Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26.09.1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy

o przepisie

art./§

pełną treść

widoczną część

powiązane

powiązane
Uwaga od redakcji:
Zmiany, które wchodzą w życie w wybranej wersji czasowej - zaznaczono kolorem



§ 1. Środki ochrony indywidualnej dobiera się i stosuje:
1) w sytuacjach, kiedy nie można uniknąć zagrożeń lub wystarczająco ograniczyć związanego z nimi ryzyka przez organizację pracy lub zastosowanie środków ochrony zbiorowej;
2) odpowiednio do występujących na stanowisku pracy zagrożeń określonych na podstawie oceny ryzyka zawodowego uwzględniającej warunki występujące w danym miejscu pracy, wymagania ergonomii i stan zdrowia pracownika.
§ 2. W zależności od stopnia zagrożenia, częstości narażenia na zagrożenie, cech stanowiska pracy każdego pracownika i skuteczności działania środków ochrony indywidualnej pracodawca powinien określić warunki stosowania środków ochrony indywidualnej, w szczególności czas i przypadki, w których powinny być używane.
§ 3. 1. Dostarczane pracownikom środki ochrony indywidualnej:
1) nie mogą same z siebie stanowić źródła zagrożenia;
2) dobiera się w taki sposób, aby były dopasowane do pracownika lub wyposażone w regulację umożliwiającą ich dopasowanie;
3) w przypadku występowania więcej niż jednego zagrożenia i konieczności jednoczesnego stosowania kilku środków ochrony indywidualnej dopasowuje się je względem siebie w sposób niepowodujący zmniejszenia właściwości ochronnych tych środków.
2. Środki ochrony indywidualnej są przeznaczone do użytku osobistego. W wyjątkowych przypadkach środek ochrony indywidualnej może być używany przez więcej niż jedną osobę, jeżeli zastosowano działania wykluczające niepożądany wpływ takiego użytkowania na zdrowie i higienę korzystających z niego pracowników.
3. Środki ochrony indywidualnej wymienia się zgodnie ze wskazaniami producenta danego środka lub w przypadku utraty właściwości ochronnych. Stan środków ochrony indywidualnej jest okresowo sprawdzany i dokumentowany.
§ 4. 1. W instrukcjach bezpieczeństwa i higieny pracy na stanowiskach pracy wymagających używania środków ochrony indywidualnej uwzględnia się informację o rodzaju tych środków koniecznych do stosowania przy wykonywaniu danej pracy. Instrukcja w sposób zrozumiały dla pracowników określa sposoby używania środków ochrony indywidualnej, ich kontroli i konserwacji.
2. Środki ochrony indywidualnej stosuje się zgodnie z ich przeznaczeniem i instrukcją bezpieczeństwa i higieny pracy oraz zgodnie z instrukcją producenta danego środka.
3. W razie potrzeby, w celu zapewnienia właściwego używania środków ochrony indywidualnej, pracodawca organizuje pokazy używania tych środków.
§ 5. 1. Przed nabyciem środków ochrony indywidualnej pracodawca powinien ocenić, czy środki, które zamierza zastosować, spełniają wymagania określone w § 1 pkt 2 i § 3. Taka ocena powinna obejmować:
1) analizę i ocenę zagrożeń w sytuacjach, o których mowa w § 1 pkt 1;
2) określenie cech, jakie muszą posiadać środki ochrony indywidualnej, aby skutecznie chroniły przed zagrożeniami, o których mowa w pkt 1, z uwzględnieniem wszelkiego ryzyka, jakie mogą stwarzać te środki same z siebie;
3) porównanie cech dostępnych na rynku środków ochrony indywidualnej z cechami, o których mowa w pkt 2.
2. Oceny, o której mowa w ust. 1, dokonuje się ponownie w przypadku wystąpienia zmian któregokolwiek z jej elementów.
§ 6. Przy ustalaniu niezbędnych do stosowania środków ochrony indywidualnej pracodawca uwzględnia wskazania zawarte w tabelach nr 1-3.
Tabela nr 1
ZAGROŻENIA, W PRZYPADKU KTÓRYCH JEST WYMAGANE STOSOWANIE ŚRODKÓW OCHRONY INDYWIDUALNEJ 1), 2)
Tabela nr 2
PRZYKŁADOWE RODZAJE PRAC ORAZ GAŁĘZIE I SEKTORY GOSPODARKI,
W KTÓRYCH MOŻE BYĆ WYMAGANE STOSOWANIE
ŚRODKÓW OCHRONY INDYWIDUALNEJ (ŚOI)1)
Zagrożenia | Zagrożona część ciała i rodzaj ŚOI | Przykłady działalności, w których może być wymagane użycie odpowiedniego rodzaju ŚOI | Gałęzie i sektory gospodarki |
1 | 2 | 3 | 4 |
I. ZAGROŻENIA FIZYCZNE |
|||
ZAGROŻENIA FIZYCZNE - MECHANICZNE |
|||
Spadające lub wyrzucone przedmioty, zderzenia z przeszkodą i strumienie pod wysokim ciśnieniem |
Czaszka:
|
- prace na rusztowaniach, pod nimi lub w wyznaczonej strefie pracy na wysokości i w miejscach pracy na wysokości
|
- budowanie budynków
|
Oczy lub twarz:
|
- prace spawalnicze i szlifierskie
|
- budowanie budynków
|
|
Kończyny dolne (części
|
- prace przy stawianiu szkieletów konstrukcji i roboty drogowe
|
- budowanie budynków
|
|
Upadki na skutek poślizgnięcia |
Stopy:
Czaszka:
|
- roboty na śliskich powierzchniach
|
- budowanie budynków
|
Upadki z wysokości |
Całe ciało:
Czaszka:
|
- prace na rusztowaniach
|
- budowanie budynków
|
Drgania (wibracje) |
Ręce:
Stopy:
|
- praca za pomocą ręcznych narzędzi
|
- przemysł wytwórczy
|
Statyczny ucisk
|
Kolana (części kończyn
|
- wykładanie bloków, płytek i kostki na podłożu |
- budowanie budynków
|
Stopy:
Ręce:
|
- wyburzanie
|
- budowanie budynków
|
|
Otarcia, ukłucia, ugryzienia, cięcia lub odcięcia, zaciśnięcia,
|
Oczy lub twarz:
|
- praca za pomocą ręcznych narzędzi
|
- budowanie budynków
|
Ręce:
|
- roboty z ramami ze stali
|
- budowanie budynków
|
|
Przedramiona:
|
- prace przy cięciu i odkostnianiu mięsa |
- przemysł spożywczy
|
|
Tułów, w tym brzuch /
|
- prace z częstym cięciem za pomocą ręcznego noża podczas produkcji lub uboju
|
- przemysł spożywczy
|
|
Stopy:
|
- prace przy stawianiu szkieletów konstrukcji i roboty drogowe
|
- budowanie budynków
|
|
Utknięcie, zaplątanie lub pochwycenie |
Całe ciało:
|
- prace narażające na zaplątanie się w częściach maszyn
|
- budowanie maszyn
|
ZAGROŻENIA FIZYCZNE - HAŁAS |
|||
Hałas |
Narząd słuchu:
|
- prace przy prasach do metalu
|
- przemysł metalurgiczny
|
ZAGROŻENIA FIZYCZNE - TERMICZNE |
|||
Wysoka temperatura
|
Twarz / cała głowa:
|
- praca przy wysokich temperaturach, falach gorąca lub ognia
|
- hutnictwo żelaza i stali
|
Tułów, w tym brzuch / kończyny dolne:
|
- spawanie i kucie
|
- hutnictwo żelaza i stali
|
|
Ręce:
|
- spawanie i kucie
|
- hutnictwo żelaza i stali
|
|
Przedramiona:
|
- spawanie i kucie
|
- hutnictwo żelaza i stali
|
|
Stopy:
|
- prace z roztopionymi substancjami lub w ich sąsiedztwie |
- hutnictwo żelaza i stali
|
|
Całe ciało / części ciała:
|
- praca przy wysokich temperaturach, falach gorąca lub ognia |
- hutnictwo żelaza i stali
|
|
Niska temperatura |
Ręce:
Stopy:
|
- praca na otwartej przestrzeni w bardzo niskich temperaturach
|
- budowanie budynków
|
Całe ciało / części ciała, w tym głowa:
|
- praca na otwartej przestrzeni w bardzo niskich temperaturach
|
- budowanie budynków
|
|
ZAGROŻENIA FIZYCZNE - ELEKTRYCZNOŚĆ |
|||
Porażenie prądem (dotyk bezpośredni
|
Cała głowa:
|
- prace pod napięciem elektrycznym lub w jego bliskości
|
- wytwarzanie energii
|
Elektryczność
|
Ręce:
|
- obróbka tworzyw sztucznych i gumy
|
- przemysł wytwórczy
|
ZAGROŻENIA FIZYCZNE - PROMIENIOWANIE |
|||
Promieniowanie
|
Głowa:
|
- praca na otwartym powietrzu |
- rybołówstwo i rolnictwo
|
Oczy:
|
- prace w warunkach promieniowania cieplnego
|
- hutnictwo żelaza i stali
|
|
Całe ciało (skóra):
|
- praca na otwartym powietrzu
|
- budowanie budynków
|
|
Promieniowanie
|
Oczy:
|
- obsługa aparatów rentgenowskich
|
- opieka zdrowotna
|
Tułów, w tym brzuch / części ciała:
|
- obsługa aparatów rentgenowskich
|
- opieka zdrowotna
|
|
Głowa:
|
- medyczna działalność w miejscach, gdzie pracuje się z wykorzystaniem promieni rentgenowskich |
- opieka zdrowotna
|
|
Części ciała:
|
- obsługa aparatów rentgenowskich
|
- opieka zdrowotna
|
|
Całe ciało:
|
- praca w zakresie medycznej diagnostyki radiowej
|
- wytwarzanie energii
|
|
II. ZAGROŻENIA CHEMICZNE (w tym związane z nanomateriałami) |
|||
ZAGROŻENIA CHEMICZNE - AEROZOLE |
|||
Cząstki stałe (pyły, opary, dym, włókna i nanomateriał) |
Układ oddechowy:
|
- wyburzanie
|
- budowanie budynków
|
Ręce:
|
- praca w obecności azbestu
|
- budowanie budynków
|
|
Całe ciało:
|
- wyburzanie
|
- budowanie budynków
|
|
Oczy:
|
- obróbka drewna
|
- górnictwo
|
|
Cząstki ciekłe
|
Oczy:
|
- obróbka powierzchniowa
|
- przemysł metalurgiczny
|
Układ oddechowy:
|
- obróbka powierzchniowa (np. lakierowanie/malowanie, obróbka strumieniowo-ścierna)
|
- przemysł metalurgiczny
|
|
Ręce:
|
- obróbka powierzchniowa
|
- przemysł metalurgiczny
|
|
Całe ciało:
|
- obróbka powierzchniowa
|
- przemysł metalurgiczny
|
|
ZAGROŻENIA CHEMICZNE - PŁYNY |
|||
Zanurzenie
|
Oczy:
|
- prace z rozpylaczami płynów
|
- przemysł chemiczny
|
Ręce:
|
- prace z rozpylaczami płynów
|
- przemysł tekstylny i odzieżowy
|
|
Przedramiona:
|
- prace z kwasami i roztworami żrącymi, środkami odkażającymi i substancjami do usuwania korozji |
- sprzątanie
|
|
Stopy:
|
- prace z rozpylaczami płynów
|
- przemysł tekstylny i odzieżowy
|
|
Całe ciało:
|
- prace z rozpylaczami płynów
|
- sprzątanie
|
|
ZAGROŻENIA CHEMICZNE - GAZY I PARY |
|||
Gazy i pary |
Układ oddechowy:
|
- obróbka powierzchniowa (np. lakierowanie/malowanie, obróbka strumieniowo-ścierna)
|
- przemysł metalurgiczny
|
Ręce:
|
- obróbka powierzchniowa
|
- przemysł metalurgiczny
|
|
Całe ciało:
|
- obróbka powierzchniowa
|
- przemysł metalurgiczny
|
|
Oczy:
|
- malowanie za pomocą dozowników aerozolowych
|
- sektor motoryzacyjny
|
|
III. CZYNNIKI BIOLOGICZNE |
|||
CZYNNIKI BIOLOGICZNE zawarte w AEROZOLACH |
|||
Cząstki stałe i ciekłe |
Układ oddechowy:
|
- praca oznaczająca kontakt z ciałem ludzkim oraz płynami i tkankami pochodzenia zwierzęcego
|
- opieka zdrowotna
|
Ręce:
|
- praca oznaczająca kontakt z ciałem ludzkim oraz płynami i tkankami pochodzenia zwierzęcego
|
- opieka zdrowotna
|
|
CZYNNIKI BIOLOGICZNE zawarte w PŁYNACH |
|||
Kontakt bezpośredni lub pośredni |
Ręce:
Całe ciało / części ciała:
|
- praca oznaczająca kontakt z ciałem ludzkim oraz płynami i tkankami pochodzenia zwierzęcego (ugryzienia, użądlenia)
|
- opieka zdrowotna
|
Rozpryski, spryskanie i strumienie |
Ręce:
|
- praca oznaczająca kontakt z ciałem ludzkim oraz płynami i tkankami pochodzenia zwierzęcego
|
- opieka zdrowotna
|
Przedramiona:
|
- praca oznaczająca kontakt z ciałem ludzkim oraz płynami i tkankami pochodzenia zwierzęcego
|
- opieka zdrowotna
|
|
Stopy / kończyny dolne:
|
- praca oznaczająca kontakt z ciałem ludzkim oraz płynami i tkankami pochodzenia zwierzęcego
|
- opieka zdrowotna
|
|
Całe ciało:
|
- praca oznaczająca kontakt z ciałem ludzkim oraz płynami i tkankami pochodzenia zwierzęcego (ugryzienia, użądlenia)
|
- opieka zdrowotna
|
|
CZYNNIKI BIOLOGICZNE zawarte w OSOBACH, ZWIERZĘTACH, MATERIAŁACH ITP. |
|||
Kontakt bezpośredni lub pośredni |
Ręce:
|
- praca oznaczająca kontakt z ciałem ludzkim oraz płynami i tkankami pochodzenia zwierzęcego (ugryzienia, użądlenia)
|
- opieka zdrowotna
|
IV. INNE ZAGROŻENIA |
|||
Urazy związane
|
Całe ciało:
|
- praca w pobliżu poruszających się pojazdów
|
- budowanie budynków
|
Uduszenie
|
Układ oddechowy:
|
- praca w pomieszczeniach zamkniętych
|
- produkcja napojów alkoholowych
|
Układ oddechowy:
|
- roboty podwodne |
- praca przy konstrukcjach
|
|
Utonięcie |
Całe ciało:
|
- praca na wodzie lub w jej pobliżu
|
- rybołówstwo
|
1) Środki ochrony indywidualnej dobiera się i stosuje odpowiednio do występujących na stanowisku pracy zagrożeń określonych na podstawie oceny ryzyka zawodowego uwzględniającej warunki występujące w danym miejscu pracy, wymagania ergonomii i stan zdrowia pracownika.
Tabela nr 3
RODZAJE ŚRODKÓW OCHRONY INDYWIDUALNEJ1)
Lp. |
Rodzaje środków ochrony indywidualnej |
|
1 |
2 |
3 |
1 |
Środki ochrony głowy |
hełmy ochronne |
kaski |
||
przyłbice spawalnicze |
||
kominiarki |
||
czapki |
||
czepki i stożki |
||
kapelusze |
||
kaptury |
||
berety |
||
chusty |
||
opaski |
||
siatki na włosy chroniące przed zaplątaniem się |
||
zestawy ochronne głowy |
||
inne |
||
2 |
Środki ochrony twarzy i oczu |
okulary, w tym wydawane na receptę |
soczewki kontaktowe, w tym wydawane na receptę |
||
gogle |
||
osłony twarzy, w tym półosłony i przyłbice |
||
tarcze |
||
inne |
||
3 |
Środki ochrony narządu słuchu |
nauszniki przeciwhałasowe (w tym np. nauszniki przeciwhałasowe przymocowane do kasku, nauszniki redukujące hałas, nauszniki ze słuchawkami) |
wkładki przeciwhałasowe (w tym np. wkładki przeciwhałasowe reagujące na poziom hałasu, wkładki przeciwhałasowe dostosowane do danej osoby) |
||
inne |
||
4 |
Środki ochrony układu oddechowego |
aparaty |
kaptury |
||
maski |
||
półmaski i ćwierćmaski |
||
urządzenia filtrujące |
||
sprzęt izolujący, w tym z doprowadzeniem powietrza |
||
wyposażenie do samoratowania (sprzęt ucieczkowy) |
||
wyposażenie do nurkowania |
||
inne |
||
5 |
Środki ochrony kończyn górnych (części) |
rękawice (włącznie z mitenkami i ochroną na ramiona) |
ochraniacze na palce |
||
ochraniacze dłoni |
||
ochraniacze nadgarstka |
||
ochraniacze nadgarstka i przedramienia |
||
ochraniacze łokcia |
||
ochraniacze przedramienia i ramienia |
||
inne |
||
6 |
Środki ochrony kończyn dolnych (części) |
obuwie (np. buty, w tym w pewnych okolicznościach drewniaki, buty, które mogą mieć stalowe ochraniacze na palce) |
wkładki i nakładki |
||
skarpety |
||
zdejmowane ochraniacze podbicia |
||
ochraniacze stopy |
||
ochraniacze golenia |
||
nakolanniki (ochraniacze kolana) |
||
ochraniacze uda |
||
akcesoria (np. kolce, raki) |
||
getry |
||
inne |
||
7 |
Środki ochrony skóry |
kremy hydrofobowe |
kremy i żele hydrofilowe |
||
preparaty chroniące przed promieniowaniem UV |
||
inne |
||
8 |
Środki ochrony części ciała (w tym tułowia i brzucha) |
kombinezony |
kostiumy |
||
kurtki |
||
bluzy |
||
spodnie |
||
fartuchy |
||
płaszcze |
||
peleryny |
||
kamizelki |
||
ochraniacze barku |
||
ochraniacze klatki piersiowej |
||
ochraniacze brzucha |
||
ochraniacze pośladków |
||
osłony tułowia |
||
osłony głowy i karku |
||
osłony na tarczycę |
||
osłony na piersi |
||
osłony na gonady |
||
inne |
||
9 |
Środki ochrony całego ciała |
uprzęże pełne |
uprzęże biodrowe |
||
pasy ustalające pozycję podczas pracy i ograniczające przemieszczanie |
||
linki ustalające pozycję podczas pracy |
||
wysuwane ograniczniki upadku |
||
pochłaniacze energii |
||
urządzenia samozaciskowe wraz z liną kotwiczną |
||
urządzenia do regulacji lin |
||
urządzenia kotwiczące, które nie są przeznaczone do stałego zamocowania i które nie wymagają zapinania przed użyciem |
||
złącza |
||
smycze |
||
uprzęże ratunkowe |
||
liny bezpieczeństwa |
||
kamizelki ratunkowe |
||
środki sygnalizujące wizualnie obecność użytkownika |
||
inne |
1) Katalog środków ochrony indywidualnej nie jest katalogiem zamkniętym.