawieszenia, jeżeli strony we wniosku o zawieszenie nie oznaczyły dłuższego terminu.

Istniejące wersje czasowe art. 1811
•
2018.11.25
dodany przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 1629
•
2019.08.05 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
•
2020.09.14 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
•
2021.10.04 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
•
2023.08.08 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
•
2024.10.23 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
• Pokaż wszystkie w jednym oknie

Art. 1811

Istniejące wersje czasowe art. 182
•
Tekst ujednolicony przez redakcję na dzień:
2008.12.12
•
2014.01.21 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2014 r. poz. 101
•
2016.11.09 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
•
2018.01.19 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 155
•
2018.07.16 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
•
2019.08.05 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
•
2019.08.21
zmieniony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1469
•
2020.09.14 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
•
2021.10.04 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
•
2023.08.08 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
•
2024.10.23 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
• Pokaż wszystkie w jednym oknie

Art. 182. § 1. Sąd umarza postępowanie zawieszone na zgodny wniosek stron lub na wniosek spadkobiercy, jak również z przyczyn wskazanych w art. 177 § 1 pkt 5 i 6, jeżeli wniosek o podjęcie postępowania nie został zgłoszony w ciągu roku od daty postanowienia o zawieszeniu. Ponadto sąd umorzy postępowanie w razie stwierdzenia braku następcy prawnego strony, która utraciła zdolność sądową, a w każdym razie po upływie roku od daty postanowienia o zawieszeniu z tej przyczyny. Sąd także umorzy postępowanie w razie śmierci strony po upływie lat pięciu od daty postanowienia o zawieszeniu postępowania z tej przyczyny.

§ 2. Umorzenie postępowania zawieszonego w pierwszej instancji nie pozbawia powoda prawa ponownego wytoczenia powództwa, jednakże poprzedni pozew nie wywołuje żadnych skutków, jakie ustawa wiąże z wytoczeniem powództwa.

§ 3. Umorzenie zawieszonego postępowania przez sąd wyższej instancji powoduje uprawomocnienie się zaskarżonego orzeczenia, z wyjątkiem spraw o unieważnienie małżeństwa lub o rozwód oraz o ustalenie nieistnienia małżeństwa, w których postępowanie umarza się wówczas w całości.

§ 4. Z umorzeniem postępowania umarzają się nawzajem także koszty stron w danej instancji.

Istniejące wersje czasowe art. 1821
•
Tekst ujednolicony przez redakcję na dzień:
2008.12.12
•
2012.05.03
uchylony przez
Dz. U. z 2011 r. nr 233, poz. 1381
•
2014.01.21 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2014 r. poz. 101
•
2016.11.09 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
•
2018.01.19 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 155
•
2018.07.16 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
•
2019.08.05 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
•
2020.09.14 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
•
2021.10.04 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
•
2023.08.08 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
•
2024.10.23 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
• Pokaż wszystkie w jednym oknie

Art. 1821. § 1. Jeżeli ogłoszono upadłość obejmującą likwidację majątku pozwanego, a postępowanie dotyczy masy upadłości, sąd wydaje postanowienie o umorzeniu postępowania. Postanowienie może zapaść na posiedzeniu niejawnym. Przepisu art. 108 § 1 nie stosuje się.

§ 2. W przypadku ponownego wytoczenia powództwa w terminie trzech miesięcy po prawomocnej odmowie uznania wierzytelności, uchyleniu, prawomocnym zakończeniu albo umorzeniu postępowania upadłościowego, zachowane zostają skutki, jakie ustawa wiąże z poprzednio wytoczonym powództwem. Postępowanie dowodowe nie wymaga powtórzenia.

§ 3. Przepis § 2 stosuje się odpowiednio w przypadku zmiany postanowienia o ogłoszeniu upadłości obejmującej likwidację majątku pozwanego na postanowienie o ogłoszeniu upadłości z możliwością zawarcia układu.

Istniejące wersje czasowe art. 183
•
Tekst ujednolicony przez redakcję na dzień:
2008.12.12
•
2014.01.21 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2014 r. poz. 101
•
2016.11.09 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
•
2018.01.19 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 155
•
2018.07.16 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
•
2019.08.05 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
•
2019.08.21
uchylony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1469
•
2020.09.14 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
•
2021.10.04 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
•
2023.08.08 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
•
2024.10.23 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
• Pokaż wszystkie w jednym oknie

Art. 183. Postanowienie w przedmiocie zawieszenia, podjęcia i umorzenia postępowania może zapaść na posiedzeniu niejawnym.

Dział II

Postępowanie przed sądami pierwszej instancji

Rozdział 1

Mediacja i postępowanie pojednawcze

Oddział 1

Mediacja

Art. 1831. § 1. Mediacja jest dobrowolna.

§ 2. Mediację prowadzi się na podstawie umowy o mediację albo postanowienia sądu kierującego strony do mediacji. Umowa może być zawarta także przez wyrażenie przez stronę zgody na mediację, gdy druga strona złożyła wniosek, o którym mowa w art. 1836 § 1.

§ 3. W umowie o mediację strony określają w szczególności przedmiot mediacji, osobę mediatora albo sposób wyboru mediatora.

§ 4. Mediację prowadzi się przed wszczęciem postępowania, a za zgodą stron także w toku sprawy.

Istniejące wersje czasowe art. 1832
•
Tekst ujednolicony przez redakcję na dzień:
2008.12.12
•
2012.05.03
zmieniony przez
Dz. U. z 2011 r. nr 233, poz. 1381
•
2014.01.21 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2014 r. poz. 101
•
2016.01.01
zmieniony przez
Dz. U. z 2015 r. poz. 1595
•
2016.11.09 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
•
2018.01.19 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 155
•
2018.07.16 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
•
2019.08.05 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
•
2020.09.14 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
•
2021.10.04 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
•
2023.08.08 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
•
2024.10.23 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
• Pokaż wszystkie w jednym oknie

Art. 1832. § 1. Mediatorem może być osoba fizyczna mająca pełną zdolność do czynności prawnych, korzystająca w pełni z praw publicznych.

§ 2. Mediatorem nie może być sędzia. Nie dotyczy to sędziów w stanie spoczynku.

§ 3. Organizacje społeczne i zawodowe mogą prowadzić listy stałych mediatorów oraz tworzyć ośrodki mediacyjne. Wpis na listę wymaga wyrażonej na piśmie zgody mediatora. Informację o listach stałych mediatorów oraz o ośrodkach mediacyjnych przekazuje się prezesowi sądu okręgowego.

§ 4. Stały mediator może odmówić prowadzenia mediacji tylko z ważnych powodów, o których jest obowiązany niezwłocznie powiadomić strony, a jeżeli strony do mediacji skierował sąd - również sąd.

Istniejące wersje czasowe art. 1833
•
Tekst ujednolicony przez redakcję na dzień:
2008.12.12
•
2014.01.21 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2014 r. poz. 101
•
2016.01.01
zmieniony przez
Dz. U. z 2015 r. poz. 1595
•
2016.11.09 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
•
2018.01.19 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 155
•
2018.07.16 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
•
2019.08.05 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
•
2020.09.14 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
•
2021.10.04 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
•
2023.08.08 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
•
2024.10.23 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
• Pokaż wszystkie w jednym oknie

Art. 1833. Mediator powinien zachować bezstronność przy prowadzeniu mediacji.

Istniejące wersje czasowe art. 1833a
•
2016.01.01
dodany przez
Dz. U. z 2015 r. poz. 1595
•
2016.11.09 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
•
2018.01.19 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 155
•
2018.07.16 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
•
2019.08.05 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
•
2020.09.14 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
•
2021.10.04 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
•
2023.08.08 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
•
2024.10.23 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
• Pokaż wszystkie w jednym oknie

Art. 1833a

Istniejące wersje czasowe art. 1834
•
Tekst ujednolicony przez redakcję na dzień:
2008.12.12
•
2014.01.21 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2014 r. poz. 101
•
2016.01.01
zmieniony przez
Dz. U. z 2015 r. poz. 1595
•
2016.11.09 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
•
2018.01.19 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 155
•
2018.07.16 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
•
2019.08.05 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
•
2020.09.14 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
•
2021.10.04 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
•
2023.08.08 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
•
2024.10.23 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
• Pokaż wszystkie w jednym oknie

Art. 1834. § 1. Postępowanie mediacyjne nie jest jawne.

§ 2. Mediator jest obowiązany zachować w tajemnicy fakty, o których dowiedział się w związku z prowadzeniem mediacji, chyba że strony zwolnią go z tego obowiązku.

§ 3. Bezskuteczne jest powoływanie się w toku postępowania przed sądem lub sądem polubownym na propozycje ugodowe, propozycje wzajemnych ustępstw lub inne oświadczenia składane w postępowaniu mediacyjnym.

Istniejące wersje czasowe art. 1835
•
Tekst ujednolicony przez redakcję na dzień:
2008.12.12
•
2014.01.21 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2014 r. poz. 101
•
2016.11.09 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
•
2018.01.19 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 155
•
2018.07.16 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
•
2019.08.05 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
•
2019.08.21
zmieniony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1469
•
2020.09.14 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
•
2021.10.04 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
•
2023.07.01
zmieniony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 614
•
2023.08.08 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
•
2024.10.23 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
• Pokaż wszystkie w jednym oknie

Art. 1835. Mediator ma prawo do wynagrodzenia i zwrotu wydatków związanych z przeprowadzeniem mediacji, chyba że wyraził zgodę na prowadzenie mediacji bez wynagrodzenia. Wynagrodzenie i zwrot wydatków obciążają strony.

Istniejące wersje czasowe art. 1836
•
Tekst ujednolicony przez redakcję na dzień:
2008.12.12
•
2014.01.21 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2014 r. poz. 101
•
2016.01.01
zmieniony przez
Dz. U. z 2015 r. poz. 1595
•
2016.11.09 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
•
2018.01.19 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 155
•
2018.07.16 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
•
2019.08.05 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
•
2020.09.14 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
•
2021.10.04 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
•
2022.06.30
zmieniony przez
Dz. U. z 2021 r. poz. 2459
•
2023.08.08 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
•
2024.10.23 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
• Pokaż wszystkie w jednym oknie

Art. 1836. § 1. Wszczęcie mediacji przez stronę następuje z chwilą doręczenia mediatorowi wniosku o przeprowadzenie mediacji, z dołączonym dowodem doręczenia jego odpisu drugiej stronie.

§ 2. Mimo doręczenia wniosku, o którym mowa w § 1, mediacja nie zostaje wszczęta, jeżeli:

    1) stały mediator, w terminie tygodnia od dnia doręczenia mu wniosku o przeprowadzenie mediacji, odmówił przeprowadzenia mediacji,

    2) strony zawarły umowę o mediację, w której wskazano jako mediatora osobę niebędącą stałym mediatorem, a osoba ta, w terminie tygodnia od dnia doręczenia jej wniosku o przeprowadzenie mediacji, odmówiła przeprowadzenia mediacji,

    3) strony zawarły umowę o mediację bez wskazania mediatora i osoba, do której strona zwróciła się o przeprowadzenie mediacji, w terminie tygodnia od dnia doręczenia jej wniosku o przeprowadzenie mediacji, nie wyraziła zgody na przeprowadzenie mediacji albo druga strona w terminie tygodnia nie wyraziła zgody na osobę mediatora,

    4) strony nie zawarły umowy o mediację, a druga strona nie wyraziła zgody na mediację.

Art. 1837. Wniosek o przeprowadzenie mediacji zawiera oznaczenie stron, dokładnie określone żądanie, przytoczenie okoliczności uzasadniających żądanie, podpis strony oraz wymienienie załączników. Jeżeli strony zawarły umowę o mediację na piśmie, do wniosku dołącza się odpis tej umowy.

Istniejące wersje czasowe art. 1838
•
Tekst ujednolicony przez redakcję na dzień:
2008.12.12
•
2010.04.19
zmieniony przez
•
2014.01.21 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2014 r. poz. 101
•
2016.01.01
zmieniony przez
Dz. U. z 2015 r. poz. 1595
•
2016.11.09 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
•
2018.01.19 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 155
•
2018.07.16 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
•
2019.08.05 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
•
2019.08.21
zmieniony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1469
•
2020.09.14 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
•
2021.10.04 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
•
2023.08.08 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
•
2024.10.23 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
• Pokaż wszystkie w jednym oknie

Art. 1838. § 1. Sąd aż do zamknięcia pierwszego posiedzenia wyznaczonego na rozprawę może skierować strony do mediacji. Po zamknięciu tego posiedzenia sąd może skierować strony do mediacji tylko na zgodny wniosek stron.

§ 2. Sąd może skierować strony do mediacji tylko raz w toku postępowania.

§ 3. Postanowienie może być wydane na posiedzeniu niejawnym. Mediacji nie prowadzi się, jeżeli strona w terminie tygodnia od dnia ogłoszenia lub doręczenia jej postanowienia o skierowaniu do mediacji nie wyraziła zgody na mediację.

§ 4. Przepisu § 1 nie stosuje się w sprawach rozpoznawanych w postępowaniu nakazowym i upominawczym.

Istniejące wersje czasowe art. 1839
•
Tekst ujednolicony przez redakcję na dzień:
2008.12.12
•
2014.01.21 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2014 r. poz. 101
•
2016.01.01
zmieniony przez
Dz. U. z 2015 r. poz. 1595
•
2016.11.09 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
•
2018.01.19 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 155
•
2018.07.16 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
•
2019.08.05 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
•
2020.09.14 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
•
2021.10.04 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
•
2023.08.08 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
•
2024.10.23 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
• Pokaż wszystkie w jednym oknie

Art. 1839. Kierując strony do mediacji, sąd wyznacza mediatora; jednakże strony mogą wybrać innego mediatora. Na zgodny wniosek stron sąd może upoważnić mediatora do zapoznania się z aktami sprawy.

Istniejące wersje czasowe art. 18310
•
Tekst ujednolicony przez redakcję na dzień:
2008.12.12
•
2014.01.21 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2014 r. poz. 101
•
2016.01.01
zmieniony przez
Dz. U. z 2015 r. poz. 1595
•
2016.11.09 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
•
2018.01.19 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 155
•
2018.07.16 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
•
2019.08.05 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
•
2020.09.14 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
•
2021.10.04 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
•
2023.08.08 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
•
2024.10.23 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
• Pokaż wszystkie w jednym oknie

Art. 18310. § 1. Kierując strony do mediacji, sąd wyznacza czas jej trwania na okres do miesiąca, chyba że strony zgodnie wniosły o wyznaczenie dłuższego terminu na przeprowadzenie mediacji. W trakcie mediacji termin na jej przeprowadzenie może być przedłużony na zgodny wniosek stron.

§ 2. Przewodniczący wyznacza rozprawę po upływie terminu, o którym mowa w § 1, a przed jego upływem, jeżeli choć jedna ze stron oświadczy, że nie wyraża zgody na mediację.

Istniejące wersje czasowe art. 18311
•
Tekst ujednolicony przez redakcję na dzień:
2008.12.12
•
2014.01.21 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2014 r. poz. 101
•
2016.11.09 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
•
2018.01.19 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 155
•
2018.07.16 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
•
2019.08.05 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
•
2020.09.14 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
•
2021.10.04 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
•
2023.08.08 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
•
2024.03.14
zmieniony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 1860
•
2024.10.23 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
• Pokaż wszystkie w jednym oknie

Art. 18311. Mediator niezwłocznie ustala termin i miejsce posiedzenia mediacyjnego. Wyznaczenie posiedzenia mediacyjnego nie jest wymagane, jeżeli strony zgodzą się na przeprowadzenie mediacji bez posiedzenia mediacyjnego.

Istniejące wersje czasowe art. 18312
•
Tekst ujednolicony przez redakcję na dzień:
2008.12.12
•
2011.11.17
zmieniony przez
Dz. U. z 2011 r. nr 233, poz. 1381
•
2014.01.21 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2014 r. poz. 101
•
2016.11.09 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
•
2018.01.19 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 155
•
2018.07.16 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
•
2019.08.05 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
•
2020.09.14 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
•
2021.10.04 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
•
2023.08.08 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
•
2024.10.23 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
• Pokaż wszystkie w jednym oknie

Art. 18312. § 1. Z przebiegu mediacji sporządza się protokół, w którym oznacza się miejsce i czas przeprowadzenia mediacji, a także imię, nazwisko (nazwę) i adresy stron, imię i nazwisko oraz adres mediatora, a ponadto wynik mediacji. Protokół podpisuje mediator.

§ 2. Jeżeli strony zawarły ugodę przed mediatorem, ugodę zamieszcza się w protokole albo załącza się do niego. Strony podpisują ugodę. Niemożność podpisania ugody mediator stwierdza w protokole.

§ 3. Mediator doręcza stronom odpis protokołu.

Istniejące wersje czasowe art. 18313
•
Tekst ujednolicony przez redakcję na dzień:
2008.12.12
•
2014.01.21 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2014 r. poz. 101
•
2016.01.01
zmieniony przez
Dz. U. z 2015 r. poz. 1595
•
2016.11.09 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
•
2018.01.19 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 155
•
2018.07.16 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
•
2019.08.05 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
•
2020.09.14 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
•
2021.10.04 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
•
2023.07.01
zmieniony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 614
•
2023.08.08 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
•
2024.10.23 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
• Pokaż wszystkie w jednym oknie

Art. 18313. § 1. Po zawarciu ugody mediator niezwłocznie składa protokół w sądzie, który byłby właściwy do rozpoznania sprawy według właściwości ogólnej lub wyłącznej.

§ 2. W razie skierowania przez sąd sprawy do mediacji mediator składa protokół w sądzie rozpoznającym sprawę.

Istniejące wersje czasowe art. 18314
•
Tekst ujednolicony przez redakcję na dzień:
2008.12.12
•
2014.01.21 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2014 r. poz. 101
•
2016.11.09 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
•
2018.01.19 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 155
•
2018.07.16 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
•
2019.08.05 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
•
2019.08.21
zmieniony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1469
•
2020.09.14 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
•
2021.10.04 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
•
2023.07.01
zmieniony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 614
•
2023.08.08 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
•
2024.10.23 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
• Pokaż wszystkie w jednym oknie

Art. 18314. § 1. Jeżeli zawarto ugodę przed mediatorem, sąd, o którym mowa w art. 18313, na wniosek strony niezwłocznie przeprowadza postępowanie co do zatwierdzenia ugody zawartej przed mediatorem.

§ 2. Jeżeli ugoda podlega wykonaniu w drodze egzekucji, sąd zatwierdza ją przez nadanie jej klauzuli wykonalności; w przeciwnym przypadku sąd zatwierdza ugodę postanowieniem na posiedzeniu niejawnym.

§ 3. Sąd odmawia nadania klauzuli wykonalności albo zatwierdzenia ugody zawartej przed mediatorem, w całości lub części, jeżeli ugoda jest sprzeczna z prawem lub zasadami współżycia społecznego albo zmierza do obejścia prawa, a także gdy jest niezrozumiała lub zawiera sprzeczności.

Istniejące wersje czasowe art. 18315
•
Tekst ujednolicony przez redakcję na dzień:
2008.12.12
•
2012.05.03
zmieniony przez
Dz. U. z 2011 r. nr 233, poz. 1381
•
2014.01.21 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2014 r. poz. 101
•
2016.11.09 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
•
2018.01.19 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 155
•
2018.07.16 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
•
2019.08.05 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
•
2020.09.14 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
•
2021.10.04 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
•
2023.08.08 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
•
2024.10.23 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
• Pokaż wszystkie w jednym oknie

Art. 18315. § 1. Ugoda zawarta przed mediatorem ma po jej zatwierdzeniu przez sąd moc prawną ugody zawartej przed sądem.

§ 2. Przepis § 1 nie uchybia przepisom o szczególnej formie czynności prawnej.

Oddział 2

Postępowanie pojednawcze

Art. 184. Sprawy cywilne, których charakter na to zezwala, mogą być uregulowane drogą ugody zawartej przed wniesieniem pozwu. Sąd uzna ugodę za niedopuszczalną, jeżeli jej treść jest niezgodna z prawem lub zasadami współżycia społecznego albo zmierza do obejścia prawa.

Istniejące wersje czasowe art. 185
•
Tekst ujednolicony przez redakcję na dzień:
2008.12.12
•
2014.01.21 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2014 r. poz. 101
•
2014.10.27
zmieniony przez
Dz. U. z 2014 r. poz. 1296
•
2016.11.09 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
•
2018.01.19 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 155
•
2018.07.16 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
•
2019.08.05 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
•
2019.11.07
zmieniony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1469
•
2020.09.14 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
•
2021.10.04 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
•
2023.08.08 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
•
2024.10.23 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
• Pokaż wszystkie w jednym oknie

Art. 185. § 1. O zawezwanie do próby ugodowej - bez względu na właściwość rzeczową - można zwrócić się do sądu rejonowego ogólnie właściwego dla przeciwnika. W wezwaniu należy oznaczyć zwięźle sprawę.

§ 2. Postępowanie pojednawcze przeprowadza sąd w składzie jednego sędziego.

§ 3. Z posiedzenia spisuje się protokół, a jeżeli doszło do ugody, osnowę jej wciąga się do protokołu. Strony podpisują ugodę; niemożność podpisania ugody sąd stwierdza w protokole.

Istniejące wersje czasowe art. 186
•
Tekst ujednolicony przez redakcję na dzień:
2008.12.12
•
2014.01.21 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2014 r. poz. 101
•
2016.11.09 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
•
2018.01.19 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 155
•
2018.07.16 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
•
2019.08.05 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
•
2019.11.07
zmieniony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1469
•
2020.09.14 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
•
2021.10.04 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
•
2023.08.08 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
•
2024.10.23 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
• Pokaż wszystkie w jednym oknie

Art. 186. § 1. Jeżeli wzywający nie stawi się na posiedzenie, sąd na żądanie przeciwnika włoży na niego obowiązek zwrotu kosztów wywołanych próbą ugodową.

§ 2. Jeżeli przeciwnik bez usprawiedliwienia nie stawi się na posiedzenie, sąd na żądanie wzywającego, który wniósł następnie w tej sprawie pozew, uwzględni koszty wywołane próbą ugodową w orzeczeniu kończącym postępowanie w sprawie.

Rozdział 2

Pozew

Istniejące wersje czasowe art. 1861
•
2019.11.07
dodany przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1469
•
2020.09.14 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
•
2021.10.04 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
•
2023.08.08 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
•
2024.10.23 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
• Pokaż wszystkie w jednym oknie

Art. 1861

Istniejące wersje czasowe art. 187
•
Tekst ujednolicony przez redakcję na dzień:
2008.12.12
•
2014.01.21 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2014 r. poz. 101
•
2016.01.01
zmieniony przez
Dz. U. z 2015 r. poz. 1595
•
2016.11.09 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
•
2018.01.19 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 155
•
2018.07.09
zmieniony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 1104
•
2018.07.16 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
•
2019.08.05 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
•
2019.11.07
zmieniony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1469
•
2020.09.14 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
•
2021.10.04 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
•
2023.08.08 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
•
2024.10.23 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
• Pokaż wszystkie w jednym oknie

Art. 187. § 1. Pozew powinien czynić zadość warunkom pisma procesowego, a nadto zawierać:

    1) dokładnie określone żądanie, a w sprawach o prawa majątkowe także oznaczenie wartości przedmiotu sporu, chyba że przedmiotem sprawy jest oznaczona kwota pieniężna;

    2) przytoczenie okoliczności faktycznych uzasadniających żądanie, a w miarę potrzeby uzasadniających również właściwość sądu.

§ 2. Pozew może zawierać wnioski o zabezpieczenie powództwa, nadanie wyrokowi rygoru natychmiastowej wykonalności i przeprowadzenie rozprawy w nieobecności powoda oraz wnioski służące do przygotowania rozprawy, a w szczególności wnioski o:

    1) wezwanie na rozprawę wskazanych przez powoda świadków i biegłych;

    2) dokonanie oględzin;

    3) polecenie pozwanemu dostarczenia na rozprawę dokumentu będącego w  jego posiadaniu, a potrzebnego do przeprowadzenia dowodu, lub przedmiotu oględzin;

    4) zażądanie na rozprawę dowodów znajdujących się w sądach, urzędach lub u osób trzecich.

Istniejące wersje czasowe art. 1871
•
Tekst ujednolicony przez redakcję na dzień:
2008.12.12
•
2014.01.21 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2014 r. poz. 101
•
2016.11.09 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
•
2018.01.19 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 155
•
2018.07.16 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
•
2019.08.05 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
•
2019.11.07
uchylony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1469
•
2020.09.14 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
•
2021.10.04 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
•
2023.08.08 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
•
2024.10.23 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
• Pokaż wszystkie w jednym oknie

Art. 1871. Jeżeli powód będący usługodawcą lub sprzedawcą dochodzi roszczeń wynikających z umów o:

    1) świadczenie usług pocztowych i telekomunikacyjnych,

    2) przewóz osób i bagażu w komunikacji masowej,

    3) dostarczanie energii elektrycznej, gazu i oleju opałowego,

    4) dostarczanie wody i odprowadzanie ścieków,

    5) wywóz nieczystości,

    6) dostarczanie energii cieplnej

- jest obowiązany wnieść pozew na urzędowym formularzu.

Istniejące wersje czasowe art. 1872
•
Tekst ujednolicony przez redakcję na dzień:
2008.12.12
•
2012.05.03
uchylony przez
Dz. U. z 2011 r. nr 233, poz. 1381
•
2014.01.21 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2014 r. poz. 101
•
2016.11.09 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
•
2018.01.19 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 155
•
2018.07.16 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
•
2019.08.05 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
•
2020.09.14 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
•
2021.10.04 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
•
2023.08.08 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
•
2024.10.23 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
• Pokaż wszystkie w jednym oknie

Art. 1872. W sprawach, o których mowa w artykule poprzedzającym, pozew wnosi się na informatycznych nośnikach danych, jeżeli przepis szczególny tak stanowi.

Art. 188. (skreślony)

Art. 189. Powód może żądać ustalenia przez sąd istnienia lub nieistnienia stosunku prawnego lub prawa, gdy ma w tym interes prawny.

Istniejące wersje czasowe art. 1891
•
Tekst ujednolicony przez redakcję na dzień:
2008.12.12
•
2014.01.21 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2014 r. poz. 101
•
2016.11.09 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
•
2017.03.01
zmieniony przez
Dz. U. z 2016 r. poz. 1948
•
2018.01.19 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 155
•
2018.07.16 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
•
2019.08.05 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
•
2020.09.14 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
•
2021.10.04 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
•
2023.08.08 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
•
2024.10.23 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
• Pokaż wszystkie w jednym oknie

Art. 1891. Uprawnienie, o którym mowa w art. 189, przysługuje również, w toku prowadzonego postępowania, organowi podatkowemu lub organowi kontroli skarbowej, jeżeli ustalenie istnienia lub nieistnienia stosunku prawnego lub prawa jest niezbędne dla oceny skutków podatkowych.

Art. 190. Można dochodzić przyszłych powtarzających się świadczeń, jeżeli nie sprzeciwia się temu treść łączącego strony stosunku prawnego.

Art. 191. Powód może dochodzić jednym pozwem kilku roszczeń przeciwko temu samemu pozwanemu, jeżeli nadają się one do tego samego trybu postępowania oraz jeżeli sąd jest właściwy ze względu na ogólną wartość roszczeń, a ponadto - gdy roszczenia są różnego rodzaju - o tyle tylko, o ile dla któregokolwiek z tych roszczeń nie jest przewidziane postępowanie odrębne ani też nie zachodzi niewłaściwość sądu według przepisów o właściwości bez względu na wartość przedmiotu sporu.

Istniejące wersje czasowe art. 1911
•
2019.11.07
dodany przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1469
•
2020.09.14 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
•
2021.10.04 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
•
2023.08.08 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
•
2024.10.23 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
• Pokaż wszystkie w jednym oknie

Art. 1911

Art. 192. Z chwilą doręczenia pozwu:

    1) nie można w toku sprawy wszcząć pomiędzy tymi samymi stronami nowego postępowania o to samo roszczenie;

    2) pozwany może wytoczyć przeciw powodowi powództwo wzajemne;

    3) zbycie w toku sprawy rzeczy lub prawa, objętych sporem, nie ma wpływu na dalszy bieg sprawy; nabywca może jednak wejść na miejsce zbywcy za zezwoleniem strony przeciwnej.

Istniejące wersje czasowe art. 193
•
Tekst ujednolicony przez redakcję na dzień:
2008.12.12
•
2010.04.19
zmieniony przez
•
2014.01.21 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2014 r. poz. 101
•
2016.11.09 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
•
2018.01.19 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 155
•
2018.07.16 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
•
2019.08.05 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
•
2020.09.14 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
•
2021.10.04 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
•
2023.08.08 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
•
2024.10.23 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
• Pokaż wszystkie w jednym oknie

Art. 193. § 1. Zmiana powództwa jest dopuszczalna, jeżeli nie wpływa na właściwość sądu.

§ 2. Jeżeli w myśl przepisu poprzedzającego zmiana nie jest dopuszczalna, a powód zmienia powództwo w ten sposób, że występuje z nowym roszczeniem obok pierwotnego, sąd rozpoznaje nowe roszczenie jako sprawę oddzielną, jeżeli jest dla niej rzeczowo i miejscowo właściwy, w  przeciwnym zaś razie przekazuje sprawę sądowi właściwemu. Gdy jednak zmiana taka następuje w sądzie rejonowym, należy przekazać całe zmienione powództwo sądowi okręgowemu, który dla zmienionego powództwa jest rzeczowo i miejscowo właściwy.

§ 21. Z wyjątkiem spraw o roszczenia alimentacyjne zmiana powództwa może być dokonana jedynie w piśmie procesowym. Przepis art. 187 stosuje się odpowiednio.

§ 3. Jeżeli powód występuje z nowym roszczeniem zamiast lub obok roszczenia pierwotnego, skutki przewidziane w artykule poprzedzającym rozpoczynają się z chwilą, w której roszczenie to powód zgłosił na rozprawie w obecności pozwanego, w innych zaś wypadkach - z chwilą doręczenia pozwanemu pisma zawierającego zmianę i odpowiadającego wymaganiom pozwu.

§ 4. (uchylony)

Art. 194. § 1. Jeżeli okaże się, że powództwo nie zostało wniesione przeciwko osobie, która powinna być w sprawie stroną pozwaną, sąd na wniosek powoda lub pozwanego wezwie tę osobę do wzięcia udziału w sprawie. Osoba wezwana do udziału w sprawie na wniosek pozwanego może domagać się zwrotu kosztów wyłącznie od pozwanego, jeżeli okaże się, że wniosek był bezzasadny.

§ 2. Osoba wezwana do wzięcia udziału w sprawie w charakterze pozwanego może za zgodą obu stron wstąpić w miejsce pozwanego, który wówczas będzie zwolniony od udziału w sprawie. W razie wyrażenia zgody na zmianę strony pozwanej, pozwany może w terminie dwutygodniowym złożyć sądowi wniosek o przyznanie kosztów od strony powodowej, niezależnie od późniejszego wyniku sprawy.

§ 3. Jeżeli okaże się, że powództwo o to samo roszczenie może być wytoczone przeciwko innym jeszcze osobom, które nie występują w sprawie w charakterze pozwanych, sąd na wniosek powoda może wezwać te osoby do wzięcia udziału w sprawie.

§ 4. (skreślony)

Art. 195. § 1. Jeżeli okaże się, że nie występują w charakterze powodów lub pozwanych wszystkie osoby, których łączny udział w sprawie jest konieczny, sąd wezwie stronę powodową, aby oznaczyła w wyznaczonym terminie osoby nie biorące udziału w taki sposób, by ich wezwanie lub zawiadomienie było możliwe, a w razie potrzeby, aby wystąpiła z wnioskiem o ustanowienie kuratora.

§ 2. Sąd wezwie osoby nie zapozwane do wzięcia udziału w sprawie w charakterze pozwanych. Osoby, których udział w sprawie w charakterze powodów jest konieczny, sąd zawiadomi o toczącym się procesie. Osoby te mogą w ciągu dwóch tygodni od doręczenia zawiadomienia przystąpić do sprawy w charakterze powodów.

Art. 196. § 1. Jeżeli okaże się, że powództwo zostało wniesione nie przez osobę, która powinna występować w sprawie w charakterze powoda, sąd na wniosek powoda zawiadomi o toczącym się procesie osobę przez niego wskazaną. Osoba ta może w ciągu dwóch tygodni od doręczenia zawiadomienia wstąpić do sprawy w charakterze powoda.

§ 2. Osoba zawiadomiona, która zgłosiła przystąpienie do sprawy w charakterze powoda, może za zgodą obu stron wstąpić na miejsce strony powodowej, która wówczas będzie od udziału w sprawie zwolniona. W razie wyrażenia zgody na zmianę strony powodowej pozwany może w terminie dwutygodniowym złożyć sądowi wniosek o przyznanie dotychczasowych kosztów od osoby, która poprzednio występowała jako powód.

Art. 197. (skreślony)

Art. 198. § 1. Wezwanie do wzięcia udziału w sprawie w charakterze pozwanego, dokonane przez sąd zgodnie z artykułami poprzedzającymi, zastępuje pozwanie. Osobom wezwanym sąd doręczy odpisy pism procesowych i załączników.

§ 2. Skutki prawne, jakie ustawa wiąże z wytoczeniem powództwa, w stosunku do osób zawiadomionych w myśl artykułów poprzedzających następują z chwilą przystąpienia tych osób do sprawy w charakterze powodów.

§ 3. Osoby wezwane do wzięcia udziału w sprawie, a także osoby zawiadomione w myśl artykułów poprzedzających o toczącym się procesie, które w terminie zgłosiły swe przystąpienie do sprawy w charakterze powodów, mogą przy pierwszej czynności procesowej żądać powtórzenia dotychczasowego postępowania w całości lub w części, stosownie do okoliczności sprawy.

§ 4. W stosunku do osób wezwanych do wzięcia udziału w sprawie i osób zawiadomionych, które zgłosiły przystąpienie do sprawy, stosuje się odpowiednio przepisy o współuczestnictwie.

Istniejące wersje czasowe art. 199
•
Tekst ujednolicony przez redakcję na dzień:
2008.12.12
•
2014.01.21 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2014 r. poz. 101
•
2016.11.09 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
•
2018.01.19 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 155
•
2018.07.16 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
•
2019.08.05 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
•
2019.08.21
zmieniony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1469
•
2020.09.14 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
•
2021.10.04 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
•
2023.08.08 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
•
2024.10.23 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
• Pokaż wszystkie w jednym oknie

Art. 199. § 1. Sąd odrzuci pozew:

    1) jeżeli droga sądowa jest niedopuszczalna;

    2) jeżeli o to samo roszczenie pomiędzy tymi samymi stronami sprawa jest w toku albo została już prawomocnie osądzona;

    3) jeżeli jedna ze stron nie ma zdolności sądowej albo jeżeli powód nie ma zdolności procesowej, a nie działa za niego przedstawiciel ustawowy albo jeżeli w składzie organów jednostki organizacyjnej będącej powodem zachodzą braki uniemożliwiające jej działanie;

    4) (uchylony)

§ 2. Z powodu braku zdolności sądowej jednej ze stron albo zdolności procesowej powoda i niedziałania przedstawiciela ustawowego lub braku w składzie organów jednostki organizacyjnej będącej powodem, uniemożliwiającego jej działanie, sąd odrzuci pozew dopiero wówczas, gdy brak nie będzie uzupełniony zgodnie z przepisami kodeksu.

§ 3. Odrzucenie pozwu może nastąpić na posiedzeniu niejawnym.

Art. 1991. Sąd nie może odrzucić pozwu z tego powodu, że do rozpoznania sprawy właściwy jest organ administracji publicznej lub sąd administracyjny, jeżeli organ administracji publicznej lub sąd administracyjny uznały się w tej sprawie za niewłaściwe.

Istniejące wersje czasowe art. 200
•
Tekst ujednolicony przez redakcję na dzień:
2008.12.12
•
2014.01.21 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2014 r. poz. 101
•
2016.11.09 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
•
2018.01.19 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 155
•
2018.07.16 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
•
2019.08.05 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
•
2019.11.07
zmieniony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1469
•
2020.09.14 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
•
2021.10.04 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
•
2023.08.08 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
•
2024.10.23 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
• Pokaż wszystkie w jednym oknie

Art. 200. § 1. Sąd, który stwierdzi swą niewłaściwość, przekaże sprawę sądowi właściwemu. Postanowienie sądu może zapaść na posiedzeniu niejawnym.

§ 2. Sąd, któremu sprawa została przekazana, jest związany postanowieniem o przekazaniu sprawy. Nie dotyczy to wypadku przekazania sprawy sądowi wyższego rzędu. Sąd ten w razie stwierdzenia swej niewłaściwości przekaże sprawę innemu sądowi, który uzna za właściwy, nie wyłączając sądu przekazującego.

§ 3. Czynności dokonane w sądzie niewłaściwym pozostają w mocy.

Art. 201. § 1. Przewodniczący bada, w jakim trybie sprawa powinna być rozpoznana oraz czy podlega rozpoznaniu według przepisów o postępowaniu odrębnym, i wydaje odpowiednie zarządzenia. W wypadkach przewidzianych w ustawie przewodniczący wyznacza posiedzenie niejawne w celu wydania nakazu zapłaty w postępowaniu upominawczym.

§ 2. Jeżeli sprawę wszczęto lub prowadzono w trybie niewłaściwym, sąd rozpozna ją w trybie właściwym lub przekaże właściwemu sądowi do rozpoznania w takim trybie. W wypadku przekazania stosuje się odpowiednio przepisy § 2 i 3 artykułu poprzedzającego. Każda jednak strona może żądać powtórzenia czynności sądu dokonanych bez jej udziału.

Istniejące wersje czasowe art. 202
•
Tekst ujednolicony przez redakcję na dzień:
2008.12.12
•
2014.01.21 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2014 r. poz. 101
•
2016.11.09 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
•
2018.01.19 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 155
•
2018.07.16 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
•
2019.08.05 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
•
2019.11.07
zmieniony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1469
•
2020.09.14 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
•
2021.10.04 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
•
2023.08.08 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
•
2024.10.23 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
• Pokaż wszystkie w jednym oknie

Art. 202. Niewłaściwość sądu dającą się usunąć za pomocą umowy stron sąd bierze pod rozwagę tylko na zarzut pozwanego, zgłoszony i należycie uzasadniony przed wdaniem się w spór co do istoty sprawy. Sąd nie bada z urzędu tej niewłaściwości również przed doręczeniem pozwu. Jeżeli przepis szczególny nie stanowi inaczej, okoliczności, które uzasadniają odrzucenie pozwu, jak również niewłaściwy tryb postępowania, brak należytego umocowania pełnomocnika, brak zdolności procesowej pozwanego, brak w składzie jego organów lub niedziałanie jego przedstawiciela ustawowego sąd bierze pod rozwagę z urzędu w każdym stanie sprawy.

Art. 2021. Jeżeli strony przed wszczęciem postępowania sądowego zawarły umowę o mediację, sąd kieruje strony do mediacji na zarzut pozwanego zgłoszony przed wdaniem się w spór co do istoty sprawy.

Art. 203. § 1. Pozew może być cofnięty bez zezwolenia pozwanego aż do rozpoczęcia rozprawy, a jeżeli z cofnięciem połączone jest zrzeczenie się roszczenia - aż do wydania wyroku.

§ 2. Pozew cofnięty nie wywołuje żadnych skutków, jakie ustawa wiąże z wytoczeniem powództwa. Na żądanie pozwanego powód zwraca mu koszty, jeżeli sąd już przedtem nie orzekł prawomocnie o obowiązku ich uiszczenia przez pozwanego.

§ 3. W razie cofnięcia pozwu poza rozprawą przewodniczący odwołuje wyznaczoną rozprawę i o cofnięciu zawiadamia pozwanego, który może w terminie dwutygodniowym złożyć sądowi wniosek o przyznanie kosztów. Gdy skuteczność cofnięcia pozwu zależy od zgody pozwanego, niezłożenie przez niego oświadczenia w tym przedmiocie w powyższym terminie uważa się za wyrażenie zgody.

§ 4. Sąd może uznać za niedopuszczalne cofnięcie pozwu, zrzeczenie się lub ograniczenie roszczenia tylko wtedy, gdy okoliczności sprawy wskazują, że wymienione czynności są sprzeczne z prawem lub zasadami współżycia społecznego albo zmierzają do obejścia prawa.

Istniejące wersje czasowe art. 2031
•
2019.11.07
dodany przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1469
•
2020.09.14 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
•
2021.10.04 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
•
2023.07.01
zmieniony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 614
•
2023.08.08 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
•
2024.10.23 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
• Pokaż wszystkie w jednym oknie

Art. 2031

Istniejące wersje czasowe art. 204
•
Tekst ujednolicony przez redakcję na dzień:
2008.12.12
•
2014.01.21 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2014 r. poz. 101
•
2016.11.09 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
•
2018.01.19 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 155
•
2018.07.16 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
•
2019.08.05 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
•
2019.11.07
zmieniony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1469
•
2020.09.14 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
•
2021.10.04 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
•
2023.08.08 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
•
2024.10.23 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
• Pokaż wszystkie w jednym oknie

Art. 204. § 1. Powództwo wzajemne jest dopuszczalne, jeżeli roszczenie wzajemne jest w związku z roszczeniem powoda lub nadaje się do potrącenia. Powództwo wzajemne można wytoczyć bądź w odpowiedzi na pozew, bądź oddzielnie, nie później jednak niż na pierwszej rozprawie, albo w  sprzeciwie od wyroku zaocznego.

§ 2. Pozew wzajemny wnosi się do sądu pozwu głównego. Jeżeli jednak pozew wzajemny podlega rozpoznaniu przez sąd okręgowy, a sprawa wszczęta była w sądzie rejonowym, sąd ten przekazuje całą sprawę sądowi właściwemu do rozpoznania powództwa wzajemnego.

§ 3. Przepisy dotyczące pozwu stosuje się odpowiednio do pozwu wzajemnego.

Art. 205. Sąd rejonowy może na wniosek pozwanego, złożony aż do zamknięcia rozprawy, przekazać sprawę sądowi okręgowemu, jeżeli pozwany wytoczył przeciwko powodowi przed tym sądem powództwo wpływające na roszczenie powoda bądź dlatego, że ma z nim związek, bądź dlatego, że roszczenia stron nadają się do potrącenia.

Istniejące wersje czasowe rozdziału 2a
•
2019.11.07
dodany przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1469
•
2020.09.14 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
•
2021.10.04 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
•
2023.08.08 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
•
2024.10.23 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
• Pokaż wszystkie w jednym oknie

Rozdział 2a

Istniejące wersje czasowe art. 2051
•
2019.11.07
dodany przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1469
•
2020.09.14 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
•
2021.10.04 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
•
2023.07.01
zmieniony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 614
•
2023.08.08 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
•
2024.10.23 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
• Pokaż wszystkie w jednym oknie

Art. 2051

Istniejące wersje czasowe art. 2052
•
2019.11.07
dodany przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1469
•
2020.09.14 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
•
2021.10.04 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
•
2023.07.01
zmieniony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 614
•
2023.08.08 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
•
2024.10.23 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
• Pokaż wszystkie w jednym oknie

Art. 2052

Istniejące wersje czasowe art. 2053
•
2019.11.07
dodany przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1469
•
2020.09.14 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
•
2021.10.04 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
•
2023.08.08 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
•
2024.10.23 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
• Pokaż wszystkie w jednym oknie

Art. 2053

Istniejące wersje czasowe art. 2054
•
2019.11.07
dodany przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1469
•
2020.09.14 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
•
2021.10.04 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
•
2023.07.01
zmieniony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 614
•
2023.08.08 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
•
2024.10.23 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
• Pokaż wszystkie w jednym oknie

Art. 2054

Istniejące wersje czasowe art. 2054a
•
2023.07.01
dodany przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 614
•
2023.08.08 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
•
2024.10.23 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
• Pokaż wszystkie w jednym oknie

Art. 2054a

Istniejące wersje czasowe art. 2055
•
2019.11.07
dodany przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1469
•
2020.09.14 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
•
2021.10.04 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
•
2023.07.01
zmieniony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 614
•
2023.08.08 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
•
2024.10.23 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
• Pokaż wszystkie w jednym oknie

Art. 2055

Istniejące wersje czasowe art. 2056
•
2019.11.07
dodany przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1469
•
2020.09.14 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
•
2021.10.04 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
•
2023.08.08 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
•
2024.10.23 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
• Pokaż wszystkie w jednym oknie

Art. 2056

Istniejące wersje czasowe art. 2057
•
2019.11.07
dodany przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1469
•
2020.09.14 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
•
2021.10.04 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
•
2023.08.08 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
•
2024.10.23 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
• Pokaż wszystkie w jednym oknie

Art. 2057

Istniejące wersje czasowe art. 2058
•
2019.11.07
dodany przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1469
•
2020.09.14 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
•
2021.10.04 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
•
2023.08.08 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
•
2024.10.23 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
• Pokaż wszystkie w jednym oknie

Art. 2058

Istniejące wersje czasowe art. 2059
•
2019.11.07
dodany przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1469
•
2020.09.14 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
•
2021.10.04 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
•
2023.07.01
zmieniony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 614
•
2023.08.08 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
•
2024.10.23 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
• Pokaż wszystkie w jednym oknie

Art. 2059

Istniejące wersje czasowe art. 20510
•
2019.11.07
dodany przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1469
•
2020.09.14 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
•
2021.10.04 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
•
2023.07.01
zmieniony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 614
•
2023.08.08 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
•
2024.10.23 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
• Pokaż wszystkie w jednym oknie

Art. 20510

Istniejące wersje czasowe art. 20511
•
2019.11.07
dodany przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1469
•
2020.09.14 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
•
2021.10.04 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
•
2023.07.01
zmieniony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 614
•
2023.08.08 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
•
2024.10.23 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
• Pokaż wszystkie w jednym oknie

Art. 20511

Istniejące wersje czasowe art. 20512
•
2019.11.07
dodany przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1469
•
2020.09.14 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
•
2021.10.04 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
•
2023.07.01
zmieniony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 614
•
2023.08.08 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
•
2024.10.23 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
• Pokaż wszystkie w jednym oknie

Art. 20512

Rozdział 3

Rozprawa

Istniejące wersje czasowe art. 206
•
Tekst ujednolicony przez redakcję na dzień:
2008.12.12
•
2014.01.21 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2014 r. poz. 101
•
2016.11.09 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
•
2018.01.19 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 155
•
2018.07.16 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
•
2019.08.05 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
•
2019.11.07
zmieniony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1469
•
2020.09.14 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
•
2021.10.04 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
•
2023.08.08 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
•
2024.10.23 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
• Pokaż wszystkie w jednym oknie

Art. 206. § 1. Termin rozprawy wyznacza przewodniczący. Jednocześnie z wyznaczeniem pierwszej rozprawy zarządza doręczenie pozwu i stosownie do potrzeby wyznacza sędziego sprawozdawcę.

§ 2. Równocześnie z doręczeniem pozwu i wezwania na pierwszą rozprawę poucza się pozwanego o:

    1) czynnościach procesowych, które może lub powinien podjąć, jeśli nie uznaje żądania pozwu w całości lub w części, w szczególności o możliwości lub obowiązku wniesienia odpowiedzi na pozew, w tym o obowiązujących w tym zakresie wymaganiach co do terminu i formy, lub przedstawienia swoich wniosków, twierdzeń i dowodów na rozprawie,

    2) skutkach niepodjęcia takich czynności, w szczególności o możliwości wydania przez sąd wyroku zaocznego i warunkach jego wykonalności oraz obciążenia pozwanego kosztami postępowania,

    3) możliwości ustanowienia przez pozwanego pełnomocnika procesowego i braku obowiązkowego zastępstwa przez adwokata lub radcę prawnego.

Istniejące wersje czasowe art. 2061
•
2019.11.07
dodany przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1469
•
2020.09.14 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
•
2021.10.04 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
•
2023.08.08 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
•
2024.10.23 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
• Pokaż wszystkie w jednym oknie

Art. 2061

Istniejące wersje czasowe art. 207
•
Tekst ujednolicony przez redakcję na dzień:
2008.12.12
•
2012.05.03
zmieniony przez
Dz. U. z 2011 r. nr 233, poz. 1381
•
2014.01.21 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2014 r. poz. 101
•
2016.11.09 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
•
2018.01.19 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 155
•
2018.07.16 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
•
2019.08.05 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
•
2019.11.07
uchylony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1469
•
2020.09.14 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
•
2021.10.04 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
•
2023.08.08 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
•
2024.10.23 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
• Pokaż wszystkie w jednym oknie

Art. 207. § 1. Pozwany może przed pierwszą rozprawą wnieść odpowiedź na pozew.

§ 2. W sprawach zawiłych lub rozrachunkowych przewodniczący może zarządzić przed pierwszą rozprawą wniesienie odpowiedzi na pozew lub także w miarę potrzeby wymianę przez strony dalszych pism przygotowawczych, przy czym oznaczy porządek składania pism, termin, w którym pisma należy złożyć, i okoliczności, które mają być wyjaśnione. W toku sprawy wymianę pism może zarządzić sąd.

§ 3. Stronę reprezentowaną przez adwokata, radcę prawnego, rzecznika patentowego lub Prokuratorię Generalną Skarbu Państwa przewodniczący może zobowiązać do złożenia w wyznaczonym terminie pisma przygotowawczego, w którym strona jest obowiązana do powołania wszystkich twierdzeń, zarzutów i dowodów pod rygorem utraty prawa powoływania ich w toku dalszego postępowania.

Istniejące wersje czasowe art. 208
•
Tekst ujednolicony przez redakcję na dzień:
2008.12.12
•
2014.01.21 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2014 r. poz. 101
•
2016.11.09 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
•
2018.01.19 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 155
•
2018.07.16 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
•
2019.08.05 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
•
2019.11.07
zmieniony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1469
•
2020.09.14 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
•
2021.10.04 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
•
2023.08.08 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
•
2024.10.23 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
• Pokaż wszystkie w jednym oknie

Art. 208. § 1. Przewodniczący, stosownie do okoliczności, wyda przed rozprawą na podstawie pozwu i innych pism procesowych zarządzenia mające na celu przygotowanie rozprawy. Przewodniczący może w  szczególności:

    1) wezwać strony do stawienia się na rozprawę osobiście lub przez pełnomocnika;

    2) zażądać na rozprawę od państwowej jednostki organizacyjnej lub jednostki organizacyjnej samorządu terytorialnego znajdujących się u  nich dowodów, jeżeli strona sama dowodów tych otrzymać nie może;

    3) wezwać na rozprawę wskazanych przez stronę świadków;

    4) wezwać na rozprawę osoby powołane zgodnie przez strony na biegłych;

    5) zarządzić przedstawienie dokumentów, przedmiotów oględzin, ksiąg, planów itd.

§ 2. Przewodniczący może ponadto, w razie koniecznej potrzeby, zarządzić oględziny jeszcze przed rozprawą.

Istniejące wersje czasowe art. 2081
•
2013.07.07
dodany przez
Dz. U. z 2013 r. poz. 654
•
2014.01.21 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2014 r. poz. 101
•
2016.11.09 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
•
2018.01.19 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 155
•
2018.07.16 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
•
2019.08.05 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
•
2020.09.14 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
•
2021.10.04 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
•
2023.08.08 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
•
2024.10.23 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
• Pokaż wszystkie w jednym oknie

Art. 2081

Art. 209. Każda ze stron może w piśmie procesowym żądać przeprowadzenia rozprawy w jej nieobecności.

Istniejące wersje czasowe art. 210
•
Tekst ujednolicony przez redakcję na dzień:
2008.12.12
•
2012.05.03
zmieniony przez
Dz. U. z 2011 r. nr 233, poz. 1381
•
2014.01.21 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2014 r. poz. 101
•
2016.01.01
zmieniony przez
Dz. U. z 2015 r. poz. 1595
•
2016.11.09 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
•
2017.01.01
zmieniony przez
Dz. U. z 2016 r. poz. 2261
•
2018.01.19 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 155
•
2018.07.16 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
•
2019.08.05 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
•
2019.11.07
zmieniony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1469
•
2020.09.14 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
•
2021.10.04 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
•
2023.08.08 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
•
2024.10.23 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
• Pokaż wszystkie w jednym oknie

Art. 210. § 1. Rozprawa odbywa się w ten sposób, że po wywołaniu sprawy strony - najpierw powód, a potem pozwany - zgłaszają ustnie swe żądania i wnioski oraz przedstawiają twierdzenia i dowody na ich poparcie. Strony mogą ponadto wskazywać podstawy prawne swych żądań i wniosków. Na żądanie prokuratora sąd udziela mu głosu w każdym stanie rozprawy; art. 62 nie stosuje się.

§ 2. Każda ze stron obowiązana jest do złożenia oświadczenia co do twierdzeń strony przeciwnej, dotyczących okoliczności faktycznych.

§ 3. Ponadto rozprawa obejmuje, stosownie do okoliczności, postępowanie dowodowe i roztrząsanie jego wyników.

Art. 211. W razie nieobecności strony na rozprawie przewodniczący lub wyznaczony przez niego sędzia sprawozdawca przedstawia jej wnioski, twierdzenia i dowody znajdujące się w aktach sprawy.

Istniejące wersje czasowe art. 212
•
Tekst ujednolicony przez redakcję na dzień:
2008.12.12
•
2012.05.03
zmieniony przez
Dz. U. z 2011 r. nr 233, poz. 1381
•
2014.01.21 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2014 r. poz. 101
•
2016.11.09 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
•
2018.01.19 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 155
•
2018.07.16 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
•
2019.08.05 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
•
2019.11.07
zmieniony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1469
•
2020.09.14 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
•
2021.10.04 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
•
2023.08.08 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
•
2024.10.23 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
• Pokaż wszystkie w jednym oknie

Art. 212. Przewodniczący, jeżeli to możliwe, jeszcze przed wszczęciem postępowania dowodowego powinien przez zadawanie pytań stronom ustalić, jakie z istotnych okoliczności sprawy są między nimi sporne, i dążyć do ich wyjaśnienia. W razie uzasadnionej potrzeby może udzielić stronom niezbędnych pouczeń, a stosownie do okoliczności zwraca im uwagę na celowość ustanowienia pełnomocnika procesowego. W sprawach o alimenty i o naprawienie szkody wyrządzonej czynem niedozwolonym przewodniczący poucza powoda występującego w sprawie bez adwokata lub radcy prawnego o roszczeniach wynikających z przytoczonych przez niego faktów.

Istniejące wersje czasowe art. 213
•
Tekst ujednolicony przez redakcję na dzień:
2008.12.12
•
2014.01.21 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2014 r. poz. 101
•
2016.11.09 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
•
2018.01.19 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 155
•
2018.07.16 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
•
2019.08.05 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
•
2019.11.07
zmieniony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1469
•
2020.09.14 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
•
2021.10.04 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
•
2023.08.08 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
•
2024.10.23 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
• Pokaż wszystkie w jednym oknie

Art. 213. § 1. Fakty powszechnie znane sąd bierze pod uwagę nawet bez powołania się na nie przez strony.

§ 2. Sąd jest związany uznaniem powództwa, chyba że uznanie jest sprzeczne z prawem lub zasadami współżycia społecznego albo zmierza do obejścia prawa.

Art. 214. § 1. Rozprawa ulega odroczeniu, jeżeli sąd stwierdzi nieprawidłowość w doręczeniu wezwania albo jeżeli nieobecność strony jest wywołana nadzwyczajnym wydarzeniem lub inną znaną sądowi przeszkodą, której nie można przezwyciężyć.

§ 2. Sąd może skazać na grzywnę stronę, jeżeli powołała się w złej wierze na nieprawdziwe okoliczności, które skutkowały odroczeniem rozprawy.

§ 3. Jeżeli nieprawdziwe okoliczności, które skutkowały odroczeniem rozprawy, zostały powołane w złej wierze przez pełnomocnika strony, sąd może go skazać na grzywnę.

Art. 2141. § 1. Usprawiedliwienie niestawiennictwa z powodu choroby stron, ich przedstawicieli ustawowych, pełnomocników, świadków i innych uczestników postępowania, wymaga przedstawienia zaświadczenia potwierdzającego niemożność stawienia się na wezwanie lub zawiadomienie sądu, wystawionego przez lekarza sądowego.

§ 2. Przepisu § 1 nie stosuje się do osób pozbawionych wolności, których usprawiedliwianie niestawiennictwa z powodu choroby regulują odrębne przepisy.

Art. 215. Rozprawa ulega odroczeniu, jeżeli sąd postanowi wezwać do wzięcia udziału w sprawie lub zawiadomić o toczącym się procesie osoby, które dotychczas w postępowaniu nie występowały w charakterze powodów lub pozwanych.

Art. 216. Sąd może w celu dokładniejszego wyjaśnienia stanu sprawy zarządzić stawienie się stron lub jednej z nich osobiście albo przez pełnomocnika.

Istniejące wersje czasowe art. 2161
•
2009.06.13
dodany przez
•
2014.01.21 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2014 r. poz. 101
•
2016.11.09 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
•
2018.01.19 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 155
•
2018.07.16 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
•
2019.08.05 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
•
2020.09.14 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
•
2021.10.04 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
•
2023.08.08 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
•
2024.02.15
zmieniony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 1606
•
2024.10.23 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
• Pokaż wszystkie w jednym oknie

Art. 2161. § 1. Sąd w sprawach dotyczących osoby małoletniego dziecka wysłucha je, jeżeli jego rozwój umysłowy, stan zdrowia i stopień dojrzałości na to pozwala. Wysłuchanie odbywa się poza salą posiedzeń sądowych.

§ 2. Sąd stosownie do okoliczności, rozwoju umysłowego, stanu zdrowia i stopnia dojrzałości dziecka uwzględni jego zdanie i rozsądne życzenia.

Istniejące wersje czasowe art. 2162
•
2024.02.15
dodany przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 1606
•
2024.10.23 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
• Pokaż wszystkie w jednym oknie

Art. 2162

Istniejące wersje czasowe art. 217
•
Tekst ujednolicony przez redakcję na dzień:
2008.12.12
•
2012.05.03
zmieniony przez
Dz. U. z 2011 r. nr 233, poz. 1381
•
2014.01.21 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2014 r. poz. 101
•
2016.11.09 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
•
2018.01.19 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 155
•
2018.07.16 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
•
2019.08.05 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
•
2019.11.07
uchylony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1469
•
2020.09.14 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
•
2021.10.04 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
•
2023.08.08 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
•
2024.10.23 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
• Pokaż wszystkie w jednym oknie

Art. 217. § 1. Strona może aż do zamknięcia rozprawy przytaczać okoliczności faktyczne i dowody na uzasadnienie swych wniosków lub dla odparcia wniosków i twierdzeń strony przeciwnej, z zastrzeżeniem niekorzystnych skutków, jakie według przepisów niniejszego kodeksu mogą dla niej wyniknąć z działania na zwłokę lub niezastosowania się do zarządzeń przewodniczącego i postanowień sądu.

§ 2. Sąd pominie środki dowodowe, jeżeli okoliczności sporne zostały już dostatecznie wyjaśnione lub jeżeli strona powołuje dowody jedynie dla zwłoki.

Art. 218. Sąd może zarządzić oddzielną rozprawę co do pozwu głównego i wzajemnego, jako też co do jednego z kilku roszczeń połączonych w jednym pozwie, bądź to głównym, bądź wzajemnym, albo w stosunku do poszczególnych współuczestników.

Art. 219. Sąd może zarządzić połączenie kilku oddzielnych spraw toczących się przed nim w celu ich łącznego rozpoznania lub także rozstrzygnięcia, jeżeli są one ze sobą w związku lub mogły być objęte jednym pozwem.

Art. 220. Sąd może ograniczyć rozprawę do poszczególnych zarzutów lub zagadnień wstępnych.

Art. 221. Pozwany nie może odmówić wdania się w spór co do istoty sprawy, chociaż wniósł zarzuty formalne.

Art. 222. Oddalając zarzuty, których uwzględnienie uzasadniałoby odrzucenie pozwu, sąd wyda oddzielne postanowienie i może wstrzymać dalsze rozpoznanie sprawy, aż do uprawomocnienia się tego postanowienia. Oddalenie innych zarzutów formalnych sąd stwierdza w uzasadnieniu orzeczenia kończącego postępowanie, przytaczając powody rozstrzygnięcia.

Istniejące wersje czasowe art. 223
•
Tekst ujednolicony przez redakcję na dzień:
2008.12.12
•
2014.01.21 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2014 r. poz. 101
•
2014.10.27
zmieniony przez
Dz. U. z 2014 r. poz. 1296
•
2016.11.09 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
•
2018.01.19 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 155
•
2018.07.16 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
•
2019.08.05 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
•
2020.09.14 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
•
2021.10.04 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
•
2023.08.08 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
•
2024.10.23 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
• Pokaż wszystkie w jednym oknie

Art. 223. § 1. Przewodniczący powinien we właściwej chwili skłaniać strony do pojednania, zwłaszcza na pierwszym posiedzeniu, po wstępnym wyjaśnieniu stanowiska stron. Osnowa ugody zawartej przed sądem powinna być wciągnięta do protokołu rozprawy i stwierdzona podpisami stron. Niemożność podpisania sąd stwierdzi w protokole.

§ 2. Przepis art. 203 § 4 stosuje się odpowiednio.

Istniejące wersje czasowe art. 224
•
Tekst ujednolicony przez redakcję na dzień:
2008.12.12
•
2014.01.21 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2014 r. poz. 101
•
2016.11.09 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
•
2018.01.19 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 155
•
2018.07.16 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
•
2019.08.05 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
•
2019.11.07
zmieniony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1469
•
2020.09.14 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
•
2021.10.04 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
•
2023.07.01
zmieniony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 614
•
2023.08.08 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
•
2024.10.23 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
• Pokaż wszystkie w jednym oknie

Art. 224. § 1. Przewodniczący zamyka rozprawę po przeprowadzeniu dowodów i udzieleniu głosu stronom.

§ 2. Można zamknąć rozprawę również w wypadku, gdy ma być przeprowadzony jeszcze dowód przez sędziego wyznaczonego lub przez sąd wezwany albo gdy ma być przeprowadzony dowód z akt lub wyjaśnień organów administracji publicznej, a rozprawę co do tych dowodów sąd uzna za zbyteczną.

Art. 225. Sąd może zamkniętą rozprawę otworzyć na nowo.

Art. 226. Od zarządzeń przewodniczącego wydanych w toku rozprawy strony mogą odwołać się do sądu.

Istniejące wersje czasowe art. 2261
•
2019.11.07
dodany przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1469
•
2020.09.14 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
•
2021.10.04 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
•
2023.07.01
zmieniony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 614
•
2023.08.08 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
•
2024.10.23 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
• Pokaż wszystkie w jednym oknie

Art. 2261

Istniejące wersje czasowe art. 2262
•
2019.11.07
dodany przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1469
•
2020.09.14 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
•
2021.10.04 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
•
2023.08.08 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
•
2024.10.23 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
• Pokaż wszystkie w jednym oknie

Art. 2262

Dział III

Dowody

Rozdział 1

Przedmiot i ocena dowodów

Art. 227. Przedmiotem dowodu są fakty mające dla rozstrzygnięcia sprawy istotne znaczenie.

Istniejące wersje czasowe art. 228
•
Tekst ujednolicony przez redakcję na dzień:
2008.12.12
•
2014.01.21 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2014 r. poz. 101
•
2016.11.09 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
•
2018.01.19 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 155
•
2018.07.16 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
•
2019.08.05 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
•
2019.11.07
zmieniony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1469
•
2020.09.14 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
•
2021.10.04 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
•
2023.08.08 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
•
2024.10.23 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
• Pokaż wszystkie w jednym oknie

Art. 228. § 1. Fakty powszechnie znane nie wymagają dowodu.

§ 2. To samo dotyczy faktów znanych sądowi urzędowo, jednakże sąd powinien na rozprawie zwrócić na nie uwagę stron.

Art. 229. Nie wymagają również dowodu fakty przyznane w toku postępowania przez stronę przeciwną, jeżeli przyznanie nie budzi wątpliwości.

Art. 230. Gdy strona nie wypowie się co do twierdzeń strony przeciwnej o faktach, sąd, mając na uwadze wyniki całej rozprawy, może fakty te uznać za przyznane.

Art. 231. Sąd może uznać za ustalone fakty mające istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy, jeżeli wniosek taki można wyprowadzić z innych ustalonych faktów (domniemanie faktyczne).

Art. 232. Strony są obowiązane wskazywać dowody dla stwierdzenia faktów, z których wywodzą skutki prawne. Sąd może dopuścić dowód nie wskazany przez stronę.

Art. 233. § 1. Sąd ocenia wiarygodność i moc dowodów według własnego przekonania, na podstawie wszechstronnego rozważenia zebranego materiału.

§ 2. Sąd oceni na tej samej podstawie, jakie znaczenie nadać odmowie przedstawienia przez stronę dowodu lub przeszkodom stawianym przez nią w jego przeprowadzeniu wbrew postanowieniu sądu.

Art. 234. Domniemania ustanowione przez prawo (domniemania prawne) wiążą sąd; mogą być jednak obalone, ilekroć ustawa tego nie wyłącza.

Rozdział 2

Postępowanie dowodowe

Oddział 1

Przepisy ogólne

Istniejące wersje czasowe art. 235
•
Tekst ujednolicony przez redakcję na dzień:
2008.12.12
•
2009.07.01
zmieniony przez
•
2014.01.21 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2014 r. poz. 101
•
2016.09.08
zmieniony przez
Dz. U. z 2015 r. poz. 1311
•
2016.11.09 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
•
2018.01.19 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 155
•
2018.07.16 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
•
2019.08.05 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
•
2020.09.14 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
•
2021.10.04 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
•
2023.08.08 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
•
2024.03.14
zmieniony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 1860
•
2024.10.23 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
• Pokaż wszystkie w jednym oknie

Art. 235. § 1. Postępowanie dowodowe odbywa się przed sądem orzekającym, chyba że sprzeciwia się temu charakter dowodu albo wzgląd na poważne niedogodności lub niewspółmierność kosztów w stosunku do przedmiotu sporu. W takich wypadkach sąd orzekający zleci przeprowadzenie dowodu jednemu ze swych członków (sędzia wyznaczony) albo innemu sądowi (sąd wezwany).

§ 2. Jeżeli charakter dowodu się temu nie sprzeciwia, sąd orzekający może postanowić, że jego przeprowadzenie nastąpi przy użyciu urządzeń technicznych umożliwiających dokonanie tej czynności na odległość. Sąd orzekający przeprowadza dowód w obecności sądu wezwanego lub referendarza sądowego w tym sądzie.

§ 3. Minister Sprawiedliwości określi, w drodze rozporządzenia, rodzaje urządzeń i środków technicznych umożliwiających przeprowadzenie dowodu na odległość, sposób korzystania z tego rodzaju urządzeń i środków, jak również sposób przechowywania, odtwarzania i kopiowania zapisów dokonanych podczas jego przeprowadzenia, mając na względzie konieczność właściwego zabezpieczenia utrwalonego obrazu lub dźwięku przed utratą dowodu, jego zniekształceniem lub nieuprawnionym ujawnieniem.

Istniejące wersje czasowe art. 2351
•
2019.11.07
dodany przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1469
•
2020.09.14 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
•
2021.10.04 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
•
2023.08.08 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
•
2024.03.14
zmieniony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 1860
•
2024.10.23 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
• Pokaż wszystkie w jednym oknie

Art. 2351

Istniejące wersje czasowe art. 2352
•
2019.11.07
dodany przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1469
•
2020.09.14 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
•
2021.10.04 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
•
2023.08.08 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
•
2024.10.23 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
• Pokaż wszystkie w jednym oknie

Art. 2352

Istniejące wersje czasowe art. 236
•
Tekst ujednolicony przez redakcję na dzień:
2008.12.12
•
2014.01.21 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2014 r. poz. 101
•
2016.11.09 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
•
2018.01.19 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 155
•
2018.07.16 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
•
2019.08.05 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
•
2019.11.07
zmieniony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1469
•
2020.09.14 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
•
2021.10.04 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
•
2023.08.08 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
•
2024.10.23 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
• Pokaż wszystkie w jednym oknie

Art. 236. W postanowieniu o przeprowadzeniu dowodu sąd oznaczy fakty podlegające stwierdzeniu, środek dowodowy i - stosownie do okoliczności - sędziego lub sąd, który ma dowód przeprowadzić, a ponadto, jeżeli to jest możliwe, termin i miejsce przeprowadzenia dowodu. Wyznaczając sędziego, sąd może pozostawić mu oznaczenie terminu przeprowadzenia dowodu.

Art. 237. Niestawiennictwo stron na termin nie wstrzymuje przeprowadzenia dowodu, chyba że obecność stron lub jednej z nich okaże się konieczna.

Istniejące wersje czasowe art. 238
•
Tekst ujednolicony przez redakcję na dzień:
2008.12.12
•
2010.07.01
zmieniony przez
•
2014.01.21 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2014 r. poz. 101
•
2016.11.09 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
•
2018.01.19 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 155
•
2018.07.16 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
•
2019.08.05 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
•
2020.09.14 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
•
2021.10.04 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
•
2023.08.08 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
•
2024.10.23 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
• Pokaż wszystkie w jednym oknie

Art. 238. § 1. Protokół sporządzony zgodnie z art. 157 § 11, zawierający przebieg postępowania dowodowego przed sędzią wyznaczonym lub przed sądem wezwanym, podpisują, oprócz sędziego i protokolanta, także osoby przesłuchane oraz strony, jeżeli są obecne.

§ 2. Odmowę lub niemożność podpisania stwierdza się w protokole.

Art. 239. Sędzia wyznaczony i sąd wezwany mają w zakresie zleconego im postępowania dowodowego prawa przewodniczącego i prawa sądu orzekającego. Na ich uchybienia strony mogą zwrócić uwagę sądu nie później niż na najbliższej rozprawie.

Istniejące wersje czasowe art. 240
•
Tekst ujednolicony przez redakcję na dzień:
2008.12.12
•
2014.01.21 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2014 r. poz. 101
•
2016.11.09 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
•
2018.01.19 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 155
•
2018.07.16 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
•
2019.08.05 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
•
2019.08.21
zmieniony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1469
•
2020.09.14 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
•
2021.10.04 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
•
2023.08.08 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
•
2024.10.23 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
• Pokaż wszystkie w jednym oknie

Art. 240. § 1. Sąd nie jest związany swym postanowieniem dowodowym i może je stosownie do okoliczności uchylić lub zmienić nawet na posiedzeniu niejawnym.

§ 2. Sędzia wyznaczony i sąd wezwany mogą uzupełnić na wniosek strony postanowienie sądu orzekającego przez przesłuchanie nowych świadków na fakty wskazane w tym postanowieniu.

Art. 241. Sąd orzekający może zarządzić powtórzenie lub uzupełnienie postępowania dowodowego.

Art. 242. Jeżeli postępowanie dowodowe napotyka przeszkody o nieokreślonym czasie trwania, sąd może oznaczyć termin, po którego upływie dowód może być przeprowadzony tylko wówczas, gdy nie spowoduje to zwłoki w postępowaniu.

Istniejące wersje czasowe art. 2421
•
2019.11.07
dodany przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1469
•
2020.09.14 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
•
2021.10.04 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
•
2023.08.08 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
•
2024.10.23 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
• Pokaż wszystkie w jednym oknie

Art. 2421

Istniejące wersje czasowe art. 2422
•
2019.11.07
dodany przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1469
•
2020.09.14 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
•
2021.10.04 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
•
2023.08.08 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
•
2024.10.23 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
• Pokaż wszystkie w jednym oknie

Art. 2422

Art. 243. Zachowanie szczegółowych przepisów o postępowaniu dowodowym nie jest konieczne, ilekroć ustawa przewiduje uprawdopodobnienie zamiast dowodu.

Oddział 2

Dokumenty

Istniejące wersje czasowe art. 2431
•
2016.09.08
dodany przez
Dz. U. z 2015 r. poz. 1311
•
2016.11.09 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
•
2018.01.19 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 155
•
2018.07.16 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
•
2019.08.05 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
•
2020.09.14 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
•
2021.10.04 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
•
2023.08.08 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
•
2024.10.23 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
• Pokaż wszystkie w jednym oknie

Art. 2431

Istniejące wersje czasowe art. 2432
•
2019.11.07
dodany przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1469
•
2020.09.14 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
•
2021.10.04 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
•
2023.08.08 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
•
2024.10.23 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
• Pokaż wszystkie w jednym oknie

Art. 2432

Istniejące wersje czasowe art. 244
•
Tekst ujednolicony przez redakcję na dzień:
2008.12.12
•
2012.05.03
zmieniony przez
Dz. U. z 2011 r. nr 233, poz. 1381
•
2014.01.21 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2014 r. poz. 101
•
2016.09.08
zmieniony przez
Dz. U. z 2015 r. poz. 1311
•
2016.11.09 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
•
2018.01.19 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 155
•
2018.07.16 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
•
2019.08.05 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
•
2020.09.14 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
•
2021.10.04 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
•
2023.08.08 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
•
2024.10.23 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
• Pokaż wszystkie w jednym oknie

Art. 244. § 1. Dokumenty urzędowe, sporządzone w przepisanej formie przez powołane do tego organy władzy publicznej i inne organy państwowe w zakresie ich działania, stanowią dowód tego, co zostało w nich urzędowo zaświadczone.

§ 2. Przepis § 1 stosuje się odpowiednio do dokumentów urzędowych sporządzonych przez organizacje zawodowe, samorządowe, spółdzielcze i inne organizacje społeczne w zakresie zleconych im przez ustawę spraw z dziedziny administracji publicznej.

Istniejące wersje czasowe art. 245
•
Tekst ujednolicony przez redakcję na dzień:
2008.12.12
•
2014.01.21 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2014 r. poz. 101
•
2016.09.08
zmieniony przez
Dz. U. z 2015 r. poz. 1311
•
2016.11.09 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
•
2018.01.19 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 155
•
2018.07.16 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
•
2019.08.05 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
•
2020.09.14 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
•
2021.10.04 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
•
2023.08.08 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
•
2024.10.23 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
• Pokaż wszystkie w jednym oknie

Art. 245. Dokument prywatny stanowi dowód tego, że osoba, która go podpisała, złożyła oświadczenie zawarte w dokumencie.

Art. 246. Jeżeli ustawa lub umowa stron wymaga dla czynności prawnej zachowania formy pisemnej, dowód ze świadków lub z przesłuchania stron w sprawie między uczestnikami tej czynności na fakt jej dokonania jest dopuszczalny w wypadku, gdy dokument obejmujący czynność został zagubiony, zniszczony lub zabrany przez osobę trzecią, a jeżeli forma pisemna była zastrzeżona tylko dla celów dowodowych, także w wypadkach określonych w kodeksie cywilnym.

Art. 247. Dowód ze świadków lub z przesłuchania stron przeciwko osnowie lub ponad osnowę dokumentu obejmującego czynność prawną może być dopuszczony między uczestnikami tej czynności tylko w wypadkach, gdy nie doprowadzi to do obejścia przepisów o formie zastrzeżonej pod rygorem nieważności i gdy ze względu na szczególne okoliczności sprawy sąd uzna to za konieczne.

Istniejące wersje czasowe art. 248
•
Tekst ujednolicony przez redakcję na dzień:
2008.12.12
•
2011.01.02
zmieniony przez
•
2014.01.21 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2014 r. poz. 101
•
2016.11.09 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
•
2018.01.19 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 155
•
2018.07.16 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
•
2019.08.05 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
•
2020.09.14 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
•
2021.10.04 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
•
2023.08.08 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
•
2024.10.23 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
• Pokaż wszystkie w jednym oknie

Art. 248. § 1. Każdy obowiązany jest przedstawić na zarządzenie sądu w oznaczonym terminie i miejscu dokument znajdujący się w jego posiadaniu i stanowiący dowód faktu istotnego dla rozstrzygnięcia sprawy, chyba że dokument zawiera tajemnicę państwową.

§ 2. Od powyższego obowiązku może uchylić się ten, kto co do okoliczności objętych treścią dokumentu mógłby jako świadek odmówić zeznania albo kto posiada dokument w imieniu osoby trzeciej, która mogłaby z takich samych przyczyn sprzeciwić się przedstawieniu dokumentu. Jednakże i wówczas nie można odmówić przedstawienia dokumentu, gdy jego posiadacz lub osoba trzecia obowiązani są do tego względem chociażby jednej ze stron albo gdy dokument wystawiony jest w interesie strony, która żąda przeprowadzenia dowodu. Strona nie może ponadto odmówić przedstawienia dokumentu, jeżeli szkoda, na którą byłaby przez to narażona, polega na przegraniu procesu.

Art. 249. § 1. W sprawach dotyczących przedsiębiorstwa handlowego lub przemysłowego, w razie powołania się jednej ze stron na księgi i dokumenty przedsiębiorstwa, należy je przedstawić sądowi, jeżeli sąd uzna wyciąg za niewystarczający.

§ 2. Gdy zachodzi istotna trudność w dostarczeniu ksiąg do sądu, sąd może przejrzeć je na miejscu lub zlecić sędziemu wyznaczonemu ich przejrzenie i sporządzenie niezbędnych wyciągów.

Istniejące wersje czasowe art. 250
•
Tekst ujednolicony przez redakcję na dzień:
2008.12.12
•
2014.01.21 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2014 r. poz. 101
•
2016.09.08
zmieniony przez
Dz. U. z 2015 r. poz. 1311
•
2016.11.09 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
•
2018.01.19 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 155
•
2018.07.16 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
•
2019.08.05 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
•
2020.09.14 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
•
2021.10.04 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
•
2023.08.08 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
•
2024.10.23 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
• Pokaż wszystkie w jednym oknie

Art. 250. § 1. Jeżeli dokument znajduje się w aktach organu, o którym mowa w art. 244 § 1, wystarczy przedstawić urzędowo poświadczony przez ten organ odpis lub wyciąg z dokumentu. Sąd zażąda udzielenia odpisu lub wyciągu, jeżeli strona sama uzyskać go nie może.

§ 2. Gdy sąd uzna za konieczne przejrzenie oryginału dokumentu, może zarządzić, by go dostarczono na rozprawę, albo przejrzeć go na miejscu przez sędziego wyznaczonego lub przez cały skład sądu.

Art. 251. Za nieuzasadnioną odmowę przedstawienia dokumentu przez osobę trzecią sąd, po wysłuchaniu jej oraz stron co do zasadności odmowy, skaże osobę trzecią na grzywnę. Osoba trzecia ma prawo żądać zwrotu wydatków połączonych z przedstawieniem dokumentu.

Art. 252. Strona, która zaprzecza prawdziwości dokumentu urzędowego albo twierdzi, że zawarte w nim oświadczenia organu, od którego dokument ten pochodzi, są niezgodne z prawdą, powinna okoliczności te udowodnić.

Art. 253. Jeżeli strona zaprzecza prawdziwości dokumentu prywatnego albo twierdzi, że zawarte w nim oświadczenie osoby, która je podpisała, od niej nie pochodzi, obowiązana jest okoliczności te udowodnić. Jeżeli jednak spór dotyczy dokumentu prywatnego pochodzącego od innej osoby niż strona zaprzeczająca, prawdziwość dokumentu powinna udowodnić strona, która chce z niego skorzystać.

Istniejące wersje czasowe art. 254
•
Tekst ujednolicony przez redakcję na dzień:
2008.12.12
•
2014.01.21 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2014 r. poz. 101
•
2016.09.08
zmieniony przez
Dz. U. z 2015 r. poz. 1311
•
2016.11.09 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
•
2018.01.19 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 155
•
2018.07.16 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
•
2019.08.05 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
•
2020.09.14 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
•
2021.10.04 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
•
2023.08.08 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
•
2024.10.23 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
• Pokaż wszystkie w jednym oknie

Art. 254. § 1. Badania prawdziwości pisma dokonuje się z udziałem lub bez udziału biegłych, zwłaszcza przez porównanie pisma na zakwestionowanym dokumencie z pismem tej samej osoby na innych dokumentach niewątpliwie prawdziwych. Sąd w razie potrzeby może wezwać osobę, od której pismo pochodzi, na termin wyznaczony, w celu napisania podyktowanych jej wyrazów.

§ 2. Od obowiązku złożenia próby pisma zwolniony jest ten, kto na zapytanie, czy pismo na dokumencie jest prawdziwe, mógłby jako świadek odmówić zeznania.

§ 3. Sąd może zastosować do osoby trzeciej, która nie wykonała zarządzeń sądu wydanych w myśl paragrafów poprzedzających, takie same środki przymusowe, jak wobec świadków.

§ 4. Osoba trzecia może na równi ze świadkiem żądać zwrotu wydatków koniecznych związanych ze stawiennictwem do sądu, a ponadto wynagrodzenia za utratę zarobku.

Art. 255. Strona, która w złej wierze lub lekkomyślnie zgłosiła zarzuty przewidziane w art. 252 i 253, podlega karze grzywny.

Art. 256. Sąd może zażądać, aby dokument w języku obcym był przełożony przez tłumacza przysięgłego.

Art. 257. Sąd oceni na podstawie okoliczności poszczególnego wypadku, czy i o ile dokument zachowuje moc dowodową pomimo przekreśleń, podskrobań lub innych uszkodzeń.

Oddział 3

Zeznania świadków

Istniejące wersje czasowe art. 258
•
Tekst ujednolicony przez redakcję na dzień:
2008.12.12
•
2014.01.21 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2014 r. poz. 101
•
2016.11.09 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
•
2018.01.19 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 155
•
2018.07.16 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
•
2019.08.05 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
•
2019.11.07
uchylony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1469
•
2020.09.14 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
•
2021.10.04 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
•
2023.08.08 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
•
2024.10.23 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
• Pokaż wszystkie w jednym oknie

Art. 258. Strona powołująca się na dowód ze świadków obowiązana jest dokładnie oznaczyć fakty, które mają być zeznaniami poszczególnych świadków stwierdzone, i wskazać świadków, tak by wezwanie ich do sądu było możliwe.

Istniejące wersje czasowe art. 259
•
Tekst ujednolicony przez redakcję na dzień:
2008.12.12
•
2011.01.02
zmieniony przez
•
2014.01.21 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2014 r. poz. 101
•
2016.11.09 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
•
2017.01.01
zmieniony przez
Dz. U. z 2016 r. poz. 2261
•
2018.01.19 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 155
•
2018.07.16 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
•
2019.08.05 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
•
2020.09.14 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
•
2021.10.04 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
•
2023.08.08 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
•
2024.10.23 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
• Pokaż wszystkie w jednym oknie

Art. 259. Świadkami nie mogą być:

    1) osoby niezdolne do spostrzegania lub komunikowania swych spostrzeżeń;

    2) wojskowi i urzędnicy nie zwolnieni od zachowania tajemnicy służbowej, jeżeli ich zeznanie miałoby być połączone z jej naruszeniem;

    3) przedstawiciele ustawowi stron oraz osoby, które mogą być przesłuchane w charakterze strony jako organy osoby prawnej lub innej organizacji mającej zdolność sądową;

    4) współuczestnicy jednolici.

Art. 2591. Mediator nie może być świadkiem co do faktów, o których dowiedział się w związku z prowadzeniem mediacji, chyba że strony zwolnią go z obowiązku zachowania tajemnicy mediacji.

Art. 260. Współuczestnik sporu, nie będący współuczestnikiem jednolitym, może być świadkiem co do faktów dotyczących wyłącznie innego współuczestnika.

Art. 261. § 1. Nikt nie ma prawa odmówić zeznań w charakterze świadka, z wyjątkiem małżonków stron, ich wstępnych, zstępnych i rodzeństwa oraz powinowatych w tej samej linii lub stopniu, jak również osób pozostających ze stronami w stosunku przysposobienia. Prawo odmowy zeznań trwa po ustaniu małżeństwa lub rozwiązaniu stosunku przysposobienia. Jednakże odmowa zeznań nie jest dopuszczalna w sprawach o prawa stanu, z wyjątkiem spraw o rozwód.

§ 2. Świadek może odmówić odpowiedzi na zadane mu pytanie, jeżeli zeznanie mogłoby narazić jego lub jego bliskich, wymienionych w paragrafie poprzedzającym, na odpowiedzialność karną, hańbę lub dotkliwą i bezpośrednią szkodę majątkową albo jeżeli zeznanie miałoby być połączone z pogwałceniem istotnej tajemnicy zawodowej. Duchowny może odmówić zeznań co do faktów powierzonych mu na spowiedzi.

Art. 262. Sąd, wzywając świadka, wymieni w wezwaniu imię, nazwisko i zamieszkanie wezwanego, miejsce i czas przesłuchania, nazwiska stron i przedmiot sprawy oraz zwięzłą osnowę przepisów o karach za pogwałcenie obowiązków świadka, a ponadto o zwrocie wydatków koniecznych, związanych ze stawiennictwem do sądu, oraz o wynagrodzeniu za utratę zarobku.

Istniejące wersje czasowe art. 263
•
Tekst ujednolicony przez redakcję na dzień:
2008.12.12
•
2014.01.21 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2014 r. poz. 101
•
2016.11.09 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
•
2018.01.19 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 155
•
2018.07.16 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
•
2019.08.05 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
•
2019.11.07
zmieniony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1469
•
2020.09.14 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
•
2021.10.04 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
•
2023.08.08 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
•
2024.10.23 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
• Pokaż wszystkie w jednym oknie

Art. 263. Przesłuchanie osób dotkniętych chorobą lub kalectwem odbywa się w miejscu, gdzie przebywają, jeżeli nie mogą go opuścić.

Istniejące wersje czasowe art. 2631
•
2024.03.14
dodany przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 1860
•
2024.10.23 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
• Pokaż wszystkie w jednym oknie

Art. 2631

Art. 264. Kolejność przesłuchania świadków oznacza przewodniczący. Świadkowie, którzy nie złożyli jeszcze zeznań, nie mogą być obecni przy przesłuchaniu innych świadków.

Art. 265. § 1. Do przesłuchania świadka nie władającego dostatecznie językiem polskim sąd może przybrać tłumacza.

§ 2. Do tłumaczy stosuje się odpowiednio przepisy o biegłych. Pracownik organów wymiaru sprawiedliwości może pełnić obowiązki tłumacza bez składania przyrzeczenia, lecz z powołaniem się na ślubowanie służbowe.

Istniejące wersje czasowe art. 266
•
Tekst ujednolicony przez redakcję na dzień:
2008.12.12
•
2014.01.21 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2014 r. poz. 101
•
2016.11.09 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
•
2018.01.19 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 155
•
2018.07.16 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
•
2019.08.05 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
•
2019.11.07
zmieniony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1469
•
2020.09.14 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
•
2021.10.04 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
•
2023.08.08 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
•
2024.10.23 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
• Pokaż wszystkie w jednym oknie

Art. 266. § 1. Przed przesłuchaniem świadka uprzedza się go o prawie odmowy zeznań i odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywych zeznań.

§ 2. Przesłuchanie rozpoczyna się od zadania świadkowi pytań dotyczących jego osoby oraz stosunku do stron.

§ 3. Jeżeli świadek ma składać zeznania, przewodniczący odbiera od niego przyrzeczenie, po pouczeniu go o znaczeniu tego aktu.

Art. 267. Nie składają przyrzeczenia świadkowie małoletni, którzy nie ukończyli lat siedemnastu, oraz osoby skazane wyrokiem prawomocnym za fałszywe zeznania. Inni świadkowie mogą być za zgodą stron zwolnieni przez sąd od złożenia przyrzeczenia.

Art. 268. Brzmienie przyrzeczenia jest następujące: "Świadomy znaczenia mych słów i odpowiedzialności przed prawem przyrzekam uroczyście, że będę mówił szczerą prawdę, niczego nie ukrywając z tego, co mi jest wiadome".

Istniejące wersje czasowe art. 269
•
Tekst ujednolicony przez redakcję na dzień:
2008.12.12
•
2012.05.03
zmieniony przez
Dz. U. z 2011 r. nr 233, poz. 1381
•
2014.01.21 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2014 r. poz. 101
•
2016.11.09 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
•
2018.01.19 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 155
•
2018.07.16 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
•
2019.08.05 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
•
2020.09.14 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
•
2021.10.04 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
•
2023.08.08 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
•
2024.03.14
zmieniony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 1860
•
2024.10.23 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
• Pokaż wszystkie w jednym oknie

Art. 269. § 1. Świadek składa przyrzeczenie, powtarzając za sędzią lub odczytując na głos tekst przyrzeczenia, przy czym wszyscy - nie wyłączając sędziów - stoją.

§ 2. Niemi i głusi składają przyrzeczenie przez podpisanie jego tekstu lub przy pomocy biegłego.

Istniejące wersje czasowe art. 270
•
Tekst ujednolicony przez redakcję na dzień:
2008.12.12
•
2014.01.21 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2014 r. poz. 101
•
2016.11.09 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
•
2018.01.19 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 155
•
2018.07.16 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
•
2019.08.05 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
•
2019.11.07
uchylony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1469
•
2020.09.14 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
•
2021.10.04 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
•
2023.08.08 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
•
2024.10.23 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
• Pokaż wszystkie w jednym oknie

Art. 270. W razie powtórnego przesłuchania świadka przypomina mu się poprzednio złożone przyrzeczenie.

Art. 271. § 1. Świadek składa zeznanie ustnie, zaczynając od odpowiedzi na pytania przewodniczącego, co i z jakiego źródła wiadomo mu w sprawie, po czym sędziowie i strony mogą w tymże przedmiocie zadawać mu pytania.

§ 2. Niemi i głusi składają zeznania na piśmie lub przy pomocy biegłego.

Istniejące wersje czasowe art. 2711
•
2019.11.07
dodany przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1469
•
2020.09.14 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
•
2021.10.04 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
•
2023.08.08 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
•
2024.10.23 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
• Pokaż wszystkie w jednym oknie

Art. 2711

Art. 272. Świadkowie, których zeznania przeczą sobie wzajemnie, mogą być konfrontowani.

Istniejące wersje czasowe art. 2721
•
2019.11.07
dodany przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1469
•
2020.09.14 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
•
2021.10.04 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
•
2023.08.08 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
•
2024.10.23 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
• Pokaż wszystkie w jednym oknie

Art. 2721

Istniejące wersje czasowe art. 273
•
Tekst ujednolicony przez redakcję na dzień:
2008.12.12
•
2010.07.01
zmieniony przez
•
2014.01.21 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2014 r. poz. 101
•
2016.11.09 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
•
2018.01.19 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 155
•
2018.07.16 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
•
2019.08.05 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
•
2020.09.14 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
•
2021.10.04 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
•
2023.08.08 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
•
2024.10.23 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
• Pokaż wszystkie w jednym oknie

Art. 273. § 1. Zeznanie świadka, po zapisaniu do protokołu, sporządzonego zgodnie z art. 157 § 11, będzie mu odczytane i stosownie do okoliczności na podstawie jego uwag uzupełnione i sprostowane.

§ 2. Świadek może oddalić się z sądu nie wcześniej niż po uzyskaniu na to zezwolenia przewodniczącego.

Art. 274. § 1. Za nie usprawiedliwione niestawiennictwo sąd skaże świadka na grzywnę, po czym wezwie go powtórnie, a w razie ponownego niestawiennictwa skaże go na ponowną grzywnę i może zarządzić jego przymusowe sprowadzenie.

§ 2. Przepis paragrafu poprzedzającego stosuje się odpowiednio do świadka, który oddalił się bez zezwolenia przewodniczącego.

Istniejące wersje czasowe art. 275
•
Tekst ujednolicony przez redakcję na dzień:
2008.12.12
•
2014.01.21 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2014 r. poz. 101
•
2016.11.09 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
•
2018.01.19 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 155
•
2018.07.16 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
•
2019.08.05 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
•
2019.08.21
zmieniony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1469
•
2020.09.14 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
•
2021.10.04 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
•
2023.08.08 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
•
2024.10.23 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
• Pokaż wszystkie w jednym oknie

Art. 275. Świadek w ciągu tygodnia od daty doręczenia mu postanowienia skazującego go na grzywnę lub na pierwszym posiedzeniu, na które zostanie wezwany, może usprawiedliwić swe niestawiennictwo. W razie usprawiedliwienia niestawiennictwa sąd zwolni świadka od grzywny i od przymusowego sprowadzenia. Postanowienia sądu mogą zapaść na posiedzeniu niejawnym.

Art. 276. § 1. Za nieuzasadnioną odmowę zeznań lub przyrzeczenia sąd, po wysłuchaniu obecnych stron co do zasadności odmowy, skaże świadka na grzywnę.

§ 2. Niezależnie od powyższej grzywny sąd może nakazać aresztowanie świadka na czas nie przekraczający tygodnia. Sąd uchyli areszt, jeżeli świadek złoży zeznanie lub przyrzeczenie albo jeżeli sprawę ukończono w instancji, w której dowód z tego świadka został dopuszczony.

Istniejące wersje czasowe art. 2761
•
Tekst ujednolicony przez redakcję na dzień:
2008.12.12
•
2014.01.21 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2014 r. poz. 101
•
2016.11.09 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
•
2017.01.01
zmieniony przez
Dz. U. z 2016 r. poz. 2138
•
2018.01.19 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 155
•
2018.07.16 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
•
2019.08.05 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
•
2020.09.14 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
•
2021.10.04 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
•
2023.08.08 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
•
2024.10.23 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
• Pokaż wszystkie w jednym oknie

Art. 2761. W razie uchybienia przez żołnierza w czynnej służbie wojskowej obowiązkom, o których mowa w art. 274 i 276, sąd, zamiast skazać żołnierza na grzywnę, występuje do dowódcy jednostki wojskowej, w której żołnierz ten pełni służbę, z wnioskiem o pociągnięcie go do odpowiedzialności dyscyplinarnej.

Art. 277. Świadek ma prawo żądać zwrotu wydatków koniecznych, związanych ze stawiennictwem do sądu, a ponadto wynagrodzenia za utratę zarobku. Przewodniczący może przyznać świadkowi zaliczkę na koszty podróży i na utrzymanie w miejscu przesłuchania.

Oddział 4

Opinia biegłych

Istniejące wersje czasowe art. 278
•
Tekst ujednolicony przez redakcję na dzień:
2008.12.12
•
2014.01.21 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2014 r. poz. 101
•
2016.11.09 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
•
2018.01.19 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 155
•
2018.07.16 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
•
2019.08.05 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
•
2020.09.14 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
•
2021.10.04 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
•
2023.07.01
zmieniony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 614
•
2023.08.08 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
•
2024.10.23 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
• Pokaż wszystkie w jednym oknie

Art. 278. § 1. W wypadkach wymagających wiadomości specjalnych sąd po wysłuchaniu wniosków stron co do liczby biegłych i ich wyboru może wezwać jednego lub kilku biegłych w celu zasięgnięcia ich opinii.

§ 2. Sąd orzekający może pozostawić prawo wyboru biegłego sędziemu wyznaczonemu lub sądowi wezwanemu.

§ 3. Sąd oznaczy, czy opinia ma być przedstawiona ustnie, czy na piśmie.

Istniejące wersje czasowe art. 2781
•
2019.11.07
dodany przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1469
•
2020.09.14 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
•
2021.10.04 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
•
2023.08.08 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
•
2024.10.23 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
• Pokaż wszystkie w jednym oknie

Art. 2781

Istniejące wersje czasowe art. 279
•
Tekst ujednolicony przez redakcję na dzień:
2008.12.12
•
2014.01.21 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2014 r. poz. 101
•
2016.11.09 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
•
2018.01.19 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 155
•
2018.07.16 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
•
2019.08.05 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
•
2019.11.07
uchylony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1469
•
2020.09.14 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
•
2021.10.04 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
•
2023.08.08 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
•
2024.10.23 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
• Pokaż wszystkie w jednym oknie

Art. 279. Dopuszczenie dowodu z biegłych może nastąpić na posiedzeniu niejawnym po wysłuchaniu wniosków stron co do liczby biegłych i ich wyboru.

Istniejące wersje czasowe art. 280
•
Tekst ujednolicony przez redakcję na dzień:
2008.12.12
•
2014.01.21 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2014 r. poz. 101
•
2016.11.09 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
•
2018.01.19 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 155
•
2018.07.16 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
•
2019.08.05 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
•
2020.09.14 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
•
2021.10.04 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
•
2023.07.01
zmieniony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 614
•
2023.08.08 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
•
2024.10.23 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
• Pokaż wszystkie w jednym oknie

Art. 280. Osoba wyznaczona na biegłego może nie przyjąć włożonego na nią obowiązku z przyczyn, jakie uprawniają świadka do odmowy zeznań, a ponadto z powodu przeszkody, która uniemożliwia jej wydanie opinii.

Istniejące wersje czasowe art. 281
•
Tekst ujednolicony przez redakcję na dzień:
2008.12.12
•
2014.01.21 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2014 r. poz. 101
•
2016.11.09 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
•
2018.01.19 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 155
•
2018.07.16 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
•
2019.08.05 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
•
2019.11.07
zmieniony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1469
•
2020.09.14 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
•
2021.10.04 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
•
2023.08.08 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
•
2024.10.23 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
• Pokaż wszystkie w jednym oknie

Art. 281. Aż do ukończenia czynności biegłego strona może żądać jego wyłączenia z przyczyn, z jakich można żądać wyłączenia sędziego. Gdy strona zgłasza wniosek o wyłączenie biegłego po rozpoczęciu przez niego czynności, obowiązana jest uprawdopodobnić, że przyczyna wyłączenia powstała później lub że przedtem nie była jej znana.

Istniejące wersje czasowe art. 282
•
Tekst ujednolicony przez redakcję na dzień:
2008.12.12
•
2014.01.21 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2014 r. poz. 101
•
2016.11.09 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
•
2018.01.19 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 155
•
2018.07.16 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
•
2019.08.05 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
•
2019.11.07
zmieniony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1469
•
2020.09.14 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
•
2021.10.04 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
•
2023.08.08 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
•
2024.10.23 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
• Pokaż wszystkie w jednym oknie

Art. 282. § 1. Biegły składa przed rozpoczęciem czynności przyrzeczenie w następującym brzmieniu: "Świadomy znaczenia mych słów i odpowiedzialności przed prawem przyrzekam uroczyście, że powierzone mi obowiązki biegłego wykonam z całą sumiennością i bezstronnością".

§ 2. Poza tym do przyrzeczenia biegłych stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące przyrzeczenia świadków.

Istniejące wersje czasowe art. 283
•
Tekst ujednolicony przez redakcję na dzień:
2008.12.12
•
2014.01.21 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2014 r. poz. 101
•
2016.11.09 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
•
2018.01.19 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 155
•
2018.07.16 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
•
2019.08.05 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
•
2019.11.07
uchylony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1469
•
2020.09.14 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
•
2021.10.04 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
•
2023.08.08 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
•
2024.10.23 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
• Pokaż wszystkie w jednym oknie

Art. 283. § 1. Biegły nie składa przyrzeczenia, gdy obie strony wyrażą na to zgodę.

§ 2. Biegły sądowy stały składa przyrzeczenie tylko przy objęciu stanowiska, w poszczególnych zaś sprawach powołuje się na nie.

Istniejące wersje czasowe art. 284
•
Tekst ujednolicony przez redakcję na dzień:
2008.12.12
•
2014.01.21 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2014 r. poz. 101
•
2016.11.09 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
•
2018.01.19 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 155
•
2018.07.16 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
•
2019.08.05 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
•
2019.11.07
zmieniony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1469
•
2020.09.14 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
•
2021.10.04 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
•
2023.08.08 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
•
2024.03.14
zmieniony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 1860
•
2024.10.23 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
• Pokaż wszystkie w jednym oknie

Art. 284. Sąd może zarządzić okazanie biegłemu akt sprawy i przedmiotu oględzin oraz zarządzić, aby brał udział w postępowaniu dowodowym.

Art. 285. § 1. Opinia biegłego powinna zawierać uzasadnienie.

§ 2. Biegli mogą złożyć opinię łączną.

§ 3. Jeżeli biegły nie może na razie udzielić wyczerpującej opinii, sąd wyznaczy termin dodatkowy do jej przedstawienia.

Istniejące wersje czasowe art. 286
•
Tekst ujednolicony przez redakcję na dzień:
2008.12.12
•
2014.01.21 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2014 r. poz. 101
•
2016.11.09 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
•
2018.01.19 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 155
•
2018.07.16 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
•
2019.08.05 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
•
2019.11.07
zmieniony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1469
•
2020.09.14 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
•
2021.10.04 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
•
2023.08.08 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
•
2024.10.23 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
• Pokaż wszystkie w jednym oknie

Art. 286. Sąd może zażądać ustnego wyjaśnienia opinii złożonej na piśmie, może też w razie potrzeby zażądać dodatkowej opinii od tych samych lub innych biegłych.

Art. 287. Za nie usprawiedliwione niestawiennictwo, za nieuzasadnioną odmowę złożenia przyrzeczenia lub opinii albo za nie usprawiedliwione opóźnienie złożenia opinii sąd skaże biegłego na grzywnę.

Istniejące wersje czasowe art. 288
•
Tekst ujednolicony przez redakcję na dzień:
2008.12.12
•
2014.01.21 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2014 r. poz. 101
•
2016.11.09 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
•
2018.01.19 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 155
•
2018.07.16 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
•
2019.08.05 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
•
2019.11.07
zmieniony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1469
•
2020.09.14 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
•
2021.10.04 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
•
2023.07.01
zmieniony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 614
•
2023.08.08 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
•
2024.10.23 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
• Pokaż wszystkie w jednym oknie

Art. 288. Biegły ma prawo żądać wynagrodzenia za stawiennictwo do sądu i wykonaną pracę. Przewodniczący może przyznać biegłemu zaliczkę na poczet wydatków.

Istniejące wersje czasowe art. 289
•
Tekst ujednolicony przez redakcję na dzień:
2008.12.12
•
2014.01.21 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2014 r. poz. 101
•
2016.11.09 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
•
2018.01.19 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 155
•
2018.07.16 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
•
2019.08.05 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
•
2020.09.14 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
•
2021.10.04 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
•
2023.08.08 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
•
2024.03.14
zmieniony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 1860
•
2024.10.23 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
• Pokaż wszystkie w jednym oknie

Art. 289. Do wezwania i przesłuchania biegłych stosuje się ponadto odpowiednio przepisy o świadkach, z wyjątkiem przepisów o przymusowym sprowadzeniu.

Istniejące wersje czasowe art. 290
•
Tekst ujednolicony przez redakcję na dzień:
2008.12.12
•
2014.01.21 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2014 r. poz. 101
•
2016.11.09 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
•
2018.01.19 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 155
•
2018.07.16 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
•
2019.08.05 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
•
2019.11.07
zmieniony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1469
•
2020.09.14 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
•
2021.10.04 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
•
2023.08.08 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
•
2024.10.23 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
• Pokaż wszystkie w jednym oknie

Art. 290. § 1. Sąd może zażądać opinii odpowiedniego instytutu naukowego lub naukowo-badawczego. Sąd może zażądać od instytutu dodatkowych wyjaśnień bądź pisemnych, bądź ustnych przez wyznaczoną do tego osobę, może też zarządzić złożenie dodatkowej opinii przez ten sam lub inny instytut.

§ 2. W opinii instytutu należy wskazać osoby, które przeprowadziły badanie i wydały opinię.

Istniejące wersje czasowe art. 2901
•
2016.01.01
dodany przez
Dz. U. z 2015 r. poz. 1418
•
2016.11.09 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
•
2018.01.19 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 155
•
2018.07.16 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
•
2019.08.05 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
•
2019.11.07
zmieniony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1469
•
2020.09.14 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
•
2021.10.04 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
•
2023.08.08 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
•
2024.10.23 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
• Pokaż wszystkie w jednym oknie

Art. 2901

Art. 291. Instytut naukowy lub naukowo-badawczy może żądać wynagrodzenia za wykonaną pracę i za stawiennictwo swoich przedstawicieli.

Oddział 5

Oględziny

Art. 292. Sąd może zarządzić oględziny bez udziału lub z udziałem biegłych, a stosownie do okoliczności - również w połączeniu z przesłuchaniem świadków.

Art. 293. Przepisy o obowiązku przedstawienia dokumentu stosuje się odpowiednio do przedstawienia przedmiotu oględzin. Jeżeli rodzaj przedmiotu na to pozwala i nie jest to połączone ze znacznymi kosztami, należy przedmiot oględzin dostarczyć do sądu.

Art. 294. Jeżeli przedmiot oględzin jest w posiadaniu osoby trzeciej, a oględziny mają być dokonane w miejscu, gdzie przedmiot znajduje się, osoba ta powinna być wezwana na termin oględzin i obowiązana jest ułatwić dostęp do przedmiotu.

Art. 295. § 1. Osoba trzecia w ciągu dni trzech od doręczenia jej wezwania może z ważnych przyczyn żądać od sądu wzywającego zaniechania oględzin.

§ 2. Przed rozpoznaniem żądania osoby trzeciej sąd nie przystąpi do oględzin.

Art. 296. Osobę trzecią, która bez uzasadnionych przyczyn nie zastosowała się do zarządzeń w przedmiocie oględzin, sąd skaże na grzywnę.

Art. 297. Osoba trzecia wezwana na termin oględzin ma prawo żądać zwrotu wydatków koniecznych, związanych ze stawiennictwem do sądu, oraz wynagrodzenia za utratę zarobku na równi ze świadkiem, a ponadto zwrotu wydatków połączonych z dostarczeniem przedmiotu oględzin.

Art. 298. Oględziny osoby mogą odbyć się tylko za jej zgodą.

Oddział 6

Przesłuchanie stron

Istniejące wersje czasowe art. 299
•
Tekst ujednolicony przez redakcję na dzień:
2008.12.12
•
2010.04.19
zmieniony przez
•
2014.01.21 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2014 r. poz. 101
•
2016.11.09 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
•
2018.01.19 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 155
•
2018.07.16 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
•
2019.08.05 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
•
2020.09.14 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
•
2021.10.04 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
•
2023.08.08 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
•
2024.10.23 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
• Pokaż wszystkie w jednym oknie

Art. 299. Jeżeli po wyczerpaniu środków dowodowych lub w ich braku pozostały niewyjaśnione fakty istotne dla rozstrzygnięcia sprawy, sąd dla wyjaśnienia tych faktów może dopuścić dowód z przesłuchania stron.

Art. 300. § 1. Za osobę prawną sąd przesłuchuje osoby wchodzące w skład organu uprawnionego do jej reprezentowania, przy czym sąd decyduje, czy przesłuchać wszystkie te osoby, czy też tylko niektóre z  nich.

§ 2. Za Skarb Państwa sąd może przesłuchać w charakterze strony osoby powołane do reprezentowania państwowej jednostki organizacyjnej, z której działalnością wiąże się dochodzone roszczenie, lub inne wskazane osoby.

Istniejące wersje czasowe art. 301
•
Tekst ujednolicony przez redakcję na dzień:
2008.12.12
•
2012.05.03
zmieniony przez
Dz. U. z 2011 r. nr 233, poz. 1381
•
2014.01.21 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2014 r. poz. 101
•
2016.11.09 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
•
2018.01.19 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 155
•
2018.07.16 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
•
2019.08.05 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
•
2020.09.14 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
•
2021.10.04 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
•
2023.08.08 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
•
2024.10.23 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
• Pokaż wszystkie w jednym oknie

Art. 301. Jeżeli powództwo jest wytoczone przez prokuratora lub organizację społeczną na rzecz oznaczonej osoby, przesłuchuje się w charakterze strony powodowej tę osobę, chociażby nie przystąpiła ona do sprawy.

Art. 302. § 1. Gdy z przyczyn natury faktycznej lub prawnej przesłuchać można co do okoliczności spornych jedną tylko stronę, sąd oceni, czy mimo to należy przesłuchać tę stronę, czy też dowód ten pominąć w zupełności. Sąd postąpi tak samo, gdy druga strona lub niektórzy ze współuczestników nie stawili się na przesłuchanie stron lub odmówili zeznań.

§ 2. W sprawach osób znajdujących się pod władzą rodzicielską, opieką lub kuratelą od uznania sądu zależy przesłuchanie bądź samej strony, bądź jej przedstawiciela ustawowego, bądź też obojga.

Art. 303. Sąd przesłucha najpierw strony bez odbierania przyrzeczenia. Jeżeli przesłuchanie to nie wyświetli dostatecznie faktów, sąd może przesłuchać według swego wyboru jedną ze stron ponownie, po uprzednim odebraniu od niej przyrzeczenia. Przesłuchanie jednej ze stron co do pewnego faktu z odebraniem od niej przyrzeczenia nie wyłącza takiego przesłuchania drugiej strony co do innego faktu.

Istniejące wersje czasowe art. 304
•
Tekst ujednolicony przez redakcję na dzień:
2008.12.12
•
2014.01.21 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2014 r. poz. 101
•
2016.11.09 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
•
2018.01.19 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 155
•
2018.07.16 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
•
2019.08.05 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
•
2020.09.14 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
•
2021.10.04 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
•
2023.08.08 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
•
2024.03.14
zmieniony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 1860
•
2024.10.23 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
• Pokaż wszystkie w jednym oknie

Art. 304. Przed przystąpieniem do przesłuchania sąd uprzedza strony, że obowiązane są zeznawać prawdę i że stosownie do okoliczności mogą być przesłuchane ponownie po odebraniu od nich przyrzeczenia. Przed odebraniem przyrzeczenia sąd uprzedza stronę o odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywych zeznań. Poza tym do przesłuchania stron i składania przyrzeczenia stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące świadków, z wyjątkiem przepisów o środkach przymusowych.

Oddział 7

Inne środki dowodowe

Art. 305. Sąd może dopuścić dowód z grupowego badania krwi.

Art. 306. Pobranie krwi w celu jej badania może nastąpić tylko za zgodą osoby, której krew ma być pobrana, a jeżeli osoba ta nie ukończyła trzynastu lat lub jest ubezwłasnowolniona całkowicie - za zgodą jej przedstawiciela ustawowego.

Art. 307. § 1. W celu przeprowadzenia dowodu z grupowego badania krwi sąd zwraca się do biegłego o pobranie krwi, zbadanie jej i złożenie sprawozdania o wynikach badania łącznie z końcową opinią.

§ 2. Sprawozdanie z grupowego badania krwi powinno zawierać stwierdzenie, czy sprawdzono należycie tożsamość osób, których krew pobrano, oraz wskazanie sposobu przeprowadzenia badania. Sprawozdanie powinno być podpisane przez osobę, która przeprowadziła badanie, a jeżeli krew została pobrana przez inną osobę, pobranie krwi powinno być stwierdzone jej podpisem.

§ 3. Pobranie krwi i przesłanie jej do instytutu, o jakim mowa w art. 290, można zlecić biegłemu miejsca zamieszkania stron lub siedziby sądu.

Istniejące wersje czasowe art. 308
•
Tekst ujednolicony przez redakcję na dzień:
2008.12.12
•
2014.01.21 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2014 r. poz. 101
•
2016.09.08
zmieniony przez
Dz. U. z 2015 r. poz. 1311
•
2016.11.09 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
•
2018.01.19 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 155
•
2018.07.16 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
•
2019.08.05 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
•
2020.09.14 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
•
2021.10.04 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
•
2023.08.08 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
•
2024.10.23 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
• Pokaż wszystkie w jednym oknie

Art. 308. § 1. Sąd może dopuścić dowód z filmu, telewizji, fotokopii, fotografii, planów, rysunków oraz płyt lub taśm dźwiękowych i innych przyrządów utrwalających albo przenoszących obrazy lub dźwięki.

§ 2. Dowody, o których mowa w paragrafie poprzedzającym, sąd przeprowadza, stosując odpowiednio przepisy o dowodzie z oględzin oraz o dowodzie z dokumentów.

Art. 309. Sposób przeprowadzenia dowodu innymi środkami dowodowymi niż wymienione w artykułach poprzedzających określi sąd zgodnie z ich charakterem, stosując odpowiednio przepisy o dowodach.

Rozdział 3

Zabezpieczenie dowodów

Art. 310. Przed wszczęciem postępowania na wniosek, a w toku postępowania również z urzędu, można zabezpieczyć dowód, gdy zachodzi obawa, że jego przeprowadzenie stanie się niewykonalne lub zbyt utrudnione, albo gdy z innych przyczyn zachodzi potrzeba stwierdzenia istniejącego stanu rzeczy.

Art. 311. Wniosek o zabezpieczenie dowodu składa się w sądzie właściwym do rozpoznania sprawy, a w wypadkach nie cierpiących zwłoki lub gdy postępowanie nie zostało jeszcze wszczęte, w sądzie rejonowym, w którego okręgu dowód ma być przeprowadzony.

Art. 312. Wniosek powinien zawierać:

    1) oznaczenie wnioskodawcy i przeciwnika oraz innych osób zainteresowanych, jeżeli są znane;

    2) wskazanie faktów oraz dowodów;

    3) przyczyny uzasadniające potrzebę zabezpieczenia dowodu.

Art. 313. Zabezpieczenie dowodu może być dopuszczone bez wezwania przeciwnika tylko w wypadkach nie cierpiących zwłoki albo gdy przeciwnik nie może być wskazany lub gdy miejsce jego pobytu nie jest znane.

Art. 314. Sąd wzywa zainteresowanych na termin wyznaczony do przeprowadzenia dowodu; jednakże w wypadkach nie cierpiących zwłoki przeprowadzenie dowodu może być rozpoczęte nawet przed doręczeniem wezwania przeciwnikowi.

Art. 315. § 1. Strony mają prawo wskazywać przed sądem orzekającym uchybienia popełnione przy zabezpieczeniu dowodu.

§ 2. (uchylony)

Dział IV

Orzeczenia

Rozdział 1

Wyroki

Oddział 1

Wydanie wyroku

Art. 316. § 1. Po zamknięciu rozprawy sąd wydaje wyrok, biorąc za podstawę stan rzeczy istniejący w chwili zamknięcia rozprawy; w szczególności zasądzeniu roszczenia nie stoi na przeszkodzie okoliczność, że stało się ono wymagalne w toku sprawy.

§ 2. Rozprawa powinna być otwarta na nowo, jeżeli istotne okoliczności ujawniły się dopiero po jej zamknięciu.

Art. 317. § 1. Sąd może wydać wyrok częściowy, jeżeli nadaje się do rozstrzygnięcia tylko część żądania lub niektóre z żądań pozwu; to samo dotyczy powództwa wzajemnego.

§ 2. Na tej samej podstawie sąd może wydać wyrok częściowy, rozstrzygając o całości żądania powództwa głównego lub wzajemnego.

Art. 318. § 1. Sąd, uznając roszczenie za usprawiedliwione w zasadzie, może wydać wyrok wstępny tylko co do samej zasady, co do spornej zaś wysokości żądania - zarządzić bądź dalszą rozprawę, bądź jej odroczenie.

§ 2. W razie zarządzenia dalszej rozprawy, wyrok co do wysokości żądania, jak również rozstrzygnięcie co do kosztów może zapaść dopiero po uprawomocnieniu się wyroku wstępnego.

Art. 319. Jeżeli pozwany ponosi odpowiedzialność z określonych przedmiotów majątkowych albo do wysokości ich wartości, sąd może, nie wymieniając tych przedmiotów ani ich wartości, uwzględnić powództwo zastrzegając pozwanemu prawo do powołania się w toku postępowania egzekucyjnego na ograniczenie odpowiedzialności.

Istniejące wersje czasowe art. 3191
•
2016.09.08
dodany przez
Dz. U. z 2015 r. poz. 1311
•
2016.11.09 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
•
2018.01.19 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 155
•
2018.07.16 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
•
2019.08.05 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
•
2020.09.14 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
•
2021.10.04 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
•
2023.08.08 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
•
2024.10.23 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
• Pokaż wszystkie w jednym oknie

Art. 3191

Art. 320. W szczególnie uzasadnionych wypadkach sąd może w wyroku rozłożyć na raty zasądzone świadczenie, a w sprawach o wydanie nieruchomości lub o opróżnienie pomieszczenia - wyznaczyć odpowiedni termin do spełnienia tego świadczenia.

Art. 321. § 1. Sąd nie może wyrokować co do przedmiotu, który nie był objęty żądaniem, ani zasądzać ponad żądanie.

§ 2. (uchylony)

Istniejące wersje czasowe art. 322
•
Tekst ujednolicony przez redakcję na dzień:
2008.12.12
•
2014.01.21 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2014 r. poz. 101
•
2016.11.09 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
•
2018.01.19 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 155
•
2018.07.16 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
•
2019.08.05 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
•
2019.11.07
zmieniony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1469
•
2020.09.14 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
•
2021.10.04 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
•
2023.08.08 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
•
2024.10.23 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
• Pokaż wszystkie w jednym oknie

Art. 322. Jeżeli w sprawie o naprawienie szkody, o dochody, zwrot bezpodstawnego wzbogacenia lub o świadczenie z umowy o dożywocie sąd uzna, że ścisłe udowodnienie wysokości żądania jest niemożliwe lub nader utrudnione, może w wyroku zasądzić odpowiednią sumę według swej oceny, opartej na rozważeniu wszystkich okoliczności sprawy.

Art. 323. Wyrok może być wydany jedynie przez sędziów, przed którymi odbyła się rozprawa poprzedzająca bezpośrednio wydanie wyroku.

Istniejące wersje czasowe art. 324
•
Tekst ujednolicony przez redakcję na dzień:
2008.12.12
•
2014.01.21 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2014 r. poz. 101
•
2014.10.27
zmieniony przez
Dz. U. z 2014 r. poz. 1296
•
2016.09.08
zmieniony przez
Dz. U. z 2015 r. poz. 1311
•
2016.10.07
zmieniony przez
Dz. U. z 2016 r. poz. 1579
•
2016.11.09 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
•
2018.01.19 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 155
•
2018.07.16 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
•
2019.08.05 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
•
2020.09.14 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
•
2021.10.04 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
•
2023.08.08 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
•
2024.10.23 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
• Pokaż wszystkie w jednym oknie

Art. 324. § 1. Sąd wydaje wyrok po niejawnej naradzie sędziów. Narada obejmuje dyskusję, głosowanie nad mającym zapaść orzeczeniem i zasadniczymi powodami rozstrzygnięcia oraz spisanie sentencji wyroku.

§ 2. Przewodniczący zbiera głosy sędziów według ich starszeństwa służbowego, a ławników według ich wieku, poczynając od najmłodszego, sam zaś głosuje ostatni. Sprawozdawca, jeżeli jest wyznaczony, głosuje pierwszy. Wyrok zapada większością głosów. Sędzia, który przy głosowaniu nie zgodził się z większością, może przy podpisywaniu sentencji zgłosić zdanie odrębne i obowiązany jest uzasadnić je na piśmie przed podpisaniem uzasadnienia.

§ 3. Sentencję wyroku podpisuje cały skład sądu.

Istniejące wersje czasowe art. 325
•
Tekst ujednolicony przez redakcję na dzień:
2008.12.12
•
2014.01.21 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2014 r. poz. 101
•
2016.11.09 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
•
2017.09.11
 
Dz. U. z 2017 r. poz. 1727
•
2018.01.19 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 155
•
2018.07.16 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
•
2019.08.05 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
•
2020.09.14 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
•
2021.10.04 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
•
2023.08.08 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
•
2024.10.23 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
• Pokaż wszystkie w jednym oknie

Art. 325. Sentencja wyroku powinna zawierać wymienienie sądu, sędziów, protokolanta oraz prokuratora, jeżeli brał udział w sprawie, datę i miejsce rozpoznania sprawy i wydania wyroku, wymienienie stron i oznaczenie przedmiotu sprawy oraz rozstrzygnięcie sądu o żądaniach stron.

Istniejące wersje czasowe art. 326
•
Tekst ujednolicony przez redakcję na dzień:
2008.12.12
•
2010.04.19
zmieniony przez
•
2014.01.21 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2014 r. poz. 101
•
2014.10.27
zmieniony przez
Dz. U. z 2014 r. poz. 1296
•
2016.11.09 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
•
2018.01.19 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 155
•
2018.07.16 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
•
2019.08.05 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
•
2019.11.07
zmieniony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1469
•
2020.09.14 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
•
2021.10.04 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
•
2023.08.08 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
•
2024.10.23 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
• Pokaż wszystkie w jednym oknie

Art. 326. § 1. Ogłoszenie wyroku powinno nastąpić na posiedzeniu, na którym zamknięto rozprawę. Jednakże w sprawie zawiłej sąd może odroczyć ogłoszenie wyroku tylko jeden raz na czas do dwóch tygodni. W postanowieniu o odroczeniu sąd powinien wyznaczyć termin ogłoszenia wyroku i ogłosić go niezwłocznie po zamknięciu rozprawy.

§ 2. Ogłoszenie wyroku następuje na posiedzeniu jawnym. Nieobecność stron nie wstrzymuje ogłoszenia. Jeżeli ogłoszenie było odroczone, może go dokonać sam przewodniczący lub sędzia sprawozdawca.

§ 3. Ogłoszenia wyroku dokonuje się przez odczytanie sentencji. Po ogłoszeniu sentencji przewodniczący lub sędzia sprawozdawca podaje ustnie zasadnicze powody rozstrzygnięcia, może jednak tego zaniechać, jeżeli sprawa była rozpoznawana przy drzwiach zamkniętych.

Istniejące wersje czasowe art. 3261
•
2023.07.01
dodany przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 614
•
2023.08.08 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
•
2024.10.23 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
• Pokaż wszystkie w jednym oknie

Art. 3261

Istniejące wersje czasowe art. 327
•
Tekst ujednolicony przez redakcję na dzień:
2008.12.12
•
2012.05.03
zmieniony przez
Dz. U. z 2011 r. nr 233, poz. 1381
•
2014.01.21 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2014 r. poz. 101
•
2016.11.09 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
•
2017.01.01
zmieniony przez
Dz. U. z 2016 r. poz. 2261
•
2018.01.19 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 155
•
2018.07.16 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
•
2019.08.05 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
•
2019.11.07
zmieniony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1469
•
2020.09.14 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
•
2021.10.04 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
•
2023.08.08 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
•
2024.10.23 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
• Pokaż wszystkie w jednym oknie

Art. 327. § 1. Stronie działającej bez adwokata, radcy prawnego lub rzecznika patentowego, obecnej przy ogłoszeniu wyroku, przewodniczący udzieli wskazówek co do sposobu i terminów wniesienia środka zaskarżenia. Jeżeli zastępstwo stron przez adwokatów lub radców prawnych jest obowiązkowe, należy pouczyć stronę o treści przepisów o obowiązkowym zastępstwie oraz o skutkach niezastosowania się do tych przepisów.

§ 2. Stronie działającej bez adwokata, radcy prawnego lub rzecznika patentowego, która na skutek pozbawienia wolności była nieobecna przy ogłoszeniu wyroku, sąd z urzędu w ciągu tygodnia od dnia ogłoszenia wyroku doręcza odpis jego sentencji z pouczeniem o terminie i sposobie wniesienia środka zaskarżenia.

Istniejące wersje czasowe art. 3271
•
2019.11.07
dodany przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1469
•
2020.09.14 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
•
2021.10.04 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
•
2023.08.08 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
•
2024.10.23 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
• Pokaż wszystkie w jednym oknie

Art. 3271

Istniejące wersje czasowe art. 328
•
Tekst ujednolicony przez redakcję na dzień:
2008.12.12
•
2014.01.21 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2014 r. poz. 101
•
2014.10.27
zmieniony przez
Dz. U. z 2014 r. poz. 1296
•
2016.09.08
zmieniony przez
Dz. U. z 2015 r. poz. 1311
•
2016.11.09 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
•
2018.01.19 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 155
•
2018.07.16 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
•
2019.08.05 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
•
2019.11.07
zmieniony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1469
•
2020.09.14 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
•
2021.10.04 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
•
2023.08.08 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
•
2024.10.23 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
• Pokaż wszystkie w jednym oknie

Art. 328. § 1. Uzasadnienie wyroku sporządza się na żądanie strony, zgłoszone w terminie tygodniowym od dnia ogłoszenia sentencji wyroku, a w wypadku, o którym mowa w art. 327 § 2 - od dnia doręczenia sentencji wyroku. Żądanie spóźnione sąd odrzuci na posiedzeniu niejawnym. Sąd sporządza uzasadnienie wyroku również wówczas, gdy wyrok został zaskarżony w ustawowym terminie oraz gdy wniesiono skargę o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia.

§ 2. Uzasadnienie wyroku powinno zawierać wskazanie podstawy faktycznej rozstrzygnięcia, a mianowicie: ustalenie faktów, które sąd uznał za udowodnione, dowodów, na których się oparł, i przyczyn, dla których innym dowodom odmówił wiarygodności i mocy dowodowej, oraz wyjaśnienie podstawy prawnej wyroku z przytoczeniem przepisów prawa.

Istniejące wersje czasowe art. 329
•
Tekst ujednolicony przez redakcję na dzień:
2008.12.12
•
2014.01.21 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2014 r. poz. 101
•
2014.10.27
zmieniony przez
Dz. U. z 2014 r. poz. 1296
•
2016.11.09 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
•
2018.01.19 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 155
•
2018.07.16 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
•
2019.08.05 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
•
2019.11.07
zmieniony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1469
•
2020.09.14 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
•
2021.10.04 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
•
2023.08.08 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
•
2024.10.23 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
• Pokaż wszystkie w jednym oknie

Art. 329. Uzasadnienie wyroku sporządza się w terminie dwutygodniowym od dnia złożenia wniosku o sporządzenie uzasadnienia, a gdy wniosek taki nie był zgłoszony - od dnia zaskarżenia wyroku lub wniesienia skargi o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia. W sprawie zawiłej, w razie niemożności sporządzenia uzasadnienia w terminie, prezes sądu może przedłużyć ten termin na czas oznaczony, nie dłuższy niż trzydzieści dni.

Istniejące wersje czasowe art. 330
•
Tekst ujednolicony przez redakcję na dzień:
2008.12.12
•
2014.01.21 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2014 r. poz. 101
•
2016.11.09 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
•
2018.01.19 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 155
•
2018.07.16 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
•
2019.08.05 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
•
2019.11.07
zmieniony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1469
•
2020.09.14 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
•
2021.10.04 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
•
2023.08.08 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
•
2024.10.23 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
• Pokaż wszystkie w jednym oknie

Art. 330. § 1. W sprawach rozstrzyganych w składzie trzech sędziów zawodowych uzasadnienie wyroku podpisują sędziowie, którzy brali udział w jego wydaniu. Jeżeli którykolwiek z sędziów nie może podpisać uzasadnienia, przewodniczący lub najstarszy służbą sędzia zaznacza na wyroku przyczynę braku podpisu.

§ 2. Uzasadnienie wyroku w sprawie rozpoznawanej z udziałem ławników podpisuje tylko przewodniczący. W razie złożenia zdania odrębnego uzasadnienie wyroku podpisuje przewodniczący wraz z ławnikami.

Istniejące wersje czasowe art. 331
•
Tekst ujednolicony przez redakcję na dzień:
2008.12.12
•
2014.01.21 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2014 r. poz. 101
•
2014.10.27
zmieniony przez
Dz. U. z 2014 r. poz. 1296
•
2016.09.08
zmieniony przez
Dz. U. z 2015 r. poz. 1311
•
2016.11.09 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
•
2017.01.01
zmieniony przez
Dz. U. z 2016 r. poz. 2261
•
2018.01.19 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 155
•
2018.07.16 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
•
2019.08.05 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
•
2019.11.07
zmieniony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1469
•
2020.09.14 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
•
2021.10.04 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
•
2023.08.08 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
•
2024.10.23 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
• Pokaż wszystkie w jednym oknie

Art. 331. Wyrok z uzasadnieniem doręcza się tylko tej stronie, która zażądała sporządzenia uzasadnienia.

Istniejące wersje czasowe art. 3311
•
2019.11.07
dodany przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1469
•
2020.09.14 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
•
2021.10.04 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
•
2023.08.08 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
•
2024.10.23 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
• Pokaż wszystkie w jednym oknie

Art. 3311

Istniejące wersje czasowe art. 332
•
Tekst ujednolicony przez redakcję na dzień:
2008.12.12
•
2014.01.21 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2014 r. poz. 101
•
2016.09.08
zmieniony przez
Dz. U. z 2015 r. poz. 1311
•
2016.11.09 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
•
2018.01.19 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 155
•
2018.07.16 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
•
2019.08.05 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
•
2019.11.07
zmieniony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1469
•
2020.09.14 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
•
2021.10.04 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
•
2023.08.08 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
•
2024.10.23 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
• Pokaż wszystkie w jednym oknie

Art. 332. § 1. Sąd jest związany wydanym wyrokiem od chwili jego ogłoszenia.

§ 2. Jednakże w razie cofnięcia pozwu przed uprawomocnieniem się wyroku i przed jego zaskarżeniem z jednoczesnym zrzeczeniem się dochodzonego roszczenia, a za zgodą pozwanego również bez takiego zrzeczenia się, sąd pierwszej instancji uchyli swój wyrok i postępowanie w sprawie umorzy, jeżeli uzna cofnięcie takie za dopuszczalne. Postanowienie sądu w tym przedmiocie może być wydane na posiedzeniu niejawnym.

Oddział 2

Natychmiastowa wykonalność wyroków

Istniejące wersje czasowe art. 333
•
Tekst ujednolicony przez redakcję na dzień:
2008.12.12
•
2014.01.21 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2014 r. poz. 101
•
2016.11.09 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
•
2018.01.19 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 155
•
2018.07.16 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
•
2019.08.05 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
•
2020.09.14 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
•
2021.10.04 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
•
2023.07.01
zmieniony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 614
•
2023.08.08 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
•
2024.10.23 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
• Pokaż wszystkie w jednym oknie

Art. 333. § 1. Sąd z urzędu nada wyrokowi przy jego wydaniu rygor natychmiastowej wykonalności, jeżeli:

    1) zasądza alimenty - co do rat płatnych po dniu wniesienia powództwa, a co do rat płatnych przed wniesieniem powództwa za okres nie dłuższy niż za trzy miesiące;

    2) zasądza roszczenie uznane przez pozwanego;

    3) wyrok uwzględniający powództwo jest zaoczny.

§ 2. Sąd może nadać wyrokowi przy jego wydaniu rygor natychmiastowej wykonalności, jeżeli zasądza należność z wekslu, czeku, warrantu, rewersu, dokumentu urzędowego lub dokumentu prywatnego, którego prawdziwość nie została zaprzeczona, oraz jeżeli uwzględnia powództwo o naruszenie posiadania.

§ 3. Sąd może również na wniosek nadać wyrokowi nadającemu się do wykonania w drodze egzekucji rygor natychmiastowej wykonalności, gdyby opóźnienie uniemożliwiało lub znacznie utrudniało wykonanie wyroku albo narażało powoda na szkodę.

Art. 334. § 1. Sąd może uzależnić natychmiastową wykonalność wyroku od złożenia przez powoda stosownego zabezpieczenia.

§ 2. Zabezpieczenie może polegać również na wstrzymaniu wydania powodowi rzeczy odebranych pozwanemu lub sum pieniężnych po ich wyegzekwowaniu albo na wstrzymaniu sprzedaży zajętego majątku ruchomego.

§ 3. Sprzedaż lub przejęcie na własność zajętej nieruchomości wstrzymuje się z urzędu do czasu uprawomocnienia się wyroku.

§ 4. Zabezpieczenie nie może być zarządzone co do należności alimentacyjnych w granicach, w jakich sąd nadaje wyrokowi zasądzającemu te należności rygor natychmiastowej wykonalności z urzędu.

Art. 335. § 1. Natychmiastowa wykonalność nie będzie orzeczona nawet za zabezpieczeniem, jeżeli wskutek wykonania wyroku mogłaby wyniknąć dla pozwanego niepowetowana szkoda. Przepisu tego nie stosuje się do wyroków zasądzających alimenty w granicach, w jakich sąd nadaje wyrokowi rygor natychmiastowej wykonalności z urzędu.

§ 2. Natychmiastowa wykonalność nie będzie również orzeczona nawet za zabezpieczeniem w sprawach przeciwko Skarbowi Państwa.

Art. 336. Rygor natychmiastowej wykonalności obowiązuje od chwili ogłoszenia wyroku lub postanowienia, którym go nadano, a gdy ogłoszenia nie było - od chwili podpisania sentencji orzeczenia.

Art. 337. Natychmiastowa wykonalność wyroku wygasa z chwilą ogłoszenia, a jeżeli nie było ogłoszenia, z chwilą podpisania sentencji orzeczenia zmieniającego albo uchylającego wyrok lub postanowienie o natychmiastowej wykonalności wyroku - w takim zakresie, w jakim nastąpiła zmiana lub uchylenie.

Art. 338. § 1. Uchylając lub zmieniając wyrok, któremu nadany został rygor natychmiastowej wykonalności, sąd na wniosek pozwanego orzeka w orzeczeniu kończącym postępowanie o zwrocie spełnionego lub wyegzekwowanego świadczenia lub o przywróceniu poprzedniego stanu.

§ 2. Przepis paragrafu poprzedzającego nie wyłącza możliwości dochodzenia w osobnym procesie naprawienia szkody poniesionej wskutek wykonania wyroku.

Oddział 3

Wyroki zaoczne

Istniejące wersje czasowe art. 339
•
Tekst ujednolicony przez redakcję na dzień:
2008.12.12
•
2014.01.21 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2014 r. poz. 101
•
2016.11.09 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
•
2018.01.19 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 155
•
2018.07.16 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
•
2019.08.05 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
•
2019.11.07
zmieniony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1469
•
2020.09.14 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
•
2021.10.04 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
•
2023.08.08 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
•
2024.10.23 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
• Pokaż wszystkie w jednym oknie

Art. 339. § 1. Jeżeli pozwany nie stawił się na posiedzenie wyznaczone na rozprawę albo mimo stawienia się nie bierze udziału w  rozprawie, sąd wyda wyrok zaoczny.

§ 2. W tym wypadku przyjmuje się za prawdziwe twierdzenie powoda o okolicznościach faktycznych przytoczonych w pozwie lub w pismach procesowych doręczonych pozwanemu przed rozprawą, chyba że budzą one uzasadnione wątpliwości albo zostały przytoczone w celu obejścia prawa.

§ 3. (skreślony)

Istniejące wersje czasowe art. 340
•
Tekst ujednolicony przez redakcję na dzień:
2008.12.12
•
2014.01.21 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2014 r. poz. 101
•
2016.11.09 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
•
2018.01.19 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 155
•
2018.07.16 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
•
2019.08.05 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
•
2019.11.07
zmieniony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1469
•
2020.09.14 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
•
2021.10.04 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
•
2023.08.08 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
•
2024.10.23 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
• Pokaż wszystkie w jednym oknie

Art. 340. Wyrok wydany w nieobecności pozwanego nie będzie zaoczny, jeżeli pozwany żądał przeprowadzenia rozprawy w swej nieobecności albo składał już w sprawie wyjaśnienia ustnie lub na piśmie.

Art. 341. W razie nienadejścia dowodu doręczenia na dzień rozprawy sąd może w ciągu następnych dwóch tygodni wydać na posiedzeniu niejawnym wyrok zaoczny, jeżeli w tym czasie otrzyma dowód doręczenia. Wyrok taki wiąże sąd od chwili podpisania sentencji.

Istniejące wersje czasowe art. 342
•
Tekst ujednolicony przez redakcję na dzień:
2008.12.12
•
2014.01.21 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2014 r. poz. 101
•
2016.11.09 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
•
2018.01.19 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 155
•
2018.07.16 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
•
2019.08.05 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
•
2019.11.07
zmieniony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1469
•
2020.09.14 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
•
2021.10.04 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
•
2023.08.08 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
•
2024.10.23 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
• Pokaż wszystkie w jednym oknie

Art. 342. Wyrok zaoczny sąd uzasadnia, gdy powództwo zostało oddalone w całości lub w części, a powód zażądał uzasadnienia w ciągu tygodnia od doręczenia mu wyroku, albo gdy powód, który żądania takiego nie zgłosił, wniósł apelację w przepisanym terminie.

Istniejące wersje czasowe art. 343
•
Tekst ujednolicony przez redakcję na dzień:
2008.12.12
•
2012.05.03
zmieniony przez
Dz. U. z 2011 r. nr 233, poz. 1381
•
2014.01.21 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2014 r. poz. 101
•
2016.11.09 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
•
2018.01.19 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 155
•
2018.07.16 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
•
2019.08.05 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
•
2019.11.07
zmieniony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1469
•
2020.09.14 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
•
2021.10.04 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
•
2023.08.08 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
•
2024.10.23 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
• Pokaż wszystkie w jednym oknie

Art. 343. Wyroki zaoczne doręcza się z urzędu obu stronom z pouczeniem o przysługujących im środkach zaskarżenia.

Art. 3431. Jeżeli po wydaniu wyroku zaocznego okaże się, że pozwany w chwili wniesienia pozwu nie miał zdolności sądowej, zdolności procesowej albo organu powołanego do jego reprezentowania, a braki te nie zostały usunięte w wyznaczonym terminie zgodnie z przepisami kodeksu, sąd z urzędu uchyla wyrok zaoczny i wydaje odpowiednie postanowienie.

Istniejące wersje czasowe art. 344
•
Tekst ujednolicony przez redakcję na dzień:
2008.12.12
•
2012.05.03
zmieniony przez
Dz. U. z 2011 r. nr 233, poz. 1381
•
2014.01.21 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2014 r. poz. 101
•
2016.11.09 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
•
2018.01.19 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 155
•
2018.07.16 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
•
2019.08.05 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
•
2019.11.07
zmieniony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1469
•
2020.09.14 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
•
2021.10.04 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
•
2023.08.08 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
•
2024.10.23 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
• Pokaż wszystkie w jednym oknie

Art. 344. § 1. Pozwany, przeciwko któremu zapadł wyrok zaoczny, może złożyć sprzeciw w ciągu tygodnia od doręczenia mu wyroku.

§ 2. W piśmie zawierającym sprzeciw pozwany powinien przytoczyć zarzuty przeciwko żądaniu pozwu oraz fakty i dowody na ich uzasadnienie.

§ 3. Sprzeciw złożony po terminie oraz sprzeciw, którego braków strona w wyznaczonym terminie nie uzupełniła, a także sprzeciw nieopłacony, sąd odrzuca na posiedzeniu niejawnym.

Istniejące wersje czasowe art. 345
•
Tekst ujednolicony przez redakcję na dzień:
2008.12.12
•
2014.01.21 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2014 r. poz. 101
•
2016.11.09 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
•
2018.01.19 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 155
•
2018.07.16 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
•
2019.08.05 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
•
2019.11.07
zmieniony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1469
•
2020.09.14 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
•
2021.10.04 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
•
2023.08.08 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
•
2024.10.23 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
• Pokaż wszystkie w jednym oknie

Art. 345. Jeżeli sprzeciw został złożony prawidłowo, przewodniczący wyznacza termin rozprawy i zarządza doręczenie sprzeciwu powodowi.

Istniejące wersje czasowe art. 346
•
Tekst ujednolicony przez redakcję na dzień:
2008.12.12
•
2014.01.21 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2014 r. poz. 101
•
2016.11.09 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
•
2018.01.19 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 155
•
2018.07.16 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
•
2019.01.01
zmieniony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 771
•
2019.08.05 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
•
2019.08.21
zmieniony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1469
•
2020.09.14 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
•
2021.10.04 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
•
2023.08.08 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
•
2024.10.23 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
• Pokaż wszystkie w jednym oknie

Art. 346. § 1. Na wniosek pozwanego sąd zawiesi rygor natychmiastowej wykonalności nadany wyrokowi zaocznemu, jeżeli wyrok ten został wydany z naruszeniem przepisów o dopuszczalności jego wydania albo jeżeli pozwany uprawdopodobni, że jego niestawiennictwo było nie zawinione, a przedstawione w sprzeciwie okoliczności wywołują wątpliwości co do zasadności wyroku zaocznego. Zawieszając wykonalność wyroku, sąd może zarządzić środki zabezpieczenia w myśl oddziału poprzedzającego.

§ 2. Wniosek o zawieszenie natychmiastowej wykonalności sąd może rozstrzygnąć na posiedzeniu niejawnym.

Art. 347. Po ponownym rozpoznaniu sprawy sąd wydaje wyrok, którym wyrok zaoczny w całości lub części utrzymuje w mocy albo uchyla go i orzeka o żądaniu pozwu, bądź też pozew odrzuca lub postępowanie umarza. Przepis art. 332 § 2 stosuje się odpowiednio.

Art. 348. Koszty rozprawy zaocznej i sprzeciwu ponosi pozwany, choćby następnie wyrok zaoczny został uchylony, chyba że niestawiennictwo pozwanego było nie zawinione lub że nie dołączono do akt nadesłanych do sądu przed rozprawą wyjaśnień pozwanego.

Art. 349. § 1. W razie cofnięcia sprzeciwu sąd, jeżeli uzna, że cofnięcie jest dopuszczalne, umarza postępowanie wywołane wniesieniem sprzeciwu i orzeka o kosztach jak przy cofnięciu pozwu. Wyrok zaoczny staje się wówczas prawomocny.

§ 2. Przepis art. 203 § 4 stosuje się odpowiednio.

Oddział 4

Sprostowanie, uzupełnienie i wykładnia wyroków

Istniejące wersje czasowe art. 350
•
Tekst ujednolicony przez redakcję na dzień:
2008.12.12
•
2014.01.21 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2014 r. poz. 101
•
2016.11.09 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
•
2018.01.19 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 155
•
2018.07.16 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
•
2019.08.05 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
•
2019.08.21
zmieniony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1469
•
2020.09.14 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
•
2021.10.04 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
•
2023.08.08 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
•
2024.10.23 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
• Pokaż wszystkie w jednym oknie

Art. 350. § 1. Sąd może z urzędu sprostować w wyroku niedokładności, błędy pisarskie albo rachunkowe lub inne oczywiste omyłki.

§ 2. Sprostowanie sąd może postanowić na posiedzeniu niejawnym; o sprostowaniu umieszcza się wzmiankę na oryginale wyroku, a na żądanie stron także na udzielonych im wypisach. Dalsze odpisy i wypisy powinny być zredagowane w brzmieniu uwzględniającym postanowienie o sprostowaniu.

§ 3. Jeżeli sprawa toczy się przed sądem drugiej instancji, sąd ten może z urzędu sprostować wyrok pierwszej instancji.

Istniejące wersje czasowe art. 3501
•
2019.11.07
dodany przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1469
•
2020.09.14 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
•
2021.10.04 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
•
2023.08.08 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
•
2024.10.23 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
• Pokaż wszystkie w jednym oknie

Art. 3501

Istniejące wersje czasowe art. 351
•
Tekst ujednolicony przez redakcję na dzień:
2008.12.12
•
2014.01.21 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2014 r. poz. 101
•
2016.11.09 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
•
2018.01.19 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 155
•
2018.07.16 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
•
2019.08.05 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
•
2019.08.21
zmieniony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1469
•
2020.09.14 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
•
2021.10.04 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
•
2023.08.08 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
•
2024.10.23 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
• Pokaż wszystkie w jednym oknie

Art. 351. § 1. Strona może w ciągu dwóch tygodni od ogłoszenia wyroku, a gdy doręczenie wyroku następuje z urzędu - od jego doręczenia, zgłosić wniosek o uzupełnienie wyroku, jeżeli sąd nie orzekł o całości żądania, o natychmiastowej wykonalności albo nie zamieścił w wyroku dodatkowego orzeczenia, które według przepisów ustawy powinien był zamieścić z urzędu.

§ 2. Wniosek o uzupełnienie wyroku co do zwrotu kosztów lub natychmiastowej wykonalności sąd może rozpoznać na posiedzeniu niejawnym.

§ 3. Orzeczenie uzupełniające wyrok zapada w postaci wyroku, chyba że uzupełnienie dotyczy wyłącznie kosztów lub natychmiastowej wykonalności.

Istniejące wersje czasowe art. 352
•
Tekst ujednolicony przez redakcję na dzień:
2008.12.12
•
2014.01.21 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2014 r. poz. 101
•
2016.11.09 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
•
2018.01.19 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 155
•
2018.07.16 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
•
2019.08.05 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
•
2019.08.21
zmieniony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1469
•
2020.09.14 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
•
2021.10.04 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
•
2023.08.08 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
•
2024.10.23 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
• Pokaż wszystkie w jednym oknie

Art. 352. Sąd, który wydał wyrok, rozstrzyga postanowieniem wątpliwości co do jego treści. Postanowienie w tym przedmiocie sąd może wydać na posiedzeniu niejawnym.

Art. 353. Wniosek o sprostowanie, uzupełnienie lub wykładnię wyroku nie ma wpływu na bieg terminu do wniesienia środka zaskarżenia.

Rozdział 1a

Nakazy zapłaty

Istniejące wersje czasowe art. 3531
•
Tekst ujednolicony przez redakcję na dzień:
2008.12.12
•
2010.01.01
zmieniony przez
•
2014.01.21 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2014 r. poz. 101
•
2016.09.08
zmieniony przez
Dz. U. z 2015 r. poz. 1311
•
2016.11.09 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
•
2018.01.19 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 155
•
2018.07.16 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
•
2019.08.05 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
•
2020.09.14 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
•
2021.10.04 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
•
2023.08.08 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
•
2024.10.23 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
• Pokaż wszystkie w jednym oknie

Art. 3531. § 1. Jeżeli przepis szczególny tak stanowi, sąd rozstrzyga sprawę, wydając nakaz zapłaty.

§ 2. W postępowaniu upominawczym oraz w elektronicznym postępowaniu upominawczym nakaz zapłaty może wydać także referendarz sądowy.

Art. 3532. Do nakazów zapłaty stosuje się odpowiednio przepisy o wyrokach, jeżeli kodeks nie stanowi inaczej.

Rozdział 2

Postanowienia sądu

Art. 354. Jeżeli kodeks nie przewiduje wydania wyroku lub nakazu zapłaty, sąd wydaje postanowienie.

Istniejące wersje czasowe art. 355
•
Tekst ujednolicony przez redakcję na dzień:
2008.12.12
•
2014.01.21 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2014 r. poz. 101
•
2016.11.09 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
•
2018.01.19 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 155
•
2018.07.16 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
•
2019.08.05 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
•
2019.08.21
zmieniony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1469
•
2020.09.14 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
•
2021.10.04 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
•
2023.08.08 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
•
2024.10.23 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
• Pokaż wszystkie w jednym oknie

Art. 355. § 1. Sąd wydaje postanowienie o umorzeniu postępowania, jeżeli powód cofnął ze skutkiem prawnym pozew lub jeżeli wydanie wyroku stało się z innych przyczyn zbędne lub niedopuszczalne.

§ 2. Postanowienie o umorzeniu postępowania może zapaść na posiedzeniu niejawnym, jeżeli powód cofnął ze skutkiem prawnym pozew w piśmie procesowym albo gdy strony zawarły ugodę przed mediatorem, którą zatwierdził sąd.

Art. 356. Rozstrzygnięcia zawarte w postanowieniach nie kończących postępowania w sprawie, wydanych na posiedzeniach jawnych, wpisuje się do protokołu bez spisywania odrębnej sentencji, jeżeli nie przysługuje na nie zażalenie.

Istniejące wersje czasowe art. 357
•
Tekst ujednolicony przez redakcję na dzień:
2008.12.12
•
2012.05.03
zmieniony przez
Dz. U. z 2011 r. nr 233, poz. 1381
•
2014.01.21 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2014 r. poz. 101
•
2016.11.09 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
•
2017.01.01
zmieniony przez
Dz. U. z 2016 r. poz. 2261
•
2018.01.19 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 155
•
2018.07.16 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
•
2019.08.05 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
•
2019.11.07
zmieniony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1469
•
2020.09.14 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
•
2021.10.04 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
•
2023.07.01
zmieniony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 614
•
2023.08.08 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
•
2024.10.23 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
• Pokaż wszystkie w jednym oknie

Art. 357. § 1. Postanowienia ogłoszone na posiedzeniu jawnym sąd uzasadnia tylko wtedy, gdy podlegają one zaskarżeniu, i tylko na żądanie strony zgłoszone w terminie tygodniowym od dnia ogłoszenia postanowienia. Postanowienia te doręcza się tylko tej stronie, która zażądała sporządzenia uzasadnienia i doręczenia postanowienia z uzasadnieniem.

§ 2. Postanowienia wydane na posiedzeniu niejawnym sąd doręcza z urzędu obu stronom, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej. Gdy stronie przysługuje środek zaskarżenia, postanowienie należy doręczyć z uzasadnieniem; doręczając postanowienie, należy pouczyć stronę występującą w sprawie bez adwokata, radcy prawnego lub rzecznika patentowego o dopuszczalności, terminie i sposobie wniesienia środka zaskarżenia.

§ 3. Uzasadnienie, o którym mowa w paragrafach poprzedzających, należy sporządzić w ciągu tygodnia od dnia wydania postanowienia na posiedzeniu niejawnym. Jeżeli postanowienie wydano na posiedzeniu jawnym, termin tygodniowy liczy się od dnia, w którym zażądano jego doręczenia, a gdy żądania takiego nie było - od dnia wniesienia zażalenia.

§ 4. Postanowień, które odnoszą się wyłącznie do innych osób (świadka, biegłego, osoby trzeciej), nie doręcza się stronom; osobom, których te postanowienia dotyczą, doręcza się je tylko wówczas, gdy nie były one obecne na posiedzeniu, na którym postanowienia te zostały wydane.

Art. 358. Postanowienie wydane na posiedzeniu niejawnym wiąże sąd od chwili, w której zostało podpisane wraz z uzasadnieniem, jeżeli zaś sąd postanowienia nie uzasadnia, od chwili podpisania sentencji.

Art. 359. § 1. Postanowienia nie kończące postępowania w sprawie mogą być uchylane i zmieniane wskutek zmiany okoliczności sprawy, chociażby były zaskarżone, a nawet prawomocne.

§ 2. Postanowienia, o których mowa w § 1, mogą być zmieniane lub uchylane także wówczas, gdy zostały wydane na podstawie aktu normatywnego uznanego przez Trybunał Konstytucyjny za niezgodny z Konstytucją, ratyfikowaną umową międzynarodową lub z ustawą.

Art. 360. Postanowienia stają się skuteczne w takim zakresie i w taki sposób, jaki wynika z ich treści, z chwilą ogłoszenia, a jeżeli ogłoszenia nie było - z chwilą podpisania sentencji.

Art. 361. Do postanowień stosuje się odpowiednio przepisy o wyrokach, jeżeli kodeks nie stanowi inaczej.

Art. 362. Przepisy niniejszego rozdziału stosuje się odpowiednio do zarządzeń przewodniczącego.

Art. 3621. Do postanowień referendarza sądowego stosuje się odpowiednio przepisy o postanowieniach sądu.

Rozdział 3

Prawomocność orzeczeń

Art. 363. § 1. Orzeczenie sądu staje się prawomocne, jeżeli nie przysługuje co do niego środek odwoławczy lub inny środek zaskarżenia.

§ 2. Mimo niedopuszczalności odrębnego zaskarżenia nie stają się prawomocne postanowienia podlegające rozpoznaniu przez sąd drugiej instancji, gdy sąd ten rozpoznaje sprawę, w której je wydano.

§ 3. Jeżeli zaskarżono tylko część orzeczenia, staje się ono prawomocne w części pozostałej z upływem terminu do zaskarżenia, chyba że sąd drugiej instancji może z urzędu rozpoznać sprawę także w tej części.

Istniejące wersje czasowe art. 364
•
Tekst ujednolicony przez redakcję na dzień:
2008.12.12
•
2014.01.21 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2014 r. poz. 101
•
2016.11.09 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
•
2018.01.19 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 155
•
2018.07.16 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
•
2019.08.05 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
•
2019.08.21
zmieniony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1469
•
2020.09.14 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
•
2021.10.04 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
•
2023.08.08 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
•
2024.10.23 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
• Pokaż wszystkie w jednym oknie

Art. 364. § 1. Prawomocność orzeczenia stwierdza na wniosek strony sąd pierwszej instancji na posiedzeniu niejawnym, a dopóki akta sprawy znajdują się w sądzie drugiej instancji - ten sąd. Stwierdzenia dokonuje sąd jednoosobowo.

§ 2. Postanowienia w sprawie, o której mowa w § 1, może wydać także referendarz sądowy.

Istniejące wersje czasowe art. 365
•
Tekst ujednolicony przez redakcję na dzień:
2008.12.12
•
2014.01.21 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2014 r. poz. 101
•
2016.11.09 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
•
2018.01.19 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 155
•
2018.07.16 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
•
2019.08.05 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
•
2020.09.14 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
•
2021.10.04 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
•
2023.04.19
 
Dz. U. z 2023 r. poz. 739
•
2023.08.08 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
•
2024.10.23 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
• Pokaż wszystkie w jednym oknie

Art. 365. § 1. Orzeczenie prawomocne wiąże nie tylko strony i sąd, który je wydał, lecz również inne sądy oraz inne organy państwowe i organy administracji publicznej, a w wypadkach w ustawie przewidzianych także inne osoby.

§ 2. Kodeks postępowania karnego określa, w jakim zakresie orzeczenia sądu cywilnego nie wiążą sądu w postępowaniu karnym.

Art. 366. Wyrok prawomocny ma powagę rzeczy osądzonej tylko co do tego, co w związku z podstawą sporu stanowiło przedmiot rozstrzygnięcia, a ponadto tylko między tymi samymi stronami.

Dział V

Środki odwoławcze

Rozdział 1

Apelacja

Istniejące wersje czasowe art. 367
•
Tekst ujednolicony przez redakcję na dzień:
2008.12.12
•
2010.04.19
zmieniony przez
•
2014.01.21 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2014 r. poz. 101
•
2016.11.09 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
•
2018.01.19 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 155
•
2018.07.16 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
•
2019.08.05 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
•
2019.11.07
zmieniony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1469
•
2020.09.14 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
•
2021.10.04 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
•
2023.07.01
zmieniony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 614
•
2023.08.08 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
•
2023.09.28
zmieniony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 1860
•
2024.10.23 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
• Pokaż wszystkie w jednym oknie

Art. 367. § 1. Od wyroku sądu pierwszej instancji przysługuje apelacja do sądu drugiej instancji.

§ 2. Apelację od wyroku sądu rejonowego rozpoznaje sąd okręgowy, a od wyroku sądu okręgowego jako pierwszej instancji - sąd apelacyjny.

§ 3. Rozpoznanie sprawy następuje w składzie trzech sędziów zawodowych. Postanowienia dotyczące postępowania dowodowego na posiedzeniu niejawnym wydaje sąd w składzie jednego sędziego.

§ 4. Postanowienie o przyznaniu i cofnięciu zwolnienia od kosztów sądowych, o odmowie zwolnienia, o odrzuceniu wniosku o zwolnienie oraz o nałożeniu na stronę obowiązku uiszczenia kosztów i skazaniu na grzywnę, jak również postanowienie o ustanowieniu, cofnięciu ustanowienia, o odrzuceniu wniosku o ustanowienie adwokata lub radcy prawnego oraz o skazaniu na grzywnę i nałożeniu na stronę obowiązku uiszczenia ich wynagrodzenia sąd może wydać na posiedzeniu niejawnym w składzie jednego sędziego.

Istniejące wersje czasowe art. 3671
•
2023.09.28
dodany przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 1860
•
2024.10.23 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
• Pokaż wszystkie w jednym oknie

Art. 3671

Istniejące wersje czasowe art. 368
•
Tekst ujednolicony przez redakcję na dzień:
2008.12.12
•
2014.01.21 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2014 r. poz. 101
•
2016.11.09 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
•
2018.01.19 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 155
•
2018.07.16 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
•
2019.08.05 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
•
2019.11.07
zmieniony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1469
•
2020.09.14 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
•
2021.10.04 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
•
2023.08.08 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
•
2024.10.23 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
• Pokaż wszystkie w jednym oknie

Art. 368. § 1. Apelacja powinna czynić zadość wymaganiom przewidzianym dla pisma procesowego, a ponadto zawierać:

    1) oznaczenie wyroku, od którego jest wniesiona, ze wskazaniem, czy jest on zaskarżony w całości czy w części,

    2) zwięzłe przedstawienie zarzutów,

    3) uzasadnienie zarzutów,

    4) powołanie, w razie potrzeby, nowych faktów i dowodów oraz wykazanie, że ich powołanie w postępowaniu przed sądem pierwszej instancji nie było możliwe albo że potrzeba powołania się na nie wynikła później,

    5) wniosek o zmianę lub o uchylenie wyroku z zaznaczeniem zakresu żądanej zmiany lub uchylenia.

§ 2. W sprawach o prawa majątkowe należy oznaczyć wartość przedmiotu zaskarżenia. Wartość ta może być oznaczona na kwotę wyższą od wartości przedmiotu sporu wskazanej w  pozwie jedynie wtedy, gdy powód rozszerzył powództwo lub sąd orzekł ponad żądanie. Przepisy art. 19-24 i 25 § 1 stosuje się odpowiednio.

Istniejące wersje czasowe art. 369
•
Tekst ujednolicony przez redakcję na dzień:
2008.12.12
•
2012.05.03
zmieniony przez
Dz. U. z 2011 r. nr 233, poz. 1381
•
2014.01.21 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2014 r. poz. 101
•
2014.10.27
zmieniony przez
Dz. U. z 2014 r. poz. 1296
•
2016.11.09 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
•
2018.01.19 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 155
•
2018.07.16 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
•
2019.08.05 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
•
2019.11.07
zmieniony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1469
•
2020.09.14 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
•
2021.10.04 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
•
2023.07.01
zmieniony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 614
•
2023.08.08 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
•
2024.10.23 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
• Pokaż wszystkie w jednym oknie

Art. 369. § 1. Apelację wnosi się do sądu, który wydał zaskarżony wyrok, w terminie dwutygodniowym od doręczenia stronie skarżącej wyroku z uzasadnieniem.

§ 2. Jeżeli strona nie zażądała uzasadnienia wyroku w terminie tygodniowym od ogłoszenia sentencji, termin do wniesienia apelacji biegnie od dnia, w którym upłynął termin do żądania uzasadnienia.

Istniejące wersje czasowe art. 370
•
Tekst ujednolicony przez redakcję na dzień:
2008.12.12
•
2014.01.21 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2014 r. poz. 101
•
2016.11.09 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
•
2018.01.19 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 155
•
2018.07.16 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
•
2019.08.05 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
•
2019.11.07
uchylony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1469
•
2020.09.14 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
•
2021.10.04 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
•
2023.08.08 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
•
2024.10.23 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
• Pokaż wszystkie w jednym oknie

Art. 370. Sąd pierwszej instancji odrzuci na posiedzeniu niejawnym apelację wniesioną po upływie przepisanego terminu, nieopłaconą lub z innych przyczyn niedopuszczalną, jak również apelację, której braków strona nie uzupełniła w wyznaczonym terminie.

Art. 3701. (utracił moc)

Istniejące wersje czasowe art. 371
•
Tekst ujednolicony przez redakcję na dzień:
2008.12.12
•
2014.01.21 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2014 r. poz. 101
•
2016.11.09 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
•
2018.01.19 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 155
•
2018.07.16 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
•
2019.08.05 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
•
2019.11.07
zmieniony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1469
•
2020.09.14 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
•
2021.10.04 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
•
2023.08.08 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
•
2024.10.23 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
• Pokaż wszystkie w jednym oknie

Art. 371. Po doręczeniu apelacji stronie przeciwnej sąd pierwszej instancji przedstawia niezwłocznie akta sprawy sądowi drugiej instancji.

Istniejące wersje czasowe art. 372
•
Tekst ujednolicony przez redakcję na dzień:
2008.12.12
•
2014.01.21 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2014 r. poz. 101
•
2016.11.09 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
•
2018.01.19 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 155
•
2018.07.16 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
•
2019.08.05 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
•
2019.11.07
uchylony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1469
•
2020.09.14 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
•
2021.10.04 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
•
2023.08.08 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
•
2024.10.23 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
• Pokaż wszystkie w jednym oknie

Art. 372. Strona przeciwna może w ciągu dwóch tygodni od dnia doręczenia apelacji wnieść odpowiedź na apelację wprost do sądu drugiej instancji.

Istniejące wersje czasowe art. 373
•
Tekst ujednolicony przez redakcję na dzień:
2008.12.12
•
2010.04.19
zmieniony przez
•
2014.01.21 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2014 r. poz. 101
•
2016.11.09 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
•
2018.01.19 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 155
•
2018.07.16 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
•
2019.08.05 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
•
2019.11.07
zmieniony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1469
•
2020.09.14 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
•
2021.10.04 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
•
2023.08.08 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
•
2024.10.23 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
• Pokaż wszystkie w jednym oknie

Art. 373. Sąd drugiej instancji odrzuca na posiedzeniu niejawnym apelację, jeżeli ulegała ona odrzuceniu przez sąd pierwszej instancji. Jeżeli dostrzeże braki, do których usunięcia strona nie była wezwana, zażąda ich usunięcia. W razie nieusunięcia braków w wyznaczonym terminie apelacja ulega odrzuceniu.

Istniejące wersje czasowe art. 3731
•
2019.11.07
dodany przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1469
•
2020.09.14 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
•
2021.10.04 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
•
2023.08.08 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
•
2024.10.23 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
• Pokaż wszystkie w jednym oknie

Art. 3731

Istniejące wersje czasowe art. 374
•
Tekst ujednolicony przez redakcję na dzień:
2008.12.12
•
2010.04.19
zmieniony przez
•
2014.01.21 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2014 r. poz. 101
•
2016.11.09 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
•
2018.01.19 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 155
•
2018.07.16 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
•
2019.08.05 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
•
2019.11.07
zmieniony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1469
•
2020.09.14 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
•
2021.10.04 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
•
2023.08.08 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
•
2024.10.23 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
• Pokaż wszystkie w jednym oknie

Art. 374. Sąd drugiej instancji może rozpoznać sprawę na posiedzeniu niejawnym w razie cofnięcia pozwu, cofnięcia apelacji albo jeżeli zachodzi nieważność postępowania.

Istniejące wersje czasowe art. 375
•
Tekst ujednolicony przez redakcję na dzień:
2008.12.12
•
2014.01.21 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2014 r. poz. 101
•
2016.11.09 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
•
2018.01.19 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 155
•
2018.07.16 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
•
2019.08.05 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
•
2019.11.07
zmieniony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1469
•
2020.09.14 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
•
2021.10.04 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
•
2023.08.08 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
•
2024.10.23 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
• Pokaż wszystkie w jednym oknie

Art. 375. Poza wypadkami wymienionymi w dwóch artykułach poprzedzających sąd drugiej instancji wyznacza rozprawę.

Art. 376. Rozprawa przed sądem drugiej instancji odbywa się bez względu na niestawiennictwo jednej lub obu stron. Wydany wyrok nie jest zaoczny.

Istniejące wersje czasowe art. 377
•
Tekst ujednolicony przez redakcję na dzień:
2008.12.12
•
2014.01.21 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2014 r. poz. 101
•
2014.10.27
zmieniony przez
Dz. U. z 2014 r. poz. 1296
•
2016.11.09 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
•
2018.01.19 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 155
•
2018.07.16 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
•
2019.08.05 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
•
2020.09.14 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
•
2021.10.04 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
•
2023.08.08 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
•
2024.10.23 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
• Pokaż wszystkie w jednym oknie

Art. 377. Po wywołaniu sprawy rozprawa rozpoczyna się od sprawozdania sędziego, który zwięźle przedstawia stan sprawy ze szczególnym uwzględnieniem zarzutów i wniosków apelacyjnych.

Art. 378. § 1. Sąd drugiej instancji rozpoznaje sprawę w granicach apelacji; w granicach zaskarżenia bierze jednak z urzędu pod uwagę nieważność postępowania.

§ 2. W granicach zaskarżenia sąd drugiej instancji może z urzędu rozpoznać sprawę także na rzecz współuczestników, którzy wyroku nie zaskarżyli, gdy będące przedmiotem zaskarżenia prawa lub obowiązki są dla nich wspólne. Współuczestników tych należy zawiadomić o rozprawie; mogą oni składać pisma przygotowawcze.

Art. 379. Nieważność postępowania zachodzi:

    1) jeżeli droga sądowa była niedopuszczalna,

    2) jeżeli strona nie miała zdolności sądowej lub procesowej, organu powołanego do jej reprezentowania lub przedstawiciela ustawowego, albo gdy pełnomocnik strony nie był należycie umocowany,

    3) jeżeli o to samo roszczenie między tymi samymi stronami toczy się sprawa wcześniej wszczęta albo jeżeli sprawa taka została już prawomocnie osądzona,

    4) jeżeli skład sądu orzekającego był sprzeczny z przepisami prawa albo jeżeli w rozpoznaniu sprawy brał udział sędzia wyłączony z mocy ustawy,

    5) jeżeli strona została pozbawiona możności obrony swych praw,

    6) jeżeli sąd rejonowy orzekł w sprawie, w której sąd okręgowy jest właściwy bez względu na wartość przedmiotu sporu.

Art. 380. Sąd drugiej instancji, na wniosek strony, rozpoznaje również te postanowienia sądu pierwszej instancji, które nie podlegają zaskarżeniu w  drodze zażalenia, a miały wpływ na rozstrzygnięcie sprawy.

Art. 381. Sąd drugiej instancji może pominąć nowe fakty i dowody, jeżeli strona mogła je powołać w postępowaniu przed sądem pierwszej instancji, chyba że potrzeba powołania się na nie wynikła później.

Art. 382. Sąd drugiej instancji orzeka na podstawie materiału zebranego w postępowaniu w pierwszej instancji oraz w postępowaniu apelacyjnym.

Art. 383. W postępowaniu apelacyjnym nie można rozszerzyć żądania pozwu ani występować z nowymi roszczeniami. Jednakże w razie zmiany okoliczności można żądać zamiast pierwotnego przedmiotu sporu jego wartości lub innego przedmiotu, a w sprawach o świadczenie powtarzające się można nadto rozszerzyć żądanie pozwu o świadczenia za dalsze okresy.

Art. 384. Sąd nie może uchylić lub zmienić wyroku na niekorzyść strony wnoszącej apelację, chyba że strona przeciwna również wniosła apelację.

Art. 385. Sąd drugiej instancji oddala apelację, jeżeli jest ona bezzasadna.

Istniejące wersje czasowe art. 386
•
Tekst ujednolicony przez redakcję na dzień:
2008.12.12
•
2014.01.21 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2014 r. poz. 101
•
2016.11.09 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
•
2018.01.19 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 155
•
2018.07.16 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
•
2019.08.05 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
•
2019.11.07
zmieniony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1469
•
2020.09.14 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
•
2021.10.04 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
•
2023.08.08 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
•
2024.10.23 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
• Pokaż wszystkie w jednym oknie

Art. 386. § 1. W razie uwzględnienia apelacji sąd drugiej instancji zmienia zaskarżony wyrok i orzeka co do istoty sprawy.

§ 2. W razie stwierdzenia nieważności postępowania sąd drugiej instancji uchyla zaskarżony wyrok, znosi postępowanie w zakresie dotkniętym nieważnością i przekazuje sprawę sądowi pierwszej instancji do ponownego rozpoznania.

§ 3. Jeżeli pozew ulega odrzuceniu albo zachodzi podstawa do umorzenia postępowania, sąd drugiej instancji uchyla wyrok oraz odrzuca pozew lub umarza postępowanie.

§ 4. Poza wypadkami określonymi w § 2 i 3 sąd drugiej instancji może uchylić zaskarżony wyrok i przekazać sprawę do ponownego rozpoznania tylko w razie nierozpoznania przez sąd pierwszej instancji istoty sprawy albo gdy wydanie wyroku wymaga przeprowadzenia postępowania dowodowego w całości.

§ 5. W wypadku uchylenia wyroku i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania, sąd rozpoznaje ją w innym składzie.

§ 6. Ocena prawna i wskazania co do dalszego postępowania wyrażone w uzasadnieniu wyroku sądu drugiej instancji wiążą zarówno sąd, któremu sprawa została przekazana, jak i sąd drugiej instancji, przy ponownym rozpoznaniu sprawy. Nie dotyczy to jednak wypadku, gdy nastąpiła zmiana stanu prawnego.

Istniejące wersje czasowe art. 387
•
Tekst ujednolicony przez redakcję na dzień:
2008.12.12
•
2014.01.21 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2014 r. poz. 101
•
2014.10.27
zmieniony przez
Dz. U. z 2014 r. poz. 1296
•
2016.11.09 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
•
2018.01.19 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 155
•
2018.07.16 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
•
2019.08.05 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
•
2019.11.07
zmieniony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1469
•
2020.09.14 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
•
2021.10.04 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
•
2023.07.01
zmieniony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 614
•
2023.08.08 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
•
2023.09.28
zmieniony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 1860
•
2024.10.23 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
• Pokaż wszystkie w jednym oknie

Art. 387. § 1. Sąd drugiej instancji uzasadnia z urzędu wyrok oraz postanowienie kończące postępowanie w sprawie. W sprawach, w których apelację oddalono, uzasadnienie sporządza się tylko wówczas, gdy strona zażądała doręczenia jej wyroku z uzasadnieniem.

§ 2. Sporządzenie uzasadnienia powinno nastąpić w terminie dwóch tygodni od dnia ogłoszenia sentencji orzeczenia. Jeżeli ogłoszenia nie było, termin ten liczy się od dnia wydania orzeczenia. W sprawach, w których apelację oddalono, uzasadnienie sporządza się w terminie dwóch tygodni od dnia zgłoszenia wniosku.

§ 3. Orzeczenie z uzasadnieniem doręcza się tej stronie, która w  terminie tygodniowym od ogłoszenia sentencji zażądała doręczenia. Przepis art. 327 § 2 stosuje się odpowiednio. Jeżeli ogłoszenia nie było, orzeczenie z uzasadnieniem doręcza się stronom z urzędu w terminie tygodniowym od sporządzenia uzasadnienia.

§ 4. Jeżeli uzasadnienie nie zostało sporządzone, a w sprawie została wniesiona skarga kasacyjna lub skarga o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia, sąd drugiej instancji sporządza uzasadnienie zaskarżonego orzeczenia w terminie dwóch tygodni od dnia wniesienia skargi.

Art. 3871. W razie wydania przez sąd drugiej instancji orzeczenia, od którego przysługuje skarga kasacyjna, strony i ich przedstawiciele mają obowiązek, do czasu upływu terminu do wniesienia skargi kasacyjnej, zawiadamiać sąd drugiej instancji o każdej zmianie miejsca zamieszkania.

Istniejące wersje czasowe art. 388
•
Tekst ujednolicony przez redakcję na dzień:
2008.12.12
•
2014.01.21 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2014 r. poz. 101
•
2016.11.09 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
•
2018.01.19 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 155
•
2018.07.16 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
•
2019.08.05 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
•
2019.11.07
zmieniony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1469
•
2020.09.14 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
•
2021.10.04 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
•
2023.08.08 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
•
2024.10.23 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
• Pokaż wszystkie w jednym oknie

Art. 388. § 1. W razie wniesienia skargi kasacyjnej, gdyby na skutek wykonania orzeczenia stronie mogła być wyrządzona niepowetowana szkoda, sąd drugiej instancji może wstrzymać wykonanie zaskarżonego orzeczenia do czasu ukończenia postępowania kasacyjnego lub uzależnić wykonanie tego orzeczenia - a w razie oddalenia apelacji także orzeczenia sądu pierwszej instancji - od złożenia przez powoda stosownego zabezpieczenia. Postanowienie może być wydane na posiedzeniu niejawnym.

§ 2. Zabezpieczenie może również polegać na wstrzymaniu wydania powodowi sum pieniężnych po ich wyegzekwowaniu od pozwanego lub na wstrzymaniu sprzedaży zajętego majątku.

§ 3. Do czasu upływu terminu do wniesienia skargi kasacyjnej wstrzymuje się z urzędu sprzedaż nieruchomości.

§ 4. Przepis § 1 stosuje się odpowiednio do wstrzymania skuteczności zaskarżonego orzeczenia niepodlegającego wykonaniu.

Istniejące wersje czasowe art. 3881
•
2022.06.24
dodany przez
Dz. U. z 2022 r. poz. 1098
•
2023.08.08 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
•
2024.10.23 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
• Pokaż wszystkie w jednym oknie

Art. 3881

Istniejące wersje czasowe art. 3882
•
2022.06.24
dodany przez
Dz. U. z 2022 r. poz. 1098
•
2023.08.08 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
•
2024.10.23 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
• Pokaż wszystkie w jednym oknie

Art. 3882

Istniejące wersje czasowe art. 3883
•
2022.06.24
dodany przez
Dz. U. z 2022 r. poz. 1098
•
2023.08.08 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
•
2024.10.23 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
• Pokaż wszystkie w jednym oknie

Art. 3883

Art. 389. Po bezskutecznym upływie terminu do zaskarżenia wydanego wyroku sąd drugiej instancji zwraca akta sądowi pierwszej instancji.

Art. 390. § 1. Jeżeli przy rozpoznawaniu apelacji powstanie zagadnienie prawne budzące poważne wątpliwości, sąd może przedstawić to zagadnienie do rozstrzygnięcia Sądowi Najwyższemu, odraczając rozpoznanie sprawy. Sąd Najwyższy władny jest przejąć sprawę do rozpoznania albo przekazać zagadnienie do rozstrzygnięcia powiększonemu składowi tego Sądu.

§ 2. Uchwała Sądu Najwyższego rozstrzygająca zagadnienie prawne wiąże w danej sprawie.

Art. 391. § 1. Jeżeli nie ma szczególnych przepisów o  postępowaniu przed sądem drugiej instancji, do postępowania tego stosuje się odpowiednio przepisy o postępowaniu przed sądem pierwszej instancji. Przepisy art. 194-196 i 198 nie mają zastosowania.

§ 2. W razie cofnięcia apelacji sąd drugiej instancji umarza postępowanie apelacyjne i orzeka o kosztach jak przy cofnięciu pozwu. Gdy cofnięcie apelacji nastąpiło przed sądem pierwszej instancji, postępowanie umarza sąd pierwszej instancji.

Istniejące wersje czasowe art. 3911
•
2019.11.07
dodany przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1469
•
2020.09.14 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
•
2021.10.04 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
•
2023.08.08 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
•
2024.10.23 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
• Pokaż wszystkie w jednym oknie

Art. 3911

Rozdział 11

(uchylony)

Rozdział 2

Zażalenie

Istniejące wersje czasowe art. 394
•
Tekst ujednolicony przez redakcję na dzień:
2008.12.12
•
2010.04.19
zmieniony przez
•
2014.01.21 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2014 r. poz. 101
•
2014.04.18
zmieniony przez
Dz. U. z 2014 r. poz. 435
•
2016.01.01
zmieniony przez
Dz. U. z 2015 r. poz. 1595
•
2016.11.09 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
•
2018.01.19 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 155
•
2018.07.16 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
•
2019.08.05 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
•
2019.11.07
zmieniony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1469
•
2020.09.14 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
•
2021.10.04 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
•
2023.07.01
zmieniony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 614
•
2023.08.08 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
•
2024.10.23 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
• Pokaż wszystkie w jednym oknie

Art. 394. § 1. Zażalenie do sądu drugiej instancji przysługuje na postanowienia sądu pierwszej instancji kończące postępowanie w sprawie, a ponadto na postanowienia sądu pierwszej instancji i zarządzenia przewodniczącego, których przedmiotem jest:

    1) zwrot pozwu, odmowa odrzucenia pozwu, przekazanie sprawy sądowi równorzędnemu lub niższemu albo podjęcie postępowania w innym trybie,

    2) odmowa zwolnienia od kosztów sądowych lub cofnięcie takiego zwolnienia oraz odmowa ustanowienia adwokata lub radcy prawnego lub ich odwołanie;

    3) oddalenie opozycji przeciwko wstąpieniu interwenienta ubocznego oraz niedopuszczenie interwenienta do udziału w sprawie wskutek uwzględnienia opozycji;

    4) rygor natychmiastowej wykonalności;

    41) wstrzymanie wykonania prawomocnego orzeczenia do czasu rozstrzygnięcia skargi o wznowienie postępowania;

    42) stwierdzenie prawomocności orzeczenia,

    5) skazanie świadka, biegłego, strony, jej pełnomocnika oraz osoby trzeciej na grzywnę, zarządzenie przymusowego sprowadzenia i aresztowania świadka oraz odmowa zwolnienia świadka i biegłego od grzywny i świadka od przymusowego sprowadzenia,

    6) zawieszenie postępowania i odmowa podjęcia zawieszonego postępowania;

    7) odmowa uzasadnienia orzeczenia oraz jego doręczenia;

    8) sprostowanie lub wykładnia orzeczenia albo ich odmowa;

    9) zwrot kosztów, określenie zasad ponoszenia przez strony kosztów procesu, wymiar opłaty, zwrot opłaty lub zaliczki, obciążenie kosztami sądowymi, jeżeli strona nie składa środka zaskarżenia co do istoty sprawy, koszty przyznane w nakazie zapłaty oraz wynagrodzenie biegłego i należności świadka;

    10) oddalenie wniosku o wyłączenie sędziego;

    101) zatwierdzenie ugody zawartej przed mediatorem;

    11) odrzucenie zażalenia;

    12) odrzucenie skargi na orzeczenie referendarza sądowego.

§ 2. Termin do wniesienia zażalenia jest tygodniowy i liczy się od doręczenia postanowienia, a gdy strona nie zażądała w terminie przepisanym doręczenia postanowienia zapadłego na rozprawie - od ogłoszenia postanowienia.

§ 3. Zażalenie powinno czynić zadość wymaganiom przepisanym dla pisma procesowego oraz zawierać wskazanie zaskarżonego postanowienia i wniosek o  jego zmianę lub uchylenie, jak również zwięzłe uzasadnienie zażalenia ze wskazaniem w miarę potrzeby nowych faktów i dowodów.

Istniejące wersje czasowe art. 3941
•
Tekst ujednolicony przez redakcję na dzień:
2008.12.12
•
2009.05.22
zmieniony przez
•
2012.05.03
zmieniony przez
Dz. U. z 2011 r. nr 233, poz. 1381
•
2012.11.15
 
Dz. U. z 2012 r. poz. 1254
•
2014.01.21 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2014 r. poz. 101
•
2016.11.09 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
•
2018.01.19 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 155
•
2018.07.16 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
•
2019.08.05 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
•
2019.11.07
zmieniony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 1469
•
2020.09.14 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
•
2021.10.04 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
•
2023.07.01
zmieniony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 614
•
2023.08.08 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
•
2024.10.23 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
• Pokaż wszystkie w jednym oknie

Art. 3941. § 1. Zażalenie do Sądu Najwyższego przysługuje na postanowienie sądu drugiej instancji:

    1) odrzucające skargę kasacyjną oraz skargę o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia;

    2) co do kosztów procesu, które nie były przedmiotem rozstrzygnięcia sądu pierwszej instancji.

§ 2. W sprawach, w których przysługuje skarga kasacyjna, zażalenie przysługuje także na postanowienie sądu drugiej instancji kończące postępowanie w sprawie, z wyjątkiem postanowień, o których mowa w art. 3981, a także postanowień wydanych w wyniku rozpoznania zażalenia na postanowienie sądu pierwszej instancji.

Uwaga od redakcji:

  • Na podstawie wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 9.02.2010 r. (Dz. U. z 2010 r. nr 24, poz. 125) art. 3941 § 2 w zakresie, w jakim - w brzmieniu obowiązującym do dnia 21.05.2009 r. - nie dawał podstaw do zaskarżenia postanowienia w przedmiocie kosztów procesu zasądzonych po raz pierwszy przez sąd drugiej instancji, z dniem 15.02.2010 r. został uznany za niezgodny z art. 78 w związku z art. 176 ust. 1, w związku z art. 45 ust. 1 oraz w związku z art. 32 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej.
  • Na podstawie wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 2.06.2010 r. (Dz. U. z 2010 r. nr 109, poz. 724) art. 3941 § 2 w zakresie, w jakim nie przewiduje możliwości zaskarżenia postanowienia sądu drugiej instancji oddalającego wniosek o wyłączenie sędziego złożony w postępowaniu przed sądem drugiej instancji, z dniem 22.06.2010 r. został uznany jest niezgodny z art. 45 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej.

    • § 3. Do postępowania przed Sądem Najwyższym toczącego się na skutek zażalenia stosuje się odpowiednio art. 394 § 2 i 3, art. 395 i art. 397 § 1, art. 39810, art. 39814, art. 39815 § 1 zdanie pierwsze, art. 39816, art. 39817, art. 39821.

    Istniejące wersje czasowe art. 3941a
    •
    2019.11.07
    dodany przez
    Dz. U. z 2019 r. poz. 1469
    •
    2020.01.01
    zmieniony przez
    Dz. U. z 2019 r. poz. 1495
    •
    2020.09.14 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
    •
    2021.10.04 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
    •
    2023.07.01
    zmieniony przez
    Dz. U. z 2023 r. poz. 614
    •
    2023.08.08 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
    •
    2023.09.28
    zmieniony przez
    Dz. U. z 2023 r. poz. 1860
    •
    2024.10.23 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
    • Pokaż wszystkie w jednym oknie

    Art. 3941a

    Istniejące wersje czasowe art. 3941b
    •
    2019.11.07
    dodany przez
    Dz. U. z 2019 r. poz. 1469
    •
    2020.09.14 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
    •
    2021.10.04 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
    •
    2023.08.08 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
    •
    2024.10.23 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
    • Pokaż wszystkie w jednym oknie

    Art. 3941b

    Istniejące wersje czasowe art. 3942
    •
    2011.07.20
    dodany przez
    •
    2012.05.03
    zmieniony przez
    Dz. U. z 2011 r. nr 233, poz. 1381
    •
    2014.01.21 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2014 r. poz. 101
    •
    2014.04.18
    zmieniony przez
    Dz. U. z 2014 r. poz. 435
    •
    2016.11.09 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
    •
    2018.01.19 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2018 r. poz. 155
    •
    2018.07.16 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
    •
    2019.08.05 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
    •
    2019.11.07
    zmieniony przez
    Dz. U. z 2019 r. poz. 1469
    •
    2020.09.14 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
    •
    2021.10.04 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
    •
    2023.07.01
    zmieniony przez
    Dz. U. z 2023 r. poz. 614
    •
    2023.08.08 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
    •
    2023.09.28
    zmieniony przez
    Dz. U. z 2023 r. poz. 1860
    •
    2024.10.23 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
    • Pokaż wszystkie w jednym oknie

    Art. 3942

    Istniejące wersje czasowe art. 3943
    •
    2019.11.07
    dodany przez
    Dz. U. z 2019 r. poz. 1469
    •
    2020.09.14 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
    •
    2021.10.04 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
    •
    2023.08.08 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
    •
    2024.10.23 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
    • Pokaż wszystkie w jednym oknie

    Art. 3943

    Istniejące wersje czasowe art. 395
    •
    Tekst ujednolicony przez redakcję na dzień:
    2008.12.12
    •
    2010.04.19
    zmieniony przez
    •
    2014.01.21 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2014 r. poz. 101
    •
    2016.11.09 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
    •
    2018.01.19 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2018 r. poz. 155
    •
    2018.07.16 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
    •
    2019.08.05 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
    •
    2019.11.07
    zmieniony przez
    Dz. U. z 2019 r. poz. 1469
    •
    2020.09.14 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
    •
    2021.10.04 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
    •
    2023.07.01
    zmieniony przez
    Dz. U. z 2023 r. poz. 614
    •
    2023.08.08 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
    •
    2024.10.23 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
    • Pokaż wszystkie w jednym oknie

    Art. 395. § 1. Akta sprawy wraz z zażaleniem sąd pierwszej instancji przedstawia sądowi drugiej instancji po doręczeniu zażalenia stronie przeciwnej, a w przypadkach gdy ustawa przewiduje doręczenie zaskarżonego postanowienia tylko jednej ze stron oraz w przypadkach wskazanych w art. 394 § 1 pkt 5 - niezwłocznie po złożeniu zażalenia bez doręczenia go stronie przeciwnej. Odpowiedź na zażalenie może być wniesiona wprost do sądu drugiej instancji w terminie tygodniowym od dnia doręczenia zażalenia.

    § 2. Jeżeli zażalenie zarzuca nieważność postępowania lub jest oczywiście uzasadnione, sąd, który wydał zaskarżone postanowienie, może na posiedzeniu niejawnym, nie przesyłając akt sądowi drugiej instancji, uchylić zaskarżone postanowienie i w miarę potrzeby sprawę rozpoznać na nowo. Od ponownie wydanego postanowienia przysługują środki odwoławcze na zasadach ogólnych.

    Istniejące wersje czasowe art. 396
    •
    Tekst ujednolicony przez redakcję na dzień:
    2008.12.12
    •
    2014.01.21 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2014 r. poz. 101
    •
    2016.11.09 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
    •
    2018.01.19 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2018 r. poz. 155
    •
    2018.07.16 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
    •
    2019.08.05 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
    •
    2019.11.07
    zmieniony przez
    Dz. U. z 2019 r. poz. 1469
    •
    2020.09.14 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
    •
    2021.10.04 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
    •
    2023.08.08 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
    •
    2024.10.23 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
    • Pokaż wszystkie w jednym oknie

    Art. 396. Sąd pierwszej instancji może wstrzymać wykonanie zaskarżonego postanowienia do czasu rozstrzygnięcia zażalenia. Postanowienie takie może zapaść na posiedzeniu niejawnym.

    Istniejące wersje czasowe art. 397
    •
    Tekst ujednolicony przez redakcję na dzień:
    2008.12.12
    •
    2010.04.19
    zmieniony przez
    •
    2014.01.21 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2014 r. poz. 101
    •
    2016.11.09 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
    •
    2018.01.19 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2018 r. poz. 155
    •
    2018.07.16 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
    •
    2019.08.05 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
    •
    2019.11.07
    zmieniony przez
    Dz. U. z 2019 r. poz. 1469
    •
    2020.09.14 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
    •
    2021.10.04 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
    •
    2023.07.01
    zmieniony przez
    Dz. U. z 2023 r. poz. 614
    •
    2023.08.08 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
    •
    2023.09.28
    zmieniony przez
    Dz. U. z 2023 r. poz. 1860
    •
    2024.10.23 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
    • Pokaż wszystkie w jednym oknie

    Art. 397. § 1. Sąd drugiej instancji rozpoznaje zażalenie na posiedzeniu niejawnym.

    § 11. W postępowaniu toczącym się na skutek zażalenia sąd drugiej instancji uzasadnia z urzędu postanowienie kończące to postępowanie.

    § 2. Do postępowania toczącego się na skutek zażalenia stosuje się odpowiednio przepisy o postępowaniu apelacyjnym. Rozpoznanie zażalenia na postanowienie w przedmiocie odmowy zwolnienia od kosztów sądowych lub cofnięcia takiego zwolnienia, odrzucenia wniosku o zwolnienie oraz nałożenia na stronę obowiązku uiszczenia kosztów i skazania na grzywnę, odmowy ustanowienia adwokata lub radcy prawnego lub ich odwołania oraz nałożenia na stronę obowiązku uiszczenia wynagrodzenia adwokata lub radcy prawnego dla niej ustanowionego i skazania na grzywnę następuje w składzie jednego sędziego.

    Istniejące wersje czasowe art. 3971
    •
    2010.01.01
    dodany przez
    •
    2014.01.21 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2014 r. poz. 101
    •
    2016.09.08
    uchylony przez
    Dz. U. z 2015 r. poz. 1311
    •
    2016.11.09 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
    •
    2018.01.19 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2018 r. poz. 155
    •
    2018.07.16 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
    •
    2019.08.05 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
    •
    2020.09.14 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
    •
    2021.10.04 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
    •
    2023.08.08 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
    •
    2024.10.23 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
    • Pokaż wszystkie w jednym oknie

    Art. 3971. § 1. Rozpoznanie zażalenia na postanowienie wydane w elektronicznym postępowaniu upominawczym następuje w składzie jednego sędziego.

    § 2. Przepisy art. 50530 § 2 i art. 50531 § 1-5 stosuje się odpowiednio.

    Art. 398. Przepisy niniejszego działu stosuje się odpowiednio do zażaleń na zarządzenia przewodniczącego.

    Dział Va

    Skarga kasacyjna

    Istniejące wersje czasowe art. 3981
    •
    Tekst ujednolicony przez redakcję na dzień:
    2008.12.12
    •
    2010.11.09
    zmieniony przez
    •
    2014.01.21 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2014 r. poz. 101
    •
    2016.11.09 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
    •
    2018.01.19 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2018 r. poz. 155
    •
    2018.07.16 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
    •
    2019.08.05 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
    •
    2020.09.14 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
    •
    2021.10.04 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
    •
    2023.08.08 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
    •
    2024.10.23 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
    • Pokaż wszystkie w jednym oknie

    Art. 3981. § 1. Od wydanego przez sąd drugiej instancji prawomocnego wyroku lub postanowienia w przedmiocie odrzucenia pozwu albo umorzenia postępowania kończących postępowanie w sprawie strona, Prokurator Generalny, Rzecznik Praw Obywatelskich lub Rzecznik Praw Dziecka może wnieść skargę kasacyjną do Sądu Najwyższego, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej.

    § 2. Wniesienie skargi kasacyjnej przez stronę wyłącza - w zaskarżonym zakresie - wniesienie skargi kasacyjnej przez Prokuratora Generalnego, Rzecznika Praw Obywatelskich lub Rzecznika Praw Dziecka.

    Istniejące wersje czasowe art. 3982
    •
    Tekst ujednolicony przez redakcję na dzień:
    2008.12.12
    •
    2010.09.25
    zmieniony przez
    •
    2012.05.03
    zmieniony przez
    Dz. U. z 2011 r. nr 233, poz. 1381
    •
    2014.01.21 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2014 r. poz. 101
    •
    2016.11.09 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
    •
    2018.01.19 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2018 r. poz. 155
    •
    2018.07.16 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
    •
    2019.08.05 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
    •
    2019.11.07
    zmieniony przez
    Dz. U. z 2019 r. poz. 1469
    •
    2020.09.14 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
    •
    2021.10.04 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
    •
    2023.08.08 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
    •
    2024.10.23 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
    • Pokaż wszystkie w jednym oknie

    Art. 3982. § 1. Skarga kasacyjna jest niedopuszczalna w sprawach o prawa majątkowe, w których wartość przedmiotu zaskarżenia jest niższa niż pięćdziesiąt tysięcy złotych, w sprawach gospodarczych - niższa niż siedemdziesiąt pięć tysięcy złotych, a w sprawach z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń społecznych - niższa niż dziesięć tysięcy złotych. Jednakże w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych skarga kasacyjna przysługuje niezależnie od wartości przedmiotu zaskarżenia w sprawach o przyznanie i o wstrzymanie emerytury lub renty oraz o objęcie obowiązkiem ubezpieczenia społecznego. Skarga kasacyjna przysługuje niezależnie od wartości przedmiotu zaskarżenia także w sprawach o odszkodowanie z tytułu szkody wyrządzonej przez wydanie prawomocnego orzeczenia niezgodnego z prawem.

    § 2. Skarga kasacyjna jest niedopuszczalna także w sprawach:

      1) o rozwód, o separację, o alimenty, o czynsz najmu lub dzierżawy oraz o naruszenie posiadania,

      2) dotyczących kar porządkowych, świadectwa pracy i roszczeń z tym związanych oraz o deputaty lub ich ekwiwalent,

      3) rozpoznanych w postępowaniu uproszczonym.

    § 3. Niedopuszczalna jest skarga kasacyjna od wyroku ustalającego nieistnienie małżeństwa lub orzekającego unieważnienie małżeństwa, jeżeli choćby jedna ze stron po uprawomocnieniu się wyroku zawarła związek małżeński.

    Istniejące wersje czasowe art. 3983
    •
    Tekst ujednolicony przez redakcję na dzień:
    2008.12.12
    •
    2010.11.09
    zmieniony przez
    •
    2014.01.21 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2014 r. poz. 101
    •
    2016.11.09 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
    •
    2018.01.19 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2018 r. poz. 155
    •
    2018.07.16 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
    •
    2019.08.05 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
    •
    2020.09.14 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
    •
    2021.10.04 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
    •
    2023.08.08 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
    •
    2024.10.23 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
    • Pokaż wszystkie w jednym oknie

    Art. 3983. § 1. Skargę kasacyjną strona może oprzeć na następujących podstawach:

      1) naruszeniu prawa materialnego przez błędną jego wykładnię lub niewłaściwe zastosowanie,

      2) naruszeniu przepisów postępowania, jeżeli uchybienie to mogło mieć istotny wpływ na wynik sprawy.

    § 2. Prokurator Generalny może oprzeć skargę kasacyjną na podstawach określonych w § 1, jeżeli przez wydanie orzeczenia doszło do naruszenia podstawowych zasad porządku prawnego, Rzecznik Praw Obywatelskich - jeżeli przez wydanie orzeczenia doszło do naruszenia konstytucyjnych wolności albo praw człowieka i obywatela, a Rzecznik Praw Dziecka - jeżeli przez wydanie orzeczenia doszło do naruszenia praw dziecka.

    § 3. Podstawą skargi kasacyjnej nie mogą być zarzuty dotyczące ustalenia faktów lub oceny dowodów.

    Istniejące wersje czasowe art. 3984
    •
    Tekst ujednolicony przez redakcję na dzień:
    2008.12.12
    •
    2009.05.22
    zmieniony przez
    •
    2014.01.21 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2014 r. poz. 101
    •
    2016.11.09 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
    •
    2018.01.19 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2018 r. poz. 155
    •
    2018.07.16 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
    •
    2019.08.05 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
    •
    2020.09.14 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
    •
    2021.10.04 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
    •
    2023.08.08 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
    •
    2024.10.23 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
    • Pokaż wszystkie w jednym oknie

    Art. 3984. § 1. Skarga kasacyjna powinna zawierać:

      1) oznaczenie orzeczenia, od którego jest wniesiona, ze wskazaniem, czy jest ono zaskarżone w całości czy w części,

      2) przytoczenie podstaw kasacyjnych i ich uzasadnienie,

      3) wniosek o uchylenie lub uchylenie i zmianę orzeczenia z oznaczeniem zakresu żądanego uchylenia i zmiany.

    § 2. Oprócz wymagań przewidzianych w § 1, skarga kasacyjna powinna zawierać wniosek o przyjęcie do rozpoznania i jego uzasadnienie.

    § 3. Ponadto skarga kasacyjna powinna czynić zadość wymaganiom przewidzianym dla pisma procesowego, a w sprawach o prawa majątkowe powinna zawierać również oznaczenie wartości przedmiotu zaskarżenia. Do skargi kasacyjnej dołącza się także dwa jej odpisy przeznaczone do akt Sądu Najwyższego oraz dla Prokuratora Generalnego, chyba że sam wniósł skargę.

    Istniejące wersje czasowe art. 3985
    •
    Tekst ujednolicony przez redakcję na dzień:
    2008.12.12
    •
    2010.11.09
    zmieniony przez
    •
    2014.01.21 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2014 r. poz. 101
    •
    2016.11.09 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
    •
    2018.01.19 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2018 r. poz. 155
    •
    2018.07.16 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
    •
    2019.08.05 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
    •
    2020.09.14 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
    •
    2021.10.04 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
    •
    2023.08.08 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
    •
    2024.10.23 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
    • Pokaż wszystkie w jednym oknie

    Art. 3985. § 1. Skargę kasacyjną wnosi się do sądu, który wydał zaskarżone orzeczenie, w terminie dwóch miesięcy od dnia doręczenia orzeczenia z uzasadnieniem stronie skarżącej.

    § 2. Termin do wniesienia skargi kasacyjnej przez Prokuratora Generalnego, Rzecznika Praw Obywatelskich i Rzecznika Praw Dziecka wynosi sześć miesięcy od dnia uprawomocnienia się orzeczenia, a jeżeli strona zażądała doręczenia orzeczenia z uzasadnieniem - od chwili doręczenia orzeczenia stronie.

    Istniejące wersje czasowe art. 3986
    •
    Tekst ujednolicony przez redakcję na dzień:
    2008.12.12
    •
    2009.05.22
    zmieniony przez
    •
    2014.01.21 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2014 r. poz. 101
    •
    2016.11.09 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
    •
    2018.01.19 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2018 r. poz. 155
    •
    2018.07.16 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
    •
    2019.08.05 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
    •
    2019.11.07
    zmieniony przez
    Dz. U. z 2019 r. poz. 1469
    •
    2020.09.14 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
    •
    2021.10.04 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
    •
    2023.08.08 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
    •
    2024.10.23 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
    • Pokaż wszystkie w jednym oknie

    Art. 3986. § 1. Jeżeli skarga kasacyjna nie spełnia wymagań przewidzianych w art. 3984 § 2 lub 3, przewodniczący w sądzie drugiej instancji wzywa skarżącego do usunięcia braków w terminie tygodniowym pod rygorem odrzucenia skargi.

    § 2. Sąd drugiej instancji odrzuca na posiedzeniu niejawnym skargę kasacyjną wniesioną po upływie terminu, skargę niespełniającą wymagań określonych w art. 3984 § 1, nieopłaconą oraz skargę, której braków nie usunięto w terminie lub z innych przyczyn niedopuszczalną.

    § 3. Sąd Najwyższy odrzuca skargę kasacyjną, która podlegała odrzuceniu przez sąd drugiej instancji, albo zwraca ją temu sądowi w celu usunięcia dostrzeżonych braków.

    Uwaga od redakcji:
    Na podstawie wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 1.07.2008 r. (Dz. U. z 2008 r. nr 120 poz. 779), art. 3986 § 2 i 3 w związku z art. 3984 § 1 pkt 3 w zakresie, w jakim przewiduje odrzucenie - bez wezwania do usunięcia braków - skargi kasacyjnej niespełniającej wymagań określonych w art. 3984 § 1 pkt 3, z dniem 8.07.2008 r. został uznany za niezgodny z art. 45 ust. 1 w związku z art. 31 ust. 3 i art. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej.

    § 4. O odrzuceniu skargi kasacyjnej niespełniającej wymagań określonych w art. 3984 § 1 sąd drugiej instancji albo Sąd Najwyższy zawiadamia właściwy organ samorządu zawodowego, do którego należy pełnomocnik.

    Istniejące wersje czasowe art. 3987
    •
    Tekst ujednolicony przez redakcję na dzień:
    2008.12.12
    •
    2010.11.09
    zmieniony przez
    •
    2014.01.21 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2014 r. poz. 101
    •
    2016.11.09 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
    •
    2018.01.19 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2018 r. poz. 155
    •
    2018.07.16 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
    •
    2019.08.05 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
    •
    2020.09.14 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
    •
    2021.10.04 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
    •
    2023.08.08 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
    •
    2024.10.23 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
    • Pokaż wszystkie w jednym oknie

    Art. 3987. § 1. Strona przeciwna może wnieść do sądu drugiej instancji odpowiedź na skargę kasacyjną w terminie dwutygodniowym od doręczenia jej skargi. W razie wniesienia skargi kasacyjnej przez Prokuratora Generalnego, Rzecznika Praw Obywatelskich lub Rzecznika Praw Dziecka odpowiedź na skargę mogą wnieść obydwie strony.

    § 2. Po upływie terminu do wniesienia odpowiedzi lub po zarządzeniu doręczenia odpowiedzi skarżącemu, sąd drugiej instancji niezwłocznie przedstawia skargę kasacyjną i odpowiedź wraz z aktami sprawy Sądowi Najwyższemu. Do akt sprawy dołącza się dwa odpisy zaskarżonego orzeczenia z uzasadnieniem.

    Art. 3988. § 1. W każdej sprawie Sąd Najwyższy może zwrócić się do Prokuratora Generalnego o zajęcie na piśmie stanowiska co do skargi kasacyjnej wniesionej przez stronę i odpowiedzi na skargę. Prokurator Generalny lub wyznaczony przez niego prokurator przedstawia stanowisko w terminie trzydziestu dni, a jeżeli uzna, że wymaga tego ochrona praworządności, praw obywatelskich lub interesu publicznego, bierze udział w postępowaniu kasacyjnym.

    § 2. Odpis pisma, o którym mowa w § 1, doręcza się stronom, które mogą się do niego ustosunkować w terminie czternastu dni, nie później jednak niż na rozprawie kasacyjnej.

    Art. 3989. § 1. Sąd Najwyższy przyjmuje skargę kasacyjną do rozpoznania, jeżeli:

      1) w sprawie występuje istotne zagadnienie prawne,

      2) istnieje potrzeba wykładni przepisów prawnych budzących poważne wątpliwości lub wywołujących rozbieżności w orzecznictwie sądów,

      3) zachodzi nieważność postępowania lub

      4) skarga kasacyjna jest oczywiście uzasadniona.

    § 2. O przyjęciu lub odmowie przyjęcia skargi kasacyjnej do rozpoznania Sąd Najwyższy orzeka na posiedzeniu niejawnym. Postanowienie nie wymaga pisemnego uzasadnienia.

    Uwaga od redakcji:
    Na podstawie wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 30.05.2007 r. (Dz. U. z 2007 r. nr 106, poz. 731), z dniem 15.06.2007 r. art. 3989 § 2 zdanie drugie został uznany za niezgodny z art. 45 ust. 1 w związku z art. 31 ust. 3 i art. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej.

    Art. 39810. Sąd Najwyższy rozpoznaje skargę kasacyjną w składzie trzech sędziów. W pozostałych wypadkach Sąd Najwyższy orzeka w składzie jednego sędziego.

    Art. 39811. § 1. Sąd Najwyższy rozpoznaje skargę kasacyjną na posiedzeniu niejawnym, chyba że w sprawie występuje istotne zagadnienie prawne, a skarżący złożył w skardze kasacyjnej wniosek o jej rozpoznanie na rozprawie. Sąd Najwyższy może także rozpoznać skargę kasacyjną na rozprawie, jeżeli przemawiają za tym inne względy.

    § 2. Sędzia sprawozdawca przedstawia na rozprawie zwięźle stan sprawy, ze szczególnym uwzględnieniem podstaw i wniosków kasacyjnych.

    § 3. Udzielając głosu stronom, przewodniczący może ograniczyć czas wystąpienia, stosownie do wagi i zawiłości sprawy.

    § 4. Jeżeli w rozprawie bierze udział Prokurator Generalny lub upoważniony przez niego prokurator, przewodniczący udziela mu głosu po wysłuchaniu stron.

    Art. 39812. Z wyjątkiem wypadków określonych w art. 173-1751, postępowanie przed Sądem Najwyższym ulega zawieszeniu jedynie na zgodny wniosek stron.

    Art. 39813. § 1. Sąd Najwyższy rozpoznaje skargę kasacyjną w granicach zaskarżenia oraz w granicach podstaw; w granicach zaskarżenia bierze jednak z urzędu pod rozwagę nieważność postępowania.

    § 2. W postępowaniu kasacyjnym nie jest dopuszczalne powołanie nowych faktów i dowodów, a Sąd Najwyższy jest związany ustaleniami faktycznymi stanowiącymi podstawę zaskarżonego orzeczenia.

    § 3. Skarżący może przytoczyć nowe uzasadnienie podstaw kasacyjnych.

    Art. 39814. Sąd Najwyższy oddala skargę kasacyjną, jeżeli nie ma uzasadnionych podstaw albo jeżeli zaskarżone orzeczenie mimo błędnego uzasadnienia odpowiada prawu.

    Art. 39815. § 1. Sąd Najwyższy w razie uwzględnienia skargi kasacyjnej uchyla zaskarżone orzeczenie w całości lub w części i przekazuje sprawę do ponownego rozpoznania sądowi, który wydał orzeczenie, lub innemu sądowi równorzędnemu; Sąd Najwyższy może uchylić także w całości lub w części orzeczenie sądu pierwszej instancji i przekazać sprawę do ponownego rozpoznania sądowi temu samemu lub równorzędnemu. Przy ponownym rozpoznaniu sprawy przepis art. 415 stosuje się odpowiednio.

    § 2. W razie przekazania sprawy do ponownego rozpoznania, sąd rozpoznaje ją w innym składzie.

    Art. 39816. Jeżeli podstawa naruszenia prawa materialnego jest oczywiście uzasadniona, a skargi kasacyjnej nie oparto także na podstawie naruszenia przepisów postępowania lub podstawa ta okazała się nieuzasadniona, Sąd Najwyższy może na wniosek skarżącego uchylić zaskarżony wyrok i orzec co do istoty sprawy. Przepis art. 415 stosuje się odpowiednio.

    Art. 39817. § 1. Jeżeli przy rozpoznawaniu skargi kasacyjnej wyłoni się zagadnienie prawne budzące poważne wątpliwości, Sąd Najwyższy może odroczyć wydanie orzeczenia i przekazać to zagadnienie do rozstrzygnięcia powiększonemu składowi tego Sądu.

    § 2. Uchwała powiększonego składu Sądu Najwyższego jest w danej sprawie wiążąca.

    § 3. Sąd Najwyższy w powiększonym składzie może przejąć sprawę do swego rozpoznania.

    Istniejące wersje czasowe art. 39818
    •
    Tekst ujednolicony przez redakcję na dzień:
    2008.12.12
    •
    2010.11.09
    zmieniony przez
    •
    2014.01.21 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2014 r. poz. 101
    •
    2016.11.09 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
    •
    2018.01.19 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2018 r. poz. 155
    •
    2018.07.16 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
    •
    2019.08.05 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
    •
    2020.09.14 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
    •
    2021.10.04 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
    •
    2023.08.08 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
    •
    2024.10.23 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
    • Pokaż wszystkie w jednym oknie

    Art. 39818. W razie wniesienia skargi kasacyjnej przez Prokuratora Generalnego, Rzecznika Praw Obywatelskich lub Rzecznika Praw Dziecka koszty procesu w postępowaniu kasacyjnym podlegają wzajemnemu zniesieniu.

    Art. 39819. Jeżeli pozew ulegał odrzuceniu albo istniała podstawa do umorzenia postępowania, Sąd Najwyższy uchyla wydane w sprawie wyroki oraz odrzuca pozew lub umarza postępowanie. Przepis art. 415 stosuje się odpowiednio.

    Art. 39820. Sąd, któremu sprawa została przekazana, związany jest wykładnią prawa dokonaną w tej sprawie przez Sąd Najwyższy. Nie można oprzeć skargi kasacyjnej od orzeczenia wydanego po ponownym rozpoznaniu sprawy na podstawach sprzecznych z wykładnią prawa dokonaną w tej sprawie przez Sąd Najwyższy.

    Art. 39821. Jeżeli nie ma szczególnych przepisów o postępowaniu przed Sądem Najwyższym, do postępowania tego stosuje się odpowiednio przepisy o apelacji, z tym że skargę kasacyjną cofnąć może również sama strona, a termin na sporządzenie uzasadnienia orzeczenia przez Sąd Najwyższy wynosi miesiąc.

    Dział Vb

    Skarga na orzeczenie referendarza sądowego

    Istniejące wersje czasowe art. 39822
    •
    Tekst ujednolicony przez redakcję na dzień:
    2008.12.12
    •
    2012.05.03
    zmieniony przez
    Dz. U. z 2011 r. nr 233, poz. 1381
    •
    2014.01.21 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2014 r. poz. 101
    •
    2016.09.08
    zmieniony przez
    Dz. U. z 2015 r. poz. 1311
    •
    2016.11.09 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
    •
    2018.01.19 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2018 r. poz. 155
    •
    2018.03.15
    zmieniony przez
    Dz. U. z 2018 r. poz. 398
    •
    2018.07.16 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
    •
    2019.08.05 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
    •
    2019.11.07
    zmieniony przez
    Dz. U. z 2019 r. poz. 1469
    •
    2020.09.14 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
    •
    2021.10.04 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
    •
    2023.07.01
    zmieniony przez
    Dz. U. z 2023 r. poz. 614
    •
    2023.08.08 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
    •
    2024.10.23 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
    • Pokaż wszystkie w jednym oknie

    Art. 39822. § 1. Na orzeczenie referendarza sądowego co do istoty sprawy, orzeczenie kończące postępowanie, orzeczenia, o których mowa w art. 394 § 1 pkt 1, 2, 42, 5-9, orzeczenie co do nadania klauzuli wykonalności, a także orzeczenia co do stwierdzenia wykonalności europejskiego nakazu zapłaty i co do wydania zaświadczenia, o którym mowa w art. 7958, przysługuje skarga, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej. Skargę rozpoznaje sąd, w którym wydano zaskarżone orzeczenie.

    § 2. W razie wniesienia skargi orzeczenie referendarza sądowego traci moc, z wyjątkiem orzeczenia o nadaniu klauzuli wykonalności i orzeczeń o stwierdzeniu wykonalności europejskiego nakazu zapłaty i o wydaniu zaświadczenia, o którym mowa w art. 7958.

    § 3. Sąd rozpoznaje sprawę jako sąd pierwszej instancji, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej.

    § 4. Skargę wnosi się do sądu w terminie tygodniowym od dnia doręczenia stronie postanowienia referendarza sądowego, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej.

    § 5. Skargę wniesioną po upływie terminu lub nieopłaconą sąd odrzuca.

    Istniejące wersje czasowe art. 39823
    •
    Tekst ujednolicony przez redakcję na dzień:
    2008.12.12
    •
    2010.04.19
    zmieniony przez
    •
    2014.01.21 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2014 r. poz. 101
    •
    2016.09.08
    zmieniony przez
    Dz. U. z 2015 r. poz. 1311
    •
    2016.11.09 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
    •
    2018.01.19 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2018 r. poz. 155
    •
    2018.07.16 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
    •
    2019.08.05 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
    •
    2019.11.07
    zmieniony przez
    Dz. U. z 2019 r. poz. 1469
    •
    2020.09.14 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
    •
    2021.10.04 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
    •
    2023.07.01
    zmieniony przez
    Dz. U. z 2023 r. poz. 614
    •
    2023.08.08 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
    •
    2024.10.23 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
    • Pokaż wszystkie w jednym oknie

    Art. 39823. § 1. Rozpoznając skargę na postanowienie referendarza w przedmiocie kosztów sądowych lub kosztów procesu oraz na postanowienie o odmowie ustanowienia adwokata lub radcy prawnego, sąd wydaje postanowienie, w którym zaskarżone postanowienie referendarza sądowego utrzymuje w mocy albo je zmienia.

    § 2. W sprawach, o których mowa w § 1, wniesienie skargi na postanowienie referendarza wstrzymuje jego wykonalność. Sąd orzeka jako sąd drugiej instancji, stosując odpowiednio przepisy o zażaleniu.

    Istniejące wersje czasowe art. 39824
    •
    2019.11.07
    dodany przez
    Dz. U. z 2019 r. poz. 1469
    •
    2020.09.14 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
    •
    2021.10.04 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
    •
    2023.08.08 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
    •
    2024.10.23 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
    • Pokaż wszystkie w jednym oknie

    Art. 39824

    Dział VI

    Wznowienie postępowania

    Art. 399. § 1. W wypadkach przewidzianych w dziale niniejszym można żądać wznowienia postępowania, które zostało zakończone prawomocnym wyrokiem.

    § 2. Na podstawie określonej w art. 4011 postępowanie może być wznowione również w razie zakończenia go postanowieniem.

    Art. 400. Niedopuszczalna jest skarga o wznowienie od wyroku orzekającego unieważnienie małżeństwa lub rozwód albo ustalającego nieistnienie małżeństwa, jeżeli choćby jedna ze stron zawarła po jego uprawomocnieniu się nowy związek małżeński.

    Art. 401. Można żądać wznowienia postępowania z powodu nieważności:

      1) jeżeli w składzie sądu uczestniczyła osoba nieuprawniona albo jeżeli orzekał sędzia wyłączony z mocy ustawy, a strona przed uprawomocnieniem się wyroku nie mogła domagać się wyłączenia;

      2) jeżeli strona nie miała zdolności sądowej lub procesowej albo nie była należycie reprezentowana bądź jeżeli wskutek naruszenia przepisów prawa była pozbawiona możności działania; nie można jednak żądać wznowienia, jeżeli przed uprawomocnieniem się wyroku niemożność działania ustała lub brak reprezentacji był podniesiony w drodze zarzutu albo strona potwierdziła dokonane czynności procesowe.

    Art. 4011. Można żądać wznowienia postępowania również w wypadku, gdy Trybunał Konstytucyjny orzekł o niezgodności aktu normatywnego z Konstytucją, ratyfikowaną umową międzynarodową lub z ustawą, na podstawie którego zostało wydane orzeczenie.

    Art. 402. (skreślony)

    Istniejące wersje czasowe art. 403
    •
    Tekst ujednolicony przez redakcję na dzień:
    2008.12.12
    •
    2009.07.01
    zmieniony przez
    •
    2014.01.21 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2014 r. poz. 101
    •
    2016.11.09 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
    •
    2018.01.19 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2018 r. poz. 155
    •
    2018.07.16 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
    •
    2019.08.05 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
    •
    2019.11.07
    zmieniony przez
    Dz. U. z 2019 r. poz. 1469
    •
    2020.09.14 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
    •
    2021.10.04 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
    •
    2023.08.08 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
    •
    2024.10.23 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
    • Pokaż wszystkie w jednym oknie

    Art. 403. § 1. Można żądać wznowienia na tej podstawie, że:

      1) wyrok został oparty na dokumencie podrobionym lub przerobionym albo na skazującym wyroku karnym, następnie uchylonym;

      2) wyrok został uzyskany za pomocą przestępstwa.

    § 2. Można również żądać wznowienia w razie późniejszego wykrycia prawomocnego wyroku, dotyczącego tego samego stosunku prawnego, albo wykrycia takich okoliczności faktycznych lub środków dowodowych, które mogłyby mieć wpływ na wynik sprawy, a z których strona nie mogła skorzystać w poprzednim postępowaniu.

    § 3. (uchylony)

    § 4. Można żądać wznowienia, jeżeli na treść wyroku miało wpływ postanowienie niekończące postępowania w sprawie, wydane na podstawie aktu normatywnego uznanego przez Trybunał Konstytucyjny za niezgodny z Konstytucją, ratyfikowaną umową międzynarodową lub z ustawą, uchylone lub zmienione zgodnie z art. 4161.

    Art. 404. Z powodu przestępstwa można żądać wznowienia jedynie wówczas, gdy czyn został ustalony prawomocnym wyrokiem skazującym, chyba że postępowanie karne nie może być wszczęte lub że zostało umorzone z innych przyczyn niż brak dowodów.

    Art. 405. Do wznowienia postępowania z przyczyn nieważności oraz na podstawie przewidzianej w art. 4011 właściwy jest sąd, który wydał zaskarżone orzeczenie, a jeżeli zaskarżono orzeczenia sądów różnych instancji, właściwy jest sąd instancji wyższej. Do wznowienia postępowania na innej podstawie właściwy jest sąd, który ostatnio orzekał co do istoty sprawy.

    Art. 406. Do postępowania ze skargi o wznowienie stosuje się odpowiednio przepisy o postępowaniu przed sądem pierwszej instancji, jeżeli przepisy poniższe nie stanowią inaczej.

    Art. 407. § 1. Skargę o wznowienie wnosi się w terminie trzymiesięcznym; termin ten liczy się od dnia, w którym strona dowiedziała się o podstawie wznowienia, a gdy podstawą jest pozbawienie możności działania lub brak należytej reprezentacji - od dnia, w którym o wyroku dowiedziała się strona, jej organ lub jej przedstawiciel ustawowy.

    § 2. W sytuacji określonej w art. 4011 skargę o wznowienie wnosi się w terminie trzech miesięcy od dnia wejścia w życie orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego. Jeżeli w chwili wydania orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego orzeczenie, o którym mowa w art. 4011, nie było jeszcze prawomocne na skutek wniesienia środka odwoławczego, który został następnie odrzucony, termin biegnie od dnia doręczenia postanowienia o odrzuceniu, a w wypadku wydania go na posiedzeniu jawnym - od dnia ogłoszenia tego postanowienia.

    Istniejące wersje czasowe art. 408
    •
    Tekst ujednolicony przez redakcję na dzień:
    2008.12.12
    •
    2014.01.21 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2014 r. poz. 101
    •
    2016.11.09 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
    •
    2017.02.15
    zmieniony przez
    Dz. U. z 2017 r. poz. 187
    •
    2018.01.19 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2018 r. poz. 155
    •
    2018.07.16 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
    •
    2019.08.05 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
    •
    2020.09.14 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
    •
    2021.10.04 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
    •
    2023.08.08 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
    •
    2024.10.23 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
    • Pokaż wszystkie w jednym oknie

    Art. 408. Po upływie lat pięciu od uprawomocnienia się wyroku nie można żądać wznowienia, z wyjątkiem wypadku, gdy strona była pozbawiona możności działania lub nie była należycie reprezentowana.

    Art. 409. Skarga o wznowienie powinna czynić zadość warunkom pozwu oraz zawierać oznaczenie zaskarżonego orzeczenia, podstawę wznowienia i jej uzasadnienie, okoliczności stwierdzające zachowanie terminu do wniesienia skargi oraz wniosek o uchylenie lub zmianę zaskarżonego orzeczenia.

    Istniejące wersje czasowe art. 410
    •
    Tekst ujednolicony przez redakcję na dzień:
    2008.12.12
    •
    2014.01.21 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2014 r. poz. 101
    •
    2016.11.09 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
    •
    2018.01.19 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2018 r. poz. 155
    •
    2018.07.16 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
    •
    2019.08.05 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
    •
    2019.08.21
    zmieniony przez
    Dz. U. z 2019 r. poz. 1469
    •
    2020.09.14 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
    •
    2021.10.04 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
    •
    2023.08.08 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
    •
    2024.10.23 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
    • Pokaż wszystkie w jednym oknie

    Art. 410. § 1. Sąd odrzuca skargę wniesioną po upływie przepisanego terminu, niedopuszczalną lub nieopartą na ustawowej podstawie. Postanowienie może być wydane na posiedzeniu niejawnym.

    § 2. Na żądanie sądu skarżący uprawdopodobni okoliczności stwierdzające zachowanie terminu lub dopuszczalność wznowienia.

    Istniejące wersje czasowe art. 4101
    •
    2023.07.01
    dodany przez
    Dz. U. z 2023 r. poz. 614
    •
    2023.08.08 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
    •
    2024.10.23 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
    • Pokaż wszystkie w jednym oknie

    Art. 4101

    Art. 411. (uchylony)

    Istniejące wersje czasowe art. 412
    •
    Tekst ujednolicony przez redakcję na dzień:
    2008.12.12
    •
    2009.07.01
    zmieniony przez
    •
    2014.01.21 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2014 r. poz. 101
    •
    2016.11.09 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
    •
    2018.01.19 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2018 r. poz. 155
    •
    2018.07.16 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
    •
    2019.08.05 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
    •
    2020.09.14 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
    •
    2021.10.04 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
    •
    2023.08.08 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
    •
    2024.10.23 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
    • Pokaż wszystkie w jednym oknie

    Art. 412. § 1. Sąd rozpoznaje sprawę na nowo w granicach, jakie zakreśla podstawa wznowienia.

    § 2. Po ponownym rozpoznaniu sprawy sąd stosownie do okoliczności bądź oddala skargę o wznowienie, bądź uwzględniając ją zmienia zaskarżone orzeczenie albo je uchyla i w razie potrzeby pozew odrzuca lub postępowanie umarza.

    § 3. (uchylony)

    § 4. Jeżeli do rozstrzygnięcia o wznowieniu postępowania zakończonego wyrokiem właściwy jest Sąd Najwyższy, sąd ten orzeka tylko o dopuszczalności wznowienia, a rozpoznanie sprawy przekazuje sądowi drugiej instancji.

    Art. 413. Sędzia, którego udziału lub zachowania się w procesie poprzednim dotyczy skarga, wyłączony jest od orzekania w postępowaniu ze skargi o wznowienie.

    Istniejące wersje czasowe art. 414
    •
    Tekst ujednolicony przez redakcję na dzień:
    2008.12.12
    •
    2014.01.21 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2014 r. poz. 101
    •
    2016.11.09 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
    •
    2018.01.19 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2018 r. poz. 155
    •
    2018.07.16 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
    •
    2019.08.05 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
    •
    2019.08.21
    zmieniony przez
    Dz. U. z 2019 r. poz. 1469
    •
    2020.09.14 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
    •
    2021.10.04 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
    •
    2023.08.08 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
    •
    2024.10.23 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
    • Pokaż wszystkie w jednym oknie

    Art. 414. Wniesienie skargi o wznowienie nie tamuje wykonania zaskarżonego wyroku. W razie uprawdopodobnienia, że skarżącemu grozi niepowetowana szkoda, sąd może na wniosek strony wstrzymać wykonanie wyroku, chyba że strona przeciwna złoży odpowiednie zabezpieczenie. Postanowienie może być wydane na posiedzeniu niejawnym.

    Art. 415. Uchylając lub zmieniając wyrok, sąd na wniosek skarżącego w orzeczeniu kończącym postępowanie w sprawie orzeka o zwrocie spełnionego lub wyegzekwowanego świadczenia lub o przywróceniu stanu poprzedniego. Nie wyłącza to możliwości dochodzenia w osobnym procesie, także od Skarbu Państwa, naprawienia szkody poniesionej wskutek wydania lub wykonania wyroku.

    Art. 416. § 1. Niedopuszczalne jest dalsze wznowienie postępowania zakończonego prawomocnym orzeczeniem wydanym na skutek skargi o  wznowienie.

    § 2. Przepisu § 1 nie stosuje się, jeżeli skarga o wznowienie postępowania została oparta na podstawie wznowienia określonej w art. 4011.

    Art. 4161. W sprawie zakończonej prawomocnym wyrokiem mogą być uchylone postanowienia niekończące postępowania w sprawie, jeżeli zostały wydane na podstawie aktu normatywnego uznanego przez Trybunał Konstytucyjny za niezgodny z Konstytucją, ratyfikowaną umową międzynarodową lub z ustawą. Przepisy o wznowieniu postępowania stosuje się odpowiednio.

    Dział VII

    (skreślony)

    Dział VIII

    Skarga o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia

    Istniejące wersje czasowe art. 4241
    •
    Tekst ujednolicony przez redakcję na dzień:
    2008.12.12
    •
    2010.09.25
    zmieniony przez
    •
    2014.01.21 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2014 r. poz. 101
    •
    2016.11.09 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
    •
    2018.01.19 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2018 r. poz. 155
    •
    2018.07.16 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
    •
    2019.08.05 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
    •
    2020.09.14 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
    •
    2021.10.04 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
    •
    2023.07.01
    zmieniony przez
    Dz. U. z 2023 r. poz. 614
    •
    2023.08.08 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
    •
    2024.10.23 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
    • Pokaż wszystkie w jednym oknie

    Art. 4241. § 1. Można żądać stwierdzenia niezgodności z prawem prawomocnego wyroku sądu drugiej instancji kończącego postępowanie w sprawie, jeżeli przez jego wydanie stronie została wyrządzona szkoda, a zmiana lub uchylenie tego wyroku w drodze przysługujących stronie środków prawnych nie było i nie jest możliwe.

    § 2. W wyjątkowych wypadkach, gdy niezgodność z prawem wynika z naruszenia podstawowych zasad porządku prawnego lub konstytucyjnych wolności albo praw człowieka i obywatela, można także żądać stwierdzenia niezgodności z prawem prawomocnego wyroku sądu pierwszej lub drugiej instancji kończącego postępowanie w sprawie, jeżeli strona nie skorzystała z przysługujących jej środków prawnych, chyba że jest możliwa zmiana lub uchylenie wyroku w drodze innych przysługujących stronie środków prawnych.

    Istniejące wersje czasowe art. 4241a
    •
    2010.09.25
    dodany przez
    •
    2014.01.21 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2014 r. poz. 101
    •
    2016.11.09 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
    •
    2018.01.19 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2018 r. poz. 155
    •
    2018.07.16 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
    •
    2019.08.05 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
    •
    2020.09.14 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
    •
    2021.10.04 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
    •
    2023.08.08 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
    •
    2024.10.23 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
    • Pokaż wszystkie w jednym oknie

    Art. 4241a. § 1. Od wyroków sądu drugiej instancji, od których wniesiono skargę kasacyjną, oraz od orzeczeń Sądu Najwyższego skarga nie przysługuje.

    § 2. Orzeczenie Sądu Najwyższego wydane na skutek wniesienia skargi kasacyjnej traktuje się jak orzeczenie wydane w postępowaniu wywołanym wniesieniem skargi.

    Istniejące wersje czasowe art. 4241b
    •
    2010.09.25
    dodany przez
    •
    2014.01.21 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2014 r. poz. 101
    •
    2016.11.09 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
    •
    2018.01.19 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2018 r. poz. 155
    •
    2018.07.16 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
    •
    2019.08.05 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
    •
    2020.09.14 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
    •
    2021.10.04 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
    •
    2023.08.08 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
    •
    2024.10.23 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
    • Pokaż wszystkie w jednym oknie

    Art. 4241b. W wypadku prawomocnych orzeczeń, od których skarga nie przysługuje, odszkodowania z tytułu szkody wyrządzonej przez wydanie prawomocnego orzeczenia niezgodnego z prawem można domagać się bez uprzedniego stwierdzenia niezgodności orzeczenia z prawem w postępowaniu ze skargi, chyba że strona nie skorzystała z przysługujących jej środków prawnych.

    Istniejące wersje czasowe art. 4242
    •
    Tekst ujednolicony przez redakcję na dzień:
    2008.12.12
    •
    2010.09.25
    zmieniony przez
    •
    2010.11.09
    zmieniony przez
    •
    2014.01.21 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2014 r. poz. 101
    •
    2016.11.09 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
    •
    2018.01.19 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2018 r. poz. 155
    •
    2018.07.16 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
    •
    2019.08.05 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
    •
    2020.09.14 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
    •
    2021.10.04 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
    •
    2023.08.08 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
    •
    2024.10.23 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
    • Pokaż wszystkie w jednym oknie

    Art. 4242. W wypadkach określonych w art. 4241 skargę może wnieść także Prokurator Generalny, jeżeli niezgodność wyroku z prawem wynika z naruszenia podstawowych zasad porządku prawnego, Rzecznik Praw Obywatelskich - jeżeli niezgodność wyroku z prawem wynika z naruszenia konstytucyjnych wolności albo praw człowieka i obywatela, albo Rzecznik Praw Dziecka - jeżeli niezgodność wyroku z prawem wynika z naruszenia praw dziecka.

    Istniejące wersje czasowe art. 4243
    •
    Tekst ujednolicony przez redakcję na dzień:
    2008.12.12
    •
    2010.09.25
    zmieniony przez
    •
    2014.01.21 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2014 r. poz. 101
    •
    2016.11.09 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
    •
    2018.01.19 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2018 r. poz. 155
    •
    2018.07.16 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
    •
    2019.08.05 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
    •
    2020.09.14 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
    •
    2021.10.04 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
    •
    2023.08.08 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
    •
    2024.10.23 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
    • Pokaż wszystkie w jednym oknie

    Art. 4243. Od tego samego wyroku strona może wnieść tylko jedną skargę.

    Istniejące wersje czasowe art. 4244
    •
    Tekst ujednolicony przez redakcję na dzień:
    2008.12.12
    •
    2010.09.25
    zmieniony przez
    •
    2014.01.21 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2014 r. poz. 101
    •
    2016.11.09 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
    •
    2018.01.19 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2018 r. poz. 155
    •
    2018.07.16 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
    •
    2019.08.05 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
    •
    2020.09.14 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
    •
    2021.10.04 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
    •
    2023.08.08 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
    •
    2024.10.23 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
    • Pokaż wszystkie w jednym oknie

    Art. 4244. Skargę można oprzeć na podstawie naruszeń prawa materialnego lub przepisów postępowania, które spowodowały niezgodność wyroku z prawem, gdy przez jego wydanie stronie została wyrządzona szkoda. Podstawą skargi nie mogą być jednak zarzuty dotyczące ustalenia faktów lub oceny dowodów.

    Istniejące wersje czasowe art. 4245
    •
    Tekst ujednolicony przez redakcję na dzień:
    2008.12.12
    •
    2010.09.25
    zmieniony przez
    •
    2014.01.21 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2014 r. poz. 101
    •
    2016.11.09 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
    •
    2018.01.19 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2018 r. poz. 155
    •
    2018.07.16 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
    •
    2019.08.05 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
    •
    2020.09.14 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
    •
    2021.10.04 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
    •
    2023.07.01
    zmieniony przez
    Dz. U. z 2023 r. poz. 614
    •
    2023.08.08 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
    •
    2024.10.23 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
    • Pokaż wszystkie w jednym oknie

    Art. 4245. § 1. Skarga powinna zawierać:

      1) oznaczenie wyroku, od którego jest wniesiona, ze wskazaniem, czy jest on zaskarżony w całości lub w części,

      2) przytoczenie jej podstaw oraz ich uzasadnienie,

      3) wskazanie przepisu prawa, z którym zaskarżony wyrok jest niezgodny,

      4) uprawdopodobnienie wyrządzenia szkody, spowodowanej przez wydanie wyroku, którego skarga dotyczy,

      5) wykazanie, że wzruszenie zaskarżonego wyroku w drodze innych środków prawnych nie było i nie jest możliwe, a ponadto - gdy skargę wniesiono, stosując art. 4241 § 2 - że występuje wyjątkowy wypadek uzasadniający wniesienie skargi,

      6) wniosek o stwierdzenie niezgodności wyroku z prawem.

    § 2. Ponadto skarga powinna czynić zadość wymaganiom przewidzianym dla pisma procesowego. Do skargi - oprócz jej odpisów dla doręczenia ich uczestniczącym w sprawie osobom - dołącza się dwa odpisy przeznaczone do akt Sądu Najwyższego.

    Istniejące wersje czasowe art. 4246
    •
    Tekst ujednolicony przez redakcję na dzień:
    2008.12.12
    •
    2010.09.25
    zmieniony przez
    •
    2014.01.21 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2014 r. poz. 101
    •
    2016.11.09 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
    •
    2018.01.19 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2018 r. poz. 155
    •
    2018.07.16 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
    •
    2019.08.05 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
    •
    2019.08.21
    zmieniony przez
    Dz. U. z 2019 r. poz. 1469
    •
    2020.09.14 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
    •
    2021.10.04 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
    •
    2023.08.08 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
    •
    2024.10.23 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
    • Pokaż wszystkie w jednym oknie

    Art. 4246. § 1. Skargę wnosi się do sądu, który wydał zaskarżony wyrok, w terminie dwóch lat od dnia jego uprawomocnienia się.

    § 2. W razie stwierdzenia niezachowania warunków formalnych określonych w art. 4245 § 2, przewodniczący wzywa o poprawienie lub uzupełnienie skargi.

    § 3. Skargę nieopłaconą, skargę wniesioną z naruszeniem art. 871 § 1 oraz skargę, której braków strona nie usunęła w terminie, sąd odrzuca na posiedzeniu niejawnym.

    Istniejące wersje czasowe art. 4247
    •
    Tekst ujednolicony przez redakcję na dzień:
    2008.12.12
    •
    2010.11.09
    zmieniony przez
    •
    2014.01.21 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2014 r. poz. 101
    •
    2016.11.09 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
    •
    2018.01.19 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2018 r. poz. 155
    •
    2018.07.16 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
    •
    2019.08.05 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
    •
    2020.09.14 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
    •
    2021.10.04 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
    •
    2023.08.08 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
    •
    2024.10.23 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
    • Pokaż wszystkie w jednym oknie

    Art. 4247. Po doręczeniu skargi stronie przeciwnej, a gdy skargę wniósł Prokurator Generalny, Rzecznik Praw Obywatelskich lub Rzecznik Praw Dziecka - obydwu stronom, sąd przedstawia niezwłocznie akta sprawy Sądowi Najwyższemu.

    Istniejące wersje czasowe art. 4248
    •
    Tekst ujednolicony przez redakcję na dzień:
    2008.12.12
    •
    2010.09.25
    zmieniony przez
    •
    2014.01.21 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2014 r. poz. 101
    •
    2016.11.09 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
    •
    2018.01.19 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2018 r. poz. 155
    •
    2018.07.16 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
    •
    2019.08.05 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
    •
    2019.11.07
    zmieniony przez
    Dz. U. z 2019 r. poz. 1469
    •
    2020.09.14 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
    •
    2021.10.04 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
    •
    2023.07.01
    zmieniony przez
    Dz. U. z 2023 r. poz. 614
    •
    2023.08.08 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
    •
    2024.10.23 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
    • Pokaż wszystkie w jednym oknie

    Art. 4248. § 1. Sąd Najwyższy odrzuca na posiedzeniu niejawnym skargę, jeżeli ulegała ona odrzuceniu przez sąd niższej instancji, skargę wniesioną po upływie terminu, skargę niespełniającą wymagań określonych w art. 4245 § 1, jak również skargę z innych przyczyn niedopuszczalną.

    § 2. Skarga podlega także odrzuceniu, jeżeli zmiana zaskarżonego wyroku w drodze innych środków prawnych była lub jest możliwa albo jeżeli nie zachodzi wyjątek, o którym mowa w art. 4241 § 2.

    Art. 4249. Sąd Najwyższy odmawia przyjęcia skargi do rozpoznania, jeżeli jest oczywiście bezzasadna.

    Art. 42410. Sąd Najwyższy rozpoznaje skargę w granicach zaskarżenia oraz w granicach podstaw. Skarga podlega rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym, chyba że ważne względy przemawiają za wyznaczeniem rozprawy.

    Istniejące wersje czasowe art. 42411
    •
    Tekst ujednolicony przez redakcję na dzień:
    2008.12.12
    •
    2009.07.01
    zmieniony przez
    •
    2010.09.25
    zmieniony przez
    •
    2014.01.21 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2014 r. poz. 101
    •
    2016.11.09 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
    •
    2018.01.19 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2018 r. poz. 155
    •
    2018.07.16 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
    •
    2019.08.05 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
    •
    2020.09.14 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
    •
    2021.10.04 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
    •
    2023.08.08 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
    •
    2024.10.23 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
    • Pokaż wszystkie w jednym oknie

    Art. 42411. § 1. Sąd Najwyższy oddala skargę w razie braku podstawy do stwierdzenia, że zaskarżony wyrok jest niezgodny z prawem.

    § 2. Uwzględniając skargę, Sąd Najwyższy stwierdza, że wyrok jest w zaskarżonym zakresie niezgodny z prawem.

    § 3. Jeżeli w chwili orzekania sprawa ze względu na osobę nie podlegała orzecznictwu sądów polskich albo w sprawie droga sądowa była niedopuszczalna, Sąd Najwyższy - stwierdzając niezgodność wyroku z prawem - uchyla zaskarżony wyrok oraz wyrok sądu pierwszej instancji i odrzuca pozew albo umarza postępowanie.

    Art. 42412. W wypadkach nieuregulowanych przepisami niniejszego działu do postępowania wywołanego wniesieniem skargi stosuje się odpowiednio przepisy o skardze kasacyjnej.

    Tytuł VII

    Postępowania odrębne

    Dział I

    Postępowanie w sprawach małżeńskich

    Rozdział 1

    Przepisy ogólne

    Art. 425. Przepisy niniejszego rozdziału stosuje się w sprawach o unieważnienie małżeństwa, o ustalenie istnienia lub nieistnienia małżeństwa i o rozwód oraz o separację na żądanie jednego z małżonków.

    Art. 426. Do reprezentowania strony konieczne jest pełnomocnictwo udzielone do prowadzenia danej sprawy.

    Istniejące wersje czasowe art. 427
    •
    Tekst ujednolicony przez redakcję na dzień:
    2008.12.12
    •
    2014.01.21 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2014 r. poz. 101
    •
    2016.11.09 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
    •
    2018.01.19 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2018 r. poz. 155
    •
    2018.07.16 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
    •
    2019.08.05 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
    •
    2020.09.14 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
    •
    2021.10.04 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
    •
    2023.08.08 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
    •
    2024.03.14
    zmieniony przez
    Dz. U. z 2023 r. poz. 1860
    •
    2024.10.23 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
    • Pokaż wszystkie w jednym oknie

    Art. 427. Posiedzenia odbywają się przy drzwiach zamkniętych, chyba że obie strony żądają publicznego rozpoznania sprawy, a sąd uzna, że jawność nie zagraża moralności.

    Art. 428. § 1. Rozprawa odbywa się bez względu na niestawiennictwo jednej ze stron. Jednakże w razie nie usprawiedliwionego niestawiennictwa powoda na pierwsze posiedzenie sądowe wyznaczone w celu przeprowadzenia rozprawy, postępowanie ulega zawieszeniu, chyba że prokurator popiera żądanie unieważnienia albo ustalenia istnienia lub nieistnienia małżeństwa.

    § 2. Podjęcie postępowania następuje na wniosek powoda, nie wcześniej jednak niż po upływie trzech miesięcy od dnia zawieszenia postępowania. W razie niezgłoszenia takiego wniosku w ciągu roku po zawieszeniu, sąd umorzy postępowanie. Umorzenie wywołuje takie same skutki, jak umorzenie postępowania zawieszonego na zgodny wniosek stron lub z powodu ich niestawiennictwa.

    Art. 429. Jeżeli strona wezwana do osobistego stawiennictwa nie stawi się bez usprawiedliwionych powodów na posiedzenie, sąd może skazać ją na grzywnę według przepisów o karach za niestawiennictwo świadka, nie może jednak nakazać przymusowego sprowadzenia jej do sądu.

    Art. 430. Małoletni, którzy nie ukończyli lat trzynastu, a zstępni stron, którzy nie ukończyli lat siedemnastu, nie mogą być przesłuchiwani w charakterze świadków.

    Istniejące wersje czasowe art. 431
    •
    Tekst ujednolicony przez redakcję na dzień:
    2008.12.12
    •
    2014.01.21 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2014 r. poz. 101
    •
    2016.11.09 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
    •
    2018.01.19 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2018 r. poz. 155
    •
    2018.07.16 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
    •
    2019.08.05 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
    •
    2020.09.14 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
    •
    2021.10.04 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
    •
    2023.07.01
    zmieniony przez
    Dz. U. z 2023 r. poz. 614
    •
    2023.08.08 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
    •
    2024.10.23 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
    • Pokaż wszystkie w jednym oknie

    Art. 431. W sprawach przewidzianych w rozdziale niniejszym nie można oprzeć rozstrzygnięcia wyłącznie na uznaniu powództwa lub przyznaniu okoliczności faktycznych. W sprawach tych nie stosuje się art. 339 § 2.

    Art. 432. W każdej sprawie o rozwód lub o separację sąd zarządza przeprowadzenie dowodu z przesłuchania stron. W innych sprawach sąd nie może odmówić dopuszczenia takiego dowodu, jeżeli strona go powołała. Art. 302 § 1 stosuje się odpowiednio.

    Art. 433. Protokół rozprawy powinien zawierać oświadczenie małżonków co do liczby, wieku i płci dzieci żyjących, stosunków majątkowych i zarobkowych obu małżonków, szczególnych obowiązków utrzymania osób nie będących ich wspólnymi dziećmi oraz co do treści umowy majątkowej, jeżeli małżonkowie umowę taką zawarli.

    Art. 434. Sąd może zarządzić przeprowadzenie przez wyznaczoną osobę wywiadu środowiskowego w celu ustalenia warunków, w których żyją i wychowują się dzieci stron.

    Art. 4341. (uchylony)

    Art. 435. § 1. Wyrok prawomocny ma skutek wobec osób trzecich.

    § 2. Nie dotyczy to części orzekającej o prawach i roszczeniach majątkowych poszukiwanych łącznie z prawami niemajątkowymi.

    Rozdział 2

    Sprawy o rozwód i o separację

    Istniejące wersje czasowe art. 436
    •
    Tekst ujednolicony przez redakcję na dzień:
    2008.12.12
    •
    2010.04.19
    zmieniony przez
    •
    2014.01.21 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2014 r. poz. 101
    •
    2016.11.09 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
    •
    2018.01.19 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2018 r. poz. 155
    •
    2018.07.16 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
    •
    2019.08.05 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
    •
    2020.09.14 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
    •
    2021.10.04 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
    •
    2023.08.08 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
    •
    2024.10.23 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
    • Pokaż wszystkie w jednym oknie

    Art. 436. § 1. Jeżeli istnieją widoki na utrzymanie małżeństwa, sąd może skierować strony do mediacji. Skierowanie to jest możliwe także wtedy, gdy postępowanie zostało zawieszone.

    § 2. Przepisy o mediacji stosuje się odpowiednio, z tym że przedmiotem mediacji może być także pojednanie małżonków.

    § 3. (uchylony)

    § 4. Jeżeli strony nie uzgodniły osoby mediatora, sąd kieruje je do stałego mediatora posiadającego wiedzę teoretyczną, w szczególności posiadającego wykształcenie z zakresu psychologii, pedagogiki, socjologii lub prawa oraz umiejętności praktyczne w zakresie prowadzenia mediacji w sprawach rodzinnych.

    Art. 437 - 438. (uchylone)

    Art. 439. § 1. Powództwo wzajemne o rozwód lub o separację jest niedopuszczalne.

    § 2. W czasie trwania procesu o rozwód lub o separację nie może być wszczęta odrębna sprawa o rozwód albo o separację.

    § 3. Strona pozwana w sprawie o rozwód może jednak również żądać rozwodu albo separacji. Strona pozwana w sprawie o separację może również żądać separacji albo rozwodu.

    Art. 440. § 1. Jeżeli sąd nabierze przekonania, że istnieją widoki na utrzymanie pożycia małżeńskiego, zawiesza postępowanie. Zawieszenie takie może nastąpić tylko raz w toku postępowania.

    § 2. Podjęcie postępowania następuje na wniosek jednej ze stron; poza tym stosuje się odpowiednio art. 428 § 2.

    Art. 441. Postępowanie dowodowe ma przede wszystkim na celu ustalenie okoliczności dotyczących rozkładu pożycia, jak również okoliczności dotyczących dzieci stron i ich sytuacji, a w razie uznania powództwa - także przyczyn, które skłoniły do tego stronę pozwaną.

    Art. 442. Jeżeli pozwany uznaje żądanie pozwu a małżonkowie nie mają wspólnych małoletnich dzieci, sąd może ograniczyć postępowanie dowodowe do przesłuchania stron.

    Art. 443. (uchylony)

    Art. 444. Małżonek może dochodzić roszczeń alimentacyjnych od drugiego małżonka na wypadek orzeczenia rozwodu, jak również na wypadek orzeczenia separacji. Dochodzenie następuje przez zgłoszenie wniosku na rozprawie w obecności drugiego małżonka albo w piśmie, które należy doręczyć drugiemu małżonkowi.

    Art. 445. § 1. W czasie trwania procesu o rozwód lub o separację nie może być wszczęta odrębna sprawa o zaspokojenie potrzeb rodziny i o alimenty pomiędzy małżonkami albo pomiędzy nimi a ich wspólnymi małoletnimi dziećmi co do świadczeń za okres od wytoczenia powództwa o rozwód lub o separację. Pozew lub wniosek o zabezpieczenie w takiej sprawie sąd przekaże sądowi, w którym toczy się sprawa o rozwód lub o separację, w celu rozstrzygnięcia według przepisów o postępowaniu zabezpieczającym.

    § 2. Postępowanie w sprawie o zaspokojenie potrzeb rodziny lub o alimenty, wszczęte przed wytoczeniem powództwa o rozwód lub o separację, ulega z urzędu zawieszeniu z chwilą wytoczenia powództwa o rozwód lub o separację co do świadczeń za okres od jego wytoczenia. Z chwilą wydania w sprawie o rozwód lub o separację postanowienia o udzieleniu zabezpieczenia wykonania obowiązku zaspokajania potrzeb rodziny lub o alimenty wstrzymuje się także z mocy prawa wykonanie nieprawomocnych orzeczeń o obowiązku tych świadczeń, wydanych w poprzednio wszczętej sprawie, za okres od wytoczenia powództwa o rozwód lub o separację.

    § 3. Po prawomocnym zakończeniu sprawy o rozwód lub o separację zawieszone postępowanie podejmuje się z mocy prawa, orzeczenia zaś, których wykonanie było wstrzymane, podlegają wykonaniu, jednak tylko co do okresu, za który w sprawie o rozwód lub o separację nie orzeczono o roszczeniach objętych zawieszonym postępowaniem. W pozostałym zakresie postępowanie ulega z mocy prawa umorzeniu.

    Istniejące wersje czasowe art. 4451
    •
    Tekst ujednolicony przez redakcję na dzień:
    2008.12.12
    •
    2009.06.13
    zmieniony przez
    •
    2014.01.21 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2014 r. poz. 101
    •
    2016.11.09 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
    •
    2018.01.19 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2018 r. poz. 155
    •
    2018.07.16 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
    •
    2019.08.05 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
    •
    2020.09.14 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
    •
    2021.10.04 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
    •
    2023.08.08 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
    •
    2024.10.23 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
    • Pokaż wszystkie w jednym oknie

    Art. 4451. § 1. Jeżeli sprawa o rozwód lub o separację jest w toku, nie może być wszczęte odrębne postępowanie dotyczące władzy rodzicielskiej nad wspólnymi małoletnimi dziećmi stron lub o ustalenie kontaktów z nimi. W razie potrzeby orzeczenia o władzy rodzicielskiej lub o kontaktach stosuje się przepisy o postępowaniu zabezpieczającym.

    § 2. Postępowanie w sprawie dotyczącej władzy rodzicielskiej lub kontaktów wszczęte przed wytoczeniem powództwa o rozwód lub o separację ulega z urzędu zawieszeniu, a o władzy rodzicielskiej lub kontaktach przez cały czas trwania sprawy o rozwód lub o separację sąd orzeka w postępowaniu zabezpieczającym. Sąd postanowi podjąć postępowanie dotyczące władzy rodzicielskiej lub kontaktów, jeżeli w prawomocnym orzeczeniu kończącym postępowanie w sprawie o rozwód lub o separację nie orzeczono o władzy rodzicielskiej lub kontaktach. W przeciwnym wypadku postępowanie ulega umorzeniu.

    Istniejące wersje czasowe art. 4452
    •
    Tekst ujednolicony przez redakcję na dzień:
    2008.12.12
    •
    2010.04.19
    zmieniony przez
    •
    2014.01.21 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2014 r. poz. 101
    •
    2016.11.09 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
    •
    2018.01.19 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2018 r. poz. 155
    •
    2018.07.16 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
    •
    2019.08.05 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
    •
    2020.09.14 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
    •
    2021.10.04 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
    •
    2023.08.08 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
    •
    2024.10.23 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
    • Pokaż wszystkie w jednym oknie

    Art. 4452. W każdym stanie sprawy o rozwód lub separację sąd może skierować strony do mediacji w celu ugodowego załatwienia spornych kwestii dotyczących zaspokojenia potrzeb rodziny, alimentów, sposobu sprawowania władzy rodzicielskiej, kontaktów z dziećmi oraz spraw majątkowych podlegających rozstrzygnięciu w wyroku orzekającym rozwód lub separację. Przepis art. 436 § 4 stosuje się odpowiednio.

    Istniejące wersje czasowe art. 4453
    •
    2011.08.13
    dodany przez
    •
    2014.01.21 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2014 r. poz. 101
    •
    2016.11.09 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
    •
    2018.01.19 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2018 r. poz. 155
    •
    2018.07.16 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
    •
    2019.08.05 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
    •
    2020.09.14 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
    •
    2021.10.04 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
    •
    2023.08.08 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
    •
    2024.10.23 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
    • Pokaż wszystkie w jednym oknie

    Art. 4453

    Art. 446. W razie śmierci jednego z małżonków postępowanie umarza się.

    Istniejące wersje czasowe art. 4461
    •
    2023.09.28
    dodany przez
    Dz. U. z 2023 r. poz. 1860
    •
    2024.10.23 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
    • Pokaż wszystkie w jednym oknie

    Art. 4461

    Rozdział 3

    Inne sprawy

    Art. 447. § 1. Na wniosek osoby, która po śmierci jednego z małżonków zamierza wytoczyć powództwo o unieważnienie małżeństwa, sąd rejonowy miejsca zamieszkania zmarłego ustanawia kuratora. Jeżeli zmarli obydwoje małżonkowie, ustanawia się dwóch kuratorów.

    § 2. Przepis paragrafu poprzedzającego stosuje się odpowiednio do powództwa o ustalenie istnienia lub nieistnienia małżeństwa.

    Art. 448. § 1. Jeżeli powództwo o unieważnienie małżeństwa wytacza prokurator, pozywa on oboje małżonków, a w wypadku śmierci jednego z nich - kuratora ustanowionego na miejsce zmarłego małżonka.

    § 2. Przepis paragrafu poprzedzającego stosuje się odpowiednio do powództwa prokuratora o ustalenie istnienia lub nieistnienia małżeństwa.

    Art. 449. § 1. W sprawach o unieważnienie albo o ustalenie istnienia lub nieistnienia małżeństwa odpis pozwu doręcza się prokuratorowi i zawiadamia się go o terminach rozprawy.

    § 2. Jeżeli sprawa taka została wytoczona lub jest popierana przez prokuratora, nie stosuje się przepisów o zawieszeniu postępowania na zgodny wniosek stron lub z powodu niestawiennictwa obu stron.

    Istniejące wersje czasowe art. 450
    •
    Tekst ujednolicony przez redakcję na dzień:
    2008.12.12
    •
    2014.01.21 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2014 r. poz. 101
    •
    2016.11.09 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
    •
    2018.01.19 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2018 r. poz. 155
    •
    2018.07.16 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
    •
    2019.08.05 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
    •
    2019.08.21
    zmieniony przez
    Dz. U. z 2019 r. poz. 1469
    •
    2020.09.14 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
    •
    2021.10.04 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
    •
    2023.08.08 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
    •
    2024.10.23 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
    • Pokaż wszystkie w jednym oknie

    Art. 450. § 1. Postępowanie o unieważnienie małżeństwa w razie śmierci jednego z małżonków zawiesza się.

    § 2. Postępowanie umarza się, jeżeli zstępni małżonka, który wytoczył powództwo, nie zgłoszą w ciągu sześciu miesięcy po wydaniu postanowienia o  zawieszeniu wniosku o podjęcie postępowania.

    § 3. W razie śmierci pozwanego małżonka, a jeżeli pozwanymi byli oboje małżonkowie, w razie śmierci jednego z nich, postępowanie podejmuje się po ustanowieniu przez sąd orzekający na posiedzeniu niejawnym kuratora, który wstępuje na miejsce zmarłego małżonka.

    Istniejące wersje czasowe art. 451
    •
    Tekst ujednolicony przez redakcję na dzień:
    2008.12.12
    •
    2009.06.13
    zmieniony przez
    •
    2014.01.21 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2014 r. poz. 101
    •
    2016.11.09 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
    •
    2018.01.19 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2018 r. poz. 155
    •
    2018.07.16 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
    •
    2019.08.05 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
    •
    2020.09.14 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
    •
    2021.10.04 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
    •
    2023.08.08 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
    •
    2023.09.28
    zmieniony przez
    Dz. U. z 2023 r. poz. 1860
    •
    2024.10.23 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
    • Pokaż wszystkie w jednym oknie

    Art. 451. Przepisy art. 444, 445 i 4451 stosuje się odpowiednio w sprawach o unieważnienie małżeństwa.

    Istniejące wersje czasowe art. 452
    •
    Tekst ujednolicony przez redakcję na dzień:
    2008.12.12
    •
    2009.06.13
    zmieniony przez
    •
    2014.01.21 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2014 r. poz. 101
    •
    2016.11.09 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
    •
    2018.01.19 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2018 r. poz. 155
    •
    2018.07.16 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
    •
    2019.08.05 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
    •
    2020.09.14 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
    •
    2021.10.04 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
    •
    2023.08.08 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
    •
    2024.10.23 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
    • Pokaż wszystkie w jednym oknie

    Art. 452. W sprawach o ustanowienie rozdzielności majątkowej między małżonkami stosuje się odpowiednio przepisy art. 426, 431, 432, 435 § 1, 441 i 446.

    Dział II

    Postępowanie w sprawach ze stosunków między rodzicami a dziećmi

    Istniejące wersje czasowe art. 453
    •
    Tekst ujednolicony przez redakcję na dzień:
    2008.12.12
    •
    2009.06.13
    zmieniony przez
    •
    2014.01.21 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2014 r. poz. 101
    •
    2016.11.09 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
    •
    2018.01.19 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2018 r. poz. 155
    •
    2018.07.16 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
    •
    2019.08.05 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
    •
    2020.09.14 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
    •
    2021.10.04 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
    •
    2023.08.08 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
    •
    2024.10.23 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
    • Pokaż wszystkie w jednym oknie

    Art. 453. Przepisy niniejszego działu stosuje się w sprawach o ustalenie lub zaprzeczenie pochodzenia dziecka, o ustalenie bezskuteczności uznania ojcostwa oraz o rozwiązanie przysposobienia.

    Istniejące wersje czasowe art. 4531
    •
    2009.06.13
    dodany przez
    •
    2014.01.21 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2014 r. poz. 101
    •
    2016.11.09 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
    •
    2018.01.19 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2018 r. poz. 155
    •
    2018.07.16 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
    •
    2019.08.05 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
    •
    2020.09.14 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
    •
    2021.10.04 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
    •
    2023.08.08 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
    •
    2024.10.23 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
    • Pokaż wszystkie w jednym oknie

    Art. 4531. W sprawach o ustalenie lub zaprzeczenie pochodzenia dziecka oraz o ustalenie bezskuteczności uznania ojcostwa matka i ojciec dziecka mają zdolność procesową także wtedy, gdy są ograniczeni w zdolności do czynności prawnych, jeżeli ukończyli lat szesnaście.

    Istniejące wersje czasowe art. 454
    •
    Tekst ujednolicony przez redakcję na dzień:
    2008.12.12
    •
    2009.06.13
    zmieniony przez
    •
    2014.01.21 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2014 r. poz. 101
    •
    2016.11.09 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
    •
    2018.01.19 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2018 r. poz. 155
    •
    2018.07.16 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
    •
    2019.08.05 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
    •
    2019.09.20
    zmieniony przez
    Dz. U. z 2019 r. poz. 1146
    •
    2020.09.14 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
    •
    2021.10.04 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
    •
    2023.08.08 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
    •
    2024.10.23 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
    • Pokaż wszystkie w jednym oknie

    Art. 454. § 1. W sprawach o ustalenie macierzyństwa albo ojcostwa prokurator wytaczając powództwo wskazuje w pozwie dziecko, na którego rzecz wytacza powództwo, oraz pozywa odpowiednio matkę dziecka albo domniemanego ojca, a jeżeli osoby te nie żyją - kuratora ustanowionego na ich miejsce.

    § 11. W sprawach o zaprzeczenie macierzyństwa prokurator, wytaczając powództwo, pozywa kobietę wpisaną jako matka w akcie urodzenia dziecka oraz mężczyznę, którego ojcostwo zostało ustalone z uwzględnieniem jej macierzyństwa, a jeżeli osoby te nie żyją - kuratora ustanowionego na ich miejsce oraz dziecko.

    § 2. W sprawach o zaprzeczenie ojcostwa prokurator wytaczając powództwo pozywa męża matki dziecka, a jeżeli ten nie żyje - kuratora ustanowionego na jego miejsce oraz dziecko, jak również matkę dziecka, jeżeli ta żyje.

    § 3. W sprawach o ustalenie bezskuteczności uznania ojcostwa prokurator, wytaczając powództwo, pozywa dziecko oraz mężczyznę, który uznał ojcostwo, a jeżeli ten nie żyje - kuratora ustanowionego na jego miejsce, a także matkę dziecka, jeżeli ta żyje; w razie uznania ojcostwa po śmierci dziecka prokurator pozywa ustanowionego na miejsce dziecka kuratora.

    § 4. W sprawach o rozwiązanie przysposobienia prokurator wytaczając powództwo pozywa przysposabiającego oraz przysposobionego.

    Istniejące wersje czasowe art. 4541
    •
    Tekst ujednolicony przez redakcję na dzień:
    2008.12.12
    •
    2009.06.13
    zmieniony przez
    •
    2014.01.21 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2014 r. poz. 101
    •
    2016.11.09 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
    •
    2018.01.19 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2018 r. poz. 155
    •
    2018.07.16 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
    •
    2019.08.05 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
    •
    2020.09.14 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
    •
    2021.10.04 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
    •
    2023.08.08 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
    •
    2024.10.23 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
    • Pokaż wszystkie w jednym oknie

    Art. 4541. § 1. Powództwo wzajemne o ustalenie lub zaprzeczenie macierzyństwa, o ustalenie lub zaprzeczenie ojcostwa, a także o ustalenie bezskuteczności uznania ojcostwa nie jest dopuszczalne.

    § 2. W czasie trwania procesu o ustalenie lub zaprzeczenie macierzyństwa, o ustalenie lub zaprzeczenie ojcostwa albo o ustalenie bezskuteczności uznania ojcostwa nie może być wszczęta odrębna sprawa o ustalenie lub zaprzeczenie macierzyństwa, o ustalenie lub zaprzeczenie ojcostwa albo o ustalenie bezskuteczności uznania ojcostwa.

    § 3. Strona pozwana może jednak również żądać ustalenia lub zaprzeczenia macierzyństwa, ustalenia lub zaprzeczenia ojcostwa albo ustalenia bezskuteczności uznania ojcostwa.

    Art. 455. Rozprawa odbywa się bez względu na niestawiennictwo jednej ze stron.

    Istniejące wersje czasowe art. 456
    •
    Tekst ujednolicony przez redakcję na dzień:
    2008.12.12
    •
    2009.06.13
    zmieniony przez
    •
    2013.12.04
     
    Dz. U. z 2013 r. poz. 1439
    •
    2014.01.21 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2014 r. poz. 101
    •
    2016.11.09 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
    •
    2018.01.19 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2018 r. poz. 155
    •
    2018.07.16 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
    •
    2019.08.05 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
    •
    2019.09.20
    zmieniony przez
    Dz. U. z 2019 r. poz. 1146
    •
    2020.09.14 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
    •
    2021.10.04 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
    •
    2023.08.08 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
    •
    2024.10.23 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
    • Pokaż wszystkie w jednym oknie

    Art. 456. § 1. Postępowanie umarza się w razie śmierci jednej ze stron, a jeżeli w charakterze tej samej strony występuje kilka osób, w razie śmierci wszystkich tych osób, z zastrzeżeniem § 2 i 3.

    § 2. W sprawie wytoczonej przez dziecko o ustalenie albo zaprzeczenie macierzyństwa, o zaprzeczenie ojcostwa albo ustalenie bezskuteczności uznania, jak również w sprawie wytoczonej przez dziecko albo jego matkę o ustalenie ojcostwa, postępowanie zawiesza się w razie śmierci pozwanych do czasu ustanowienia przez sąd orzekający kuratora, który wstępuje do sprawy na miejsce zmarłego. Przepis ten stosuje się w sprawie o rozwiązanie przysposobienia w razie śmierci przysposabiającego.

    § 3. W sprawie o ustalenie lub zaprzeczenie macierzyństwa, ustalenie lub zaprzeczenie ojcostwa oraz w sprawie o ustalenie bezskuteczności uznania ojcostwa postępowanie umarza się w razie śmierci dziecka, chyba że dziecko, które wytoczyło powództwo o ustalenie macierzyństwa albo o ustalenie ojcostwa, pozostawiło zstępnych; w takim wypadku postępowanie zawiesza się. Jeżeli zstępni w ciągu sześciu miesięcy od dnia wydania postanowienia o zawieszeniu postępowania nie zgłoszą wniosku o jego podjęcie, sąd postępowanie umorzy.

    Istniejące wersje czasowe art. 4561
    •
    2009.06.13
    dodany przez
    •
    2014.01.21 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2014 r. poz. 101
    •
    2016.11.09 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
    •
    2018.01.19 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2018 r. poz. 155
    •
    2018.07.16 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
    •
    2019.08.05 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
    •
    2020.09.14 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
    •
    2021.10.04 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
    •
    2023.08.08 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
    •
    2024.10.23 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
    • Pokaż wszystkie w jednym oknie

    Art. 4561. § 1. W sprawach o ustalenie macierzyństwa przewodniczący zawiadamia o toczącym się procesie mężczyznę, którego dotyczy domniemanie pochodzenia dziecka od męża matki, doręczając mu odpis pozwu.

    § 2. W sprawach o zaprzeczenie macierzyństwa przewodniczący zawiadamia o toczącym się procesie mężczyznę, którego ojcostwa dotyczy wynik postępowania, doręczając mu odpis pozwu.

    Istniejące wersje czasowe art. 457
    •
    Tekst ujednolicony przez redakcję na dzień:
    2008.12.12
    •
    2009.06.13
    zmieniony przez
    •
    2014.01.21 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2014 r. poz. 101
    •
    2016.11.09 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
    •
    2018.01.19 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2018 r. poz. 155
    •
    2018.07.16 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
    •
    2019.08.05 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
    •
    2020.09.14 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
    •
    2021.10.04 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
    •
    2023.08.08 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
    •
    2024.10.23 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
    • Pokaż wszystkie w jednym oknie

    Art. 457. W sprawach o zaprzeczenie pochodzenia dziecka lub o ustalenie bezskuteczności uznania ojcostwa, albo o rozwiązanie przysposobienia odpis pozwu doręcza się prokuratorowi i zawiadamia się go o terminach rozprawy.

    Art. 458. § 1. W sprawach objętych przepisami działu niniejszego stosuje się odpowiednio przepisy art. 426, 429, 431, 434 i 435.

    § 2. Jeżeli jednocześnie z ustaleniem ojcostwa dochodzi się związanych z tym roszczeń majątkowych, do części postępowania dotyczących tych roszczeń nie stosuje się przepisów art. 429 i 456. W razie śmierci pozwanego postępowanie w części dotyczącej roszczeń majątkowych zawiesza się do czasu prawomocnego rozstrzygnięcia sprawy o ustalenie ojcostwa, po czym może ono być podjęte z udziałem następców prawnych zmarłego lub kuratora spadku.

    Istniejące wersje czasowe działu IIa
    •
    2019.11.07
    dodany przez
    Dz. U. z 2019 r. poz. 1469
    •
    2020.09.14 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
    •
    2021.10.04 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
    •
    2023.08.08 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
    •
    2024.10.23 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
    • Pokaż wszystkie w jednym oknie

    Dział IIa

    Istniejące wersje czasowe art. 4581
    •
    2019.11.07
    dodany przez
    Dz. U. z 2019 r. poz. 1469
    •
    2020.09.14 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
    •
    2021.10.04 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
    •
    2023.07.01
    zmieniony przez
    Dz. U. z 2023 r. poz. 614
    •
    2023.08.08 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
    •
    2024.10.23 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
    • Pokaż wszystkie w jednym oknie

    Art. 4581

    Istniejące wersje czasowe art. 4582
    •
    2019.11.07
    dodany przez
    Dz. U. z 2019 r. poz. 1469
    •
    2020.09.14 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
    •
    2021.10.04 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
    •
    2022.10.13
    zmieniony przez
    Dz. U. z 2022 r. poz. 807
    •
    2023.07.01
    zmieniony przez
    Dz. U. z 2023 r. poz. 614
    •
    2023.08.08 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
    •
    2024.10.23 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
    • Pokaż wszystkie w jednym oknie

    Art. 4582

    Istniejące wersje czasowe art. 4583
    •
    2019.11.07
    dodany przez
    Dz. U. z 2019 r. poz. 1469
    •
    2020.09.14 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
    •
    2021.10.04 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
    •
    2023.07.01
    zmieniony przez
    Dz. U. z 2023 r. poz. 614
    •
    2023.08.08 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
    •
    2024.10.23 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
    • Pokaż wszystkie w jednym oknie

    Art. 4583

    Istniejące wersje czasowe art. 4584
    •
    2019.11.07
    dodany przez
    Dz. U. z 2019 r. poz. 1469
    •
    2020.09.14 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
    •
    2021.10.04 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
    •
    2023.07.01
    zmieniony przez
    Dz. U. z 2023 r. poz. 614
    •
    2023.08.08 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
    •
    2024.10.23 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
    • Pokaż wszystkie w jednym oknie

    Art. 4584

    Istniejące wersje czasowe art. 4585
    •
    2019.11.07
    dodany przez
    Dz. U. z 2019 r. poz. 1469
    •
    2020.09.14 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
    •
    2021.10.04 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
    •
    2023.08.08 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
    •
    2024.10.23 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
    • Pokaż wszystkie w jednym oknie

    Art. 4585

    Istniejące wersje czasowe art. 4586
    •
    2019.11.07
    dodany przez
    Dz. U. z 2019 r. poz. 1469
    •
    2020.09.14 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
    •
    2021.10.04 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
    •
    2023.08.08 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
    •
    2024.10.23 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
    • Pokaż wszystkie w jednym oknie

    Art. 4586

    Istniejące wersje czasowe art. 4587
    •
    2019.11.07
    dodany przez
    Dz. U. z 2019 r. poz. 1469
    •
    2020.09.14 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
    •
    2021.10.04 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
    •
    2023.08.08 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
    •
    2024.10.23 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
    • Pokaż wszystkie w jednym oknie

    Art. 4587

    Istniejące wersje czasowe art. 4588
    •
    2019.11.07
    dodany przez
    Dz. U. z 2019 r. poz. 1469
    •
    2020.09.14 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
    •
    2021.10.04 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
    •
    2023.08.08 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
    •
    2024.10.23 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
    • Pokaż wszystkie w jednym oknie

    Art. 4588

    Istniejące wersje czasowe art. 4589
    •
    2019.11.07
    dodany przez
    Dz. U. z 2019 r. poz. 1469
    •
    2020.09.14 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
    •
    2021.10.04 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
    •
    2023.08.08 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
    •
    2024.10.23 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
    • Pokaż wszystkie w jednym oknie

    Art. 4589

    Istniejące wersje czasowe art. 45810
    •
    2019.11.07
    dodany przez
    Dz. U. z 2019 r. poz. 1469
    •
    2020.09.14 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
    •
    2021.10.04 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
    •
    2023.08.08 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
    •
    2024.10.23 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
    • Pokaż wszystkie w jednym oknie

    Art. 45810

    Istniejące wersje czasowe art. 45811
    •
    2019.11.07
    dodany przez
    Dz. U. z 2019 r. poz. 1469
    •
    2020.09.14 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
    •
    2021.10.04 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
    •
    2023.08.08 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
    •
    2024.10.23 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
    • Pokaż wszystkie w jednym oknie

    Art. 45811

    Istniejące wersje czasowe art. 45812
    •
    2019.11.07
    dodany przez
    Dz. U. z 2019 r. poz. 1469
    •
    2020.09.14 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
    •
    2021.10.04 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
    •
    2023.08.08 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
    •
    2024.10.23 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
    • Pokaż wszystkie w jednym oknie

    Art. 45812

    Istniejące wersje czasowe art. 45813
    •
    2019.11.07
    dodany przez
    Dz. U. z 2019 r. poz. 1469
    •
    2020.09.14 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
    •
    2021.10.04 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
    •
    2023.08.08 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
    •
    2024.10.23 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
    • Pokaż wszystkie w jednym oknie

    Art. 45813

    Istniejące wersje czasowe działu IIb
    •
    2023.07.01
    dodany przez
    Dz. U. z 2023 r. poz. 614
    •
    2023.08.08 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
    •
    2024.10.23 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
    • Pokaż wszystkie w jednym oknie

    Dział IIb

    Istniejące wersje czasowe art. 45814
    •
    2023.07.01
    dodany przez
    Dz. U. z 2023 r. poz. 614
    •
    2023.08.08 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
    •
    2024.10.23 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
    • Pokaż wszystkie w jednym oknie

    Art. 45814

    Istniejące wersje czasowe art. 45815
    •
    2023.07.01
    dodany przez
    Dz. U. z 2023 r. poz. 614
    •
    2023.08.08 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
    •
    2024.10.23 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
    • Pokaż wszystkie w jednym oknie

    Art. 45815

    Istniejące wersje czasowe art. 45816
    •
    2023.07.01
    dodany przez
    Dz. U. z 2023 r. poz. 614
    •
    2023.08.08 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
    •
    2024.10.23 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
    • Pokaż wszystkie w jednym oknie

    Art. 45816

    Dział III

    Postępowanie w sprawach z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń społecznych

    Rozdział 1

    Przepisy ogólne

    Art. 459. Przepisy niniejszego rozdziału stosuje się w sprawach z zakresu prawa pracy, a także w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych.

    Istniejące wersje czasowe art. 460
    •
    Tekst ujednolicony przez redakcję na dzień:
    2008.12.12
    •
    2014.01.21 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2014 r. poz. 101
    •
    2015.03.20
    zmieniony przez
    Dz. U. z 2015 r. poz. 218
    •
    2016.11.09 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
    •
    2018.01.19 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2018 r. poz. 155
    •
    2018.07.16 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
    •
    2019.08.05 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
    •
    2020.09.14 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
    •
    2021.10.04 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
    •
    2023.08.08 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
    •
    2024.10.23 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
    • Pokaż wszystkie w jednym oknie

    Art. 460. § 1. Zdolność sądową i procesową ma także pracodawca, chociażby nie posiadał osobowości prawnej, a w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych zdolność tę ma organ rentowy.

    § 2. W razie potrzeby ustanowienia dla strony kuratora, postanowienie, o którym mowa w art. 69, może zapaść również z urzędu.

    Istniejące wersje czasowe art. 461
    •
    Tekst ujednolicony przez redakcję na dzień:
    2008.12.12
    •
    2012.09.08
    zmieniony przez
    Dz. U. z 2012 r. poz. 908
    •
    2014.01.21 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2014 r. poz. 101
    •
    2015.03.20
    zmieniony przez
    Dz. U. z 2015 r. poz. 218
    •
    2016.11.09 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
    •
    2018.01.19 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2018 r. poz. 155
    •
    2018.07.16 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
    •
    2019.08.05 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
    •
    2019.08.21
    zmieniony przez
    Dz. U. z 2019 r. poz. 1469
    •
    2019.11.07
    zmieniony przez
    Dz. U. z 2019 r. poz. 1469
    •
    2020.09.14 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
    •
    2021.10.04 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
    •
    2023.07.01
    zmieniony przez
    Dz. U. z 2023 r. poz. 614
    •
    2023.08.08 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
    •
    2024.01.01
    zmieniony przez
    Dz. U. z 2023 r. poz. 1429
    •
    2024.10.23 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
    • Pokaż wszystkie w jednym oknie

    Art. 461. § 1. Powództwo w sprawach z zakresu prawa pracy może być wytoczone bądź przed sąd właściwości ogólnej pozwanego, bądź przed sąd, w którego okręgu praca jest, była lub miała być wykonywana, bądź też przed sąd, w którego okręgu znajduje się zakład pracy.

    § 11. Do właściwości sądów rejonowych, bez względu na wartość przedmiotu sporu, należą sprawy z zakresu prawa pracy o ustalenie istnienia stosunku pracy, o uznanie bezskuteczności wypowiedzenia stosunku pracy, o przywrócenie do pracy i przywrócenie poprzednich warunków pracy lub płacy oraz łącznie z nimi dochodzone roszczenia i o odszkodowanie w  przypadku nieuzasadnionego lub naruszającego przepisy wypowiedzenia oraz rozwiązania stosunku pracy, a także sprawy dotyczące kar porządkowych i  świadectwa pracy oraz roszczenia z tym związane.

    § 2. W sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych właściwy do rozpoznania sprawy jest sąd, w którego okręgu ma miejsce zamieszkania strona odwołująca się od decyzji wydanej przez organ rentowy, chyba że przepis odrębny stanowi inaczej.

    § 21. W sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych, w  których wniesiono odwołanie od decyzji Zakładu Emerytalno-Rentowego Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji, wojskowego organu emerytalnego albo organu emerytalnego właściwego w stosunku do funkcjonariuszy Służby Więziennej, właściwy jest sąd, w którego okręgu ma siedzibę ten organ.

    § 22. W sprawach, w których nie można określić właściwości sądu według przepisów paragrafów poprzedzających, jak również w sprawach, w których ubezpieczony zamieszkały na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej otrzymuje świadczenie wypłacane przez wyznaczoną przez Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych jednostkę organizacyjną tego Zakładu, właściwy jest sąd, w którego okręgu ma siedzibę organ rentowy.

    § 3. Sąd właściwy może na zgodny wniosek stron przekazać sprawę do rozpoznania innemu sądowi równorzędnemu, rozpoznającemu sprawy z zakresu prawa pracy lub ubezpieczeń społecznych, jeżeli przemawiają za tym względy celowości. Postanowienie w tym przedmiocie może zapaść na posiedzeniu niejawnym. Sąd, któremu sprawa została przekazana, jest związany postanowieniem sądu przekazującego.

    Istniejące wersje czasowe art. 462
    •
    Tekst ujednolicony przez redakcję na dzień:
    2008.12.12
    •
    2012.05.03
    zmieniony przez
    Dz. U. z 2011 r. nr 233, poz. 1381
    •
    2014.01.21 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2014 r. poz. 101
    •
    2016.11.09 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
    •
    2018.01.19 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2018 r. poz. 155
    •
    2018.07.16 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
    •
    2019.08.05 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
    •
    2020.09.14 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
    •
    2021.10.04 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
    •
    2023.08.08 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
    •
    2024.10.23 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
    • Pokaż wszystkie w jednym oknie

    Art. 462. W sprawach z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń społecznych organizacje społeczne, o których mowa w art. 61, a także inspektorzy pracy w zakresie określonym w art. 631, mogą powodować wszczęcie postępowania na rzecz pracowników oraz ubezpieczonych. Przepisy art. 61-63 stosuje się odpowiednio.

    Art. 463. (uchylony)

    Istniejące wersje czasowe art. 464
    •
    Tekst ujednolicony przez redakcję na dzień:
    2008.12.12
    •
    2014.01.21 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2014 r. poz. 101
    •
    2016.11.09 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
    •
    2018.01.19 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2018 r. poz. 155
    •
    2018.07.16 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
    •
    2019.08.05 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
    •
    2019.08.21
    zmieniony przez
    Dz. U. z 2019 r. poz. 1469
    •
    2020.09.14 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
    •
    2021.10.04 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
    •
    2023.08.08 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
    •
    2024.10.23 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
    • Pokaż wszystkie w jednym oknie

    Art. 464. § 1. Odrzucenie pozwu nie może nastąpić z powodu niedopuszczalności drogi sądowej, gdy do rozpoznania sprawy właściwy jest inny organ. W tym wypadku sąd przekaże mu sprawę. Postanowienie sądu o przekazaniu sprawy może zapaść na posiedzeniu niejawnym. Jeżeli jednak organ ten uprzednio uznał się za niewłaściwy, sąd rozpozna sprawę.

    § 2. Wniesienie do sądu pozwu, przekazanego następnie stosownie do paragrafu poprzedzającego, wywołuje skutki, jakie ustawa wiąże z wytoczeniem powództwa.

    Istniejące wersje czasowe art. 465
    •
    Tekst ujednolicony przez redakcję na dzień:
    2008.12.12
    •
    2014.01.21 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2014 r. poz. 101
    •
    2015.03.20
    zmieniony przez
    Dz. U. z 2015 r. poz. 218
    •
    2016.11.09 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
    •
    2018.01.19 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2018 r. poz. 155
    •
    2018.07.16 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
    •
    2019.08.05 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
    •
    2020.09.14 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
    •
    2021.10.04 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
    •
    2023.08.08 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
    •
    2024.10.23 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
    • Pokaż wszystkie w jednym oknie

    Art. 465. § 1. Pełnomocnikiem pracownika lub ubezpieczonego może być również przedstawiciel związku zawodowego lub inspektor pracy albo pracownik zakładu pracy, w którym mocodawca jest lub był zatrudniony, a ubezpieczonego - także przedstawiciel organizacji zrzeszającej emerytów i rencistów.

    § 2. Do odbioru należności zasądzonych na rzecz pracownika lub ubezpieczonego jest wymagane pełnomocnictwo szczególne, udzielone po powstaniu tytułu egzekucyjnego.

    Art. 466. Pracownik lub ubezpieczony działający bez adwokata lub radcy prawnego może zgłosić w sądzie właściwym ustnie do protokołu powództwo oraz treść środków odwoławczych i innych pism procesowych.

    Istniejące wersje czasowe art. 467
    •
    Tekst ujednolicony przez redakcję na dzień:
    2008.12.12
    •
    2014.01.21 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2014 r. poz. 101
    •
    2016.11.09 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
    •
    2018.01.19 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2018 r. poz. 155
    •
    2018.07.16 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
    •
    2019.08.05 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
    •
    2019.11.07
    zmieniony przez
    Dz. U. z 2019 r. poz. 1469
    •
    2020.09.14 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
    •
    2021.10.04 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
    •
    2023.08.08 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
    •
    2024.10.23 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
    • Pokaż wszystkie w jednym oknie

    Art. 467. § 1. Niezwłocznie po wniesieniu sprawy przewodniczący lub wyznaczony przez niego sędzia dokonuje jej wstępnego badania.

    § 2. Wstępne badanie sprawy polega na ustaleniu, czy pismo wszczynające postępowanie sądowe spełnia niezbędne wymagania, pozwalające nadać mu dalszy bieg, oraz na podjęciu czynności umożliwiających rozstrzygnięcie sprawy na pierwszym posiedzeniu.

    § 3. Po wstępnym badaniu sprawy przewodniczący wzywa do usunięcia braków formalnych pisma tylko wówczas, gdy braki te nie dadzą się usunąć w  toku czynności wyjaśniających.

    § 4. Jeżeli w toku wstępnego badania sprawy z zakresu ubezpieczeń społecznych okaże się, że występują istotne braki w materiale, a  przeprowadzenie jego uzupełnienia w postępowaniu sądowym byłoby połączone ze znacznymi trudnościami, przewodniczący lub wyznaczony przez niego sędzia może zwrócić organowi rentowemu akta sprawy w celu uzupełnienia materiału sprawy. To samo dotyczy wypadku, w którym decyzja organu rentowego nie zawiera:

      1) podstawy prawnej i faktycznej,

      2) wskazania sposobu wyliczenia świadczenia,

      3) stosownego pouczenia o skutkach prawnych decyzji i trybie jej zaskarżenia.

    Istniejące wersje czasowe art. 468
    •
    Tekst ujednolicony przez redakcję na dzień:
    2008.12.12
    •
    2014.01.21 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2014 r. poz. 101
    •
    2016.11.09 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
    •
    2018.01.19 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2018 r. poz. 155
    •
    2018.07.16 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
    •
    2019.08.05 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
    •
    2019.11.07
    uchylony przez
    Dz. U. z 2019 r. poz. 1469
    •
    2020.09.14 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
    •
    2021.10.04 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
    •
    2023.08.08 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
    •
    2024.10.23 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
    • Pokaż wszystkie w jednym oknie

    Art. 468. § 1. Sąd podejmie czynności wyjaśniające, jeżeli przemawiają za tym wyniki wstępnego badania sprawy, a  także gdy sprawa nie była przedmiotem postępowania przed komisją pojednawczą, chyba że czynności te nie przyspieszą postępowania lub są oczywiście niecelowe z innych przyczyn.

    § 2. Czynności wyjaśniające mają na celu:

      1) usunięcie braków formalnych pism procesowych, w tym w  szczególności dokładniejsze określenie zgłoszonych żądań,

      2) w sprawach z zakresu prawa pracy - wyjaśnienie stanowisk stron oraz skłonienie ich do pojednania i zawarcia ugody,

      3) ustalenie, jakie z istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy okoliczności są sporne między stronami oraz czy i jakie dowody należy przeprowadzić w celu ich wyjaśnienia,

      4) wyjaśnienie innych okoliczności, mających znaczenie dla prawidłowego i szybkiego rozstrzygnięcia sprawy.

    § 3. Czynności wyjaśniające przeprowadza się bez udziału ławników.

    § 4. Postanowienie określające środki dowodowe i fakty podlegające stwierdzeniu może zapaść na posiedzeniu niejawnym.

    Art. 469. Sąd uzna zawarcie ugody, cofnięcie pozwu, sprzeciwu lub środka odwoławczego oraz zrzeczenie się lub ograniczenie roszczenia za niedopuszczalne także wówczas, gdyby czynność ta naruszała słuszny interes pracownika lub ubezpieczonego.

    Istniejące wersje czasowe art. 470
    •
    Tekst ujednolicony przez redakcję na dzień:
    2008.12.12
    •
    2014.01.21 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2014 r. poz. 101
    •
    2016.11.09 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
    •
    2018.01.19 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2018 r. poz. 155
    •
    2018.07.16 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
    •
    2019.08.05 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
    •
    2019.11.07
    zmieniony przez
    Dz. U. z 2019 r. poz. 1469
    •
    2020.09.14 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
    •
    2021.10.04 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
    •
    2023.08.08 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
    •
    2024.10.23 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
    • Pokaż wszystkie w jednym oknie

    Art. 470. W razie podjęcia czynności wyjaśniających lub zarządzenia osobistego stawiennictwa na rozprawę, strona pozwana powinna być reprezentowana przez osobę obeznaną ze stanem faktycznym sprawy i uprawnioną do zawarcia ugody.

    Istniejące wersje czasowe art. 471
    •
    Tekst ujednolicony przez redakcję na dzień:
    2008.12.12
    •
    2014.01.21 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2014 r. poz. 101
    •
    2016.11.09 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
    •
    2018.01.19 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2018 r. poz. 155
    •
    2018.07.16 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
    •
    2019.08.05 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
    •
    2019.11.07
    zmieniony przez
    Dz. U. z 2019 r. poz. 1469
    •
    2020.09.14 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
    •
    2021.10.04 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
    •
    2023.08.08 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
    •
    2024.10.23 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
    • Pokaż wszystkie w jednym oknie

    Art. 471. Termin rozprawy powinien być wyznaczony tak, aby od daty zakończenia czynności wyjaśniających, a jeżeli nie podjęto tych czynności - od daty wniesienia pozwu lub odwołania, do rozprawy nie upłynęło więcej niż dwa tygodnie, chyba że zachodzą nie dające się usunąć przeszkody.

    Istniejące wersje czasowe art. 472
    •
    Tekst ujednolicony przez redakcję na dzień:
    2008.12.12
    •
    2014.01.21 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2014 r. poz. 101
    •
    2016.09.08
    zmieniony przez
    Dz. U. z 2015 r. poz. 1311
    •
    2016.11.09 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
    •
    2018.01.19 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2018 r. poz. 155
    •
    2018.07.16 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
    •
    2019.08.05 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
    •
    2020.09.14 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
    •
    2021.10.04 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
    •
    2023.08.08 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
    •
    2024.10.23 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
    • Pokaż wszystkie w jednym oknie

    Art. 472. § 1. Sąd może wzywać strony, świadków, biegłych lub inne osoby w sposób, który uzna za najbardziej celowy, nawet z pominięciem sposobów przewidzianych przez przepisy ogólne, jeżeli uzna to za niezbędne do przyspieszenia rozpoznania sprawy. Dotyczy to również doręczeń oraz zarządzeń mających na celu przygotowanie rozprawy, zwłaszcza zaś żądania przedstawienia niezbędnych do rozstrzygnięcia sprawy akt osobowych i innych dokumentów.

    § 2. Wezwanie i doręczenie dokonane w powyższy sposób wywołuje skutki przewidziane w Kodeksie, jeżeli jest niewątpliwe, że doszło ono do wiadomości adresata.

    Art. 473. § 1. W sprawach przewidzianych w niniejszym dziale nie stosuje się przepisów ograniczających dopuszczalność dowodu ze świadków i z przesłuchania stron.

    § 2. (uchylony)

    Istniejące wersje czasowe art. 474
    •
    Tekst ujednolicony przez redakcję na dzień:
    2008.12.12
    •
    2012.05.03
    uchylony przez
    Dz. U. z 2011 r. nr 233, poz. 1381
    •
    2014.01.21 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2014 r. poz. 101
    •
    2016.11.09 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
    •
    2018.01.19 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2018 r. poz. 155
    •
    2018.07.16 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
    •
    2019.08.05 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
    •
    2020.09.14 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
    •
    2021.10.04 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
    •
    2023.08.08 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
    •
    2024.10.23 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
    • Pokaż wszystkie w jednym oknie

    Art. 474. W razie stwierdzenia w toku rozpoznania sprawy poważnego uchybienia przepisom prawa przez zakład pracy lub organ rentowy, sąd zwraca na nie uwagę właściwemu organowi, a w razie potrzeby zawiadamia o tym prokuratora.

    Art. 475. Jeżeli strona bez usprawiedliwionych powodów nie wykona w toku postępowania postanowień lub zarządzeń, sąd może skazać ją na grzywnę według przepisów o karach za niestawiennictwo świadka i odmówić przyznania kosztów lub zastosować jeden z tych środków; nie może jednak nakazać przymusowego sprowadzenia jej do sądu. Gdy stroną tą jest jednostka organizacyjna, grzywnie podlega pracownik odpowiedzialny za wykonanie postanowień lub zarządzeń, a w razie niewyznaczenia takiego pracownika lub niemożności jego ustalenia - kierownik tej jednostki.

    Istniejące wersje czasowe art. 4751
    •
    Tekst ujednolicony przez redakcję na dzień:
    2008.12.12
    •
    2014.01.21 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2014 r. poz. 101
    •
    2016.11.09 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
    •
    2018.01.19 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2018 r. poz. 155
    •
    2018.07.16 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
    •
    2019.08.05 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
    •
    2019.11.07
    zmieniony przez
    Dz. U. z 2019 r. poz. 1469
    •
    2020.09.14 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
    •
    2021.10.04 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
    •
    2023.08.08 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
    •
    2024.10.23 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
    • Pokaż wszystkie w jednym oknie

    Art. 4751. Przepisów art. 466, 467, 468, 470 i 471 nie stosuje się do skargi kasacyjnej i do postępowania przed Sądem Najwyższym, wywołanego jej wniesieniem.

    Istniejące wersje czasowe art. 476
    •
    Tekst ujednolicony przez redakcję na dzień:
    2008.12.12
    •
    2009.01.08
    zmieniony przez
    •
    2014.01.21 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2014 r. poz. 101
    •
    2014.07.01
    zmieniony przez
    Dz. U. z 2014 r. poz. 616
    •
    2015.03.20
    zmieniony przez
    Dz. U. z 2015 r. poz. 218
    •
    2016.11.09 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
    •
    2017.03.01
    zmieniony przez
    Dz. U. z 2016 r. poz. 1948
    •
    2018.01.19 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2018 r. poz. 155
    •
    2018.02.01
    zmieniony przez
    Dz. U. z 2018 r. poz. 138
    •
    2018.05.20
    zmieniony przez
    Dz. U. z 2018 r. poz. 730
    •
    2018.07.16 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
    •
    2019.08.05 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
    •
    2019.11.07
    zmieniony przez
    Dz. U. z 2019 r. poz. 1469
    •
    2020.09.14 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
    •
    2021.10.04 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
    •
    2023.08.08 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
    •
    2024.01.01
    zmieniony przez
    Dz. U. z 2023 r. poz. 1429
    •
    2024.10.23 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
    • Pokaż wszystkie w jednym oknie

    Art. 476. § 1. Przez sprawy z zakresu prawa pracy rozumie się sprawy:

      1) o roszczenia ze stosunku pracy lub z nim związane,

      11) o ustalenie istnienia stosunku pracy, jeżeli łączący strony stosunek prawny, wbrew zawartej między nimi umowie, ma cechy stosunku pracy,

      2) o roszczenia z innych stosunków prawnych, do których z mocy odrębnych przepisów stosuje się przepisy prawa pracy,

      3) o odszkodowania dochodzone od zakładu pracy na podstawie przepisów o świadczeniach z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych.

    § 2. Przez sprawy z zakresu ubezpieczeń społecznych rozumie się sprawy, w których wniesiono odwołanie od decyzji organów rentowych, dotyczących:

      1) ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia rodzinnego,

      2) emerytur i rent,

      3) (uchylony)

      4) innych świadczeń w sprawach należących do właściwości Zakładu Ubezpieczeń Społecznych,

      5) odszkodowań przysługujących w razie wypadków i chorób pozostających w związku ze służbą wojskową albo służbą w Policji lub Służbie Więziennej.

    § 3. Przez sprawy z zakresu ubezpieczeń społecznych rozumie się także sprawy wszczęte na skutek niewydania przez organ rentowy decyzji we właściwym terminie, a także sprawy, w których wniesiono odwołanie od orzeczenia wojewódzkiego zespołu do spraw orzekania o stopniu niepełnosprawności, sprawy o roszczenia ze stosunków prawnych między członkami otwartych funduszy emerytalnych a tymi funduszami lub ich organami oraz sprawy ze stosunków między emerytami lub osobami uposażonymi w rozumieniu przepisów o emeryturach kapitałowych a Zakładem Ubezpieczeń Społecznych.

    § 4. Przez organy rentowe rozumie się:

      1) jednostki organizacyjne Zakładu Ubezpieczeń Społecznych określone w przepisach o systemie ubezpieczeń społecznych, właściwe do wydawania decyzji w sprawach świadczeń,

      2) kolejowe jednostki organizacyjne,

      3) wojskowe organy emerytalne oraz organy emerytalne resortów spraw wewnętrznych i sprawiedliwości, a także inne organy wojskowe i organy resortów spraw wewnętrznych i sprawiedliwości,

    - właściwe do wydawania decyzji w sprawach, o których mowa w § 2, a także Prezesa Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego.

    § 5. Przez użyte w niniejszym dziale określenie

      1) pracownik - rozumie się również:

        a) członka rolniczej spółdzielni produkcyjnej, osobę świadczącą pracę na podstawie umowy o pracę nakładczą oraz członków rodziny i  spadkobierców pracownika, członka rolniczej spółdzielni produkcyjnej i  osoby świadczącej pracę na podstawie umowy o pracę nakładczą, a także inne osoby, którym z mocy odrębnych przepisów przysługują roszczenia z  zakresu prawa pracy,

        b) osobę dochodzącą od zakładu pracy odszkodowania lub ustalenia uprawnień do świadczeń na podstawie przepisów o świadczeniach z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych,

      2) ubezpieczony - rozumie się osobę ubiegającą się o:

        a) świadczenie z ubezpieczeń społecznych lub z ubezpieczenia rodzinnego albo o emeryturę lub rentę,

        b) ustalenie istnienia bądź nieistnienia obowiązku ubezpieczenia, jego zakresu lub wymiaru składki z tego tytułu,

        c) świadczenia w sprawach należących do właściwości Zakładu Ubezpieczeń Społecznych,

        d) odszkodowanie przysługujące w razie wypadku i choroby pozostającej w związku ze służbą wojskową albo służbą w Policji lub w Służbie Więziennej.

    Rozdział 2

    Postępowanie w sprawach z zakresu prawa pracy

    Art. 477. W postępowaniu wszczętym z powództwa pracownika wezwania do udziału w sprawie, o którym mowa w art. 194 § 1 i § 3, sąd może dokonać również z urzędu. Przewodniczący poucza pracownika o roszczeniach wynikających z przytoczonych przez niego faktów.

    Art. 4771. Jeżeli pracownik dokonał wyboru jednego z przysługujących mu alternatywnie roszczeń, a zgłoszone roszczenie okaże się nieuzasadnione, sąd może z urzędu uwzględnić inne roszczenie alternatywne.

    Istniejące wersje czasowe art. 4771a
    •
    2019.09.07
    dodany przez
    Dz. U. z 2019 r. poz. 1043
    •
    2020.09.14 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
    •
    2021.10.04 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
    •
    2023.08.08 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
    •
    2024.10.23 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
    • Pokaż wszystkie w jednym oknie

    Art. 4771a

    Istniejące wersje czasowe art. 4771b
    •
    2019.09.07
    dodany przez
    Dz. U. z 2019 r. poz. 1043
    •
    2020.09.14 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
    •
    2021.10.04 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
    •
    2023.08.08 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
    •
    2024.10.23 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
    • Pokaż wszystkie w jednym oknie

    Art. 4771b

    Istniejące wersje czasowe art. 4772
    •
    Tekst ujednolicony przez redakcję na dzień:
    2008.12.12
    •
    2014.01.21 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2014 r. poz. 101
    •
    2016.11.09 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
    •
    2018.01.19 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2018 r. poz. 155
    •
    2018.07.16 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
    •
    2019.08.05 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
    •
    2019.11.07
    zmieniony przez
    Dz. U. z 2019 r. poz. 1469
    •
    2020.09.14 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
    •
    2021.10.04 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
    •
    2023.08.08 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
    •
    2023.09.22
    zmieniony przez
    Dz. U. z 2023 r. poz. 1667
    •
    2024.10.23 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
    • Pokaż wszystkie w jednym oknie

    Art. 4772. § 1. Zasądzając należność pracownika w sprawach z zakresu prawa pracy, sąd z urzędu nada wyrokowi przy jego wydaniu rygor natychmiastowej wykonalności w części nie przekraczającej pełnego jednomiesięcznego wynagrodzenia pracownika. Przepis art. 334 § 4 i art. 335 § 1 zdanie drugie stosuje się odpowiednio; nie stosuje się przepisu art. 335 § 2.

    § 2. Uznając wypowiedzenie umowy o pracę za bezskuteczne, sąd na wniosek pracownika może w wyroku nałożyć na zakład pracy obowiązek dalszego zatrudnienia pracownika do czasu prawomocnego rozpoznania sprawy.

    Art. 4773-4775. (skreślone)

    Istniejące wersje czasowe art. 4776
    •
    Tekst ujednolicony przez redakcję na dzień:
    2008.12.12
    •
    2014.01.21 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2014 r. poz. 101
    •
    2016.11.09 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
    •
    2018.01.19 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2018 r. poz. 155
    •
    2018.07.16 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
    •
    2019.08.05 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
    •
    2019.11.07
    zmieniony przez
    Dz. U. z 2019 r. poz. 1469
    •
    2020.09.14 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
    •
    2021.10.04 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
    •
    2023.08.08 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
    •
    2024.10.23 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
    • Pokaż wszystkie w jednym oknie

    Art. 4776. § 1. Wyrok sądu pierwszej instancji zasądzający świadczenia na rzecz pracownika lub członków jego rodziny, w stosunku do którego sąd drugiej instancji oddalił apelację zakładu pracy, podlega natychmiastowemu wykonaniu także w części, w której sąd nie nadał mu rygoru natychmiastowej wykonalności na podstawie art. 4772.

    § 2. Przepis § 1 stosuje się również do wyroków sądu drugiej instancji zasądzających świadczenia na rzecz pracownika lub członków jego rodziny.

    § 3. Sąd drugiej instancji nadaje z urzędu wyrokowi, o którym mowa w § 1 i 2, klauzulę wykonalności w dniu ogłoszenia wyroku i wyrok zaopatrzony klauzulą wydaje uprawnionemu.

    Istniejące wersje czasowe art. 4777
    •
    Tekst ujednolicony przez redakcję na dzień:
    2008.12.12
    •
    2014.01.21 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2014 r. poz. 101
    •
    2016.11.09 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
    •
    2018.01.19 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2018 r. poz. 155
    •
    2018.07.16 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
    •
    2019.08.05 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
    •
    2019.11.07
    zmieniony przez
    Dz. U. z 2019 r. poz. 1469
    •
    2020.09.14 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
    •
    2021.10.04 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
    •
    2023.08.08 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
    •
    2024.10.23 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
    • Pokaż wszystkie w jednym oknie

    Art. 4777. Przepisów art. 464, 467, 468, 470-473 nie stosuje się w sprawach, w których pracownik jest stroną pozwaną.

    Istniejące wersje czasowe art. 4777a
    •
    2016.10.09
    dodany przez
    Dz. U. z 2016 r. poz. 996
    •
    2016.11.09 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
    •
    2018.01.19 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2018 r. poz. 155
    •
    2018.07.16 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
    •
    2019.08.05 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
    •
    2020.09.14 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
    •
    2021.10.04 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
    •
    2023.08.08 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
    •
    2024.10.23 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
    • Pokaż wszystkie w jednym oknie

    Art. 4777a

    Rozdział 3

    Postępowanie w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych

    Istniejące wersje czasowe art. 4778
    •
    Tekst ujednolicony przez redakcję na dzień:
    2008.12.12
    •
    2014.01.21 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2014 r. poz. 101
    •
    2015.03.20
    zmieniony przez
    Dz. U. z 2015 r. poz. 218
    •
    2016.11.09 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
    •
    2017.03.01
    zmieniony przez
    Dz. U. z 2016 r. poz. 1948
    •
    2018.01.19 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2018 r. poz. 155
    •
    2018.02.01
    zmieniony przez
    Dz. U. z 2018 r. poz. 138
    •
    2018.05.20
    zmieniony przez
    Dz. U. z 2018 r. poz. 730
    •
    2018.07.16 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
    •
    2019.08.05 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
    •
    2020.09.14 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
    •
    2021.10.04 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
    •
    2023.08.08 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
    •
    2024.01.01
    zmieniony przez
    Dz. U. z 2023 r. poz. 1429
    •
    2024.10.23 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
    •
    2024.11.01
    zmieniony przez
    Dz. U. z 2024 r. poz. 863
    • Pokaż wszystkie w jednym oknie

    Art. 4778. § 1. Do właściwości sądów okręgowych należą sprawy z zakresu ubezpieczeń społecznych, z wyjątkiem spraw, dla których zastrzeżona jest właściwość sądów rejonowych.

    § 2. Do właściwości sądów rejonowych należą sprawy:

      1) o zasiłek chorobowy, wyrównawczy, opiekuńczy, macierzyński, porodowy, pogrzebowy, rodzinny oraz o dodatki do zasiłku rodzinnego,

      2) o świadczenie rehabilitacyjne,

      3) o odszkodowanie z tytułu wypadku przy pracy w gospodarstwie rolnym, wypadku w drodze do pracy lub z pracy, wypadku przy pracy lub choroby zawodowej, wypadku lub choroby zawodowej pozostającej w związku z czynną służbą wojskową albo służbą w Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służbie Kontrwywiadu Wojskowego, Służbie Wywiadu Wojskowego, Centralnym Biurze Antykorupcyjnym, Straży Granicznej, Biurze Ochrony Rządu, Służbie Więziennej, Państwowej Straży Pożarnej i Służbie Celnej,

      4) o ustalenie niepełnosprawności lub stopnia niepełnosprawności,

      5) (uchylony)

      6) o świadczenie z tytułu funduszu alimentacyjnego.

    Istniejące wersje czasowe art. 4779
    •
    Tekst ujednolicony przez redakcję na dzień:
    2008.12.12
    •
    2014.01.21 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2014 r. poz. 101
    •
    2015.03.20
    zmieniony przez
    Dz. U. z 2015 r. poz. 218
    •
    2016.11.09 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
    •
    2018.01.19 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2018 r. poz. 155
    •
    2018.07.16 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
    •
    2019.08.05 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
    •
    2019.08.21
    zmieniony przez
    Dz. U. z 2019 r. poz. 1469
    •
    2020.09.14 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
    •
    2021.10.04 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
    •
    2023.07.01
    zmieniony przez
    Dz. U. z 2023 r. poz. 614
    •
    2023.08.08 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
    •
    2024.01.01
    zmieniony przez
    Dz. U. z 2023 r. poz. 1429
    •
    2024.10.23 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
    • Pokaż wszystkie w jednym oknie

    Art. 4779. § 1. Odwołania od decyzji organów rentowych wnosi się na piśmie do organu, który wydał decyzję, lub do protokołu sporządzonego przez ten organ, w terminie miesiąca od doręczenia odpisu decyzji.

    § 2. Organ rentowy, o którym mowa w § 1, przekazuje niezwłocznie odwołanie wraz z aktami sprawy do sądu z zachowaniem przepisów odrębnych. Organ ten, jeżeli uzna odwołanie w całości za słuszne, może zmienić lub uchylić zaskarżoną decyzję. W tym wypadku odwołaniu nie nadaje się dalszego biegu.

    § 21. Jeżeli w odwołaniu od decyzji organu rentowego wskazano nowe okoliczności dotyczące niezdolności do pracy lub niezdolności do samodzielnej egzystencji, które powstały po dniu wydania orzeczenia przez lekarza orzecznika Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, od którego nie wniesiono sprzeciwu lub orzeczenia komisji lekarskiej Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, organ rentowy nie przekazuje odwołania do sądu, lecz kieruje do lekarza orzecznika do ponownego rozpatrzenia. Organ rentowy uchyla poprzednią decyzję, rozpatruje nowe okoliczności i wydaje nową decyzję, od której przysługuje odwołanie do sądu. Przepis ten stosuje się także wówczas, gdy nie można ustalić daty powstania wskazanych w odwołaniu nowych okoliczności.

    § 3. Sąd odrzuci odwołanie wniesione po upływie terminu, chyba że przekroczenie terminu nie jest nadmierne i nastąpiło z przyczyn niezależnych od odwołującego się.

    § 31. Sąd odrzuci odwołanie w sprawie o świadczenie z ubezpieczeń społecznych, do którego prawo jest uzależnione od stwierdzenia niezdolności do pracy lub niezdolności do samodzielnej egzystencji, a podstawę do wydania decyzji stanowi orzeczenie lekarza orzecznika Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, jeżeli osoba zainteresowana nie wniosła sprzeciwu od tego orzeczenia do komisji lekarskiej Zakładu Ubezpieczeń Społecznych i odwołanie jest oparte wyłącznie na zarzutach dotyczących tego orzeczenia. Jeżeli odwołanie opiera się także na zarzucie nierozpatrzenia wniesionego po terminie sprzeciwu od tego orzeczenia, a wniesienie sprzeciwu po terminie nastąpiło z przyczyn niezależnych od osoby zainteresowanej, sąd uchyla decyzję, przekazuje sprawę do ponownego rozpoznania organowi rentowemu i umarza postępowanie. W takim przypadku organ rentowy kieruje sprzeciw do rozpatrzenia do komisji lekarskiej Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.

    § 32. W przypadkach, o których mowa w § 31, postanowienie sądu może zapaść na posiedzeniu niejawnym.

    § 4. Jeżeli organ rentowy nie wydał decyzji w terminie dwóch miesięcy, licząc od dnia zgłoszenia roszczenia w sposób przepisany, odwołanie można wnieść w każdym czasie po upływie tego terminu.

    § 5. Ubezpieczony może również wnieść odwołanie - z wyłączeniem odwołania, o którym mowa w § 4 - do protokołu w sądzie właściwym do rozpoznania sprawy albo w sądzie właściwym dla jego miejsca zamieszkania.

    § 6. Sąd, do którego wniesiono odwołanie, niezwłocznie przekazuje protokół organowi, od którego pochodzi zaskarżona decyzja, chyba że sąd ten jest właściwy do jego rozpoznania. W takim wypadku przewodniczący niezwłocznie zażąda akt sprawy i nada bieg odwołaniu, przesyłając odpis protokołu organowi, od którego pochodzi zaskarżona decyzja.

    Istniejące wersje czasowe art. 47710
    •
    Tekst ujednolicony przez redakcję na dzień:
    2008.12.12
    •
    2014.01.21 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2014 r. poz. 101
    •
    2015.03.20
    zmieniony przez
    Dz. U. z 2015 r. poz. 218
    •
    2016.11.09 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
    •
    2018.01.19 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2018 r. poz. 155
    •
    2018.07.16 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
    •
    2019.08.05 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
    •
    2020.09.14 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
    •
    2021.10.04 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
    •
    2023.08.08 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
    •
    2024.01.01
    zmieniony przez
    Dz. U. z 2023 r. poz. 1429
    •
    2024.10.23 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
    • Pokaż wszystkie w jednym oknie

    Art. 47710. § 1. Odwołanie powinno zawierać oznaczenie zaskarżonej decyzji, określenie i zwięzłe uzasadnienie zarzutów i wniosków oraz podpis ubezpieczonego albo jego przedstawiciela ustawowego lub pełnomocnika.

    § 2. Jeżeli ubezpieczony zgłosił nowe żądanie, dotychczas nie rozpoznane przez organ rentowy, sąd przyjmuje to żądanie do protokołu i przekazuje go do rozpoznania organowi rentowemu.

    Istniejące wersje czasowe art. 47711
    •
    Tekst ujednolicony przez redakcję na dzień:
    2008.12.12
    •
    2014.01.21 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2014 r. poz. 101
    •
    2015.03.20
    zmieniony przez
    Dz. U. z 2015 r. poz. 218
    •
    2016.11.09 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
    •
    2018.01.19 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2018 r. poz. 155
    •
    2018.07.16 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
    •
    2019.08.05 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
    •
    2019.08.21
    zmieniony przez
    Dz. U. z 2019 r. poz. 1469
    •
    2020.09.14 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
    •
    2021.10.04 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
    •
    2023.08.08 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
    •
    2024.01.01
    zmieniony przez
    Dz. U. z 2023 r. poz. 1429
    •
    2024.10.23 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
    • Pokaż wszystkie w jednym oknie

    Art. 47711. § 1. Stronami są ubezpieczony, inna osoba, której praw i obowiązków dotyczy zaskarżona decyzja, organ rentowy i zainteresowany.

    § 2. Zainteresowanym jest ten, czyje prawa lub obowiązki zależą od rozstrzygnięcia sprawy. Jeżeli osoba taka nie została wezwana do udziału w sprawie przed organem rentowym, sąd wezwie ją do udziału w postępowaniu bądź z urzędu, bądź na jej wniosek lub na wniosek jednej ze stron.

    Istniejące wersje czasowe art. 47712
    •
    Tekst ujednolicony przez redakcję na dzień:
    2008.12.12
    •
    2014.01.21 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2014 r. poz. 101
    •
    2016.11.09 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
    •
    2018.01.19 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2018 r. poz. 155
    •
    2018.07.16 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
    •
    2019.08.05 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
    •
    2019.09.08
    zmieniony przez
    Dz. U. z 2019 r. poz. 1495
    •
    2020.09.14 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
    •
    2021.10.04 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
    •
    2023.08.08 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
    •
    2024.10.23 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
    • Pokaż wszystkie w jednym oknie

    Art. 47712. Nie jest dopuszczalne zawarcie ugody.

    Istniejące wersje czasowe art. 47713
    •
    Tekst ujednolicony przez redakcję na dzień:
    2008.12.12
    •
    2014.01.21 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2014 r. poz. 101
    •
    2015.03.20
    zmieniony przez
    Dz. U. z 2015 r. poz. 218
    •
    2016.11.09 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
    •
    2018.01.19 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2018 r. poz. 155
    •
    2018.07.16 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
    •
    2019.08.05 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
    •
    2019.08.21
    zmieniony przez
    Dz. U. z 2019 r. poz. 1469
    •
    2020.09.14 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
    •
    2021.10.04 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
    •
    2023.08.08 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
    •
    2024.01.01
    zmieniony przez
    Dz. U. z 2023 r. poz. 1429
    •
    2024.10.23 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
    • Pokaż wszystkie w jednym oknie

    Art. 47713. Zmiana przez organ rentowy zaskarżonej decyzji przed rozstrzygnięciem sprawy przez sąd - przez wydanie decyzji uwzględniającej w całości lub w części żądanie strony - powoduje umorzenie postępowania w całości lub w części. Poza tym zmiana lub wykonanie decyzji nie ma wpływu na bieg sprawy.

    Istniejące wersje czasowe art. 47714
    •
    Tekst ujednolicony przez redakcję na dzień:
    2008.12.12
    •
    2011.05.17
    zmieniony przez
    •
    2014.01.21 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2014 r. poz. 101
    •
    2015.03.20
    zmieniony przez
    Dz. U. z 2015 r. poz. 218
    •
    2016.11.09 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
    •
    2018.01.19 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2018 r. poz. 155
    •
    2018.07.16 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
    •
    2019.08.05 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
    •
    2019.11.07
    zmieniony przez
    Dz. U. z 2019 r. poz. 1469
    •
    2020.09.14 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
    •
    2021.10.04 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
    •
    2023.08.08 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
    •
    2024.01.01
    zmieniony przez
    Dz. U. z 2023 r. poz. 1429
    •
    2024.10.23 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
    • Pokaż wszystkie w jednym oknie

    Art. 47714. § 1. Sąd oddala odwołanie, jeżeli nie ma podstaw do jego uwzględnienia.

    § 2. W razie uwzględnienia odwołania sąd zmienia zaskarżoną decyzję w  całości lub w części i orzeka co do istoty sprawy.

    § 3. Jeżeli odwołanie wniesiono w związku z niewydaniem decyzji przez organ rentowy, sąd w razie uwzględnienia odwołania zobowiązuje organ rentowy do wydania decyzji w określonym terminie, zawiadamiając o tym organ nadrzędny, lub orzeka co do istoty sprawy.

    § 4. W sprawie o świadczenie z ubezpieczeń społecznych, do którego prawo jest uzależnione od stwierdzenia niezdolności do pracy lub niezdolności do samodzielnej egzystencji, a podstawę do wydania decyzji stanowi orzeczenie lekarza orzecznika Zakładu Ubezpieczeń Społecznych lub orzeczenie komisji lekarskiej Zakładu Ubezpieczeń Społecznych i odwołanie od decyzji opiera się wyłącznie na zarzutach dotyczących tego orzeczenia, sąd nie orzeka co do istoty sprawy na podstawie nowych okoliczności dotyczących stwierdzenia niezdolności do pracy lub niezdolności do samodzielnej egzystencji, które powstały po dniu złożenia odwołania od tej decyzji. W tym przypadku sąd uchyla decyzję, przekazuje sprawę do rozpoznania organowi rentowemu i umarza postępowanie.

    Art. 47714a. Sąd drugiej instancji uchylając wyrok i poprzedzającą go decyzję organu rentowego może sprawę przekazać do ponownego rozpoznania bezpośrednio organowi rentowemu.

    Art. 47715. (skreślony)

    Istniejące wersje czasowe art. 47716
    •
    Tekst ujednolicony przez redakcję na dzień:
    2008.12.12
    •
    2014.01.21 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2014 r. poz. 101
    •
    2015.03.20
    uchylony przez
    Dz. U. z 2015 r. poz. 218
    •
    2016.11.09 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
    •
    2018.01.19 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2018 r. poz. 155
    •
    2018.07.16 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
    •
    2019.08.05 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
    •
    2020.09.14 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
    •
    2021.10.04 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
    •
    2023.08.08 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
    •
    2024.10.23 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
    • Pokaż wszystkie w jednym oknie

    Art. 47716. Przepisy art. 4779 § 21 i § 3, art. 47712 oraz art. 47714 § 4 stosuje się odpowiednio w sprawach o świadczenia z ubezpieczenia społecznego rolników.

    Dział IV

    Postępowanie w sprawach o naruszenie posiadania

    Art. 478. W sprawach o naruszenie posiadania sąd bada jedynie ostatni stan posiadania i fakt jego naruszenia, nie rozpoznając samego prawa ani dobrej wiary pozwanego.

    Art. 479. W sprawach o naruszenie posiadania powództwo wzajemne nie jest dopuszczalne.

    Istniejące wersje czasowe działu IVa
    •
    Tekst ujednolicony przez redakcję na dzień:
    2008.12.12
    •
    2012.05.03
    zmieniony przez
    Dz. U. z 2011 r. nr 233, poz. 1381
    •
    2014.01.21 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2014 r. poz. 101
    •
    2016.04.17
    zmieniony przez
    Dz. U. z 2015 r. poz. 1634
    •
    2016.11.09 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
    •
    2017.07.12
    zmieniony przez
    Dz. U. z 2017 r. poz. 67
    •
    2018.01.19 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2018 r. poz. 155
    •
    2018.07.16 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
    •
    2019.08.05 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
    •
    2020.09.14 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
    •
    2021.10.04 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
    •
    2023.08.08 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
    •
    2024.10.23 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
    • Pokaż wszystkie w jednym oknie

    Dział IVa

     Postępowanie w sprawach gospodarczych

    Istniejące wersje czasowe art. 47929a
    •
    2012.05.03
    dodany przez
    Dz. U. z 2011 r. nr 233, poz. 1381
    •
    2014.01.21 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2014 r. poz. 101
    •
    2015.01.18
    uchylony przez
    Dz. U. z 2014 r. poz. 945
    •
    2016.11.09 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
    •
    2018.01.19 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2018 r. poz. 155
    •
    2018.07.16 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
    •
    2019.08.05 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
    •
    2020.09.14 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
    •
    2021.10.04 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
    •
    2023.08.08 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
    •
    2024.10.23 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
    • Pokaż wszystkie w jednym oknie

    Art. 47929a

    Istniejące wersje czasowe art. 47930a
    •
    2020.01.01
    dodany przez
    Dz. U. z 2019 r. poz. 1495
    •
    2020.09.14 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
    •
    2021.10.04 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
    •
    2023.08.08 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
    •
    2024.10.23 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
    • Pokaż wszystkie w jednym oknie

    Art. 47930a

    Istniejące wersje czasowe art. 47930b
    •
    2020.01.01
    dodany przez
    Dz. U. z 2019 r. poz. 1495
    •
    2020.09.14 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
    •
    2021.10.04 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
    •
    2023.08.08 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
    •
    2024.10.23 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
    • Pokaż wszystkie w jednym oknie

    Art. 47930b

    Istniejące wersje czasowe art. 47930c
    •
    2020.01.01
    dodany przez
    Dz. U. z 2019 r. poz. 1495
    •
    2020.09.14 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
    •
    2021.10.04 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
    •
    2023.08.08 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
    •
    2024.10.23 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
    • Pokaż wszystkie w jednym oknie

    Art. 47930c

    Istniejące wersje czasowe art. 47930d
    •
    2020.01.01
    dodany przez
    Dz. U. z 2019 r. poz. 1495
    •
    2020.09.14 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
    •
    2021.10.04 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
    •
    2023.08.08 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
    •
    2024.10.23 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
    • Pokaż wszystkie w jednym oknie

    Art. 47930d

    Istniejące wersje czasowe art. 47930e
    •
    2020.01.01
    dodany przez
    Dz. U. z 2019 r. poz. 1495
    •
    2020.09.14 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
    •
    2021.10.04 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
    •
    2023.08.08 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
    •
    2024.10.23 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
    • Pokaż wszystkie w jednym oknie

    Art. 47930e

    Istniejące wersje czasowe art. 47930f
    •
    2020.01.01
    dodany przez
    Dz. U. z 2019 r. poz. 1495
    •
    2020.09.14 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
    •
    2021.10.04 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
    •
    2023.08.08 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
    •
    2024.10.23 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
    • Pokaż wszystkie w jednym oknie

    Art. 47930f

    Istniejące wersje czasowe art. 47934a
    •
    2023.09.28
    dodany przez
    Dz. U. z 2023 r. poz. 1860
    •
    2024.10.23 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
    • Pokaż wszystkie w jednym oknie

    Art. 47934a

    Rozdział 1

    Przepisy ogólne

    Uwaga od redakcji:
    Z dniem 3.05.2012 r. rozdział 1 zawierający artykuły od 4791 do 47927 został uchylony - patrz art. 1 pkt 46 ustawy z dnia 16.09.2011 r. o zmianie ustawy - Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2011 r. nr 233, poz. 1381).

    Art. 4791. § 1. Przepisy niniejszego działu stosuje się w sprawach ze stosunków cywilnych między przedsiębiorcami, w zakresie prowadzonej przez nich działalności gospodarczej (sprawy gospodarcze). Zaprzestanie prowadzenia działalności gospodarczej przez którąkolwiek ze stron stosunku cywilnego po jego powstaniu nie wyłącza zastosowania przepisów niniejszego działu.

    § 2. Sprawami gospodarczymi, w rozumieniu niniejszego działu, są także sprawy:

      1) ze stosunku spółki oraz dotyczące roszczeń, o których mowa w art. 291-300 i art. 479-490 ustawy z dnia 15 września 2000 r. - Kodeks spółek handlowych (Dz. U. nr 94, poz. 1037, z późn. zm.),

      2) przeciwko przedsiębiorcom o zaniechanie naruszania środowiska i przywrócenie do stanu poprzedniego lub naprawienie szkody z tym związanej oraz zakazanie lub ograniczenie działalności zagrażającej środowisku,

      3) należące do właściwości sądów na podstawie przepisów o ochronie konkurencji, prawa energetycznego, prawa telekomunikacyjnego, prawa pocztowego oraz przepisów o transporcie kolejowym,

      4) przeciwko przedsiębiorcom o uznanie postanowień wzorca umowy za niedozwolone.

    Istniejące wersje czasowe art. 4791a
    •
    Tekst ujednolicony przez redakcję na dzień:
    2008.12.12
    •
    2010.01.01
    zmieniony przez
    • Pokaż wszystkie w jednym oknie

    Art. 4791a. W sprawach gospodarczych rozpoznawanych według przepisów niniejszego działu, przepisy o innych postępowaniach odrębnych stosuje się w zakresie, w którym nie są one sprzeczne z przepisami tego działu. Nie dotyczy to spraw gospodarczych rozpoznawanych w europejskim postępowaniu nakazowym, w europejskim postępowaniu w sprawie drobnych roszczeń oraz w elektronicznym postępowaniu upominawczym.

    Art. 4792. § 1. Przedsiębiorcą jest osoba fizyczna, osoba prawna albo jednostka organizacyjna niebędąca osobą prawną, której ustawa przyznaje zdolność prawną, prowadząca we własnym imieniu działalność gospodarczą lub zawodową.

    § 2. Przepisów niniejszego działu nie stosuje się w sprawach dotyczących działalności wytwórczej osób fizycznych w rolnictwie w zakresie upraw rolnych oraz chowu i hodowli zwierząt, ogrodnictwa, warzywnictwa, leśnictwa i rybactwa śródlądowego, a także wynajmowania przez rolników pokoi, sprzedaży posiłków domowych i świadczenia w gospodarstwach rolnych innych usług związanych z pobytem turystów.

    Art. 4793. (uchylony)

    Art. 4794. § 1. Przepis art. 34 ma zastosowanie również w sprawach o zawarcie umowy, ustalenie jej treści oraz o zmianę umowy.

    § 2. W toku postępowania nie można występować z nowymi roszczeniami zamiast lub obok dotychczasowych. Jednakże w razie zmiany okoliczności powód może żądać, zamiast pierwotnego przedmiotu sporu, jego wartości lub innego przedmiotu, a w sprawach o świadczenie powtarzające się może nadto rozszerzyć żądanie pozwu o świadczenia za dalsze okresy. Przepisów art. 194-196 i art. 198 nie stosuje się.

    § 3. Przepisów art. 5, art. 177 § 1 pkt 5, art. 178, art. 205, art. 212 zdanie drugie i trzecie, art. 4921 § 1, art. 499 pkt 4 i art. 5021 § 1 nie stosuje się.

    Art. 4795. (skreślony)

    Art. 4796. Organizacje przedsiębiorców, za zgodą zrzeszonego w nich przedsiębiorcy, mogą wziąć udział w toczącym się postępowaniu, w którym przedsiębiorca ten występuje w charakterze strony. Art. 62 i 63 stosuje się odpowiednio.

    Art. 4796a. § 1. Jeżeli przepisy odrębne przyznają określonym podmiotom, które nie uczestniczą w sprawie, uprawnienie do przedstawiania sądowi istotnego dla sprawy poglądu, do podmiotów tych stosuje się odpowiednio art. 63. Jednak na wniosek podmiotu uprawnionego sąd może zezwolić, aby pogląd został przedstawiony także ustnie na rozprawie.

    § 2. Na wniosek podmiotu uprawnionego sąd udostępnia akta sprawy w zakresie niezbędnym do przedstawienia poglądu.

    Art. 4797. (uchylony)

    Art. 4798. Pełnomocnikiem zagranicznego przedsiębiorcy może być również pełnomocnik ustanowiony do reprezentowania tego przedsiębiorcy wobec polskich organów administracji publicznej, na podstawie przepisów o zasadach prowadzenia na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej działalności gospodarczej w zakresie drobnej wytwórczości przez zagraniczne osoby prawne i fizyczne, a także banki.

    Istniejące wersje czasowe art. 4798a
    •
    Tekst ujednolicony przez redakcję na dzień:
    2008.12.12
    •
    2009.07.01
    zmieniony przez
    • Pokaż wszystkie w jednym oknie

    Art. 4798a. (uchylony)

    Art. 4799. § 1. W toku sprawy strona reprezentowana przez adwokata, radcę prawnego, rzecznika patentowego lub Prokuratorię Generalną Skarbu Państwa jest obowiązana doręczać odpisy pism procesowych z załącznikami bezpośrednio stronie przeciwnej. Do pisma procesowego wniesionego do sądu strona dołącza dowód doręczenia drugiej stronie odpisu pisma albo dowód wysłania go przesyłką poleconą. Pisma, do których nie dołączono dowodu doręczenia albo dowodu wysłania przesyłką poleconą, podlegają zwrotowi bez wzywania do usunięcia tego braku.

    § 2. Przepis § 1 nie dotyczy wniesienia pozwu wzajemnego, apelacji, skargi kasacyjnej, zażalenia, sprzeciwu od wyroku zaocznego, sprzeciwu od nakazu zapłaty, zarzutów od nakazu zapłaty, wniosku o zabezpieczenie powództwa i  skargi o wznowienie postępowania, które strona jest obowiązana złożyć w  sądzie z odpisami dla strony przeciwnej.

    Art. 47910. Sąd na wniosek strony zarządza odbycie posiedzenia lub jego części przy drzwiach zamkniętych także wtedy, gdy mogą być ujawnione okoliczności stanowiące tajemnicę jej przedsiębiorstwa.

    Art. 47911. Sąd umarza postępowanie zawieszone z przyczyn wskazanych w art. 177 § 1 pkt 6, jeżeli wniosek o podjęcie postępowania nie został zgłoszony w ciągu sześciu miesięcy od daty postanowienia o zawieszeniu.

    Istniejące wersje czasowe art. 47912
    •
    Tekst ujednolicony przez redakcję na dzień:
    2008.12.12
    •
    2009.07.01
    zmieniony przez
    • Pokaż wszystkie w jednym oknie

    Art. 47912. § 1. W pozwie powód jest obowiązany podać wszystkie twierdzenia oraz dowody na ich poparcie pod rygorem utraty prawa powoływania ich w toku postępowania, chyba że wykaże, że ich powołanie w pozwie nie było możliwe albo że potrzeba powołania wynikła później. W tym przypadku dalsze twierdzenia i dowody na ich poparcie powinny być powołane w terminie dwutygodniowym od dnia, w którym powołanie ich stało się możliwe lub wynikła potrzeba ich powołania.

    § 2. Powód powinien dołączyć do pozwu odpis reklamacji lub wezwania do dobrowolnego spełnienia żądania wraz z dowodem doręczenia albo wysłania go pozwanemu przesyłką poleconą oraz odpisy pism świadczących o próbie wyjaśnienia spornych kwestii w drodze rokowań.

    § 3. W razie niezłożenia odpisu wezwania do dobrowolnego spełnienia żądania lub reklamacji wraz z dowodem doręczenia albo wysłania go pozwanemu przesyłką poleconą, stosuje się przepis art. 130.

    § 4. Niezależnie od wyniku sprawy sąd może obciążyć kosztami procesu w całości lub w części tę stronę, która przez zaniechanie czynności wymienionych w § 2 przyczyniła się do zbędnego wytoczenia sprawy lub wadliwego określenia jej zakresu.

    Art. 47913. § 1. Sąd może uznać za niedopuszczalne cofnięcie pozwu, zrzeczenie się lub ograniczenie roszczenia tylko wtedy, gdy okoliczności sprawy wskazują, że wymienione czynności są wynikiem niedozwolonych praktyk ograniczających konkurencję lub samodzielność przedsiębiorców, albo gdy wymaga tego ochrona produkcji należytej jakości.

    § 2. Sąd uzna ugodę zawartą przez strony za niedopuszczalną tylko wtedy, gdy jej treść jest niezgodna z prawem lub sprzeczna z zasadami współżycia społecznego albo zmierza do obejścia prawa, a także wtedy, gdy wymaga tego ochrona środowiska lub ochrona produkcji należytej jakości.

    Art. 47914. § 1. W sprawach, w których sąd nie wydał nakazu zapłaty w postępowaniu nakazowym lub upominawczym, pozwany jest obowiązany do wniesienia odpowiedzi na pozew w terminie dwutygodniowym od dnia otrzymania pozwu. Odpowiedź na pozew wniesiona po terminie podlega zwrotowi.

    § 2. W odpowiedzi na pozew pozwany jest obowiązany podać wszystkie twierdzenia, zarzuty oraz dowody na ich poparcie pod rygorem utraty prawa powoływania ich w toku postępowania, chyba że wykaże, że ich powołanie w odpowiedzi na pozew nie było możliwe albo że potrzeba powołania wynikła później. W tym przypadku dalsze twierdzenia i dowody na ich poparcie powinny być powołane w terminie dwutygodniowym od dnia, w którym powołanie ich stało się możliwe lub powstała potrzeba ich powołania. Przepis art. 47912 § 4 stosuje się odpowiednio.

    § 3. Powództwo wzajemne jest niedopuszczalne.

    § 4. Do potrącenia w toku postępowania mogą być przedstawione tylko wierzytelności udowodnione dokumentami.

    Art. 47914a. Do zarzutów lub sprzeciwu od nakazu zapłaty przepis art. 47914 § 2 stosuje się odpowiednio.

    Art. 47914b. Dowód z przesłuchania stron sąd może dopuścić jedynie na wniosek. Przepisy art. 47912 § 1 i art. 47914 § 2 stosuje się odpowiednio.

    Art. 47915. (skreślony)

    Art. 47916. Sąd powinien dążyć do wydania wyroku w sprawie w terminie trzech miesięcy od daty złożenia pozwu. Sprawy o zawarcie, zmianę i rozwiązanie umowy oraz o ustalenie jej treści powinny być rozpoznawane w pierwszej kolejności.

    Art. 47917. § 1. Sąd może wydać wyrok na posiedzeniu niejawnym, gdy pozwany uznał powództwo oraz gdy po złożeniu przez strony pism procesowych i dokumentów, w tym również po wniesieniu zarzutów lub sprzeciwu od nakazu zapłaty albo sprzeciwu od wyroku zaocznego, sąd uzna - mając na względzie całokształt przytoczonych twierdzeń, zgłoszonych wniosków dowodowych i zarzutów - że przeprowadzenie rozprawy nie jest konieczne.

    § 2. Wydanie wyroku na posiedzeniu niejawnym jest niedopuszczalne, jeżeli strona w pierwszym piśmie procesowym złożyła wniosek o przeprowadzenie rozprawy, chyba że pozwany uznał powództwo.

    § 3. W przypadkach, o których mowa w § 1, postanowienia dowodowe sąd wydaje na posiedzeniu niejawnym.

    Art. 47918. § 1. (skreślony)

    § 2. Sąd może wydać wyrok zaoczny na posiedzeniu niejawnym, gdy pozwany nie złożył odpowiedzi na pozew.

    § 3. Do sprzeciwu od wyroku zaocznego przepis art. 47914 § 2 stosuje się odpowiednio.

    Art. 47919. § 1. Wyroki, o których mowa w art. 47917 i art. 47918, wiążą sąd od chwili podpisania sentencji.

    § 2. Wyroki wymienione w § 1 sąd z urzędu doręcza obu stronom z pouczeniem o przysługujących im środkach zaskarżenia.

    Art. 47919a. W sprawach o roszczenia pieniężne albo świadczenia innych rzeczy zamiennych wyrok sądu pierwszej instancji z chwilą wydania stanowi tytuł zabezpieczenia, wykonalny bez nadawania mu klauzuli wykonalności. Kwota zasądzona wyrokiem wraz z wymagalnymi odsetkami stanowi sumę, której złożenie przez dłużnika do depozytu sądowego wystarczy do zabezpieczenia. Jeżeli wyrok zobowiązuje do wydania rzeczy zamiennych, do zabezpieczenia wystarczy złożenie sumy równej wartości przedmiotu sporu. Przepis art. 492 § 2 stosuje się odpowiednio.

    Art. 47920. (skreślony)

    Art. 47921. (skreślony)

    Istniejące wersje czasowe art. 47922
    •
    Tekst ujednolicony przez redakcję na dzień:
    2008.12.12
    •
    2011.05.11
    zmieniony przez
    • Pokaż wszystkie w jednym oknie

    Art. 47922. Po upływie dwóch lat od uprawomocnienia się wyroku nie można żądać wznowienia postępowania, chyba że strona była pozbawiona możliwości działania lub nie była należycie reprezentowana.

    Uwaga od redakcji:
    Na podstawie wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 20.10.2009 r. (Dz. U. z 2009 r. nr 179, poz. 1395) art. 47922 w zakresie, w jakim odnosi się do skargi o wznowienie postępowania opartej na podstawie art. 4011 Kodeksu postępowania cywilnego, z dniem 28.10.2009 r. został uznany za niezgodny z art. 2, art. 32 ust. 1, art. 45 ust. 1 i art. 77 ust. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej.

    Art. 47923-47925. (skreślone)

    Art. 47926. (skreślony)

    Art. 47927. (skreślony)

    Rozdział 2

    Postępowanie w sprawach z zakresu ochrony konkurencji

    Istniejące wersje czasowe art. 47928
    •
    Tekst ujednolicony przez redakcję na dzień:
    2008.12.12
    •
    2014.01.21 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2014 r. poz. 101
    •
    2015.01.18
    zmieniony przez
    Dz. U. z 2014 r. poz. 945
    •
    2016.11.09 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
    •
    2017.07.12
    zmieniony przez
    Dz. U. z 2017 r. poz. 67
    •
    2018.01.19 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2018 r. poz. 155
    •
    2018.04.30
    zmieniony przez
    Dz. U. z 2018 r. poz. 650
    •
    2018.07.16 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
    •
    2019.08.05 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
    •
    2020.09.14 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
    •
    2021.10.04 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
    •
    2021.12.23
    zmieniony przez
    Dz. U. z 2021 r. poz. 2262
    •
    2023.05.20
    zmieniony przez
    Dz. U. z 2023 r. poz. 852
    •
    2023.08.08 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
    •
    2024.10.23 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
    • Pokaż wszystkie w jednym oknie

    Art. 47928. § 1. Sąd Okręgowy w Warszawie - sąd ochrony konkurencji i konsumentów jest właściwy w sprawach:

      1) odwołań od decyzji Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i  Konsumentów, zwanego w przepisach niniejszego rozdziału "Prezesem Urzędu",

      2) zażaleń na postanowienia wydawane przez Prezesa Urzędu w postępowaniach prowadzonych na podstawie przepisów o ochronie konkurencji i konsumentów lub przepisów odrębnych,

      3) zażaleń na postanowienia wydawane przez Prezesa Urzędu w  postępowaniu zabezpieczającym prowadzonym na podstawie przepisów ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów,

      4) zażaleń na postanowienia wydawane w postępowaniu egzekucyjnym prowadzonym w celu wykonania obowiązków wynikających z decyzji i  postanowień wydawanych przez Prezesa Urzędu.

    § 2. Odwołanie od decyzji Prezesa Urzędu wnosi się za jego pośrednictwem do sądu ochrony konkurencji i konsumentów w terminie dwutygodniowym od dnia doręczenia decyzji.

    § 3. Odwołanie od decyzji Prezesa Urzędu powinno czynić zadość wymaganiom przepisanym dla pisma procesowego oraz zawierać oznaczenie zaskarżonej decyzji, przytoczenie zarzutów, zwięzłe ich uzasadnienie, wskazanie dowodów, a także zawierać wniosek o uchylenie lub zmianę decyzji w całości lub w części.

    Uwaga:
    Na podstawie wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 31.01.2005 r. (Dz. U. z 2005 r. nr 22, poz. 185), z dniem 9.02.2005 r. art. 47928 § 3 w zakresie, w jakim uniemożliwia zamieszczenie w odwołaniu od decyzji Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów do Sądu Okręgowego w Warszawie - sądu ochrony konkurencji i konsumentów wniosku o uchylenie zaskarżonej decyzji w całości jest niezgodny z art. 45 ust. 1 i art. 78 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej.

    Istniejące wersje czasowe art. 47929
    •
    Tekst ujednolicony przez redakcję na dzień:
    2008.12.12
    •
    2014.01.21 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2014 r. poz. 101
    •
    2015.01.18
    zmieniony przez
    Dz. U. z 2014 r. poz. 945
    •
    2016.11.09 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
    •
    2018.01.19 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2018 r. poz. 155
    •
    2018.07.16 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
    •
    2019.08.05 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
    •
    2020.09.14 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
    •
    2021.10.04 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
    •
    2023.08.08 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
    •
    2024.10.23 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
    • Pokaż wszystkie w jednym oknie

    Art. 47929. § 1. Stroną postępowania przed sądem ochrony konkurencji i konsumentów jest Prezes Urzędu oraz podmiot będący stroną w postępowaniu przed Prezesem Urzędu, a także wnoszący zażalenie.

    § 2. W postępowaniu przed sądem ochrony konkurencji i konsumentów mogą brać udział jako uczestnicy podmioty dopuszczone do udziału w postępowaniu przed Prezesem Urzędu jako podmioty zainteresowane.

    § 3. Pełnomocnikiem Prezesa Urzędu może być pracownik Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów.

    Istniejące wersje czasowe art. 47930
    •
    Tekst ujednolicony przez redakcję na dzień:
    2008.12.12
    •
    2014.01.21 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2014 r. poz. 101
    •
    2016.11.09 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
    •
    2018.01.19 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2018 r. poz. 155
    •
    2018.07.16 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
    •
    2019.08.05 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
    •
    2019.08.21
    zmieniony przez
    Dz. U. z 2019 r. poz. 1469
    •
    2020.01.01
    zmieniony przez
    Dz. U. z 2019 r. poz. 1495
    •
    2020.09.14 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
    •
    2021.10.04 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
    •
    2023.08.08 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
    •
    2024.10.23 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
    • Pokaż wszystkie w jednym oknie

    Art. 47930. W razie wniesienia odwołania od decyzji Prezesa Urzędu, sąd ochrony konkurencji i konsumentów może, na wniosek strony, która wniosła odwołanie, wstrzymać wykonanie decyzji do czasu rozstrzygnięcia sprawy. Postanowienie może być wydane na posiedzeniu niejawnym.

    Art. 47931. (utracił moc)

    Istniejące wersje czasowe art. 47931a
    •
    Tekst ujednolicony przez redakcję na dzień:
    2008.12.12
    •
    2011.05.17
    zmieniony przez
    •
    2014.01.21 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2014 r. poz. 101
    •
    2015.01.18
    zmieniony przez
    Dz. U. z 2014 r. poz. 945
    •
    2016.11.09 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
    •
    2018.01.19 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2018 r. poz. 155
    •
    2018.07.16 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
    •
    2019.08.05 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
    •
    2020.09.14 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
    •
    2021.10.04 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
    •
    2023.08.08 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
    •
    2024.10.23 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
    • Pokaż wszystkie w jednym oknie

    Art. 47931a. § 1. Sąd ochrony konkurencji i konsumentów oddala odwołanie od decyzji Prezesa Urzędu, jeżeli nie ma podstaw do jego uwzględnienia.

    § 2. Sąd ochrony konkurencji i konsumentów odrzuca odwołanie wniesione po upływie terminu do jego wniesienia, niedopuszczalne z innych przyczyn, a także wtedy, gdy nie uzupełniono w wyznaczonym terminie braków odwołania.

    § 3. W razie uwzględnienia odwołania, sąd ochrony konkurencji i konsumentów zaskarżoną decyzję albo uchyla, albo zmienia w całości lub w części i orzeka co do istoty sprawy.

    Art. 47932. § 1. Zażalenie na postanowienie Prezesa Urzędu wnosi się do sądu ochrony konkurencji i konsumentów w terminie tygodnia od dnia doręczenia tego postanowienia.

    § 2. Przepisy art. 47928 § 2 i § 3 oraz art. 47930 i art. 47931a stosuje się odpowiednio do zażaleń na postanowienia Prezesa Urzędu.

    Istniejące wersje czasowe art. 47933
    •
    Tekst ujednolicony przez redakcję na dzień:
    2008.12.12
    •
    2014.01.21 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2014 r. poz. 101
    •
    2015.01.18
    zmieniony przez
    Dz. U. z 2014 r. poz. 945
    •
    2016.11.09 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
    •
    2018.01.19 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2018 r. poz. 155
    •
    2018.07.16 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
    •
    2019.08.05 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
    •
    2020.09.14 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
    •
    2021.10.04 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
    •
    2023.05.20
    zmieniony przez
    Dz. U. z 2023 r. poz. 852
    •
    2023.08.08 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
    •
    2024.10.23 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
    • Pokaż wszystkie w jednym oknie

    Art. 47933. § 1. W postępowaniu przed sądem ochrony konkurencji i konsumentów chroni się tajemnicę przedsiębiorstwa oraz inne tajemnice podlegające ochronie na podstawie odrębnych przepisów.

    § 2. Sąd ochrony konkurencji i konsumentów może, w drodze postanowienia, ujawnić stronie postępowania sądowego informacje chronione w postępowaniu przed Prezesem Urzędu jako tajemnica przedsiębiorstwa drugiej strony tylko wtedy, gdy:

      1) zmieniły się istotnie okoliczności będące podstawą wydania przez Prezesa Urzędu postanowienia ograniczającego prawo wglądu do materiału dowodowego załączonego przez strony do akt sprawy,

      2) strona, której tajemnica przedsiębiorstwa jest chroniona, wyraziła zgodę.

    § 3. Sąd na wniosek strony lub z urzędu może, w drodze postanowienia, w niezbędnym zakresie ograniczyć pozostałym stronom prawo wglądu do materiału dowodowego załączonego przez strony do akt sprawy w  toku postępowania sądowego, jeżeli udostępnienie tego materiału groziłoby ujawnieniem tajemnicy przedsiębiorstwa lub innych tajemnic podlegających ochronie na podstawie odrębnych przepisów.

    § 4. Ograniczenie prawa wglądu do materiału dowodowego, o którym mowa w  § 3, nie dotyczy Prezesa Urzędu.

    § 5. Na postanowienie, o którym mowa w § 2 i 3, nie przysługuje zażalenie.

    Art. 47934. (utracił moc)

    Art. 47935. § 1. (uchylony)

    § 2. Skarga kasacyjna od orzeczenia sądu drugiej instancji przysługuje niezależnie od wartości przedmiotu zaskarżenia.

    Istniejące wersje czasowe rozdziału 3
    •
    Tekst ujednolicony przez redakcję na dzień:
    2008.12.12
    •
    2012.05.03
    zmieniony przez
    Dz. U. z 2011 r. nr 233, poz. 1381
    •
    2014.01.21 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2014 r. poz. 101
    •
    2016.04.17
    uchylony przez
    Dz. U. z 2015 r. poz. 1634
    •
    2016.11.09 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
    •
    2018.01.19 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2018 r. poz. 155
    •
    2018.07.16 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
    •
    2019.08.05 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
    •
    2020.09.14 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
    •
    2021.10.04 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
    •
    2023.08.08 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
    •
    2024.10.23 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
    •
    2026.04.18
    uchylony przez
    Dz. U. z 2015 r. poz. 1634
    • Pokaż wszystkie w jednym oknie

    Rozdział 3

      Postępowanie w sprawach o uznanie postanowień wzorca umowy za niedozwolone

    Istniejące wersje czasowe art. 47936
    •
    Tekst ujednolicony przez redakcję na dzień:
    2008.12.12
    •
    2014.01.21 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2014 r. poz. 101
    •
    2016.04.17
    uchylony przez
    Dz. U. z 2015 r. poz. 1634
    •
    2016.11.09 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
    •
    2018.01.19 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2018 r. poz. 155
    •
    2018.07.16 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
    •
    2019.08.05 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
    •
    2020.09.14 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
    •
    2021.10.04 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
    •
    2023.08.08 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
    •
    2024.10.23 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
    • Pokaż wszystkie w jednym oknie

    Art. 47936. Sprawy o uznanie postanowień wzorca umowy za niedozwolone należą do właściwości Sądu Okręgowego w Warszawie - sądu ochrony konkurencji i konsumentów.

    Istniejące wersje czasowe art. 47937
    •
    Tekst ujednolicony przez redakcję na dzień:
    2008.12.12
    •
    2012.05.03
    uchylony przez
    Dz. U. z 2011 r. nr 233, poz. 1381
    •
    2014.01.21 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2014 r. poz. 101
    •
    2016.11.09 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
    •
    2018.01.19 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2018 r. poz. 155
    •
    2018.07.16 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
    •
    2019.08.05 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
    •
    2020.09.14 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
    •
    2021.10.04 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
    •
    2023.08.08 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
    •
    2024.10.23 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
    • Pokaż wszystkie w jednym oknie

    Art. 47937. W sprawach rozpoznawanych według przepisów niniejszego rozdziału art. 47912 i art. 47913 nie stosuje się.

    Istniejące wersje czasowe art. 47938
    •
    Tekst ujednolicony przez redakcję na dzień:
    2008.12.12
    •
    2012.05.03
    zmieniony przez
    Dz. U. z 2011 r. nr 233, poz. 1381
    •
    2014.01.21 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2014 r. poz. 101
    •
    2016.04.17
    uchylony przez
    Dz. U. z 2015 r. poz. 1634
    •
    2016.11.09 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
    •
    2018.01.19 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2018 r. poz. 155
    •
    2018.07.16 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
    •
    2019.08.05 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
    •
    2020.09.14 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
    •
    2021.10.04 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
    •
    2023.08.08 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
    •
    2024.10.23 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
    • Pokaż wszystkie w jednym oknie

    Art. 47938. § 1. Powództwo w sprawach rozpoznawanych według przepisów niniejszego rozdziału może wytoczyć każdy, kto według oferty pozwanego mógłby zawrzeć z nim umowę zawierającą postanowienie, którego uznania za niedozwolone żąda się pozwem. Powództwo może wytoczyć także organizacja społeczna, do której zadań statutowych należy ochrona interesów konsumentów, powiatowy (miejski) rzecznik konsumentów oraz Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów.

    § 2. Powództwo może ponadto wytoczyć zagraniczna organizacja wpisana na listę organizacji uprawnionych w państwach Unii Europejskiej do wszczęcia postępowania o uznanie postanowień wzorca umowy za niedozwolone, opublikowaną w Dzienniku Urzędowym Wspólnot Europejskich, jeżeli cel jej działania uzasadnia wystąpienie przez nią z takim żądaniem dotyczącym wzorców umów stosowanych w Polsce, zagrażających interesom konsumentów w  państwie członkowskim, w którym organizacja ta ma swoją siedzibę.

    Istniejące wersje czasowe art. 47939
    •
    Tekst ujednolicony przez redakcję na dzień:
    2008.12.12
    •
    2014.01.21 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2014 r. poz. 101
    •
    2016.04.17
    uchylony przez
    Dz. U. z 2015 r. poz. 1634
    •
    2016.11.09 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
    •
    2018.01.19 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2018 r. poz. 155
    •
    2018.07.16 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
    •
    2019.08.05 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
    •
    2020.09.14 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
    •
    2021.10.04 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
    •
    2023.08.08 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
    •
    2024.10.23 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
    • Pokaż wszystkie w jednym oknie

    Art. 47939. Z żądaniem uznania postanowienia wzorca umowy za niedozwolone można wystąpić również wtedy, gdy pozwany zaniechał jego stosowania, jeżeli od tego zaniechania nie minęło sześć miesięcy.

    Istniejące wersje czasowe art. 47940
    •
    Tekst ujednolicony przez redakcję na dzień:
    2008.12.12
    •
    2014.01.21 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2014 r. poz. 101
    •
    2016.04.17
    uchylony przez
    Dz. U. z 2015 r. poz. 1634
    •
    2016.11.09 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
    •
    2018.01.19 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2018 r. poz. 155
    •
    2018.07.16 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
    •
    2019.08.05 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
    •
    2020.09.14 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
    •
    2021.10.04 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
    •
    2023.08.08 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
    •
    2024.10.23 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
    • Pokaż wszystkie w jednym oknie

    Art. 47940. Zaniechanie przez pozwanego, po wytoczeniu powództwa, stosowania zaskarżonego postanowienia wzorca umownego nie ma wpływu na bieg postępowania.

    Istniejące wersje czasowe art. 47941
    •
    Tekst ujednolicony przez redakcję na dzień:
    2008.12.12
    •
    2014.01.21 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2014 r. poz. 101
    •
    2016.04.17
    uchylony przez
    Dz. U. z 2015 r. poz. 1634
    •
    2016.11.09 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
    •
    2018.01.19 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2018 r. poz. 155
    •
    2018.07.16 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
    •
    2019.08.05 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
    •
    2020.09.14 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
    •
    2021.10.04 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
    •
    2023.08.08 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
    •
    2024.10.23 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
    • Pokaż wszystkie w jednym oknie

    Art. 47941. W sprawach o uznanie postanowień wzorca umowy za niedozwolone sąd nie może wydać wyroku tylko na podstawie uznania powództwa. Niedopuszczalne jest też zawarcie ugody.

    Istniejące wersje czasowe art. 47942
    •
    Tekst ujednolicony przez redakcję na dzień:
    2008.12.12
    •
    2014.01.21 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2014 r. poz. 101
    •
    2016.04.17
    uchylony przez
    Dz. U. z 2015 r. poz. 1634
    •
    2016.11.09 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
    •
    2018.01.19 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2018 r. poz. 155
    •
    2018.07.16 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
    •
    2019.08.05 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
    •
    2020.09.14 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
    •
    2021.10.04 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
    •
    2023.08.08 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
    •
    2024.10.23 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
    • Pokaż wszystkie w jednym oknie

    Art. 47942. § 1. W razie uwzględnienia powództwa sąd w sentencji wyroku przytacza treść postanowień wzorca umowy uznanych za niedozwolone i zakazuje ich wykorzystywania.

    § 2. Od wyroku sądu drugiej instancji przysługuje skarga kasacyjna do Sądu Najwyższego.

    Istniejące wersje czasowe art. 47943
    •
    Tekst ujednolicony przez redakcję na dzień:
    2008.12.12
    •
    2014.01.21 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2014 r. poz. 101
    •
    2016.04.17
    uchylony przez
    Dz. U. z 2015 r. poz. 1634
    •
    2016.11.09 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
    •
    2018.01.19 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2018 r. poz. 155
    •
    2018.07.16 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
    •
    2019.08.05 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
    •
    2020.09.14 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
    •
    2021.10.04 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
    •
    2023.08.08 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
    •
    2024.10.23 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
    • Pokaż wszystkie w jednym oknie

    Art. 47943. Wyrok prawomocny ma skutek wobec osób trzecich od chwili wpisania uznanego za niedozwolone postanowienia wzorca umowy do rejestru, o którym mowa w art. 47945 § 2.

    Istniejące wersje czasowe art. 47944
    •
    Tekst ujednolicony przez redakcję na dzień:
    2008.12.12
    •
    2014.01.21 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2014 r. poz. 101
    •
    2016.04.17
    uchylony przez
    Dz. U. z 2015 r. poz. 1634
    •
    2016.11.09 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
    •
    2018.01.19 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2018 r. poz. 155
    •
    2018.07.16 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
    •
    2019.08.05 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
    •
    2020.09.14 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
    •
    2021.10.04 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
    •
    2023.08.08 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
    •
    2024.10.23 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
    • Pokaż wszystkie w jednym oknie

    Art. 47944. § 1. Sąd zarządza publikację prawomocnego wyroku w Monitorze Sądowym i Gospodarczym.

    § 2. Koszty opublikowania wyroku, o którym mowa w § 1, są zaliczane do kosztów procesu.

    Istniejące wersje czasowe art. 47945
    •
    Tekst ujednolicony przez redakcję na dzień:
    2008.12.12
    •
    2014.01.21 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2014 r. poz. 101
    •
    2016.11.09 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
    •
    2018.01.19 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2018 r. poz. 155
    •
    2018.07.16 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
    •
    2019.08.05 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
    •
    2020.09.14 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
    •
    2021.10.04 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
    •
    2023.08.08 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
    •
    2024.10.23 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
    •
    2026.04.18
    uchylony przez
    Dz. U. z 2015 r. poz. 1634
    • Pokaż wszystkie w jednym oknie

    Art. 47945. § 1. Odpis prawomocnego wyroku uwzględniającego powództwo sąd przesyła Prezesowi Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów.

    § 2. Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów prowadzi, na podstawie wyroków, o których mowa w § 1, rejestr postanowień wzorców umowy uznanych za niedozwolone.

    § 3. Rejestr, o którym mowa w § 2, jest jawny.

    § 4. Rada Ministrów określi, w drodze rozporządzenia, wzór rejestru postanowień wzorców umowy uznanych za niedozwolone.

    Istniejące wersje czasowe rozdziału 4
    •
    Tekst ujednolicony przez redakcję na dzień:
    2008.12.12
    •
    2012.05.03
    zmieniony przez
    Dz. U. z 2011 r. nr 233, poz. 1381
    •
    2014.01.21 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2014 r. poz. 101
    •
    2016.11.09 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
    •
    2018.01.19 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2018 r. poz. 155
    •
    2018.07.16 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
    •
    2019.08.05 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
    •
    2020.09.14 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
    •
    2021.10.04 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
    •
    2023.08.08 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
    •
    2024.10.23 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
    • Pokaż wszystkie w jednym oknie

    Rozdział 4

     Postępowanie w sprawach z zakresu regulacji energetyki

    Art. 47946. Sąd Okręgowy w Warszawie - sąd ochrony konkurencji i konsumentów jest właściwy w sprawach:

      1) odwołań od decyzji Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki, zwanego w  przepisach niniejszego rozdziału "Prezesem Urzędu",

      2) zażaleń na postanowienia wydawane przez Prezesa Urzędu w  postępowaniach prowadzonych na podstawie przepisów ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. - Prawo energetyczne (Dz. U. z 2019 r. poz. 755 i 730) lub przepisów odrębnych.

    Art. 47947. § 1. Odwołanie od decyzji Prezesa Urzędu wnosi się za jego pośrednictwem do sądu ochrony konkurencji i konsumentów w terminie dwutygodniowym od dnia doręczenia decyzji.

    § 2. Sąd ochrony konkurencji i konsumentów odrzuca odwołanie wniesione po upływie terminu do jego wniesienia, niedopuszczalne z innych przyczyn, a także wtedy, gdy nie uzupełniono w wyznaczonym terminie braków odwołania.

    Art. 47948. § 1. Prezes Urzędu przekazuje niezwłocznie odwołanie wraz z aktami sprawy do sądu.

    § 2. Jeżeli Prezes Urzędu uzna odwołanie za słuszne, może - nie przekazując akt sądowi - uchylić albo zmienić swoją decyzję w całości lub w części, o czym bezzwłocznie powiadamia stronę, przesyłając jej nową decyzję, od której stronie służy odwołanie.

    Art. 47949. Odwołanie od decyzji Prezesa Urzędu powinno czynić zadość wymaganiom przepisanym dla pisma procesowego oraz zawierać oznaczenie zaskarżonej decyzji i wartości przedmiotu sporu, przytoczenie zarzutów, zwięzłe ich uzasadnienie, wskazanie dowodów, a  także zawierać wniosek o uchylenie albo zmianę decyzji w całości lub w  części.

    Art. 47950. § 1. W sprawach z zakresu regulacji energetyki stronami są także Prezes Urzędu i zainteresowany.

    § 2. Zainteresowanym jest ten, czyje prawa lub obowiązki zależą od rozstrzygnięcia procesu. Jeżeli zainteresowany nie został wezwany do udziału w sprawie, sąd ochrony konkurencji i konsumentów wezwie go na wniosek strony albo z urzędu.

    Art. 47951. Pełnomocnikiem Prezesa Urzędu może być pracownik Urzędu Regulacji Energetyki.

    Istniejące wersje czasowe art. 47952
    •
    Tekst ujednolicony przez redakcję na dzień:
    2008.12.12
    •
    2014.01.21 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2014 r. poz. 101
    •
    2016.11.09 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
    •
    2018.01.19 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2018 r. poz. 155
    •
    2018.07.16 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
    •
    2019.08.05 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
    •
    2019.08.21
    zmieniony przez
    Dz. U. z 2019 r. poz. 1469
    •
    2020.09.14 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
    •
    2021.10.04 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
    •
    2023.08.08 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
    •
    2024.10.23 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
    • Pokaż wszystkie w jednym oknie

    Art. 47952. W razie wniesienia odwołania od decyzji Prezesa Urzędu, sąd ochrony konkurencji i konsumentów może, na wniosek strony, która wniosła odwołanie, wstrzymać wykonanie decyzji do czasu rozstrzygnięcia sprawy. Postanowienie może być wydane na posiedzeniu niejawnym.

    Art. 47953. § 1. Sąd ochrony konkurencji i  konsumentów oddala odwołanie od decyzji Prezesa Urzędu, jeżeli nie ma podstaw do jego uwzględnienia.

    § 2. W razie uwzględnienia odwołania, sąd ochrony konkurencji i  konsumentów zaskarżoną decyzję albo uchyla, albo zmienia w całości lub w  części i orzeka co do istoty sprawy.

    Art. 47954. (uchylony)

    Istniejące wersje czasowe art. 47955
    •
    Tekst ujednolicony przez redakcję na dzień:
    2008.12.12
    •
    2014.01.21 Tekst jednolity
     
    •
    2016.11.09 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
    •
    2018.01.19 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2018 r. poz. 155
    •
    2018.07.16 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
    •
    2019.08.05 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
    •
    2020.09.14 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
    •
    2021.10.04 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
    •
    2023.07.01
    zmieniony przez
    Dz. U. z 2023 r. poz. 614
    •
    2023.08.08 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
    •
    2024.10.23 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
    • Pokaż wszystkie w jednym oknie

    Art. 47955. Przepisy art. 47932 § 1 i art. 47947-47954 stosuje się odpowiednio do zażaleń na postanowienia Prezesa Urzędu.

    Art. 47956. § 1. (uchylony)

    § 2. Skarga kasacyjna od orzeczenia sądu drugiej instancji przysługuje niezależnie od wartości przedmiotu zaskarżenia.

    Istniejące wersje czasowe rozdziału 5
    •
    Tekst ujednolicony przez redakcję na dzień:
    2008.12.12
    •
    2012.05.03
    zmieniony przez
    Dz. U. z 2011 r. nr 233, poz. 1381
    •
    2014.01.21 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2014 r. poz. 101
    •
    2016.11.09 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
    •
    2018.01.19 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2018 r. poz. 155
    •
    2018.07.16 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
    •
    2019.08.05 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
    •
    2020.09.14 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
    •
    2021.10.04 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
    •
    2023.08.08 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
    •
    2024.10.23 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
    •
    2024.11.10
    zmieniony przez
    Dz. U. z 2024 r. poz. 1222
    • Pokaż wszystkie w jednym oknie

    Rozdział 5

     Postępowanie w sprawach z zakresu regulacji telekomunikacji i poczty

    Istniejące wersje czasowe art. 47957
    •
    Tekst ujednolicony przez redakcję na dzień:
    2008.12.12
    •
    2013.01.01
    zmieniony przez
    Dz. U. z 2012 r. poz. 1529
    •
    2014.01.21 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2014 r. poz. 101
    •
    2016.11.09 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
    •
    2018.01.19 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2018 r. poz. 155
    •
    2018.07.16 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
    •
    2019.08.05 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
    •
    2020.09.14 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
    •
    2021.10.04 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
    •
    2023.08.08 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
    •
    2024.10.23 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
    •
    2024.11.10
    zmieniony przez
    Dz. U. z 2024 r. poz. 1222
    • Pokaż wszystkie w jednym oknie

    Art. 47957. Sąd Okręgowy w Warszawie - sąd ochrony konkurencji i konsumentów jest właściwy w sprawach:

      1) odwołań od decyzji Prezesa Urzędu Komunikacji Elektronicznej, zwanego w przepisach niniejszego rozdziału "Prezesem Urzędu",

      2) zażaleń na postanowienia wydawane przez Prezesa Urzędu w postępowaniach prowadzonych na podstawie przepisów ustawy z dnia 16 lipca 2004 r. - Prawo telekomunikacyjne (Dz. U. nr 171, poz. 1800, z późn. zm.), ustawy z dnia 12 czerwca 2003 r. - Prawo pocztowe (Dz. U. nr 130, poz. 1188, z późn. zm.) lub przepisów odrębnych.

    Istniejące wersje czasowe art. 47958
    •
    Tekst ujednolicony przez redakcję na dzień:
    2008.12.12
    •
    2014.01.21 Tekst jednolity
     
    •
    2016.11.09 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2016 r. poz. 1822
    •
    2018.01.19 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2018 r. poz. 155
    •
    2018.07.16 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2018 r. poz. 1360
    •
    2019.08.05 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2019 r. poz. 1460
    •
    2020.09.14 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2020 r. poz. 1575
    •
    2021.10.04 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2021 r. poz. 1805
    •
    2023.08.08 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2023 r. poz. 1550
    •
    2024.10.23 Tekst jednolity
    ujednolicony przez
    Dz. U. z 2024 r. poz. 1568
    •
    2024.11.10
    zmieniony przez
    Dz. U. z 2024 r. poz. 1222
    • Pokaż wszystkie w jednym oknie

    Art. 47958. § 1. Odwołanie od decyzji Prezesa Urzędu wnosi się za jego pośrednictwem do sądu ochrony konkurencji i konsumentów w terminie dwutygodniowym od dnia doręczenia decyzji.

    § 2. Sąd ochrony konkurencji i konsumentów odrzuca odwołanie wniesione po upływie terminu do jego wniesienia, niedopuszczalne z innych przyczyn, a także wtedy, gdy nie uzupełniono w wyznaczonym terminie braków odwołania.

    Art. 47959. § 1. Prezes Urzędu przekazuje niezwłocznie odwołanie wraz z aktami sprawy do sądu.

    § 2. Jeżeli Prezes Urzędu uzna odwołanie za słuszne, może - nie przekazując akt sądowi - uchylić albo zmienić swoją decyzję w całości lub w części, o czym bezzwłocznie powiadamia stronę, przesyłając jej nową decyzję, od której stronie służy odwołanie.

    Art. 47960. Odwołanie od decyzji Prezesa Urzędu powinno czynić zadość wymaganiom przepisanym dla pisma procesowego oraz zawierać oznaczenie zaskarżonej decyzji i wartości przedmiotu sporu, przytoczenie zarzutów, zwięzłe ich uzasadnienie, wskazanie dowodów, a  także zawierać wniosek o uchylenie albo zmianę decyzji w całości lub w  części.

    Chwilowa przerwa techniczna. Przepraszamy za utrudnienia.

    Wydawnictwo Podatkowe GOFIN sp. z o.o.