Komunikat Ministra Finansów z dnia 30.07.2024 r. w sprawie ogłoszenia uchwały Komitetu Standardów Rachunkowości w sprawie przyjęcia zaktualizowanego Krajowego Standardu Rachunkowości nr 2 "Podatek dochodowy"
o przepisie
art./§
pełną treść
widoczną część
powiązane
powiązane
IX Pozycje bezpośrednio zwiększające lub zmniejszające kapitał własny. Ujmowanie kosztu lub przychodu z tytułu podatku dochodowego
9.1. Rezerwy i aktywa z tytułu odroczonego podatku dochodowego, dotyczące operacji rozliczanych z kapitałem (funduszem) własnym, odnosi się również na kapitał (fundusz) własny50).
Przykład 9.1. Zastosowanie pkt
9.1.
Przepisy podatkowe przewidują, że przychody podatkowe i koszty uzyskania przychodów z tytułu akcji są ujmowane w momencie ich zbycia. Ustawa o podatku dochodowym według stanu na 31.12.20X3r. przewiduje, że dla 20X4r. stawka podatkowa wyniesie 19%. |
|||
31.12.20X3r. |
|||
Wartość bilansowa inwestycji w akcje na 31.12.20X3r.: |
1.500.000 zł |
||
Wartość podatkowa inwestycji w akcje na 31.12.20X3r.: |
1.050.000 zł |
||
Różnica przejściowa: |
450.000 zł |
||
Rezerwa z tytułu odroczonego podatku dochodowego: |
85.500 zł |
||
Zgodnie z pkt 9.1., ujęta rezerwa z tytułu odroczonego podatku dochodowego zmniejszy kapitał z aktualizacji wyceny o 85.500 zł. Ujęcie rezerwy z tytułu odroczonego podatku dochodowego - księgowanie na 31.12.20X3 r. |
|||
DT |
Kapitał z aktualizacji wyceny |
85.500 |
|
CT
|
Rezerwa z tytułu
odroczonego podatku dochodowego
|
85.500 |
Przykład 9.2. Zastosowanie pkt 9.1. W dniu 1.07.20X3r. jednostka nabyła obligacje o wartości nominalnej 1.000.000 zł i terminie wykupu 31.12.20X6r., klasyfikując je jako dostępne do sprzedaży. Odsetki od obligacji wynoszą 4% i są płatne 31 grudnia każdego roku. Cena nabycia obligacji wyniosła 920.851 zł (w tym 20.000 zł odsetek naliczonych na dzień nabycia). W dniu 31.12.20X3r. wartość godziwą obligacji ustalono na 950.000 zł (wartość ta nie zawierała odsetek, zapłaconych w tym dniu). Skutki wyceny aktywów finansowych dostępnych do sprzedaży są ujmowane przez jednostkę w kapitale z aktualizacji wyceny (efektywną stopę procentową ustalono na 7,30%). Przepisy podatkowe przewidują, że przychody podatkowe z tytułu odsetek są ujmowane w momencie ich otrzymania. W momencie zbycia obligacji ujmowane są przychody podatkowe w wysokości należnej kwoty i koszty uzyskania przychodów w wysokości ceny nabycia (skorygowanej o odsetki zawarte w cenie nabycia, jeżeli uprzednio były one zapłacone). Skutki wyceny obligacji na dzień bilansowy nie stanowią natomiast przychodów podatkowych ani kosztów uzyskania przychodów. Ustawa o podatku dochodowym przewiduje, że dla 20X4r. stawka podatkowa wyniesie 19%. |
||||
31.12.20X3r. |
||||
Wartość bilansowa inwestycji w obligacje: |
950.000 zł |
|||
Wartość podatkowa inwestycji w obligacje: |
900.851 zł |
|||
Różnica przejściowa (dodatnia), w tym: |
49.149 zł |
|||
- uwzględniona w wyniku finansowym: |
13.019,08 zł
|
|||
- uwzględniona w kapitale z aktualizacji wyceny: |
36.129,92 zł |
|||
Rezerwa z tytułu odroczonego podatku dochodowego: |
9.338,31 zł |
|||
- zwiększenie kosztów podatku dochodowego (odsetki): |
2.473,63 zł |
|||
- zmniejszenie kapitału z aktualizacji wyceny (wycena): |
6.864,68 zł |
|||
Zgodnie z pkt 9.1., ujęta rezerwa z tytułu odroczonego podatku dochodowego w kwocie 9.338,31 zł zmniejszy kapitał z aktualizacji wyceny w kwocie 6.864,68 zł i zwiększy koszty podatku dochodowego o 2.473,63 zł. Ujęcie rezerwy z tytułu odroczonego podatku dochodowego - księgowanie na 31.12.20X3 r. |
||||
DT |
Koszty z tytułu podatku dochodowego |
2.473,63 |
||
DT |
Kapitał z aktualizacji wyceny |
6.864,68 |
||
CT |
Rezerwa z tytułu
odroczonego podatku dochodowego
|
9.338,31 |
9.2. Zobowiązanie (należność) z tytułu podatku dochodowego, które powstaje w związku z operacją rozliczaną z kapitałem (funduszem) własnym, ujmuje się również w kapitale (funduszu) własnym.
9.3. Wpływający na wynik finansowy podatek dochodowy za dany okres sprawozdawczy obejmuje:
a) część bieżącą,
b) część odroczoną51).
9.4. Skutki ujęcia oraz wyceny (w tym dokonania odpisów aktualizujących) należności i zobowiązań z tytułu podatku dochodowego, aktywów i rezerw z tytułu odroczonego podatku dochodowego i rozliczeń międzyokresowych przychodów z tytułu premii inwestycyjnych są ujmowane w rachunku zysków i strat, z wyłączeniem skutków:
a) ujęcia należności i zobowiązań z tytułu podatku dochodowego oraz aktywów i rezerw z tytułu odroczonego podatku dochodowego, w związku ze zdarzeniami bezpośrednio wpływającymi na kapitał (fundusz) własny, o których mowa w pkt 9.1. i 9.2., z zastrzeżeniem pkt 9.5.,
b) zmian przepisów podatkowych, w zakresie różnic przejściowych dotyczących transakcji, które wpłynęły na kapitał z aktualizacji wyceny, o których mowa w pkt 9.5. i 9.6.,
c) odniesienia odpisów aktualizujących aktywa z tytułu odroczonego podatku dochodowego na kapitał z aktualizacji wyceny, o czym mowa w pkt 9.7.a.,
d) odpisów aktualizujących aktywa z tytułu odroczonego podatku dochodowego, o czym mowa w pkt 10.3.,
e) odliczeń od podatku lub refundacji jednostce będącej podatnikiem w jakiejkolwiek innej formie podatku, pobieranego przez płatnika, w przypadku, gdy wraz z odliczeniem lub refundacją następuje zmniejszenie wartości bilansowej składnika aktywów,
f) ujęcia należności i zobowiązań z tytułu podatku dochodowego oraz aktywów i rezerw z tytułu odroczonego podatku dochodowego, w związku z połączeniem lub nabyciem jednostki albo jej zorganizowanej części (zobacz pkt 11.2., 11.4.),
g) ujęcia w skonsolidowanym sprawozdaniu finansowym aktywów i rezerw z tytułu odroczonego podatku dochodowego, w związku z włączeniem danych jednostki do skonsolidowanego sprawozdania finansowego metodą pełną lub metodą proporcjonalną (zobacz pkt 12.2.1., 12.2.3. - 12.2.5.).
Przykład 9.3. Zastosowanie pkt
9.4. |
||
1.01.20X3r. |
31.12.20X3r. |
|
Aktywa z tytułu odroczonego podatku dochodowego, w tym: |
3.000.000 |
8.000.000 |
Aktywa z tytułu odroczonego podatku dochodowego, dotyczące inwestycji wycenianych w wartości godziwej (różnice z wyceny ujęto w kapitale z aktualizacji wyceny): |
2.000.000 |
3.000.000 |
Aktywa z tytułu odroczonego podatku dochodowego, dotyczące pozostałych operacji: |
1.000.000 |
5.000.000 |
Rezerwy z tytułu odroczonego podatku dochodowego, w tym: |
2.000.000 |
7.000.000 |
Rezerwy z tytułu odroczonego podatku dochodowego, dotyczące inwestycji wycenianych w wartości godziwej (różnice z wyceny ujęto w kapitale z aktualizacji wyceny): |
1.000.000 |
3.000.000 |
Rezerwy z tytułu odroczonego podatku dochodowego, dotyczące pozostałych operacji: |
1.000.000 |
4.000.000 |
W roku obrotowym 20X3 powstało zobowiązanie
z tytułu podatku dochodowego (odniesione w całości
na koszty z tytułu podatku dochodowego),
w kwocie 10.000.000 zł.
|
|
Łączna kwota kosztów z tytułu podatku dochodowego w 20X3r.: |
9.000.000 |
Kwota korekty kapitału z aktualizacji wyceny wynikająca z wyceny aktywów lub rezerw z tytułu odroczonego podatku dochodowego, dokonana w 20X3r.: |
-1.000.000 |
Przykład 9.4. Zastosowanie pkt 9.4. Przy sporządzeniu sprawozdania finansowego za
rok obrotowy 20X3r., ustalono, że jednostka nie tworzyła rezerw
na nagrody jubileuszowe i odprawy emerytalne. Ze względu
na wysokość kwot dotyczących tych świadczeń, uznano że błąd
ten należy rozliczyć przez wynik finansowy z lat
ubiegłych52). |
||
20X2r. |
20X3r. |
|
Rezerwy na świadczenia emerytalne i podobne na początek okresu: |
20.000.000 |
21.800.000 |
Zwiększenia rezerw z tytułu naliczenia odsetek (zmiana wartości w trakcie okresu spowodowana upływem czasu): |
1.600.000 |
1.308.000 |
Zwiększenia rezerw z tytułu strat wynikających przeszacowania aktuarialnego: |
2.280.000 |
954.400 |
Zmniejszenia rezerw z tytułu wymagalnych świadczeń: |
2.080.000 |
1.112.400 |
Rezerwy na świadczenia emerytalne i podobne na koniec okresu: |
21.800.000 |
22.950.000 |
W celu uwzględnienia rezerw na świadczenia
emerytalne i podobne w sprawozdaniu finansowym,
sporządzonym na 31.12.20X3r., w księgach rachunkowych ujęto rezerwę w
kwocie 22.950.000 zł oraz
zmniejszono wynik finansowy za rok 20X3 o kwotę 1.150.000 zł (1.308.000
+ 954.400 - 1.112.400),
zaliczając pozostałą kwotę tj. 21.800.000 zł do wyniku z lat ubiegłych.
W sprawozdaniu finansowym
za 20X3r. zapewniono porównywalność sprawozdania finansowego za 20X2r.
poprzez zmniejszenie
wyniku za 20X2r. o kwotę 1.800.000 zł (1.600.000 +
2.280.000-2.080.000), zaliczając pozostałą
kwotę tj. 20.000.000 zł do wyniku z lat ubiegłych. |
31.12.20X1r. |
31.12.20X2r. |
31.12.20X3r. |
|
Wartość podatkowa: |
0 |
0 |
0 |
Wartość bilansowa: |
20.000.000 |
21.800.000 |
22.950.000 |
Różnice przejściowe (ujemne): |
-20.000.000 |
-21.800.000 |
-22.950.000 |
Stawka podatku dochodowego: |
19% |
19% |
19% |
Aktywa z tytułu odroczonego podatku dochodowego: |
3.800.000 |
4.142.000 |
4.360.500 |
|
W księgach rachunkowych i w sprawozdaniu finansowym za 20X3r. ujmuje się aktywa z tytułu odroczonego podatku dochodowego na kwotę 4.360.500 zł, zmniejszając koszty podatku za rok 20X3r. o 218.500 zł (4.142.000-4.360.500) i zaliczając kwotę 4.142.000 zł do wyniku z lat ubiegłych: |
||||
DT |
Aktywa z tytułu odroczonego podatku dochodowego |
4.360.500 |
||
CT |
Koszty z tytułu
podatku dochodowego
|
218.500 |
||
CT |
Wynik finansowy z lat
ubiegłych
|
4.142.000 |
||
W sprawozdaniu finansowym za 20X3r. należy
zapewnić porównywalność ze sprawozdaniem finansowym za 20X2r.
poprzez zmniejszenie kosztów podatku za 20X2r.
o kwotę 342.000 zł (3.800.000-4.142.000) i zaliczenie
pozostałej kwoty tj. 3.800.000 do wyniku z lat
ubiegłych. Do ujęcia tej korekty stosuje się KSR nr 7 "Zmiany
zasad (polityki) rachunkowości, wartości szacunkowych, poprawianie
błędów, zdarzenia następujące po dniu bilansowym - ujęcie i
prezentacja". |
9.5. Jeżeli wskutek zmian przepisów podatkowych następuje zmiana stawek podatkowych, jakie będą stosowane w przyszłości, lub ustalenie stawek podatkowych dla lat, dla których przepisy nie określały dotychczas stawek, skutki tych zmian uwzględnia się w okresie sprawozdawczym, w którym nastąpiła zmiana przepisów. Skutki wyceny aktywów i rezerw z tytułu odroczonego podatku dochodowego według zmienionych stawek podatkowych są ujmowane w rachunku zysków i strat, z wyjątkiem skutków wyceny tych aktywów i rezerw, które zgodnie z pkt 9.1., zostały uwzględnione w kapitale własnym. Skutki wyceny tych aktywów i rezerw według zmienionych stawek odnoszone są również na kapitał własny.
Przykład 9.5. Zastosowanie pkt 9.5. W grudniu 20X0r. jednostka nabyła budynek
wykorzystywany dla celów ogólnego zarządu za 1.000.000 zł.
Budynek będzie amortyzowany metodą liniową przez okres 20 lat.
Oczekuje się, że po tym okresie zostanie zbyty za 600.000 zł.
Roczna amortyzacja wynosi 20.000 zł.
|
||||||
31.12.20X1 r. |
31.12.20X2r. |
31.12.20X3r. |
31.12.20X4r. |
31.12.20X5r. |
31.12.20X6r. |
|
Wartość bilansowa: |
980.000 |
960.000 |
940.000 |
920.000 |
900.000 |
880.000 |
Wartość podatkowa: |
975.000 |
950.000 |
925.000 |
900.000 |
875.000 |
850.000 |
Różnice przejściowe: |
5.000 |
10.000 |
15.000 |
20.000 |
25.000 |
30.000 |
Rezerwy z tytułu
odroczonego podatku dochodowego: |
1.100 |
2.700 |
2.850 |
3.800 |
4.750 |
5.700 |
Zmiany stanu rezerw z tytułu odroczonego podatku dochodowego: |
1.100 |
1.600 |
150 |
950 |
950 |
950 |
W tym zmiana rezerw z tytułu odroczonego podatku dochodowego, wskutek powstania różnic przejściowych: |
1.100 |
1.350 |
950 |
950 |
950 |
950 |
|
|
|
|
|
|
|
Podstawa opodatkowania po uwzględnieniu amortyzacji podatkowej budynku: |
175.000 |
175.000 |
175.000 |
175.000 |
175.000 |
175.000 |
Zobowiązanie podatkowe powstałe w kolejnych latach: |
49.000 |
49.000 |
47.250 |
33.250 |
33.250 |
33.250 |
Koszty z tytułu podatku dochodowego: |
50.100 |
50.600 |
47.400 |
34.200 |
34.200 |
34.200 |
9.6. Pkt 9.5. stosuje się odpowiednio do zmian wartości podatkowej obowiązków i praw (w tym strat podatkowych podlegających odliczeniu od dochodu w przyszłości), o których mowa w pkt 5.1.1., będących skutkiem zmian przepisów podatkowych.
9.7. Stan odpisów aktualizujących wartość aktywów z tytułu odroczonego podatku dochodowego rozlicza się między:
a) kapitał z aktualizacji wyceny - w części, w jakiej aktywa z tytułu odroczonego podatku dochodowego, które odniesiono na ten kapitał, uczestniczą w łącznej kwocie aktywów z tytułu odroczonego podatku dochodowego,
b) rachunek zysków i strat - w pozostałej części.