1. W związku z obowiązkiem sporządzenia sprawozdania finansowego za rok obrotowy rozpoczynający się w 2002 r. zgodnie z nowym układem informacyjnym zawartym w załączniku nr 1 do ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (Dz. U. z 2002 r. nr 76, poz. 694), zwanej dalej "ustawą o rachunkowości", dla zapewnienia porównywalności danych tego sprawozdania z danymi za poprzedni rok obrotowy, Ministerstwo Finansów w ślad za komunikatem nr 17/DR/2001 z dnia 5 października 2001 r. w sprawie sposobu wykazania niektórych danych w sprawozdaniu finansowym za rok 2002 (Dz. Urz. Min. Fin. nr 9, poz. 66 i nr 11, poz. 75), zwanym dalej "komunikatem nr 17/DR/2001", wyjaśnia dodatkowo, iż dane za rok poprzedni mogą być w bilansie sporządzonym na dzień kończący rok obrotowy 2002 wykazane dwojako:

1) w dwóch kolejnych kolumnach, przy czym:

a) pierwsza kolumna obejmuje stany aktywów i pasywów na dzień kończący 2001 r., po uwzględnieniu zmian treści poszczególnych pozycji, wynikających z ich dostosowania do nowego układu informacyjnego bilansu zawartego w załączniku nr 1 do ustawy o rachunkowości; są to dane, o których mowa w pkt 4 ppkt 2 komunikatu nr 17/DR/2001;

b) druga kolumna obejmuje stany aktywów i pasywów ujęte w kolumnie pierwszej uzupełnione (+ _) o skutki zmian wynikające z zastosowania nowych zasad (polityki) rachunkowości w odniesieniu do już posiadanych aktywów (np. oddanych lub przyjętych w leasing finansowy środków trwałych, długoterminowych umów budowlanych, papierów wartościowych); są to dane, o których mowa w pkt 4 ppkt 4 komunikatu nr 17/DR/2001;

2) w jednej kolumnie, obejmującej dane z kolumny pierwszej opisanej w pkt 1a - "w liczniku", a dane z kolumny drugiej opisanej w pkt 1b - "w mianowniku" (w nawiasach); są to odpowiednio dane "w liczniku" z ppkt 2, a "w mianowniku" z ppkt 4, o których mowa w pkt 4 komunikatu nr 17/DR/2001.

2. W związku ze zgłoszonymi wątpliwościami dotyczącymi wykazywania danych, o których mowa w pkt 2 i 5 komunikatu nr 17/DR/2001, wyjaśnia się:

• przez jednostki powiązane, o których mowa w art. 3 ust. 1 pkt 43 ustawy o rachunkowości, rozumie się jednostki zależne lub podporządkowane jednostkom dominującym lub znaczącym inwestorom mającym swoje siedziby lub miejsca sprawowania zarządu zarówno na terytorium, jak i poza terytorium RP,
  
  
• w bilansie:
  
  
1) wprowadzone do ksiąg rachunkowych prawo wieczystego użytkowania gruntów uzyskane nieodpłatnie na podstawie decyzji administracyjnej ujmuje się drugostronnie w poz. B.IV.2 - Inne rozliczenia międzyokresowe jako rozliczenia długoterminowe; wartość początkową tego prawa ustala się w wartości godziwej, za którą przyjmuje się w szczególności:
a) wartość rynkową tego prawa, jeśli jednostka dysponuje takimi informacjami,

b) wartość wynikającą z relacji do wartości gruntu określonej w ostatnio otrzymanej przez jednostki decyzji, ustalającej opłatę roczną za użytkowanie wieczyste gruntów,

c) wartość ustaloną przez rzeczoznawcę,

• sposób ustalenia wartości prawa opisuje się w dokumencie stanowiącym podstawę jego wprowadzenia do ksiąg,

2) lokaty terminowe środków pieniężnych w banku, założone na okres:
a) dłuższy niż 12 miesięcy wykazuje się w poz. A.IV.3 a) lub b) - Długoterminowe aktywa finansowe jako inne długoterminowe aktywa finansowe,

b) od 3 miesięcy do 12 miesięcy wykazuje się w poz. B.III.1 a) lub b) - Krótkoterminowe aktywa finansowe jako inne krótkoterminowe aktywa finansowe,

c) do 3 miesięcy wykazuje się w poz. B.III.1.c - Krótkoterminowe aktywa finansowe - inne środki pieniężne,

• odsetki od lokat terminowych ustalone za okres od dnia zawarcia umowy z bankiem do dnia bilansowego, nienotyfikowane przez bank wykazuje się w bilansie odpowiednio w pozycjach, do których zakwalifikowano te lokaty;
  
  
3) należności z tytułu przysługującej dywidendy od posiadanych przez jednostkę akcji i udziałów, w tym także należne dywidendy, o których mowa w § 26 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 12 grudnia 2001 r. w sprawie szczegółowych zasad uznawania, metod wyceny, zakresu ujmowania i sposobu prezentacji instrumentów finansowych (Dz. U. nr 149, poz. 1674), wykazuje się w poz. B.III.1.c - Krótkoterminowe aktywa finansowe - inne aktywa pieniężne;

4) rozrachunki z tytułu podatków, ceł, ubezpieczeń społecznych i innych świadczeń, do których zastosowanie mają postanowienia ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. nr 137, poz. 926, nr 160, poz. 1083, z 1998 r. nr 106, poz. 668, z 1999 r. nr 11, poz. 95, nr 92, poz. 1062, z 2000 r. nr 94, poz. 1037, nr 116, poz. 1216, nr 120, poz. 1268, nr 122, poz. 1315, z 2001 r. nr 16, poz. 166, nr 39, poz. 459, nr 42, poz. 475, nr 110, poz. 1189, nr 125, poz. 1368, nr 130, poz. 1452, z 2002 r. nr 89, poz. 804, nr 113, poz. 984, nr 153, poz. 1271, nr 169, poz. 1387), wykazuje się odpowiednio w poz. B.II.2.b - Należności krótkoterminowe - z tytułu podatków, dotacji, ceł, ubezpieczeń społecznych i zdrowotnych oraz innych świadczeń lub w poz. B.III.2.g - Zobowiązania krótkoterminowe - z tytułu podatków, ceł, ubezpieczeń i innych świadczeń;

5) aktywa i rezerwy z tytułu odroczonego podatku dochodowego, bez względu na termin w jakim zostaną one uwzględnione w podstawie opodatkowania podatkiem dochodowym, wykazuje się odpowiednio w poz. A.V.1 - Aktywa z tytułu odroczonego podatku dochodowego lub w poz. B.I.1. - Rezerwa z tytułu odroczonego podatku dochodowego;

6) rezerwy na koszty (np. napraw gwarancyjnych, rękojmi, niezafakturowanych usług) wykazuje się w poz. B.I.3 - Pozostałe rezerwy w podziale na długo - i krótkoterminowe;

7) zaliczki otrzymane przez dostawcę na poczet przyszłych dostaw i usług, na które wystawiono faktury VAT jak i niezafkturowane, wykazuje się w poz. B.III.1.b - Zobowiązania krótkoterminowe - inne (wobec jednostek powiązanych) lub w poz. B.III.2.e - Zobowiązania krótkoterminowe - zaliczki otrzymane na dostawy (od pozostałych jednostek);

8) w przypadku długoterminowych umów o usługi, w tym budowlane:

a) różnice między zarachowanymi na wynik finansowy i rzeczywiście poniesionymi kosztami wykazuje się odpowiednio:
• czynne w poz. B.IV - Krótkoterminowe rozliczenia międzyokresowe,
  
  
• bierne (rezerwy na koszty) w poz. B.I.3 - Rezerwy na zobowiązania - pozostałe rezerwy jako krótkoterminowe,


b) różnicę pomiędzy

• wyższymi przychodami zafakturowanymi a przychodami faktycznie ustalonymi wykazuje się w poz. B.III.2.e - Zobowiązania krótkoterminowe - zaliczki otrzymane na dostawy,
  
  
• niższymi przychodami zafakturowanymi a przychodami faktycznie ustalonymi wykazuje się w pozycji B.IV - Krótkoterminowe rozliczenia międzyokresowe; poprawne jest również wykazanie tej różnicy w dodatkowej pozycji do działu B.II - pod nazwą - Należności z tytułu dostaw i usług niezgłoszone do rozrachunku;


9) akcje i udziały własne przeznaczone zarówno do umorzenia jak i do sprzedaży wykazuje się w poz. A.III - Udziały (akcje) własne (wielkość ujemna);

10) w przypadku umów, o których mowa w art. 3 ust. 4 ustawy o rachunkowości, zakwalifikowanych jako leasing finansowy:

a) należności finansującego (leasingodawcy) od korzystającego (leasingobiorcy) wykazuje się w zależności od terminu ich spłaty:
• w poz. A.IV.3 a) lub b) - Długoterminowe aktywa finansowe - jako inne długoterminowe aktywa finansowe,
  
  
• w poz. B.III.1 a) lub b) - Krótkoterminowe aktywa finansowe - jako inne krótkoterminowe aktywa finansowe,


b) zobowiązania korzystającego (leasingobiorcy) wobec finansującego (leasingodawcy) wykazuje się w zależności od terminu ich spłaty:

• w poz. B.II.1 - Zobowiązania długoterminowe - Wobec jednostek powiązanych lub w poz. B.II.2.c - Zobowiązania długoterminowe - inne zobowiązania finansowe,
  
  
• w poz. B.III.1.b - Zobowiązania krótkoterminowe - inne lub w poz. B.III.2.c - Zobowiązania krótkoterminowe - inne zobowiązania finansowe;


11) w przypadku wkładów niepieniężnych wniesionych przed pierwszym dniem roku obrotowego 2002 - nierozliczoną różnicę między wartością księgową przedmiotu wkładu a wartością objętych w zamian udziałów (akcji) ujętą na dzień kończący rok obrotowy 2001 jako przychody przyszłych okresów, traktuje się jako odpis aktualizujący wartość tych udziałów (akcji) i wykazuje w bilansie otwarcia 2002, zgodnie z przyjętą metodą wyceny tych udziałów (akcji);

• w rachunku zysków i strat (odpowiedni w wariancie kalkulacyjnym lub porównawczym):

a) odpisy aktualizujące wartość aktywów wobec jej utraty, bez względu na miejsce odniesienia odpisów aktualizujących w księgach rachunkowych (pozostałe koszty operacyjne, koszty wytworzenia sprzedanych produktów, koszty sprzedaży bądź koszty finansowe) prezentuje się w pozycjach: H.II lub E.II - Aktualizacja wartości aktywów niefinansowych tj. aktywów ujętych w bilansie w poz. A.III - Należności długoterminowe, w poz. A.IV.1 - Inwestycje długoterminowe - Nieruchomości i w poz. A.IV.2 - Inwestycje długoterminowe - Wartości niematerialne i prawne, w poz. B.I - Zapasy i w poz. B.II - Należności krótkoterminowe, i w pozycjach K.III lub H.III - Aktualizacja wartości inwestycji, tj. aktywów ujętych w bilansie w poz. A.IV.3 - Długoterminowe aktywa finansowe i w poz. B.III.1 - Krótkoterminowe aktywa finansowe; odzyskanie przez dany składnik aktywów w pełni lub w części poprzednio utraconej wartości prezentuje się w pozycjach G.III lub D.III - Inne przychody operacyjne i w pozycjach J.IV lub G.IV - Aktualizacja wartości inwestycji,

b) wynik ze zbycia nieruchomości i wartości niematerialnych i prawnych zaliczanych do inwestycji wykazuje się w pozycji: G.I lub D.I - Zysk ze zbycia niefinansowych aktywów trwałych albo H.I lub E.I - Strata ze zbycia niefinansowych aktywów trwałych,

c) odpisy zwiększające pozostałe przychody operacyjne z tytułu nieodpłatnie otrzymanych środków trwałych w budowie, środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych wykazuje się w poz. G.III lub D.III - Inne przychody operacyjne.