Ustawa z dnia 13.10.1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych

www.przepisy.gofin.pl
wydawca: Wydawnictwo Podatkowe GOFIN sp. z o.o. ul. Owocowa 8, 66-400 Gorzów Wlkp.
www.gofin.pl    sklep internetowy: www.sklep.gofin.pl

Wersja czasowa:
od 2013.09.01
do 2013.12.03
zmieniony przez
art. 1 
Istniejące wersje czasowe art. 4
Tekst ujednolicony przez redakcję na dzień:
2009.01.01
2009.01.08
zmieniony przez
2009.02.01
zmieniony przez
2009.02.11
zmieniony przez
2009.07.14
zmieniony przez
2009.12.04 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2009 r. nr 205, poz. 1585
2010.01.01
zmieniony przez
2011.02.01
zmieniony przez
2011.09.01
zmieniony przez
2012.01.01
zmieniony przez
2013.01.01
zmieniony przez
2013.09.01
zmieniony przez
2013.12.04 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2013 r. poz. 1442
2014.02.01
zmieniony przez
2014.05.15
zmieniony przez
2015.01.01
zmieniony przez
2015.01.22 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2015 r. poz. 121
2015.07.24
sprostowanie błędu
 
2016.01.02
zmieniony przez
2016.07.01 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2016 r. poz. 963
2016.11.19
zmieniony przez
2017.03.01
zmieniony przez
2017.06.13
zmieniony przez
2017.09.25 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2017 r. poz. 1778
2017.10.01
zmieniony przez
2018.01.01
zmieniony przez
2018.04.30
zmieniony przez
2018.10.01
zmieniony przez
2018.11.25
zmieniony przez
2019.01.01
zmieniony przez
2019.02.18 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2019 r. poz. 300
2020.01.01
zmieniony przez
2020.02.01
zmieniony przez
2020.02.19 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2020 r. poz. 266
2021.03.08 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2021 r. poz. 423
2021.09.18
zmieniony przez
2021.11.01
zmieniony przez
2022.04.23
zmieniony przez
2022.05.13 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2022 r. poz. 1009
2023.06.29 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2023 r. poz. 1230
2024.01.01
zmieniony przez
2024.04.03 Tekst jednolity
ujednolicony przez
Dz. U. z 2024 r. poz. 497
2024.09.01
zmieniony przez
Pokaż wszystkie w jednym oknie

Art. 4. Użyte w ustawie określenia oznaczają:

    1) ubezpieczeni - osoby fizyczne podlegające chociaż jednemu z  ubezpieczeń społecznych, o których mowa w art. 1;

    2) płatnik składek:

      a) pracodawca - w stosunku do pracowników i osób odbywających służbę zastępczą oraz jednostka organizacyjna lub osoba fizyczna pozostająca z inną osobą fizyczną w stosunku prawnym uzasadniającym objęcie tej osoby ubezpieczeniami społecznymi, w tym z tytułu przebywania na urlopie wychowawczym albo pobierania zasiłku macierzyńskiego, z wyłączeniem osób, którym zasiłek macierzyński wypłaca Zakład,

      b) jednostka wypłacająca świadczenia socjalne, zasiłki socjalne oraz wynagrodzenia przysługujące w okresie korzystania ze świadczenia górniczego lub w okresie korzystania ze stypendium na przekwalifikowanie - w stosunku do osób pobierających świadczenia socjalne wypłacane w okresie urlopu, osób pobierających zasiłek socjalny wypłacany na czas przekwalifikowania zawodowego i poszukiwania nowego zatrudnienia oraz osób pobierających wynagrodzenie przysługujące w okresie korzystania ze świadczenia górniczego lub w okresie korzystania ze stypendium na przekwalifikowanie,

      c) podmiot, na którego rzecz wykonywana jest odpłatnie praca w czasie odbywania kary pozbawienia wolności lub tymczasowego aresztowania - w stosunku do osób, które ją wykonują, na podstawie skierowania do pracy, lub podlegają ubezpieczeniom społecznym z tytułu pobierania zasiłku macierzyńskiego, jeżeli zasiłek wypłaca ten podmiot,

      d) ubezpieczony zobowiązany do opłacenia składek na własne ubezpieczenia społeczne,

      e) Kancelaria Sejmu w stosunku do posłów i posłów do Parlamentu Europejskiego, o których mowa w art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 30 lipca 2004 r. o uposażeniu posłów do Parlamentu Europejskiego wybranych w Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. nr 187, poz. 1925, z 2006 r. nr 104, poz. 708 oraz z 2009 r. nr 111, poz. 918), oraz Kancelaria Senatu w stosunku do senatorów,

      f) duchowny niebędący członkiem zakonu albo przełożony domu zakonnego lub klasztoru w stosunku do członków swych zakonów lub, za zgodą Zakładu, inna zwierzchnia instytucja diecezjalna lub zakonna w stosunku do duchownych objętych tą zgodą,

      g) jednostka organizacyjna podległa Ministrowi Obrony Narodowej - w stosunku do żołnierzy niezawodowych pełniących czynną służbę wojskową, z wyłączeniem żołnierzy pełniących służbę kandydacką,

      h - j) (uchylone)

      k) ośrodek pomocy społecznej - w stosunku do osób rezygnujących z zatrudnienia w związku z koniecznością sprawowania bezpośredniej, osobistej opieki nad długotrwale lub ciężko chorym członkiem rodziny oraz wspólnie niezamieszkującymi matką, ojcem lub rodzeństwem,

      l) (uchylona)

      ł) powiatowy urząd pracy - w stosunku do osób pobierających zasiłek dla bezrobotnych lub stypendium,

      ł1) centrum integracji społecznej - w stosunku do osób pobierających świadczenie integracyjne,

      ł2) powiatowy urząd pracy - w stosunku do osób pobierających stypendium na podstawie przepisów o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy w okresie odbywania studiów podyplomowych,

      m) Zakład - w stosunku do osób podlegających ubezpieczeniom społecznym z tytułu pobierania zasiłku macierzyńskiego albo zasiłku w wysokości zasiłku macierzyńskiego, jeżeli zasiłki te wypłaca Zakład, oraz w stosunku do osób określonych w art. 6a ust. 1 i art. 6b ust. 1,

      n) podmiot wypłacający stypendium sportowe - w stosunku do osób pobierających te stypendia,

      o) minister właściwy do spraw finansów publicznych oraz dyrektor izby celnej - w stosunku do funkcjonariuszy celnych,

      p) Krajowa Szkoła Administracji Publicznej - w stosunku do słuchaczy pobierających stypendium,

      r) osoba prowadząca pozarolniczą działalność - w stosunku do osób współpracujących przy prowadzeniu tej działalności,

      s) wojewódzki urząd pracy - w stosunku do osób, których świadczenia pracownicze finansowane są ze środków Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych, jeżeli świadczenia te wypłacane są przez ten urząd,

      t) jednostka obsługi ekonomiczno-administracyjnej utworzona przez jednostkę samorządu terytorialnego - jeżeli rozlicza i opłaca składki za ubezpieczonych wykonujących pracę w podlegających jej szkołach, przedszkolach i innych jednostkach organizacyjnych systemu oświaty,

      u) podmiot, w którym jest pełniona służba - w odniesieniu do żołnierzy zawodowych i funkcjonariuszy oddelegowanych do pełnienia w nim służby, jeżeli podmiot ten wypłaca im uposażenie,

      w) wójt, burmistrz lub prezydent miasta - w stosunku do osób otrzymujących świadczenie pielęgnacyjne albo specjalny zasiłek opiekuńczy, na podstawie przepisów o świadczeniach rodzinnych,

      z) podmiot, który wypłaca świadczenie szkoleniowe po ustaniu zatrudnienia - w stosunku do osób, którym wypłaca to świadczenie,

      za) inne niż powiatowe urzędy pracy podmioty kierujące - w stosunku do osób pobierających stypendium w okresie szkolenia, stażu lub przygotowania zawodowego - którymi są:

        - jednostki samorządu terytorialnego i ich jednostki organizacyjne, z wyjątkiem wojewódzkich i powiatowych urzędów pracy,

        - Ochotnicze Hufce Pracy,

        - agencje zatrudnienia,

        - instytucje szkoleniowe,

        - instytucje dialogu społecznego,

        - instytucje partnerstwa lokalnego,

        - organizacje pozarządowe działające na rzecz rozwoju zasobów ludzkich i przeciwdziałania bezrobociu,

        - jednostki naukowe,

        - organizacje pracodawców,

        - związki zawodowe,

        - ośrodki doradztwa rolniczego,

        - ośrodki poradnictwa zawodowego i psychologicznego

      - korzystające z publicznych środków wspólnotowych i publicznych środków krajowych na podstawie umowy o dofinansowanie projektu albo decyzji, o których mowa w przepisach ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o Narodowym Planie Rozwoju (Dz. U. nr 116, poz. 1206, z późn. zm.) albo ustawy z dnia 6 grudnia 2006 r. o zasadach prowadzenia polityki rozwoju (Dz. U. z 2009 r. nr 84, poz. 712 i nr 157, poz. 1241);

    3) składki - składki na ubezpieczenia społeczne osób wymienionych w pkt 1;

    4) zasiłki - zasiłki i świadczenie rehabilitacyjne z ubezpieczenia chorobowego oraz ubezpieczenia wypadkowego;

    5) deklaracja rozliczeniowa - zestawienie informacji o należnych składkach na fundusze, na które składki pobiera Zakład, kwot rozliczanych w ciężar składek oraz kwot należnych do zapłaty;

    6) imienny raport miesięczny - informacje o osobie podlegającej ubezpieczeniom społecznym przedkładane Zakładowi przez płatnika składek za dany miesiąc kalendarzowy;

    7) konto ubezpieczonego - konto, na którym ewidencjonowane są składki oraz informacje dotyczące przebiegu ubezpieczeń społecznych danego ubezpieczonego;

    8) konto płatnika - konto, na którym ewidencjonowana jest kwota zobowiązań z tytułu składek oraz innych składek danego płatnika zbieranych przez Zakład, kwoty zapłaconych składek, stan rozliczeń oraz inne informacje dotyczące płatnika składek;

    9) przychód - przychody w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych z tytułu: zatrudnienia w ramach stosunku pracy, pracy nakładczej, służby, wykonywania mandatu posła lub senatora, wykonywania pracy w czasie odbywania kary pozbawienia wolności lub tymczasowego aresztowania, pobierania zasiłku dla bezrobotnych, świadczenia integracyjnego i stypendium wypłacanych bezrobotnym oraz stypendium sportowego, a także z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności oraz umowy agencyjnej lub umowy zlecenia, jak również z tytułu współpracy przy tej działalności lub współpracy przy wykonywaniu umowy;

    10) przychód z tytułu członkostwa w rolniczej spółdzielni produkcyjnej lub spółdzielni kółek rolniczych - przychody z tytułu pracy w spółdzielni i z tytułu wytwarzania na jej rzecz produktów rolnych;

    11) otwarty fundusz emerytalny - fundusz wybrany przez ubezpieczonego spośród funduszy emerytalnych, o których mowa w przepisach o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych;

    12) zakład emerytalny - wybrany przez ubezpieczonego zakład emerytalny, wypłacający emeryturę dożywotnią, działający na podstawie przepisów o zakładach emerytalnych;

    12a) okresowa emerytura kapitałowa - świadczenie pieniężne określone w ustawie z dnia 21 listopada 2008 r. o emeryturach kapitałowych (Dz. U. nr 228, poz. 1507);

    12b) dożywotnia emerytura kapitałowa - świadczenie pieniężne określone w ustawie z dnia 21 listopada 2008 r. o emeryturach kapitałowych;

    13) międzybankowy system elektroniczny - system ELIXIR w Krajowej Izbie Rozliczeniowej S.A.;

    14) (uchylony)

    15) numer NIP - numer identyfikacji podatkowej nadany zgodnie z przepisami o zasadach ewidencji i identyfikacji podatników i płatników;

    16) rachunek bankowy - rachunek bankowy lub rachunek w spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej przedsiębiorcy będącego jej członkiem;

    17) osoba sprawująca osobistą opiekę nad dzieckiem - osobę fizyczną sprawującą osobistą opiekę nad dzieckiem własnym lub swojego małżonka, lub dzieckiem przysposobionym, przez okres do 3 lat, nie dłużej jednak niż do ukończenia przez nie 5 roku życia, a w przypadku dziecka, które z powodu stanu zdrowia potwierdzonego orzeczeniem o niepełnosprawności lub stopniu niepełnosprawności wymaga osobistej opieki tej osoby, przez okres do 6 lat, nie dłużej jednak niż do ukończenia przez dziecko 18 roku życia.