Ustawa z dnia 27.04.2001 r. Prawo ochrony środowiska1)
o przepisie
art./§
pełną treść
widoczną część
powiązane
powiązane
Uwaga od redakcji:
Zmiany, które wchodzą w życie w wybranej wersji czasowej - zaznaczono kolorem
Instrumenty prawne służące przeciwdziałaniu poważnej awarii przemysłowej
Przepisy ogólne
Art. 248. 1. Zakład stwarzający zagrożenie wystąpienia poważnej awarii przemysłowej, zwanej dalej "awarią przemysłową", w zależności od rodzaju, kategorii i ilości substancji niebezpiecznej znajdującej się w zakładzie uznaje się za zakład o zwiększonym ryzyku wystąpienia awarii, zwany dalej "zakładem o zwiększonym ryzyku", albo za zakład o dużym ryzyku wystąpienia awarii, zwany dalej "zakładem o dużym ryzyku".
2. Do zakładu, w którym przewiduje się możliwość wystąpienia substancji niebezpiecznej, lub do zakładu, w którym powstanie tej substancji jest możliwe w trakcie procesu przemysłowego, przepis ust. 1 stosuje się w zależności od przewidywanej ilości substancji niebezpiecznej mogącej znaleźć się w zakładzie.
2a. Przepisu ust. 1 nie stosuje się do:
1) komórek i jednostek organizacyjnych podległych Ministrowi Obrony Narodowej albo przez niego nadzorowanych;
2) transportu drogowego, kolejowego, wodnego śródlądowego, morskiego lub powietrznego substancji niebezpiecznych i bezpośredniego związanego z nim tymczasowego ich składowania poza terenem zakładów, z uwzględnieniem załadunku i rozładunku oraz transportu do i z doków, nabrzeży i stacji rozrządowych;
3) poszukiwania, rozpoznawania i wydobywania kopalin ze złóż, z wyjątkiem ich składowania i magazynowania oraz chemicznych i cieplnych procesów przetwarzania tych kopalin;
4) składowisk odpadów oraz składowania i magazynowania odpadów, z wyjątkiem odpadów niebezpiecznych stanowiących substancje niebezpieczne określone w przepisach wydanych na podstawie ust. 3 oraz powiązanych z tymi operacjami chemicznych i cieplnych procesów przetwarzania tych odpadów;
5) zagrożeń spowodowanych promieniowaniem jonizującym generowanym przez substancje;
6) poszukiwania, rozpoznawania i wydobywania kopalin ze złóż na obszarach morskich;
7) magazynowania gazu w podziemnych obiektach morskich, obejmujących zarówno przeznaczone do tego obiekty magazynowe, jak i obiekty, w których prowadzi się również poszukiwania i eksploatację kopalin, w tym węglowodorów;
8) transportu substancji niebezpiecznych rurociągami, z uwzględnieniem pompowni, znajdującymi się poza zakładami o zwiększonym ryzyku lub zakładami o dużym ryzyku.
2b. W przypadku składowania rtęci metalicznej w postaci odpadu przez co najmniej rok przepisu ust. 2a pkt 4 nie stosuje się.
3. Minister właściwy do spraw gospodarki określi, w drodze rozporządzenia, rodzaje i ilości znajdujących się w zakładzie substancji niebezpiecznych, decydujących o zaliczeniu zakładu do zakładu o zwiększonym ryzyku lub zakładu o dużym ryzyku, z uwzględnieniem:
1) kryteriów kwalifikowania substancji do kategorii substancji stwarzających zagrożenia:
a) dla zdrowia,
b) fizyczne,
c) dla środowiska,
d) pozostałe,
2) nazw i oznaczeń numerycznych substancji niebezpiecznych decydujących o zaliczeniu zakładu do zakładu o zwiększonym ryzyku albo zakładu o dużym ryzyku
- kierując się potrzebą zapewnienia właściwej kwalifikacji zakładów ze względu na stwarzane przez nie zagrożenia wystąpienia awarii przemysłowej.
4. (uchylony)
Obowiązki prowadzącego zakład stwarzający zagrożenie wystąpienia awarii przemysłowej
Art. 249. Każdy, kto zamierza prowadzić lub prowadzi zakład o zwiększonym ryzyku lub o dużym ryzyku, jest obowiązany do zapewnienia, aby zakład ten był zaprojektowany, wykonany, prowadzony i likwidowany w sposób zapobiegający awariom przemysłowym i ograniczający ich skutki dla ludzi oraz środowiska.
Art. 250. 1. Prowadzący zakład o zwiększonym ryzyku lub o dużym ryzyku jest obowiązany do zgłoszenia zakładu właściwemu organowi Państwowej Straży Pożarnej.
2. Zgłoszenie, o którym mowa w ust. 1, powinno zawierać następujące dane:
1) oznaczenie prowadzącego zakład oraz kierującego zakładem, ich adresy zamieszkania lub siedziby; przez kierującego zakładem rozumie się osobę zarządzającą zakładem w imieniu prowadzącego zakład;
2) adres zakładu;
2a) adres strony internetowej zakładu;
3) informację o tytule prawnym;
4) charakter prowadzonej lub planowanej działalności zakładu lub instalacji;
5) rodzaj instalacji i istniejące systemy zabezpieczeń;
6) rodzaj i ilość substancji niebezpiecznej, w tym składowanej substancji niebezpiecznej, uwzględnianych przy zaliczaniu zakładu do zakładu o zwiększonym ryzyku lub zakładu o dużym ryzyku oraz charakterystykę fizykochemiczną, pożarową i toksyczną tych substancji;
7) charakterystykę terenu w bezpośrednim sąsiedztwie zakładu, ze szczególnym uwzględnieniem czynników mogących przyczynić się do zwiększenia zagrożenia awarią przemysłową lub pogłębienia jej skutków, w tym - jeżeli są dostępne - informacje dotyczące zakładów sąsiednich i obiektów, które nie są zakładami o zwiększonym ryzyku lub zakładami o dużym ryzyku oraz obszarów i zabudowań, które mogą być źródłem zagrożeń lub zwiększać ryzyko ich wystąpienia lub pogłębiać skutki awarii przemysłowej lub nasilić efekt domina.
3. Do zgłoszenia, o którym mowa w ust. 1, należy dołączyć dokument potwierdzający, że zgłaszający jest upoważniony do występowania w obrocie prawnym, jeżeli prowadzący zakład nie jest osobą fizyczną.
4. Prowadzący zakład jest obowiązany do dokonania zgłoszenia, o którym mowa w ust. 1, w następujących terminach:
1) co najmniej na 30 dni przed dniem uruchomienia zakładu nowego lub jego części;
2) w terminie roku od dnia zaliczenia zakładu innego do zakładu o zwiększonym ryzyku lub zakładu o dużym ryzyku.
5. Każdą istotną zmianę ilości lub rodzaju substancji niebezpiecznej albo jej charakterystyki fizykochemicznej, pożarowej i toksycznej, zmianę technologii lub profilu produkcji oraz zmianę, która mogłaby mieć poważne skutki związane z ryzykiem awarii, w stosunku do danych zawartych w zgłoszeniu, o którym mowa w ust. 1, zgłasza się właściwemu organowi Państwowej Straży Pożarnej w terminie co najmniej 30 dni przed dniem jej wprowadzenia.
6. (uchylony)
7. Istotną zmianę rodzaju substancji lub jej charakterystyki fizykochemicznej, pożarowej i toksycznej stanowi zmiana, która wiąże się z zaliczeniem do innej kategorii substancji niebezpiecznych w stosunku do danych przedstawionych w zgłoszeniu.
8. Prowadzący zakład jest obowiązany zgłosić właściwemu organowi Państwowej Straży Pożarnej termin przewidywanego zakończenia eksploatacji instalacji lub zamknięcia zakładu co najmniej 30 dni przed dniem jego zamknięcia.
8a. Termin przewidywanej zmiany oznaczenia prowadzącego zakład lub kierującego zakładem, prowadzący zakład jest obowiązany zgłosić właściwemu organowi Państwowej Straży Pożarnej co najmniej 30 dni przed dniem jej wprowadzenia.
9. Zgłoszenia, o których mowa w ust. 1, 5, 8 i 8a, prowadzący zakład przekazuje równocześnie do wiadomości wojewódzkiemu inspektorowi ochrony środowiska.
Art. 251. 1. Prowadzący zakład o zwiększonym ryzyku lub zakład o dużym ryzyku sporządza program zapobiegania poważnym awariom przemysłowym, zwany dalej "programem zapobiegania awariom".
2. Prowadzący zakład o zwiększonym ryzyku lub zakład o dużym ryzyku wdraża program zapobiegania awariom za pomocą systemu zarządzania bezpieczeństwem, gwarantującego odpowiedni do zagrożeń poziom ochrony ludzi i środowiska, stanowiącego element ogólnego systemu zarządzania zakładem.
3. Program zapobiegania awariom uwzględnia zagrożenia awariami przemysłowymi i złożoność organizacji w zakładzie.
4. Program zapobiegania awariom zawiera:
1) ogólne cele i zasady działania prowadzącego zakład;
2) wskazanie zadań i odpowiedzialności kierownictwa zakładu, w zakresie kontroli zagrożeń awariami przemysłowymi oraz zapewnienia odpowiedniego do zagrożeń poziomu ochrony ludzi i środowiska;
3) określenie prawdopodobieństwa zagrożenia awarią przemysłową;
4) zasady zapobiegania awarii przemysłowej w celu poprawy bezpieczeństwa;
5) zasady zwalczania skutków awarii przemysłowej;
6) określenie sposobów ograniczenia skutków awarii przemysłowej dla ludzi i środowiska w przypadku jej zaistnienia;
7) określenie częstotliwości przeprowadzania analiz programu zapobiegania awariom w celu oceny jego aktualności i skuteczności.
5. Prowadzący zakład o zwiększonym ryzyku lub zakład o dużym ryzyku przedkłada program zapobiegania awariom właściwemu organowi Państwowej Straży Pożarnej oraz wojewódzkiemu inspektorowi ochrony środowiska w następujących terminach:
1) co najmniej na 30 dni przed dniem uruchomienia zakładu nowego lub jego części;
2) roku od dnia zaliczenia zakładu innego do zakładu o zwiększonym ryzyku lub zakładu o dużym ryzyku.
6. Program zapobiegania awariom podlega zmianom, jeżeli potrzebę zmiany uzasadniają względy bezpieczeństwa wynikające ze zmiany stanu faktycznego, postępu naukowo-technicznego lub analizy zaistniałych awarii przemysłowych.
7. Program zapobiegania awariom podlega, co najmniej raz na 5 lat, analizie i uzasadnionym zmianom.
8. Jeżeli prowadzący zakład o zwiększonym ryzyku lub zakład o dużym ryzyku nie dokonuje zmian, o których mowa w ust. 6 i 7, właściwy organ Państwowej Straży Pożarnej wzywa do zmiany programu zapobiegania awariom, wyznaczając termin dokonania zmian.
Art. 252. 1. Prowadzący zakład o zwiększonym ryzyku lub zakład o dużym ryzyku jest obowiązany do opracowania i wdrożenia systemu zarządzania bezpieczeństwem, gwarantującego odpowiedni do zagrożeń poziom ochrony ludzi i środowiska, stanowiącego element ogólnego systemu zarządzania zakładem.
2. System zarządzania bezpieczeństwem uwzględnia zagrożenia awariami przemysłowymi i złożoność organizacji w zakładzie oraz jest oparty na ocenie ryzyka.
3. System zarządzania bezpieczeństwem obejmuje strukturę organizacyjną, zakres odpowiedzialności, procedury, procesy oraz zasoby konieczne do określenia oraz wdrożenia programu zapobiegania awariom.
4. W systemie zarządzania bezpieczeństwem należy uwzględnić:
1) określenie, na wszystkich poziomach organizacji, obowiązków pracowników odpowiedzialnych za działania na wypadek awarii przemysłowej, a także środków podjętych w celu uświadomienia potrzeby ciągłego doskonalenia;
2) określenie programu szkoleniowego oraz zapewnienie szkoleń dla pracowników, o których mowa w pkt 1, oraz dla innych osób pracujących w zakładzie, w tym podwykonawców;
3) funkcjonowanie mechanizmów umożliwiających systematyczną analizę zagrożeń awarią przemysłową oraz prawdopodobieństwa jej wystąpienia;
4) instrukcje bezpiecznego funkcjonowania instalacji, w której znajduje się substancja niebezpieczna, przewidziane dla normalnej eksploatacji instalacji, a także konserwacji i czasowych przerw w ruchu;
5) instrukcje sposobu postępowania w razie konieczności dokonania zmian w procesie przemysłowym;
6) systematyczną analizę przewidywanych sytuacji mogących prowadzić do awarii przemysłowych;
7) prowadzenie, z uwzględnieniem najlepszych dostępnych praktyk, monitoringu funkcjonowania instalacji, w której znajduje się substancja niebezpieczna, umożliwiającego podejmowanie działań korekcyjnych w przypadku wystąpienia zjawisk stanowiących odstępstwo od normalnej eksploatacji instalacji, w tym związanych ze zużyciem instalacji i korozją jej elementów;
8) systematyczną ocenę programu zapobiegania awariom oraz systemu zarządzania bezpieczeństwem, prowadzoną z punktu widzenia ich aktualności i skuteczności ze wskazaniem sposobu jej dokumentowania i zatwierdzania;
9) analizę wewnętrznego planu operacyjno-ratowniczego - w przypadku zakładu o dużym ryzyku.
Art. 253. 1. Prowadzący zakład o dużym ryzyku jest obowiązany do opracowania raportu o bezpieczeństwie.
2. Raport o bezpieczeństwie powinien wykazać, że:
1) prowadzący zakład o dużym ryzyku jest przygotowany do stosowania programu zapobiegania awariom i do zwalczania awarii przemysłowych;
2) zakład spełnia warunki do wdrożenia systemu bezpieczeństwa, o którym mowa w art. 252;
3) zostały przeanalizowane możliwości wystąpienia awarii przemysłowej i podjęto środki konieczne do zapobieżenia im;
4) zostały zachowane zasady bezpieczeństwa oraz prawidłowego projektowania, wykonania i utrzymywania instalacji, w tym magazynów, urządzeń, z wyłączeniem środków transportu, i infrastruktury, związanej z działaniem mogącym powodować ryzyko wystąpienia awarii;
5) został opracowany wewnętrzny plan operacyjno-ratowniczy oraz dostarczono komendantowi wojewódzkiemu Państwowej Straży Pożarnej informacje do opracowania zewnętrznego planu operacyjno-ratowniczego;
6) zawarto w nim niezbędne informacje dla celów planowania i zagospodarowania przestrzennego.
3. Minister właściwy do spraw gospodarki, w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw klimatu, ministrem właściwym do spraw wewnętrznych oraz Ministrem Obrony Narodowej, określi, w drodze rozporządzenia, wymagania, jakim powinien odpowiadać raport o bezpieczeństwie zakładu o dużym ryzyku.
4. W rozporządzeniu, o którym mowa w ust. 3, zostaną ustalone:
1) forma sporządzenia raportu;
2) zakres zagadnień, które powinny zostać w raporcie określone i ocenione;
3) zakres terytorialny raportu;
4) rodzaje dokumentów, z których informacje powinny zostać uwzględnione w raporcie.
Art. 254. 1. Prowadzący zakład o dużym ryzyku jest obowiązany do przedłożenia raportu o bezpieczeństwie komendantowi wojewódzkiemu Państwowej Straży Pożarnej i wojewódzkiemu inspektorowi ochrony środowiska w następujących terminach:
1) co najmniej na 30 dni przed dniem uruchomienia zakładu nowego lub jego części;
2) 2 lat od dnia zaliczenia zakładu innego do zakładu o dużym ryzyku.
2. Prowadzący zakład o dużym ryzyku wnosi opłatę za zatwierdzenie raportu o bezpieczeństwie i opłatę za zatwierdzenie zmian w raporcie o bezpieczeństwie zgodnie z ustawą z dnia 16 listopada 2006 r. o opłacie skarbowej (Dz. U. z 2020 r. poz. 1546, z późn. zm.).
Art. 255. 1. Prowadzący zakład o zwiększonym ryzyku może uruchomić zakład lub jego część albo dokonać zmiany, o której mowa w art. 258 ust. 1, po pozytywnym zaopiniowaniu przez komendanta powiatowego (miejskiego) Państwowej Straży Pożarnej programu zapobiegania awariom albo zmian tego programu.
2. Prowadzący zakład o dużym ryzyku może uruchomić zakład lub jego część albo dokonać zmiany, o której mowa w art. 257 ust. 1, po pozytywnym zaopiniowaniu przez komendanta wojewódzkiego Państwowej Straży Pożarnej programu zapobiegania awariom i wewnętrznego planu operacyjno-ratowniczego albo ich zmian oraz po zatwierdzeniu przez ten organ raportu o bezpieczeństwie albo zmian tego raportu.
Art. 256. 1. Prowadzący zakład o dużym ryzyku, co najmniej raz na 5 lat, dokonuje analizy raportu o bezpieczeństwie i wprowadza w nim uzasadnione zmiany.
2. Prowadzący zakład o dużym ryzyku zmienia raport o bezpieczeństwie, jeżeli:
1) potrzebę zmiany uzasadniają względy bezpieczeństwa wynikające ze zmiany stanu faktycznego, postępu naukowo-technicznego lub analizy zaistniałych awarii przemysłowych, z uwzględnieniem awarii przemysłowych, które wystąpiły w danym zakładzie, oraz, jeżeli jest to zasadne, zdarzeń mogących prowadzić do awarii przemysłowej;
2) wynika to z analizy realizacji lub przećwiczenia wewnętrznego lub zewnętrznego planu operacyjno-ratowniczego.
3. Jeżeli prowadzący zakład o dużym ryzyku nie dokonuje zmian, o których mowa w ust. 1 i 2, komendant wojewódzki Państwowej Straży Pożarnej, w drodze decyzji, wzywa do zmiany raportu o bezpieczeństwie, wyznaczając termin dokonania zmian oraz przedłożenia zmienionego raportu lub jego zmienionej części.
Art. 257. 1. Prowadzący zakład o dużym ryzyku, przed dokonaniem zmian w zakładzie, instalacji, w tym w magazynie, procesie przemysłowym lub zmian rodzaju, właściwości lub ilości znajdujących się w zakładzie substancji niebezpiecznych mogących mieć wpływ na wystąpienie zagrożenia awarią przemysłową lub zaliczenie zakładu do zakładu o zwiększonym ryzyku, jest obowiązany do przeprowadzenia analizy zgłoszenia, o którym mowa w art. 250 ust. 1, programu zapobiegania awariom, systemu zarządzania bezpieczeństwem, raportu o bezpieczeństwie oraz wewnętrznego planu operacyjno-ratowniczego i wprowadzenia w nich, w razie potrzeby, zmian.
2. Przed dokonaniem zmian, o których mowa w ust. 1, prowadzący zakład o dużym ryzyku, z uwzględnieniem art. 255 ust. 2, jest obowiązany do przedłożenia komendantowi wojewódzkiemu Państwowej Straży Pożarnej zmienionych: zgłoszenia, programu zapobiegania awariom, raportu o bezpieczeństwie oraz wewnętrznego planu operacyjno-ratowniczego.
3. Prowadzący zakład o dużym ryzyku przekazuje również zmienione: zgłoszenie, program zapobiegania awariom i raport o bezpieczeństwie, o których mowa w ust. 2, do wiadomości wojewódzkiemu inspektorowi ochrony środowiska.
Art. 258. 1. Prowadzący zakład o zwiększonym ryzyku, przed dokonaniem zmian w zakładzie, instalacji, w tym w magazynie, procesie przemysłowym lub zmian rodzaju, właściwości lub ilości znajdujących się w zakładzie substancji niebezpiecznych mogących mieć wpływ na wystąpienie zagrożenia awarią przemysłową lub zaliczenie zakładu do zakładu o dużym ryzyku, jest obowiązany do przeprowadzenia analizy zgłoszenia, o którym mowa w art. 250 ust. 1, programu zapobiegania awariom oraz systemu zarządzania bezpieczeństwem i wprowadzenia w nich, w razie potrzeby, zmian.
2. Przed dokonaniem zmian, o których mowa w ust. 1, prowadzący zakład o zwiększonym ryzyku, z uwzględnieniem art. 255 ust. 1, jest obowiązany do przedłożenia komendantowi powiatowemu (miejskiemu) Państwowej Straży Pożarnej zmienionych: zgłoszenia oraz programu zapobiegania awariom.
3. Prowadzący zakład o zwiększonym ryzyku przekazuje również zmienione: zgłoszenie i program zapobiegania awariom, o których mowa w ust. 2, do wiadomości wojewódzkiemu inspektorowi ochrony środowiska.
Art. 259. Prowadzący zakład o zwiększonym ryzyku, zakład o dużym ryzyku oraz zakład niebędący zakładem o zwiększonym ryzyku lub zakładem o dużym ryzyku, będące zakładami sąsiednimi, współpracują w zakresie wzajemnego informowania się o czynnikach mogących przyczynić się do zwiększenia zagrożenia awarią przemysłową lub pogłębienia jej skutków, lub powodować wystąpienie efektu domino.
Art. 260. 1. W celu zapobiegania, zwalczania i ograniczania skutków awarii przemysłowej opracowuje się wewnętrzny i zewnętrzny plan operacyjno-ratowniczy.
2. Plany operacyjno-ratownicze zawierają w szczególności:
1) zakładane działania służące ograniczeniu skutków awarii przemysłowej dla ludzi i środowiska;
2) propozycje metod i środków służących ochronie ludzi i środowiska przed skutkami awarii przemysłowej;
3) informację o występujących zagrożeniach, podjętych środkach zapobiegawczych i o działaniach, które będą podjęte w przypadku wystąpienia awarii przemysłowej, przedstawianą społeczeństwu i właściwym organom Państwowej Straży Pożarnej, wojewodzie, wojewódzkiemu inspektorowi ochrony środowiska, regionalnemu dyrektorowi ochrony środowiska, staroście, wójtowi, burmistrzowi lub prezydentowi miasta;
4) wskazanie sposobów usunięcia skutków awarii przemysłowej i przywrócenia środowiska do stanu poprzedniego, a w przypadku gdy nie jest to możliwe - sposobów usunięcia zagrożenia dla zdrowia ludzi i stanu środowiska;
5) wskazanie sposobów zapobiegania transgranicznym skutkom awarii przemysłowej.
3. Minister właściwy do spraw wewnętrznych w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw gospodarki, ministrem właściwym do spraw klimatu, ministrem właściwym do spraw administracji publicznej oraz Ministrem Obrony Narodowej określi, w drodze rozporządzenia, wymagania, jakim powinny odpowiadać wewnętrzne i zewnętrzne plany operacyjno-ratownicze, kierując się potrzebą zapewnienia jednolitych zasad planowania ratowniczego.
4. W rozporządzeniu, o którym mowa w ust. 3, zostaną ustalone:
1) forma sporządzenia planów;
2) zakres zagadnień, które powinny zostać określone, ocenione i ustalone;
3) zakres terytorialny planów.
Art. 261. 1. Prowadzący zakład o dużym ryzyku jest obowiązany do:
1) opracowania wewnętrznego planu operacyjno-ratowniczego, a w razie zagrożenia awarią przemysłową lub jej wystąpienia - do niezwłocznego przystąpienia do jego realizacji;
2) dostarczenia komendantowi wojewódzkiemu Państwowej Straży Pożarnej informacji niezbędnych do opracowania zewnętrznego planu operacyjno-ratowniczego, z uwzględnieniem transgranicznych skutków awarii przemysłowych;
3) pokrycia kosztów opracowania i zmiany zewnętrznego planu operacyjno-ratowniczego.
2. Prowadzący zakład o dużym ryzyku jest obowiązany do przedłożenia komendantowi wojewódzkiemu Państwowej Straży Pożarnej wewnętrznego planu operacyjno-ratowniczego w następujących terminach:
1) co najmniej na 30 dni przed dniem uruchomienia zakładu nowego lub jego części;
2) 2 lat od dnia zaliczenia zakładu innego do zakładu o dużym ryzyku.
2a. Prowadzący zakład o dużym ryzyku jest obowiązany do dostarczenia komendantowi wojewódzkiemu Państwowej Straży Pożarnej informacji, o których mowa w ust. 1 pkt 2, w następujących terminach:
1) co najmniej na 30 dni przed dniem uruchomienia zakładu nowego lub jego części;
2) 2 lat od dnia zaliczenia zakładu innego do zakładu o dużym ryzyku.
3. Prowadzący zakład o dużym ryzyku jest obowiązany do przeprowadzania analizy i przećwiczenia realizacji wewnętrznego planu operacyjno-ratowniczego co najmniej raz na 3 lata, w celu jego aktualizacji i dokonania w nim uzasadnionych zmian; w szczególności należy brać pod uwagę zmiany wprowadzone w instalacji, w sposobie funkcjonowania jednostek ochrony przeciwpożarowej, stan wiedzy dotyczącej zapobiegania, zwalczania i usuwania skutków awarii przemysłowej, a także postęp naukowo-techniczny.
4. Prowadzący zakład o dużym ryzyku niezwłocznie zawiadamia komendanta wojewódzkiego Państwowej Straży Pożarnej oraz wojewódzkiego inspektora ochrony środowiska o przeprowadzonej analizie wewnętrznego planu operacyjno-ratowniczego i o jej rezultatach.
5. Prowadzący zakład o dużym ryzyku jest obowiązany do:
1) dostarczania informacji, co najmniej raz na 5 lat, na temat środków bezpieczeństwa i sposobu postępowania w przypadku wystąpienia awarii przemysłowych jednostkom organizacyjnym systemu oświaty i pomocy społecznej, podmiotom leczniczym oraz obiektom określonym w wykazie zamieszczonym w wewnętrznym planie operacyjno-ratowniczym zakładu, o którym mowa w art. 260 ust. 1, oraz innym podmiotom i instytucjom służącym społeczeństwu, które mogą zostać dotknięte skutkami tych awarii, oraz udostępniania tych informacji społeczeństwu oraz zakładom sąsiednim;
2) weryfikowania informacji, o których mowa w pkt 1, co najmniej raz na 3 lata i, gdy jest to konieczne, ich uaktualniania, w szczególności w przypadku dokonania zmian, o których mowa w art. 257 ust. 1.
6. Obowiązki określone w ust. 5 realizuje się przez:
1) udostępnienie informacji na stronie internetowej zakładu;
2) ogłoszenie informacji w siedzibie zakładu;
3) przekazywanie informacji wójtowi, burmistrzowi lub prezydentowi miasta właściwemu ze względu na lokalizację zakładu;
4) poinformowanie, w szczególności w formie pisemnej lub elektronicznej, jednostek, podmiotów oraz instytucji, o których mowa w ust. 5 pkt 1, o udostępnieniu, ogłoszeniu i przekazaniu informacji w sposób, o którym mowa w pkt 1-3.
7. Wójt, burmistrz lub prezydent miasta po uzyskaniu informacji, o których mowa w ust. 5 pkt 1, podaje je do publicznej wiadomości w sposób zwyczajowo przyjęty na danym terenie.
8. Informacje, o których mowa w ust. 5 pkt 1, powinny być zrozumiałe dla przeciętnego odbiorcy.
Art. 261a. 1. Prowadzący zakład o zwiększonym ryzyku lub zakład o dużym ryzyku jest obowiązany do podania do publicznej wiadomości:
1) oznaczenia prowadzącego zakład;
2) potwierdzenia, że zakład podlega przepisom w zakresie przeciwdziałania awariom przemysłowym oraz że prowadzący dokonał zgłoszenia, o którym mowa w art. 250 ust. 1, właściwym organom i przekazał im program zapobiegania awariom;
3) opisu działalności zakładu;
4) charakterystyki składowanych substancji niebezpiecznych decydujących o zaliczeniu zakładu do zakładu o zwiększonym ryzyku lub zakładu o dużym ryzyku, z uwzględnieniem ich nazw lub kategorii oraz zagrożeń, jakie powodują;
5) informacji dotyczących sposobów ostrzegania i postępowania społeczeństwa w przypadku wystąpienia awarii przemysłowej, uzgodnionych z właściwymi organami Państwowej Straży Pożarnej.
2. Prowadzący zakład o dużym ryzyku podaje również do publicznej wiadomości:
1) informacje o opracowaniu i przedłożeniu właściwym organom raportu o bezpieczeństwie;
2) informacje dotyczące głównych scenariuszy awarii przemysłowej oraz środków bezpieczeństwa, które zostaną podjęte w przypadku wystąpienia awarii.
3. Informacje, o których mowa w ust. 1 i 2:
1) udostępnia się na stronie internetowej zakładu w formie zrozumiałej dla przeciętnego odbiorcy;
2) są stale dostępne i zgodne ze stanem faktycznym.
Art. 262. Prowadzący zakład o dużym ryzyku zapewnia możliwość udziału w postępowaniu, którego przedmiotem jest sporządzenie wewnętrznego planu operacyjno-ratowniczego, pracownikom zakładu, w szczególności narażonym bezpośrednio na skutki awarii przemysłowej oraz pełniącym funkcję społecznych inspektorów pracy lub przedstawicielom związków zawodowych odpowiedzialnym za bezpieczeństwo i higienę pracy oraz, w razie potrzeby, również podmiotom zewnętrznym wykonującym prace na terenie zakładu.
Art. 263. Prowadzący zakład o dużym ryzyku jest obowiązany do dostarczenia komendantowi wojewódzkiemu Państwowej Straży Pożarnej oraz wojewódzkiemu inspektorowi ochrony środowiska wykazu zawierającego dane o rodzaju, kategorii i ilości substancji niebezpiecznych znajdujących się na terenie zakładu, a także do corocznego aktualizowania wykazu, według stanu na dzień 31 grudnia, w terminie do końca stycznia roku następnego.
Art. 264. Prowadzący zakład o zwiększonym ryzyku lub o dużym ryzyku w razie wystąpienia awarii przemysłowej jest obowiązany do:
1) natychmiastowego zawiadomienia o tym fakcie właściwego organu Państwowej Straży Pożarnej oraz wojewódzkiego inspektora ochrony środowiska;
2) niezwłocznego przekazania organom, o których mowa w pkt 1, informacji:
a) o okolicznościach awarii przemysłowej,
b) o niebezpiecznych substancjach związanych z awarią przemysłową,
c) umożliwiających dokonanie oceny skutków awarii przemysłowej dla ludzi, mienia i środowiska,
d) o podjętych działaniach ratunkowych, a także działaniach mających na celu ograniczenie skutków awarii przemysłowej i zapobieżenie jej powtórzeniu się;
3) stałej aktualizacji informacji, o których mowa w pkt 2, odpowiednio do zmiany sytuacji.
Obowiązki organów administracji związane z awarią przemysłową
Art. 264a. 1. Właściwy organ Państwowej Straży Pożarnej opiniuje program zapobiegania awariom lub zmiany programu zapobiegania awariom, o których mowa w art. 251 ust. 6 i 7, art. 257 ust. 1 i art. 258 ust. 1.
2. Program zapobiegania awariom lub zmiany programu zapobiegania awariom uznaje się za pozytywnie zaopiniowane, jeżeli w terminie 30 dni od dnia ich złożenia organ, o którym mowa w ust. 1, nie wniesie do nich sprzeciwu, w drodze decyzji.
Art. 264b. Komendant wojewódzki Państwowej Straży Pożarnej, w drodze decyzji, po uzyskaniu opinii wojewódzkiego inspektora ochrony środowiska, zatwierdza lub odmawia zatwierdzenia raportu o bezpieczeństwie lub zmian raportu o bezpieczeństwie, o których mowa w art. 256 ust. 1 i 2 i art. 257 ust. 1.
Art. 264c. 1. Komendant wojewódzki Państwowej Straży Pożarnej opiniuje wewnętrzny plan operacyjno-ratowniczy lub zmiany wewnętrznego planu operacyjno-ratowniczego, o których mowa w art. 257 ust. 1 i art. 261 ust. 3.
2. Wewnętrzny plan operacyjno-ratowniczy lub zmiany wewnętrznego planu operacyjno-ratowniczego uznaje się za pozytywnie zaopiniowane, jeżeli w terminie 2 miesięcy od dnia ich złożenia organ, o którym mowa w ust. 1, nie wniesie do nich sprzeciwu, w drodze decyzji.
Art. 264d. 1. Komendant wojewódzki Państwowej Straży Pożarnej, na podstawie informacji podanych przez prowadzących zakłady w zgłoszeniu, o którym mowa w art. 250 ust. 1, programie zapobiegania awariom, raporcie o bezpieczeństwie lub wyników kontroli ustala, w drodze decyzji, grupy zakładów, których zlokalizowanie względem siebie może spowodować efekt domina.
2. W skład grupy zakładów, o której mowa w ust. 1, mogą wchodzić zakłady o zwiększonym ryzyku, zakłady o dużym ryzyku oraz zakłady niebędące zakładami o zwiększonym ryzyku lub zakładami o dużym ryzyku.
3. W decyzji, o której mowa w ust. 1, komendant wojewódzki Państwowej Straży Pożarnej nakłada na prowadzących zakłady obowiązki:
1) wzajemnej wymiany informacji, które pozwolą na uwzględnienie w programie zapobiegania awariom, raportach o bezpieczeństwie i w wewnętrznych planach operacyjno-ratowniczych zwiększonego prawdopodobieństwa wystąpienia awarii przemysłowej lub zwiększenia skutków jej wystąpienia;
2) dostarczenia informacji niezbędnych do sporządzenia zewnętrznych planów operacyjno-ratowniczych oraz do opracowywania informacji o zagrożeniach awariami przemysłowymi w zakładach o zwiększonym ryzyku lub w zakładach o dużym ryzyku i przewidywanych środkach bezpieczeństwa;
3) współpracy w zakresie informowania społeczeństwa i zakładów sąsiednich.
4. W przypadku gdy komendant wojewódzki Państwowej Straży Pożarnej posiada informacje, o których mowa w art. 250 ust. 2 pkt 7, udostępnia je prowadzącym zakłady, o których mowa w ust. 1.
Art. 265. 1. Komendant wojewódzki Państwowej Straży Pożarnej, na podstawie informacji przedstawionych przez prowadzącego zakład o dużym ryzyku, sporządza w terminie 2 lat od dnia otrzymania niezbędnych informacji, o których mowa w art. 261 ust. 1 pkt 2, zewnętrzny plan operacyjno-ratowniczy dla terenu narażonego na skutki awarii przemysłowej, położonego poza zakładem o dużym ryzyku.
2. Komendant wojewódzki Państwowej Straży Pożarnej może żądać danych niezbędnych do opracowania zewnętrznego planu operacyjno-ratowniczego od wojewódzkiego inspektora ochrony środowiska, organów zarządzania kryzysowego, Policji, podmiotów leczniczych i innych podmiotów, dla których przewidziano zadania w tym planie.
3. Wysokość kosztów opracowania i zmiany zewnętrznego planu operacyjno-ratowniczego określa się następująco:
1) w przypadku opracowania zewnętrznego planu operacyjno-ratowniczego - jako kwotę równą wysokości przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce narodowej w roku kalendarzowym poprzedzającym rok przyjęcia zewnętrznego planu operacyjno-ratowniczego, ogłaszanej przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego na podstawie art. 20 pkt 1 lit. a ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2021 r. poz. 291, 353, 794 i 1621);
2) w przypadku zmiany zewnętrznego planu operacyjno-ratowniczego - 50% kwoty, o której mowa w pkt 1.
4. Koszty, o których mowa w ust. 3, stanowią przychód funduszu wojewódzkiego będącego częścią Funduszu Wsparcia Państwowej Straży Pożarnej, o którym mowa w art. 19e ustawy z dnia 24 sierpnia 1991 r. o Państwowej Straży Pożarnej.
5. Zewnętrzny plan operacyjno-ratowniczy podlega zaopiniowaniu przez organy i podmioty, o których mowa w ust. 2.
6. Komendant wojewódzki Państwowej Straży Pożarnej zapewnia możliwość udziału społeczeństwa w postępowaniu, którego przedmiotem jest sporządzenie zewnętrznego planu operacyjno-ratowniczego, na zasadach i trybie określonych w ustawie z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko.
7. Po przeprowadzeniu postępowania wymagającego udziału społeczeństwa komendant wojewódzki Państwowej Straży Pożarnej przyjmuje zewnętrzny plan operacyjno-ratowniczy.
8. W razie konieczności zmiany treści zewnętrznego planu operacyjno-ratowniczego przepisy ust. 1, 2 i 5-7 stosuje się odpowiednio.
9. Komendant wojewódzki Państwowej Straży Pożarnej jest obowiązany do przeprowadzania analizy i przećwiczenia realizacji zewnętrznego planu operacyjno-ratowniczego co najmniej raz na 3 lata, w celu wprowadzenia w nim niezbędnych zmian; w szczególności należy brać pod uwagę zmiany dokonane w instalacji, w sposobie funkcjonowania jednostek ochrony przeciwpożarowej, stan wiedzy dotyczącej zapobiegania, zwalczania i usuwania skutków awarii przemysłowej, a także postęp naukowo-techniczny.
10. Do wykonania zewnętrznego planu operacyjno-ratowniczego stosuje się przepisy ustawy z dnia 24 sierpnia 1991 r. o ochronie przeciwpożarowej.
Art. 266. 1. Komendant wojewódzki Państwowej Straży Pożarnej w razie zagrożenia awarią przemysłową lub jej wystąpienia niezwłocznie przystępuje do realizacji zewnętrznego planu operacyjno-ratowniczego.
2. Komendant wojewódzki Państwowej Straży Pożarnej może odstąpić od sporządzenia zewnętrznego planu operacyjno-ratowniczego, jeżeli z informacji dostarczonych przez prowadzącego zakład oraz raportu o bezpieczeństwie wynika w sposób niebudzący wątpliwości, że nie występuje ryzyko rozprzestrzenienia się skutków awarii przemysłowej poza zakład.
3. Odstąpienie od sporządzenia zewnętrznego planu operacyjno-ratowniczego wymaga pisemnego uzasadnienia utrwalonego w postaci papierowej albo elektronicznej.
Art. 267. 1. Właściwe organy Państwowej Straży Pożarnej na swoich stronach podmiotowych w Biuletynie Informacji Publicznej udostępniają:
1) informacje o zatwierdzonych raportach o bezpieczeństwie lub ich zmianach;
2) informacje o przyjętych zewnętrznych planach operacyjno-ratowniczych lub ich zmianach;
3) informacje o przedłożonych zgłoszeniach zakładów, o których mowa w art. 250 ust. 1;
4) informacje o pozytywnie zaopiniowanych programach zapobiegania poważnym awariom;
5) informacje o kontrolach planowych w terenie;
6) informacje o możliwości udziału społeczeństwa w postępowaniu, którego przedmiotem jest sporządzenie zewnętrznego planu operacyjno-ratowniczego - na 30 dni przed jego przyjęciem;
7) informacje o decyzjach wydanych na podstawie art. 267a ust. 2 oraz art. 264d ust. 1;
8) instrukcje postępowania mieszkańców na wypadek wystąpienia awarii;
9) informacje o zamieszczeniu w publicznie dostępnym wykazie, aktualizowanym corocznie, wykazu substancji niebezpiecznych znajdujących się w zakładach o dużym ryzyku;
10) uzasadnienie odstąpienia od sporządzenia zewnętrznego planu operacyjno-ratowniczego.
2. Komendant wojewódzki Państwowej Straży Pożarnej, co najmniej raz na 3 lata, dokonuje analizy dokumentów zawierających informacje, o których mowa w ust. 1 pkt 4-8 i art. 264d ust. 3 pkt 2, co do ich zgodności z wymogami bezpieczeństwa oraz aktualności, a w razie potrzeby wprowadza w nich odpowiednie zmiany.
3. Minister właściwy do spraw wewnętrznych określi, w drodze rozporządzenia, szczegółowy zakres informacji, o których mowa w ust. 1, formę ich udostępniania oraz właściwe organy Państwowej Straży Pożarnej obowiązane do ich udostępniania, kierując się potrzebą zapewnienia społeczeństwu odpowiedniego dostępu do informacji o zagrożeniach poważnymi awariami oraz koniecznością ujednolicenia zasad udostępniania społeczeństwu tych informacji.
Art. 267a. 1. Informacje otrzymane przez właściwe organy w związku z realizacją obowiązków, o których mowa w art. 250 ust. 1 i 9, art. 251 ust. 5, art. 254 ust. 1 oraz art. 261 ust. 1 pkt 1 i 2, podlegają udostępnieniu na zasadach i w trybie określonych w ustawie z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko.
2. W przypadku gdy prowadzący zakład o zwiększonym ryzyku lub zakład o dużym ryzyku, realizując obowiązki, o których mowa w ust. 1, złożył wniosek, o którym mowa w art. 16 ust. 1 pkt 7 ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko, wniosek ten uznaje się za uzasadniony, jeżeli w terminie 30 dni od dnia jego otrzymania właściwy organ Państwowej Straży Pożarnej, po uprzednim uzyskaniu opinii wojewódzkiego inspektora ochrony środowiska, nie zgłosi do niego sprzeciwu, w drodze decyzji.
3. Prowadzący zakład o zwiększonym ryzyku lub zakład o dużym ryzyku, po uznaniu wniosku, o którym mowa w ust. 2, za uzasadniony, przedkłada niezwłocznie właściwemu organowi Państwowej Straży Pożarnej oraz wojewódzkiemu inspektorowi ochrony środowiska, informacje, o których mowa w ust. 1, w postaci nietechnicznego streszczenia.
4. Właściwy organ Państwowej Straży Pożarnej lub wojewódzki inspektor ochrony środowiska może udostępnić wszystkie przedłożone mu informacje w przypadku:
1) niezłożenia przez prowadzącego zakład wniosku, o którym mowa w ust. 2, lub
2) nieprzedłożenia streszczenia, o którym mowa w ust. 3.
Art. 268. Właściwe organy Państwowej Straży Pożarnej, w razie wystąpienia awarii przemysłowej w zakładzie o zwiększonym ryzyku lub zakładzie o dużym ryzyku, są obowiązane do:
1) podjęcia działań operacyjno-ratowniczych we współpracy z prowadzącym zakład;
2) zebrania informacji niezbędnych do dokonania analizy awarii przemysłowych i sformułowania zaleceń dla prowadzącego zakład;
3) sprawdzenia, czy prowadzący zakład podjął wszystkie konieczne środki zaradcze;
4) opracowania zaleceń dotyczących zastosowania w przyszłości określonych środków zapobiegawczych;
5) sprawdzenia, czy prowadzący zakład wdrożył zalecenia właściwego organu Państwowej Straży Pożarnej.
Art. 268a. Organy administracji publicznej oraz podmioty wymienione w zewnętrznym planie operacyjno-ratowniczym, w razie wystąpienia awarii przemysłowej, są obowiązane do poinformowania o jej wystąpieniu osób narażonych na jej skutki.
Art. 269. 1. Czynności kontrolno-rozpoznawcze w zakresie przestrzegania przepisów dotyczących przeciwdziałania awarii przemysłowej, obejmujące wszystkie działania, w tym kontrole w terenie, kontrole zastosowanych w zakładzie środków, systemów i raportów oraz dokumentów dotyczących działań następczych, a także działania niebędące kontrolą w terenie, prowadzi właściwy organ Państwowej Straży Pożarnej.
2. Czynności kontrolno-rozpoznawcze w terenie prowadzą:
1) w zakładzie o zwiększonym ryzyku - komendant powiatowy (miejski) Państwowej Straży Pożarnej;
2) w zakładzie o dużym ryzyku - komendant powiatowy (miejski) Państwowej Straży Pożarnej z udziałem osób upoważnionych do kontroli przez komendanta wojewódzkiego Państwowej Straży Pożarnej.
3. W ramach czynności kontrolno-rozpoznawczych, o których mowa w ust. 1 i 2, prowadzi się kontrole planowe w terenie:
1) co najmniej raz na 3 lata - w zakładach o zwiększonym ryzyku;
2) co najmniej raz w roku - w zakładach o dużym ryzyku.
4. Kontrole planowe w terenie, o których mowa w ust. 3, prowadzi się zgodnie z rocznym planem kontroli, który uwzględnia:
1) ogólną ocenę znaczących zagadnień dotyczących bezpieczeństwa;
2) obszar objęty planem kontroli;
3) wykaz zakładów, o którym mowa w art. 269a ust. 3;
4) wykaz grup zakładów, o których mowa w art. 264d ust. 1;
5) wykaz zakładów, dla których potencjalne zewnętrzne zagrożenia mogą zwiększyć ryzyko lub pogłębić skutki awarii przemysłowej;
6) procedury przeprowadzania kontroli planowych z uwzględnieniem opracowania programów kontroli planowych;
7) procedury przeprowadzania kontroli pozaplanowych;
8) postanowienia dotyczące wspólnej kontroli organów, o których mowa w art. 269a ust. 2.
5. Właściwy organ Państwowej Straży Pożarnej na podstawie rocznego planu kontroli sporządza programy kontroli planowych, obejmujące częstotliwość kontroli w terenie dla zakładów o zwiększonym ryzyku i zakładów o dużym ryzyku.
6. Właściwy organ Państwowej Straży Pożarnej może odstąpić od przeprowadzenia kontroli planowej w terenie, o której mowa w ust. 3, jeżeli z uzgodnionego pomiędzy komendantem wojewódzkim Państwowej Straży Pożarnej a wojewódzkim inspektorem ochrony środowiska wykazu, o którym mowa w art. 269a ust. 3, wynika, że wojewódzki inspektor ochrony środowiska zaplanował kontrolę danego zakładu ujętego w tym wykazie.
7. W terminie 6 miesięcy od dnia zakończenia kontroli na terenie zakładu o zwiększonym ryzyku lub zakładu o dużym ryzyku, która wykazała istotne naruszenie w zakresie przestrzegania przepisów dotyczących przeciwdziałania awarii przemysłowej, przeprowadza się powtórną kontrolę.
8. Niezależnie od kontroli planowych w terenie, o których mowa w ust. 3, przeprowadza się kontrole pozaplanowe, w celu jak najszybszego zbadania skarg i wniosków o interwencje, wystąpienia awarii przemysłowej oraz stwierdzenia nieprawidłowości w zakresie przestrzegania przepisów dotyczących przeciwdziałania awarii przemysłowej.
Art. 269a. 1. Kontrole w terenie w zakresie przestrzegania przepisów dotyczących przeciwdziałania awarii przemysłowej prowadzi się w celu ustalenia spełnienia wymogów bezpieczeństwa, a w szczególności w celu ustalenia, czy:
1) podjęto środki zapobiegające wystąpieniu awarii przemysłowej;
2) zapewniono wystarczające środki ograniczające skutki awarii przemysłowej w zakładzie i poza jego granicami, uwzględniając skutki transgraniczne;
3) dane zawarte w zgłoszeniu, o którym mowa w art. 250 ust. 1, programie zapobiegania awariom, raporcie o bezpieczeństwie, wewnętrznym planie operacyjno-ratowniczym oraz informacje niezbędne do opracowania zewnętrznego planu operacyjno-ratowniczego, przedkładane właściwym organom Państwowej Straży Pożarnej, są rzetelne i odzwierciedlają faktyczny stan bezpieczeństwa w zakładzie;
4) udostępniono społeczeństwu informacje, o których mowa w art. 261a ust. 1 i 2.
2. Właściwe organy Państwowej Straży Pożarnej i wojewódzki inspektor ochrony środowiska mogą prowadzić wspólnie kontrole w terenie w zakresie przestrzegania przepisów dotyczących przeciwdziałania awarii przemysłowej. W przypadku prowadzenia kontroli wspólnej nie stosuje się przepisu art. 54 ust. 1 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców, chyba że jest prowadzona kontrola przedsiębiorcy przez inny organ kontroli.
3. Komendant wojewódzki Państwowej Straży Pożarnej oraz wojewódzki inspektor ochrony środowiska, w terminie do dnia 15 października roku poprzedzającego przeprowadzenie w terenie planowych kontroli zakładów o zwiększonym ryzyku i zakładów o dużym ryzyku, sporządzają, w uzgodnieniu, wykaz kontrolowanych zakładów.
4. W przypadku planowania przez organy, o których mowa w ust. 2, wspólnych kontroli zakładów o zwiększonym ryzyku i zakładów o dużym ryzyku, wykaz, o którym mowa w ust. 3, zawiera również wskazanie organu, który powiadomi pisemnie prowadzącego zakład o takiej kontroli co najmniej na 7 dni przed planowanym rozpoczęciem kontroli.
PREMIUM