XII. Prezentacja i ujawnianie w sprawozdaniu finansowym informacji o kosztach wytworzenia produktów i kosztach niewykorzystanych zdolności produkcyjnych

12.1. Przedsiębiorstwa sporządzające sprawozdanie finansowe według załącznika nr 1 ustawy, ujawniają informacje o kosztach wytworzenia produktów i niewykorzystanych zdolnościach produkcyjnych:

- we wprowadzeniu do sprawozdania finansowego,

- w bilansie,

- w rachunku zysków i strat,

- w dodatkowych informacjach i objaśnieniach.

12.2. We wprowadzeniu do sprawozdania finansowego (załącznik nr 1 pkt 7 do ustawy) przedsiębiorstwo ujawnia przyjęte zasady (politykę) rachunkowości do wyceny zapasu produktów. Jeśli przedsiębiorstwo stosuje uproszczenie polegające na wycenie produktów według cen sprzedaży netto takiego samego lub podobnego produktu, pomniejszonych o przeciętnie osiągany przy sprzedaży produktów zysk brutto ze sprzedaży w sposób ciągły lub stosuje inne uproszczenia (por. rozdział XI) zaleca się aby przedstawiła: przyczyny dla których nie ustala kosztów wytworzenia produktów, sposób uzyskiwania informacji o cenach sprzedaży netto wycenianych produktów oraz sposób ustalania przeciętnie osiąganego na tych produktach zysku brutto ze sprzedaży.

12.3. W bilansie wykazuje się zapasy produktów jako "Produkty gotowe" w poz. B.I.3 aktywów oraz "Półprodukty i produkty w toku" w poz. B.I.2 aktywów.

12.4. W rachunku zysków i strat wykazuje się koszty wytworzenia sprzedanych produktów, zależnie od wyboru dokonanego przez jednostkę:

- w wariancie kalkulacyjnym, w poz. BI, jako "Koszt wytworzenia sprzedanych produktów",

- w wariancie porównawczym, w poz. B, jako elementy kosztów działalności operacyjnej (poz. od I do VII), z korektą w pozycji AII "Zmiana stanu produktów (zwiększenie - wartość dodatnia, zmniejszenie - wartość ujemna)" i w pozycji AIII "Koszt wytworzenia produktów na własne potrzeby jednostki". Jeżeli przedsiębiorstwo prowadzi działalność produkcyjną na dużą skalę i utrzymuje znaczne zapasy produktów to wskazane byłoby stosowanie ewidencji kosztów zapewniającej uzyskanie informacji o kosztach wytworzenia produktów.

12.5. Koszty niewykorzystanych zdolności produkcyjnych wpływają na wynik finansowy okresu sprawozdawczego, w którym zostały poniesione:

- zwiększają one "Koszt wytworzenia sprzedanych produktów" w wariancie kalkulacyjnym rachunku zysków i strat,

- wpływają na "Zmianę stanu produktów (zwiększenie - wartość dodatnia, zmniejszenie - wartość ujemna)" - w razie stosowania przez jednostkę wariantu porównawczego rachunku zysków i strat.

12.6. Koszty niewykorzystanych zdolności produkcyjnych stanowiące rezultat niespodziewanych zdarzeń (awaria maszyny, strajk, utrata stałego odbiorcy), prezentuje się w poz. HIII "Inne koszty operacyjne" w wariancie kalkulacyjnym rachunku zysków i strat.

12.7. Przedsiębiorstwa "mikro" w rozumieniu ustawy sporządzające sprawozdania finansowe wg załącznika nr 4 do ustawy, podają informacje o kosztach wytworzenia produktów i niewykorzystanych zdolnościach produkcyjnych:

- w informacjach ogólnych, gdzie ujawniają przyjęte zasady (politykę) rachunkowości przyjęte do wyceny produktów. Jeśli jednostka stosuje uproszczenia (por. rozdział XI) zaleca się aby przedstawiła: przyczyny dla których nie ustala kosztów wytworzenia produktów, sposób pozyskiwania informacji o cenie sprzedaży netto wycenianych produktów, sposób ustalania przeciętnie osiąganego na tych produktach zysku brutto ze sprzedaży,

- w bilansie, w pozycji B aktywów, jako "Zapasy",

- w rachunku zysków i strat, w poz. B, jako elementy kosztów działalności operacyjnej (poz. od I do IV), z korektą w pozycji AII w zakresie zmiany stanu produktów,

- koszty niewykorzystanych zdolności produkcyjnych, które były rezultatem wystąpienia niespodziewanych zdarzeń (awaria maszyny, strajk, utrata stałego odbiorcy), są prezentowane w poz. D "Pozostałe koszty i straty". W pozostałych przypadkach koszty te wpływają na "Zmianę stanu produktów".

12.8. Przedsiębiorstwa "małe" w rozumieniu ustawy sporządzające sprawozdania finansowe wg załącznika nr 5 do ustawy, ujawniają informacje o kosztach wytworzenia produktów i niewykorzystanych zdolnościach produkcyjnych:

- we wprowadzeniu do sprawozdania finansowego, gdzie ujawniają przyjęte zasady (politykę) rachunkowości w zakresie wyceny produktów, Jeśli jednostka stosuje uproszczenia (por. rozdział XI) zaleca się, aby przedstawiła: przyczyny dla których nie ustala kosztów wytworzenia produktów, sposób pozyskiwania informacji o cenie sprzedaży netto wycenianych produktów, sposób ustalania przeciętnie osiąganego na tych produktach zysku brutto ze sprzedaży,

- w bilansie, w pozycji BI aktywów jako "Zapasy",

- w rachunku zysków i strat zależnie od wyboru dokonanego przez jednostkę: w wariancie kalkulacyjnym, w poz. B "Koszty sprzedanych produktów, towarów i materiałów", lub w wariancie porównawczym, w poz. B, jako elementy kosztów działalności operacyjnej (poz. od I do VI), z korektą w pozycji AII w zakresie zmiany stanu produktów i w pozycji AIII. "Koszt wytworzenia produktów na własne potrzeby jednostki",

- koszty niewykorzystanych zdolności produkcyjnych, które były rezultatem wystąpienia niespodziewanych zdarzeń (awaria maszyny, strajk, utrata stałego odbiorcy), są prezentowane w poz. G "Pozostałe koszty operacyjne". W innych przypadkach koszty te: zwiększają "Koszty sprzedanych produktów, towarów i materiałów" (w wariancie kalkulacyjnym) lub wpływają na "Zmianę stanu produktów" - przy stosowaniu przez jednostkę wariantu porównawczego rachunku zysków i strat.

12.9. Jeśli przedsiębiorstwo zalicza do "Kosztu wytworzenia zapasów produktów" koszty finansowania zewnętrznego, w tym odsetki i różnice kursowe, ujawnia informacje o "odsetkach oraz różnicach kursowych, które powiększyły koszt wytworzenia produktów w roku obrotowym", w sprawozdaniu finansowym sporządzonym według:

- załącznika nr 1 do ustawy - w ust. 2 pkt 8 w "Dodatkowych informacjach i objaśnieniach",

- załącznika nr 5 do ustawy - w pkt 10 "Dodatkowych informacji i objaśnień".